Een op vijf patiënten
lijdt onder wachtlijst
BINNENLAND 2
'Asociale gezinnen moeten in containers wonen'
Vrijuit praten is er voor asielzoeker niet bij
Wereldwijde schaarste
dreigt voor kerkwierook a
/ui
Ontvoering
blijkt toch
studentengrap
Gifvaten retour
Komen en gaan bij paleis
Onderzoek naar vier specialismen
Justitie betaalt
Peper een ton
'Collegegelden loslaten'
r letsel
Lurwerk
L Ziekenhuisafde-
Ipoedeisende hulp
|ns de afgelopen
X 760 vuurwerk-
>ehandeld. Dat is
jntal in tien jaar.
je jaarwisselingen
Jniddeld 1.200 men-
K eerst ehulppost,
lichting Consu-
Jligheid vandaag.
Jlachtofférs moest
1 in het ziekenhuis
|»nonien, de helft
n vorige jaren.
irtij
»rno
De politie heeft in
jjj an een 53-jarige
ir in Hoogeveen een
elheid kinderporno
Ie man die school-
voerde, heeft te-
- dat hij tien jaar ge-
iel contact heeft ge-
meisjes van 10 en
logeveen-noord, de
lij woont. De politie
nputers in beslag
heen grote hoeveel-
bnden. De man zit
jonder
vagen
Een 13-jarige jon-
dam is dinsdag
idat hij onder een
ide vrachtwagen
De vrachtwagen
kspiegel, aldus
trder van de poli-
tgen, bestuurd
•jarige man uit
i de jongen die op
reden beiden op
ir Rottekade in
vrachtwagen
:hts een brug op.
hij de jongen.
laar
scholen
donderdag l6 januari 2003
Plast
en Ti
n van
jfdstadl
ïelte
en de
ft op
asonf
bijf
deze
erbij
pen
Helft van ondervragingen in aanmeldcentra verloopt problematisch
door Wilma de Cort
Nijmegen - Over de reis die ze achter de rug
hebben, worden asielzoekers tot in detail
ondervraagd. Maar het verhaal waarom ze
naar Nederland zijn gevlucht, kunnen ze
amper kwijt.
Samen verstaan de onderzoekers verschil
lende talen: Koerdisch, Arabisch, Perzisch,
Engels en Frans. Bij een groot aantal ge
sprekken konden ze daarom niet alleen de
ambtenaar van justitie, maar ook de asiel
zoeker en tolk woordelijk volgen. Voor bui
tenstaanders bieden de onderzoekers
Doornbos en haar collega Shalmashi een
bijna voyeuristisch inkijkje in ondervragin
gen van asielzoekers op aanmeld- en op
vangcentra.
In het onderzoeksrapport 'De papieren
asielzoeker' van het Instituut voor Rechts
sociologie van de Katholieke Universiteit
Nijmegen constateren zij dat asielzoekers
in Nederland onvoldoende hun verhaal en
vluchtmotieven kwijt kunnen tegenover
ambtenaren van justitie.
„Terwijl dat verhaal toch relevant is om tot
een beslissing te kunnen komen", zegt
Doornbos. „Wij hebben anderhalf jaar ge
sprekken bijgewoond en waren verbaasd
hoe weinig we over de asielzoekers te we
ten kwamen."
Doornbos en Shalmashi hebben 138 asiel
gesprekken geobserveerd waarvan de helft
'problematisch tot zeer problematisch'
verliep. De meeste ondervragingen werden
bijgewoond in aanmeldcentra waar bin
nen 48 uur over het lot van de asielzoeker
wordt beslist.
Kort na hun aankomst worden asielzoe
kers gedetailleerd ondervraagd. Over hun
reisverhaal, reisroute, het bezit van docu
menten, namen van hotels waar ze logeer
den, of ze hulp kregen van reisagenten,
welk stoelnummer ze in het vliegtuig had
den en welke kleur kleding de stewardess
droeg. „Al die feiten zijn ook belangrijk om
te weten", stelt Doornbos. Niet alleen om
de geloofwaardigheid van het vluchtver
haal te toetsen, maar ook om te kunnen
vaststellen welke vliegmaatschappij aan
sprakelijk is voor het vervoeren van niet
gedocumenteerde vluchtelingen of voor
onderzoek naar mensensmokkel.
Maar de aandacht die al deze kwesties krij
gen, staat volgens haar niet in verhouding
tot de aandacht die de asielzoeker vervol
gens voor zijn motieven krijgt. Volgens de
Vreemdelingencirculaire moet de vluchte
ling in een tweede verhoor vrijuit over zijn
asielmotieven kunnen spreken. Maar vol
gens de onderzoekers wordt de asielzoe
kers in dat gesprek vaak opnieuw gecon
fronteerd met 'onduidelijkheden' of 'te
genstrijdigheden' uit het eerste verhoor.
De asielzoeker wordt bovendien beperkt in
het vertellen van zijn levensgeschiedenis
doordat de ambtenaar gericht vragen stelt.
De vluchteling krijgt te horen dat hij niet
mag ingaan op de algemene situatie in het
land van herkomst 'omdat die wel bekend
is'. Maar volgens Doornbos blijkt dat amb
tenaren soms wel degelijk kennis missen
van de situatie in het thuisland of dat ze
zich baseren op verouderde informatie of
op uitlatingen van tolken.
Ook advocaten die de vreemdeling bij
staan, hebben volgens haar nauwelijks tijd
om het vluchtverhaal goed door te nemen.
Iedereen werkt onder grote tijdsdruk.
Meestal maakt een asielzoeker in het aan
meldcentrum twee of drie verschillende
advocaten mee.
Een minderheid van de tolken kwijt zich
niet goed van zijn taak, aldus de onderzoe
kers. In 10 procent van de verhoren liet de
tolk zich zo negatief uit over de asielaan
vrager dat het de ambtenaar sterkte in zijn
vermoeden dat de vluchteling loog of de
vraag niet wilde beantwoorden. Soms stel
de een tolk zelf vragen. Dat er iets misgaat
in de complexe asielgesprekken, is volgens
Doornbos niet verwonderlijk.
Wel vindt ze het opmerkelijk dat de asiel
aanvrager er zonder meer de schuld van
krijgt. Die krijgt het verwijt van 'leugenach
tigheid' of'onwil'.
Daarmee, aldus onderzoeker Doorbos,
krijgt het verslag van de ondervraging met
een een negatieve teneur. De inbreng van
de ambtenaar of de tolk is in het verslag
van het gesprek niet meer zichtbaar.
„Daardoor onttrekt zich die inbreng aan
het gezichtsveld van rechters."
Is meer Neder-
sturen hun kin-
:n Vlaamse school.
HMd is het aantal Ne-
S^^erlingen in Vlaan-
procent gestegen,
tijfers. Die stijging
sterker dan de
aantal Nederlan-
in die tijd in België
»d. Leerlingen van
-.olen beschikten
^ZTter feitenkennis.
Allveendam
'ukbes, I ich onveilig
politie in Veen-
i onveilig op het
i sinds de politie-
Idit jaar opnieuw in
jenomen. Balieme-
/en niet meer al-
omdat ze voort
ien bedreigd door
issen van ver
loor justitie zijn
de cellen. De on-
id van de politie
jsleiding gisteren
i maatregelen ge-
van
TTfplantjes
De politie in Lim-
isteren en eergiste-
sen gearresteerd en
kwekerijen ont-
vijf plaatsen wer-
gedaan. De politie
>00 planten en een
De invallen wer-
in Roggel, Venlo
en), Siebengewald
sje Zeeland. Hoofd-
een 49-jarige inwo-
»el. De andere ar-
n drie mannen en
ussen de 41 en 45
ne' minister
fensie
ie FNV-vakbond
personeel AFMP
[tijdelijk een nieuwe
defensie moet ko-
voltijds kan rich-
tak Na het vertrek
Korthals is demis-
iter Kamp naast
Dordelijkheid voor
He van VROM ook
p defensie. AFMP-
feerts noemt het
tt er juist nu met
oorlog in Irak
minister van de-
blijven uit
'afenissen
iaangekondigde
K in uitvaarten blijft
|and. Op een enke-
Hollanders te nuch-
fends op te pakken
jl van begrafenis en
'at stelden enkele
uitvaartonderne-
ond in Zwolle. Wel
nissen en crematies
Pr geworden. „Na-
doen wel meer din-
p de kist sluiten en
iats nemen achter
a de rouwauto",
tier Veen uit Mep-
eindhoven/gpd - Een grap
van Delftse studenten is bij de
politie in Eindhoven verkeerd
gevallen. Die zette gisteroch
tend 25 mensen in nadat een
omstander had gezien dat een
man in een grote zwarte Ame
rikaanse auto werd gesleurd.
Terwijl de wagen het terrein
van de Technische Universi
teit Eindhoven verliet, sloeg
bij de politie de twijfel toe.
De omstandigheden, een op
vallende wagen en de locatie
op het universiteitsterrein, de
den direct aan een studenten
grap denken.
Maar de politie neemt in dit
soort gevallen geen risico. Dus
werden 25 politiemensen op
getrommeld, omliggende re
giokorpsen gevraagd uit te kij
ken naar een zwarte Ameri
kaan en studenten en mede
werkers op het terrein onder
vraagd.
Onderwerp van zorg - derde
jaars student werktuigbouw
kunde Koen Evers, bestuurslid
van studievereniging Simon
Stevin - maakt het dan prima.
Hij zit om half twaalf dan wel
geboeid en wel in een Eind-
hovens huis, maar ziet de
grap er wel van in. De Delftse
studenten willen Evers ruilen
tegen een verenigingsvlag die
de Eindhovenaren eerder
hadden 'gestolen'. Een ludie
ke actie en in Delft niet onge
bruikelijk
Rond twee uur is de over
dracht van student en vlag
rond. Terwijl de politie van
niets weet en verder speurt,
kijken Evers en vrienden naar
eigen zeggen kort daarna 'toe
vallig' op een nieuwssite op
internet. „Ik schrok best wel",
zegt het 'slachtoffer', die zelf
de politie belde.
De politie heeft goed de balen
van de stunt. „We kunnen ze
strafrechtelijk waarschijnlijk
niets maken, maar overwegen
wel de kosten op hen te ver
halen", zegt een woordvoer
der eind van de middag.
den haag - Een diplomaat in traditionele kleren komt aan bij Paleis Noordeinde voor de nieuwjaarsont
vangsten van de koningin. De ontvangsten dezer dagen worden normaal gehouden op Paleis op de Dam in
Amsterdam. Dit paleis wordt momenteel echter opgeknapt. Foto: ANP/Robert Vos
den haag - Milieudefensie bracht gisterochtend zes grote vaten met gevaarlijke bestrijdingsmiddelen bij
het ministerie van landbouw in Den Haag. De vaten werden teruggebracht omdat het ministerie deze mid
delen weer wil toelaten op de Nederlandse akkers. Foto: CPD/Phil Nijhuis
den haag/gpd - Ongeveer één op
de vijf patiënten die op een
wachtlijst staat, lijdt daar licha
melijk en geestelijk onder. Dat
blijkt uit een onderzoek van de
Vrije Universiteit in Amsterdam
onder patiënten met liesbreuk,
spataderen, galstenen en borst
kanker.
Vooral bij galsteenpatiënten zijn
de klachten vrij ernstig. Ze wor
den negatiever over de kans op
genezing naarmate ze langer
moeten wachten, krijgen meer
klachten, worden angstiger en
hebben meer moeite met socia
le contacten en het beoefenen
van sport en hobby's. Ook vin
den ze dat ze hun werk minder
goed kunnen doen.
Mensen met een liesbreuk kun
nen ook slecht tegen het wach
ten, maar krijgen daar over het
algemeen veel minder lichame
lijke klachten van dan patiënten
met galstenen. Bij de spatader
patiënten nemen de lichamelij
ke noch de geestelijke klachten
toe naarmate er langer gewacht
rotterdam/anp - Justitie moet
ex-burgemeester Peper van Rot
terdam ongeveer 100.000 euro
betalen. Dat heeft de rechtbank
in Rotterdam gisteren beslist.
Het bedrag is bedoeld als ver
goeding van de kosten voor juri
dische bijstand. Die kosten
maakte Peper in de periode
2000 tot en met april 2002 om
zich te verweren in zogenaamde
bonnetjesaffaire. Het OM on
derzocht in 2000 het declaratie
gedrag van Peper, maar besloot
hem niet te vervolgen.
Het onderzoek heeft wel 'enkele
feiten uit 1990 aan het licht ge
bracht die relevant zouden kun
nen zijn'. „Het benadelingsbe
drag van deze feiten heeft de
heer Peper al terugbetaald. Er is
geen fraude geconstateerd",
stelde het OM destijds. Peper
heeft ongeveer 7.500 gulden te
rugbetaald aan Rotterdam.
is. Bij de grootste groep wach
tenden in de vier onderzochte
specialismen komen overigens
weinig tot geen lichamelijke
klachten voor (30 tot 40 procent
van de patiënten) of zijn deze
gering (30-45 procent). Voor de
ze patiënten zijn ook de psycho
logische en sociale gevolgen re
latief klein.
De onderzoekers wijzen er op
dat de norm voor wachtlijsten,
de zogeheten Treeknorm die in
2000 is opgesteld, niet wordt ge
haald. Deze norm gaat er van uit
dat het wenselijk is dat 80 pro
cent van de patiënten binnen
vijf weken en 100 procent bin
nen zeven weken na plaatsing
op de wachtlijst zijn behandeld.
Voor de patiënten die in de pe
riode juni 2001-januari 2002 op
een wachtlijst stonden voor be
handeling van spataderen, lies
breuk, of galstenen was de ge
middelde wachttijd respectieve
lijk 21, 16 en 15 weken.
Voor het onderzoek zijn in 27 al
gemene ziekenhuizen patiënten
die op de wachtlijst stonden
voor operatieve behandeling
van spataderen, liesbreuk, gal
stenen of borstkankerbenaderd.
In totaal zijn gegevens verkregen
van 489 patiënten: 167 patiënten -
met spataderen, 196 met een
liesbreuk en 126 met galstenen.
De onderzoekers wilden ook
weten hoe patiënten met borst
kanker reageerden op wachtlijs
ten, maar zij troffen bij de zie-j
kenhuisbezoeken slechts dertig
borstkankerpatiënten aan die op
dat moment nog langer dan
twee weken op operatie moes
ten wachten. Daarom kon voor
deze groep niet worden onder
zocht wat de gevolgen zijn van
het wachten op een operatie.
Directeur Wiegersma van de
KNMG vindt dat het onderzoek
weliswaar 'slechts' problemen
constateert bij een relatief kleine
groep, maar dat juist de patiën
ten met aanzienlijke problemen
nu zichtbaar zijn geworden.
„Het rapport maakt glashelder
dat alle hens aan dek moet om
die patiënten naar behoren te
bedienen!"
•JO
Vierhonderd probleemgevallen per jaar
door Dick Hofland
den haag - Moeten ernstig ontspoorde
gezinnen die constant overlast veroorza
ken ergens buiten de stad in een contai
ner gaan wonen? Ja, vindt directeur Van
Houten van de woningcorporatie in
Meppel. Onder geen beding, zegt direc
teur Van Leeuwen van de overkoepelen
de organisatie Aedes.
Van Houten is het zo zat, dat hij gisteren
in zijn nieuwjaarstoespraak voorstelde
dat onverbeterlijke asociale gezinnen
moeten worden uitgebannen. Ze moeten
maar in van die noodgebouwtjes gaan
wonen, die in de bouw worden gebruikt.
Van Leeuwen vindt dat zijn collega over
drijft, omdat slechts vijf procent van de
gevallen echt problematisch is. „Voor de
overige gezinnen vinden we altijd wel
een oplossing."
Van Houten vertelde dat in de gemeen
ten Meppel, Hoogeveen en Steenwijk een
klein aantal gezinnen woont dat de buurt
terroriseert en zichzelf buiten de maat
schappij plaatst. „Als allerlei pogingen
mislukken om ze op het rechte pad te
brengen, moet je ze ook letterlijk buiten
de maatschappij plaatsen. Ik weet dat ik
weinig steun ondervind voor deze opvat
ting, maar ik hoop dat politici nu eens
wakker worden en zien dat het tijd is om
te handelen."
Jaarlijks zeggen woningcorporaties onge
veer vierhonderd huurcontracten op we
gens allerlei vormen van overlast. Zowel
grote steden als kleine plaatsen worden
ermee geconfronteerd. Begin dit jaar was
er veel ophef over de familie Krijnen in
Maastricht, die uit vijf gezinnen bestaat.
De buurt waar zij woonden, werd ge
sloopt en ze mochten er van de gemeen
te en de woningbouwvereniging onder
geen beding terugkeren. Er zijn vier een
gezinswoningen voor hen beschikbaar
gesteld aan de rand van de stad. De bu
ren die daarop direct wilden vertrekken,
konden hun huis aan de gemeente ver
kopen. De totale operatie kostte de ge
meente twee miljoen euro.
Van Houten vindt dat geen goede oplos
sing voor een familie die een geschiede
nis heeft van overlast, intimidatie en
openlijke geweldpleging. Hij ziet meer in
de manier waarop Kampen al ruim tien
jaar enkele gezinnen heeft ondergebracht
in vijf containerwoningen buiten de stad.
De gemeente Kampen spreekt in dit ge
val van 'een zegen voor de gemeen
schap'. Ook al zijn de gezinnen die er
wonen compleet onaangepast en zijn de
'huizen' van binnen een grote bende, on
der meer omdat de bewoners hun be
hoefte op de grond doen. Er is ook regel
matig ruzie, maar dan gaat iemand van
de gemeente of de politie langs om de
boel te sussen.
Directeur Van Leeuwen van Aedes wijst
er op dat huurders die voor grote proble
men zorgen, altijd twee waarschuwingen
krijgen. Verbeteren ze hun leven daarna
nog niet, dan worden ze uit hun huis ge
zet. Vaak krijgen ze dan ergens anders
een tweede kans, maar wordt in het
huurcontract opgenomen dat ze ver
plicht zijn zich te laten begeleiden of dat
de huur wordt opgezegd wanneer ze op
nieuw voor overlast zorgen. „In veel ge
vallen gedragen die gezinnen zich dan
wel goed."
Van Leeuwen constateert dat het pro
bleem de laatste jaren enorm is toegeno
men. „De situaties van overlast zijn aan
zienlijk extremer geworden en de sociale
controle is onderhand minimaal. Boven
dien laten de probleemgezinnen zich te
genwoordig ook nauwelijks meer corrige
ren door anderen. Vroeger ging dat een
stuk makkelijker."
De overlast wordt volgens hem door
gaans veroorzaakt door gezinnen die 's
nachts leven, waar vader en moeder een
slecht huwelijk hebben en er veel alcohol
wordt gedronken. Daarnaast zorgen 'veel
te vroege schoolverlaters' voor extreme
overlast, die voor een groot deel ontstaan
door drugsverslaving en psychiatrische
problemen.
Van Leeuwen: „Ik ben het met Van Hou
ten eens, dat betrokken gemeenten hier
meer moeten doen. De mensen die nu
voor begeleiding van die gezinnen en die
jongeren zorgen, gaan om vijf uur naar
huis, terwijl de problemen dan nog moe
ten beginnen. De gemeenten zullen er
voor moeten zorgen dat er meer en bete
re begeleiding komt, onder meer door
vaker te patrouilleren."
wageningen/gpd - Pastoors en
kapelaans doen er goed aan een
reservevoorraad wierook in te
slaan. Kerkwierook wordt in de
toekomst schaars, zo blijkt uit
een rede die prof. dr. Frans Bon-
gers vandaag houdt bij de aan
vaarding van zijn ambt als
hoogleraar tropische bosecolo-
gie aan de Wageningen Univer
siteit.
Volgens Bongers wordt er zo
ongecontroleerd getapt uit de
Boswellia, de boomsoort die de
hars voor de holy smoke ople
vert, dat deze toch al zeldzame
plant wegkwijnt: Alleen een
Deltaplan voor de wierookbos-
sen kan die ontwikkeling stop
pen."
De weeïge geur die hangt in cof
feeshops - of thuis, op de tiener
kamer, om de odeur van wiet te
maskeren - en de staafjes die lig
gen in derde-wereldwinkels zijn
synthetisch of afkomstig van
teelt uit Tibet en Japan.
Kerkwierook niet. Die bestaat al
tweeduizend jaar voor 90 pro
cent uit gom-olibanum, een
hars gewonnen uit de bast van
de Boswellia. En die boom wil
maar op één plek ter wereld
groeien: de Hoorn van Afrika.
„Er is vaak geprobeerd de wie-
rookboom elders aan te planten,
Egypte met name, maar dat le
verde nooit wat op", weet direc
teur Hendriksen van de firma
René Schönefeld uit Bladel, we
reldmarktleider in kerkwierook.
Schönefeld (15 werknemers) be
trekt de hars via makelaars in de
havens van Hamburg en Mar
seille, maar importeert ook zelf
via opkopers in Eritrea. Aan de
grondstof voegt hij, volgens
stokoude recepten, naar smaak
etherische oliën toe. De eind
producten verkoopt hij aan ker
ken over de hele wereld, onder
welluidende namen als Drieko
ningen, Gloria, Vatican, Jeruza
lem, Nazareth, Pontificial en Be-
nedicta.
Pastoor Bekx van de Antonius
Abtparochie in de Nijmeegse
volkswijk Hatert, ziet in die
waarschuwing geen aanleiding
om te gaan hamsteren. „De wij
zen uit het Oosten", zo zegt hij,
„legden al wierook bij het
kindeke Jezus. Of de kerk vol zit
of niet, wij blijven altijd branden
bij erediensten.
Desnoods stappen we over op
wierook uit Tibet, net zoals de
coffeeshops."
eindhoven/gpd - Hogescholen
en universiteiten moeten zelf de
hoogte van de collegegelden
kunnen bepalen. Zij worden
dan in staat gesteld de klappen
op te vangen die de geplande
bezuinigingen in het hoger on
derwijs gedurende de komende
kabinetsperiode veroorzaken.
Bestuursvoorzitter Verbraak van
Fontys Hogescholen breekt kort
voor de Kamerverkiezingen een
lans voor het loslaten door het
rijk van de collegegelden. Eerder
noemde Verbraak een verhoging
van de studentenbij drage van
bijna 1.400 euro naar 2.500 euro
onvermijdelijk.
„Met het loslaten van de colle
gegelden laat je een stukje van
het gelijkheidsbeginsel los. Het
is een weinig socialistische be
nadering", aldus de Fontys-top-
man. .Anderzijds bestaan er nu
ook verschillen. Rijke ouders
sturen hun kinderen immers
naar kostbare privé-instituten
zoals Nijenrode."
De Tweede Kamer is vorig jaar
akkoord gegaan met het voorstel
van het demissionair kabinet
voor een zogeheten effiency-
korting in het hoger onderwijs.
Hogescholen worden in vier jaar
tijd tien procent op hun budget
gekort. Gezien de verkiezings
programma's van de partijen
verwacht Verbraak niet dat deze
bezuiniging wordt terugge
draaid.
