Plichtsgetrouw
in schaduw
van de troon
GESPREK VAN DE DAG
MARS
LEVEN
Het einde dreigt voor de banaan
Or
ai
e;i»g
g1
Foto vriendin gaat mee
Saldo mortale
fi
m
HOC 152
VRIJDAG 17 JANUARI
l$«
MENSELIJK
De Duitse bondskanselier
GERHARD SCHRÖDER
heeft een kort geding om
de bescherming van zijn
privacy gewonnen. De
Britse krant Mail on Sun
day mag niet meer schrij
ven dat hij een verhou
ding heeft met een be
kende Duitse tv-presen-
tatrice. Volgens de recht
bank in Hamburg moet
het blad in geval van her
haling een dwangsom be
talen oplopend tot
250.000 euro. De krant
had uitgebreid over de
vermeende affaire be
richt. Foto: Reuters
Met een zelfgebouwde GUILLOTINE heeft een 36-jarige
Brit zelfmoord gepleegd. De bouwvakker had in zijn slaap
kamer naar Frans voorbeeld een guillotine van 2,40 meter
hoog gebouwd. Hij had de constructie van hefbomen, tou
wen, houten planken en keien aangesloten op een tijdklok
en was op een luchtbed onder de valbijl gaan liggen. Zijn
vader vond de man maandag, zo heeft de politie gisteren
gemeld.
Vier Franse SPELEOLOGEN hebben een wereldrecord be
haald door in een grot met een diepte van 1733 meter af
te dalen. Dat heeft de Franse Federatie voor Speleologie
gisteren bekendgemaakt. De vier mannen gingen de grot
bij Semoëns in de Franse Alpen zondag op een hoogte van
1880 meter in en daalden af tot ze net boven zeeniveau
waren. Het vorige record was een diepte van 1710 meter,
dat in januari 2001 was behaald in het Arabika Massief in
Georgië.
Marsstronaut
Arno Wieders
bootst verblijf
op Rode
Planeet na
STANDPLAATS
Gaat de volgende bemande ruimtevlucht naar de maan? Of is er op
onze zusterplaneet Mars meer te halen? The Mars Society, een inter
nationale verband van wetenschappers en spacefans, lobbyt actief.
Ter voorbereiding van een missie naar Mars oefenen 'marsstronau-
ten' in een speciaal gebouwd ruimtehuis in de woestijn van Utah (VS)
Haarlemmer Arno Wielders, als wetenschapper werkzaam bij TNO, is
het eerste Nederlandse 'proefkonijn'. Hij mailt zijn dagboekaanteke
ningen voor onze lezers naar Ground Control.
Bijna 8 uur voor vertrek naar Utah, het Mars Desert Re-
seach Station. Alles is zo goed als klaar en de meeste
spullen zijn ingepakt. Samen met Nicole nog even de
laatste ronde langs de bepakking gemaakt. Als weten
schapper heb ik me eerst bezig gehouden met alle appa
ratuur die ik mee wilde nemen. Dus als eerste ervoor ge
zorgd dat de laptop in orde was. Gedurende de twee we
ken is de laptop bijna onontbeerlijk voor het schrijven
van rapporten, leermomenten en zelfs communicatie via
de e-mail, de enige toegestane vorm van communicatie
met Mission Control en de rest van de buitenwereld.
Aangezien het station in de woestijn in Utah ligt, kan het
gedurende de missie vrij koud worden, temperaturen on
der nul zijn meer regel dan uitzondering. Je hebt dus de
neiging om veel warme kleding mee te nemen, helaas is
er in je eigen slaapkamertje in het station zeer weinig
ruimte. Dus zijn het twee truien geworden, plus een
sjaal.
Gedurende de twee weken zal ik voornamelijk bezig zijn
met de telescoop die begin januari in gebruik genomen
is. Voorlopig zijn er nog wel wat problemen en dus zal ik
proberen die op te lossen. Dat betekent dat er handlei
dingen en technische boeken mee moeten. Ook een foto
van mijn vriendin gaat mee. Verder een leesboek voor als
P '•liet saai gaat worden.
Een van mijn andere taken is om te leren van het station
in Utah voor ons eigen Europese station in IJsland. Dus
Uieb ik een logboek meegenomen, waar ik alle handige en
ok onhandige zaken in het station op schrijf zodat we
aarvan later kunnen leren. Wetenschappers zullen ook
an het station in IJsland gebruik gaan maken, maar dan
r moeten ze wel weten wat ze daar eventueel kunnen gaan
doen. Als laatste stop ik een aantal t-shirts in mijn tas. ge
kregen van de sponsor voor deze trip TNO TPD, met
t achterop onze missie logo. Deze shirts zal ik aan de an-
^dere leden uitdelen.
DA
JA, MAA&*^ WAT VINDT UW AA/ANi H IkLRV/VU
Over tien jaar is de banaan misschien wel uitgestorven.
Foto: GPD/Roland de Bruin
De banaan dreigt uit te sterven. Weten
schappers in het Zuid-Franse Montpellier
hebben het Britse wetenschapsblad de New
Scientist laten weten dat zonder grootscha
lig ingrijpen er over tien jaar waarschijnlijk
geen eetbare bananen meer zijn.
Twee schimmelziekten, de een heet Panama
en de ander Zwarte Sigatoka, roeien de ba
naan zoals wij die kennen en eten uit. Nor
maal kunnen, zoals bijvoorbeeld eerder bij
aardappelziekten, resistente varianten wor
den gekweekt. Maar dat is nu juist het pro
bleem bij de conventionele banaan, aldus
Emile Frison van het Internationale Netwerk
voor de Verbetering van Banaan en Pisang
(I NIB AP).
De in Montpellier werkzame Frison zegt dat
het uiterst moeilijk blijkt een resistente ba
naan te kweken. De banaan is namelijk zelf
een steriele mutant van een niet eetbare wil
de bananenplant.
Gewone planten planten zich voort en wer
ken daarom voortdurend aan hun voorraad
genen, waarbij ze zorgen voor variaties om
betere overlevingskansen te hebben. De ste
riele eetbare banaan plant zich niet voort en
ontwikkelt derhalve geen enkele variatie of
weerstand. De schimmel heeft vrij spel.
Zo verdween in de jaren vijftig de bananen-
soort Gros Michel door de Panamaschim
mel. De nu gangbare banaan heet Cavan-
dish en die wordt vooral bedreigd door de
Zwarte Sigatokaschimmel. Volgens Frison
maakt de Cavendish-banaan in deze strijd
geen schijn van kans. De oogst wordt gehal
veerd en de levensduur van de plant loopt
terug van dertig naar twee of drie jaar. De
enige remedie is spuiten met gif. Maar de
arme boeren, vooral in Afrika, missen hier
voor het geld.
Zeker 500 miljoen mensen in Afrika en Azië
leven praktisch op bananen. Het kweken
sto
wo
tel!
van een nieuwe soort op natuurlij)11
uiterst moeilijk. Frison meent daai !r v
genetische manipulatie uitkomst nBV0
den. Binnen vijf jaar moet er een g 'as
blauwdruk zijn van bananensoorti 5,
de plannen van wetenschappers 0 re
naan te redden krijgen weinig sten
centen vrezen hoge kosten voor et
tisch gemanipuleerde banaan diet
ment niet wil kopen.
Er is evenwel hoop op een nieuwe
ke banaan. Die komt uit het Centr fi\
rikaanse Honduras. Daar zijn weti
pers bezig een banaan te kweken 1 t€
zaadjes die ze in 400 ton geperste 1
de bananen aantroffen. Misschien
een natuurlijke soort, die tegen de
mels is opgewassen. Enige nadeel
naan schijnt niet lekker te zijn.
KPN heeft gebeld. Als ik binnen drie dagen de rekening
niet heb betaald, wordt de telefoon afgesloten. Ik heb
vanmiddag iedereen gebeld die ik nog spreken moest,
want ik voorzie problemen. Al maanden was de bodem
in zicht, maar nu is het officieel: ik ben blut. Bankroet.
Failliet. Heb nog twee euro op de bank en zevenendertig
cent losgeld. De vriezer is leeg de voorraadkast geplun
derd en de rekeningen stapelen zich op. Ik ben er zo een
tje die aan het eind van d'r geld een stukje maand over
houd. En dat stukje blijft groeien tot een financieringste
kort, waar zelfs de staat jaloers op kan zijn.
Tijd dus om er een baantje bij te zoeken. Horeca was al
tijd een goede bron van inkomen, omdat je naast een re
delijk loon, door lief te lachen al snel een hele week eten
bij elkaar fooit. Maar dat begon me na zeven jaar aardig
de keel uit te hangen en dus sta ik wat ongemakkelijk te
staren in de etalage van een uitzendbureau naar de bij
elkaar geraapte vacatures. Weinig uitnodigend, evenals
het kale hok waar ik even later binnen stap om van het
colbertje met de gepolijste lach te horen te krijgen dat ze
voor het aantal uren die ik beschikbaar heb alleen de
optie telemarketing heeft. Ik zeg haar vriendelijk dat ik
liever sterf van de honger in stijl, dan dat ik mijn ziel
verkoop door me als telesnol aan de ketting te laten leg
gen in een commerciële legbatterij om onafgebroken
acht uur lang mensen telefonisch lastig te vallen met op
dringerige enquêtes en verkooppraatjes. Haar strategisch
opgebrachte rouge verbleekt en ze prevelt dat ik dan
maar beter even verder kan kijken. Dat denk ik ook.
In de veronderstelling dat Thuiszorg al jaren aan een
ernstig personeelstekort lijdt, bel ik hun centraal wer-
vingspunt, met het idee dat ik dan behalve bijverdienen
ook nog iets bijdraag aan de maatschappij. Ik ben de
enige niet. Mevrouw vertelt me doodleuk dat er zich in
de afgelopen maanden 4063 studenten hebben aange
meld en dat ik als nummer 4064 weinig kans maak bin
nenkort aan de slag te kunnen.
Wat nu? Toch maar horeca, toch maar een lening aan
vragen of toch maar door de knieën, mijn gevoel van on
afhankelijkheid inslikken en mijn ouders smeken om
bijstand? Mijn zussen zijn laagdrempeliger en met ge
voel voor drama krijg ik al snel een eurobriejje in mijn
handen geduwd. Die goodwill is snel over als ze horen
dat ik begin december mijn laatste twintig euro in een
vlaag van naastenliefde aan een man op straat heb gege
ven die het naar mijn mening hard nodig had. Ik was
overtuigd dat hij, zoals afgesproken, de volgende dag
zou bellen om z'n schuld te vereffenen, maar dat gebeur
de niet. De dag daarna ook niet. Nooit niet. Volgens
hen een bewijs dat ik behalve een gat in mijn hand,
een krater naïviteit in mijn hoofd heb. Ze weten ook
dat ik eind december met vrienden uitgeweest ben
en mijn laatste geld in het casino aan de roulette
tafel heb ingezet. Maar dat zien ze door de vingers
omdat ik uiteindelijk met het vijfdubbele naar
huis ging. Neemt niet weg dat ze me niet langer
als stabiele investering beschouwen. Toch maar
een baantje dus.
Nou zou een baantje zoeken niet zo vermoeiend
zijn als ik daarnaast niet ook nog eens hevig op
zoek ben naar een huis en studie. Ik ken de Gou
den Gids inmiddels van A tot Z, maar onder de O
staan geen Oplossingen. KPN-klantenservice staat
er wel in en die hebben ook nog eens een oplossing
voor het probleem dat mijn huisgenoot met va
kantie is, ik geen sleutel heb van zijn postbox en
dus, helaas-pindakaas, geen inzicht in de admi
nistratie. Dan sturen ze behulpzaam een nieuwe
acceptgiro naar mijn eigen adres. Ik zei het al; ik
voorzie problemen.
Reacties: column@hotmail.com
Driejaar geleden - van Maxima
was nog geen sprake - prijkte de
naam van prinses Margriet bo
venaan het rijtje van Oranjes die
het meest aanspraken. Dat mag
opmerkelijk heten voor de prin
ses die al een heel leven opereert
in de schaduw van de troon.
'Haar hele leven viel het op, dat
zij niet opviel', werd over haar ge
schreven. Toch vormt Margriet,
die zondag zestig jaar wordt, een
niet weg te denken schakel in het
koninklijk huis. Een portret.
'Conventioneel in haar conver
satie. Beheerst in haar belang
stelling. Beleefd maar niet boei
end'. De karakteristiek van prin
ses Margriet in een ter gelegen
heid van haar huwelijk met Pie-
ter van Vollenhoven in 1967 ver
schenen boekwerkje was niet
bepaald vleiend. Onbekend
maakte onbemind, zo leek het.
De aandacht ging destijds voor
al uit naar haar oudere zussen
Beatrix en Irene.
Pas toen Irene haar plaats in de
erfopvolging opgaf om te kun
nen trouwen met een katholieke
Spaanse troonpretendent en
Margriet een stapje dichter bij
de troon kwam - ze werd reser-
ye-kroonprinses - nam de be
langstelling toe. Margriet merkte
dat ook. „Na het huwelijk van
Irene werd ik mij scherper be
wust van mijn positie. Ik had op
meer schaduw gerekend dan ik
heb gekregen", zei ze daarover.
De betrekkelijke anonimiteit
had voor de op 19 januari 1943
in ballingschap in het Canadese
Ottawa geboren prinses het
voordeel dat de vriendschap
met mederechtenstudent Pieter
van Vollenhoven bijna twee jaar
voor het publiek verborgen kon
blijven. De aankondiging van de
verloving kwam in maart 1965
dan ook tamelijk onverwacht
Hoe de twee hun romance zo
goed verborgen hadden kunnen
houden was 'hun geheim' zei de
prinses. Volgens Pieters biograaf
Dorine Hermans zaten vrienden
en medestudenten in Leiden in
het komplot, waardoor het paar
elkaar onopgemerkt kon ont
moeten.
Binnen de koninklijke familie en
de hofhouding zou tegelijkertijd
strijd zijn ontbrand over de
wenselijkheid van de verhou
ding van de prinses met de bur
gerjongen uit Schiedam. De
toenmalige koningin Juliana
was voor, Bemhard en Beatrix
behoorden tot de felle tegen
standers, aldus Hermans.
Moeders wil bleek wet, en Mar
griet en Pieter trouwden uitein
delijk op 10 januari 1967 in Den
Haag. Bij hun zilveren bruiloft
liet Margriet koeltjes weten dat
het huwelijk met Pieter - liefde
of geen liefde - helemaal niet zo
vanzelfsprekend was geweest.
Anders dan neef Willem-Alexan-
der vele jaren later, die duidelijk
maakte dat het landsbelang niet
boven zijn partnerkeuze kwam,
zou Margriet een andere afwe
ging hebben gemaakt. „Omdat
ik tweede was gebleven (in de
troonopvolging, red), vond ik
dat ik de zaak niet in de steek
kon laten." Het tekende haar
plichtsbesef en loyaliteit aan de
familie, die ook nu nog kenmer
kend zijn voor de prinses.
Het prille paar ontmoette in de
Nederlandse samenleving aan
vankelijk minder weerstand dan
binnen de eigen familie. De re
acties op de eerste verbintenis
van een lid van het Huis van
Oranje met een 'gewone' Neder
lander waren vooral politiek
correct. „We zijn verheugd dat
de keuze is gevallen op een
zoon van ons volk", aldus de
toenmalige premier Marijnen.
Prinses Margriet. Foto: CPD/Phil Nijhuis
Prins Bemhard waarschuwde
op de huwelijksdag met vooruit
ziende blik voor de talrijke ob
stakels die schoonzoon Pieter
op zijn weg zou vinden. „Het
huwelijk met een prinses is eer
der een handicap dan een voor
deel. Het is niet het paradijs en
luilekkerland dat veel mensen
denken dat het is", aldus Bem
hard. Pieter deelt inmiddels die
mening: „Ons huwelijk is deels
een sprookje, maar er komen in
ons sprookjesboek ook bladzij
den voor die ik vroeger nooit
heb gelezen."
Het stel koos Apeldoorn als
woonplaats. Margriet had en
heeft een bijzondere band met
Het Loo, waar ze vroeger haar
grootmoeder Wilhelmina be
zocht Ze houdt van de rust, van
de tuin en de bosrijke omgeving.
„Ik ben geen stadsmens", aldus
Margriet, die een hechte band
smeedde met haar vier zoons,
die overigens allemaal naar de
stad verhuisden. Maurits (34) en
Bemhard (33) - beiden ge
trouwd - en Floris (27) wonen in
Prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven temidden van hun zoons en schoondochters, van links naar
rechts: Maurits, Marilène, Pieter Christiaan, Floris, Annette en Bernhard. Foto: GPD/Ruud Taal
Amsterdam, Pieter-Christiaan
(30) in Londen. De neven van de
koningin, die bij de volgende
troonswisseling hun aanspraken
op de troon verliezen, verschij
nen eigenlijk alleen op konin
ginnedag in het openbaar. Ver
der leiden ze een zo gewoon
mogelijk leven, waarvoor vader
Pieter (63) de wegbereider was.
Pieter van Vollenhoven heeft
lang moeten knokken voor er
kenning. De vaak ongefundeer
de en hartenloze kritiek op haar
echtgenoot in de beginjaren van
hun huwelijk, maar ook nog
daarna, moet Margriet pijn heb
ben gedaan. Beeldvorming (in
de pers, bij het publiek) en wer
kelijkheid kwamen bij Pieter, die
als eerste burger aan het hof
zich een plaats moest veroveren,
niet overeen. De omslag begon
na de troonsbestijging van ko
ningin Beatrix in 1980. Beatrix
rehabiliteerde Margriet en Pieter
in haar eerste toespraak. Ze
kwam, volgens Pieters biograaf
Hermans, officieel terug op haar
mening dat Margriet door haar
huwelijk niet meer representa
tief was. Beatrix zei „gelukkig
ook te mogen rekenen op de
steun van mijn zuster Margriet
en haar man. Voor Margriet,
die vooraf niets van deze stap
zou hebben geweten, was het
'een bevestiging" in haar rol en
taak. „Het gaf ons de motivatie
om haar terzijde te staan. Ik doe
het met nog meer inzet en nog
meer overtuiging", aldus de
prinses.
Margriet kreeg en nam verant
woordelijkheid. Ze heeft daar
voor veel waardering gekregen,
al blijft veel van haar werk bui
ten de publiciteit. Zei
oudste zus in elk gevap C
handen: openingen,
sen, werkbezoeken,
van staatsbezoeken,
vertegenwoordigingerlar
loften en begrafeni:
prinsjesdag en K01
ze er bij en verder hi
naast haar werk voorL
- bijzondere aandachr'd i
betrekkingen met ha»ge
teland Canada en deljHet
Staten. En hoewel M;
Pieter lid zijn van hetl
huis, krijgen ze geen 4
ge. Margriet mag haai
declareren bij de kon
Deze week nog zou N
rugklachten verhinde Bl(
eindelijk haar aanwez
een school openen en*E
zijn bij de koninklijke er
jaarsreceptie. „Het bo ^at
van ons leven is dat v vari
veel mensen, groeperen 1
stromingen in aanral
men. Ik ben daardooiïsl
specialist in, maar va
redelijk op de hoogte
veelheid van zaken", 1 Wi
griet. nde
Dat leven staat ver af ste'
wens die Margriet - iiB 20
trotse grootmoeder v *01
kleinkinderen - bij haFze
ving in de mond wen
'gewoon als mevroi
lenhoven door het lei
nen gaan en gezellig
tuinhek met mijn bui
kunnen praten'. „Eer
tisch verhaal, maar
nooit gezegd", aldus
Hans Jacobs
