674 Miljard voo
economie in VS
ECONOMIE
Robeco hoopvol over beursiaar 2003 'Hoger loon zorg verhoogt welvaart'
Noors vonnis raakt ook Nederlandse aanpak piraterij
KLM overlegt met Alitalia
betaling van miljoenenboete
Teletubbies
en Playboy uit de graf
Apple heeft de grootste
'NS zijn onduidelijk over verhoging treintarieven'
Effecten plan Bush laten op zich wachten
Landbouwgrond
stuk goedkoper
nieuwegein - De prijzen voor
landbouwgrond in Nederland
zijn de afgelopen maanden met
zo'n twintig procent gedaald.
Dat komt omdat de overheid
sinds vorig najaar geen boeren-
grond meer aankoopt om er
natuurgebied van te maken.
Bovendien aarzelen boeren ook
bij de aankoop van grond van
wege de onzekere economische
situatie. Alleen in Noord-Ne
derland en in Brabant, waar de
grootste concentratie intensie
ve veehouderijen is gevestigd,
bleef de daling van de grond
prijs beperkt tot 15 procent. De
prijzen lopen uiteen van 25.000
tot 50.000 euro per hectare.
Nuon stopt met
'zeestroom'
amsterdam - Energiebedrijf
Nuon is gestopt met een pro
ject in Portugal om golven in
zee om te zetten in stroom. Het
energiebedrijf had er tot nu toe
20 miljoen euro in geïnves
teerd. „Om het project alsnog
te laten slagen en commercieel
te kunnen exploiteren, zijn nog
vele miljoenen nodig. Die extra
investeringen willen wij niet
doen", aldus een woordvoer
der. Nuon heeft het besluit ge
nomen nadat drie pogingen om
de onderwatercentrale af te zin
ken voor de Portugese kust wa
ren mislukt.
Olieprijs daalt
na geruchten
londen - Olie is gisteren op de
termijnmarkten in Londen in
p'rijs gedaald door geruchten
over een extra bijeenkomst van
het oliekartel OPEC. De Organi
satie van Olie-Exporterende
Landen zou zich zorgen maken
over de sterke stijging van de
olieprijs de afgelopen weken en
daarom meer willen produce
ren. Een vat Brent-olie van 159
liter kostte gisteravond in Lon
den 29,60 dollar. Dat was 2 pro
cent minder dan de 30,20 dollar
van de dag ervoor.
Geen zekerheid
voor ijshal Thialf
heerenveen - Hoewel de dead
line gisteren verstreek, was er
vanochtend nog geen duidelijk
heid over de redding van ijshal
Thialf in Heerenveen. Groot
aandeelhouder Van Bekkum
heeft ondanks eerdere toezeg
gingen zijn aandelen nog niet
overgedragen aan een stichting,
die de noodlijdende hal weer fi
nancieel gezond moet maken.
Toch is de verwachting nog
steeds dat de aandelen in han
den komen van de stichting. Na
de overdracht ontvangt Thialf
een lening van 1 miljoen euro
zodat kortlopende schulden
kunnen worden betaald.
Banen weg bij
stroombedrijf
Rotterdam - Energieproducent
E.On Benelux in Zuid-Holland
schrapt de komende twee jaar
200 banen. Dat moet in 2005
het bedrijfsresultaat met 25
miljoen euro verbeteren. De
circa 750 personeelsleden zijn
daarover de afgelopen dagen
geïnformeerd. Het bedrijf zal
met Abvakabo FNV een sociaal
plan opstellen. Er vallen geen
gedwongen ontslagen. E.On be
zit centrales op de Maasvlakte,
Capelle aan den IJssel, Leiden,
Den Haag en Gouda.
Piloten United
leveren fors in
chicago - De 8.800 piloten van
de in surseance verkerende
Amerikaanse luchtvaartmaat
schappij United Airlines heb
ben ingestemd met een salaris
verlaging van 29 procent. De
salariskorting is onderdeel van
bezuinigingen die de onderne
ming voor een bankroet moe
ten behoeden. Het cabineper
soneel beraadt zich nog over
een salarisverlaging.
woensdag 8 JANUARI 2 g
IJa) nini mm Uikinnt n^aat non rr,il,nr/lA,\V>a^
rotterdam/gpd - Na een ramp
jaar voor aandelenbeleggers,
toonde bestuurder Van Duijn
van beleggingsgroep Robeco,
zich gisteren optimistisch over
de vooruitzichten voor 2003. De
bodem van de markt is volgens
hem afgelopen najaar bereikt,
op 10 oktober. Sindsdien is het
herstel op de aandelenbeurzen
voorzichtig ingezet, aldus Van
Duijn.
Van Duijn dacht in juli vorig jaar
al dat het dieptepunt in de con
junctuur was bereikt. „Het was
een diepe teleurstelling en erg
frustrerend dat het herstel in de
economie van de VS in de zo
mer plotseling werd afgebroken.
Dat hadden wij niet verwacht,
omdat alle indicatoren goed
stonden. De verlaging van de
rente heeft meestal als reactie
dat de koersen op de aandelen-
beurzen stijgen. Dat is vorig jaar
niet gebeurd."
Van Duijn verwacht dat het her
stel van de economie in de VS
voorzichtig doorzet, ook Neder
land een half jaar later zal vol
gen. „Ik heb voor mezelf uitge
rekend dat wij al voorzichtig aan
een rally begonnen zijn, die zijn
hoogtepunt april-mei van dit
jaar zal krijgen." Deze rally (veel
meer koop- dan verkooporders)
zal het herstel van de economie
inluiden, voorziet hij.
Als het bedrijfsleven doorgaat
met saneren en daardoor slag
vaardiger opereert, zal dat tot
uitdrukking komen in verbete
ring van de financiële resulta
ten. En die winstgroei zal zich
vertalen in stijgende aandelen
koersen. Ook willen de directies
van pensioenfondsen weer in
aandelen beleggen. Volgens Van
Duijn hebben vele pensioen
fondsen him reserves zien inte
ren en willen zij graag die reser
ves weer opbouwen.
De stemming onder de beleg
gers is niettemin onverminderd
somber. Volgens Van Duijn is de
onzekere factor de mogelijke
oorlog in Irak:Als het een snel
le veldslag wordt, zal dit de
Amerikaanse economie verder
aanzwengelen. Maar wordt het
een langdurige oorlog, dan zou
dat funest zijn voor een zich
herstellende economie."
Op korte termijn ziet Van Duijn
niet veel economische groeimo
gelijkheden in Europa. Door ge
ringere stijging van de arbeids
productiviteit en de lage groei
van de beroepsbevolking blijft
de economische groei in Europa
achter. De opleving van de we
reldeconomie moet uit de VS
komen. Volgens Van Duijn is in
Angelsaksische landen een gro
tere innovatiekracht en daar
door een hogere groei van de
productiviteit. Hij ziet dat in de
VS, Canada, Australië en Enge
land. Hij rekent de Scandinavi
sche landen daar ook toe. „Ne
derland leek tot voor kort in het
peloton van Engels sprekende
landen te zitten, maar begint nu
de aansluiting te missen."
san francisco - Steve Jobs, topman van computerconcern Apple pronkt op de Macworld conferentie in San Francisco met de nieuwste laptop
van zijn bedrijf. Het gaat om een G4 Powerbook met een 17 inch-beeldscherm, het grootste ooit op een draagbare computer. Het nieuwe appa
raat komt volgende maand op de markt. Foto: Reuters/Lou Dematteis
utrecht/anp - De reizigersver
eniging Rover krijgt sinds de in
voering van de nieuwe tarieven
voor een treinkaartje per 31 de
cember veel vragen van reizi
gers. Daaruit blijkt dat de Ne
derlandse Spoorwegen niet
goed hebben uitgelegd op welke
manier de prijzen zijn gestegen,
zo zegt een een woordvoerder.
Op 31 december verhoogden de
NS de prijzen met gemiddeld
4,9 procent De treinreiziger be
taalt niet meer volgens de oude
tariefklasse, maar uiteindelijk
per werkelijk gereisde kilometer.
Daardoor kan een treinkaartje
meer dan 4,9 procent duurder
worden. Bovendien stijgt de
prijs van retourtjes meer dan die
van een enkeltje, omdat de kor
ting voor een retourtje terug
loopt.
Een woordvoerder van NS vindt
dat het bedrijf in advertenties
wel goed heeft uitgelegd hoe de
prijsstijging in elkaar steekt. De
de 4,9 procent bestaat uit de in
flatie over 2002 (3,5 procent) en
de stijging van de heffing voor
het gebruik van het spoor (1,4
procent).
Door de nieuwe tariefstructuur
komt een treinkaartje voor de
tweede klasse echter soms 15
procent hoger uit, blijkt uit on
derzoek van de Consumenten
bond. Bij een kaartje eerste klas
se bedroeg de stijging in een en
kel geval zelfs 17 procent. Ook
trajectkaarten kunnen duurder
dan gemiddeld uitvallen.
Een woordvoerder van de Con
sumentenbond noemde dat
merkwaardig'. „Het zal juri
disch allemaal wel kloppen en
als je het over alle trajecten uit
smeert binnen de gemiddelde
Man vrijgesproken na kraken kopieercode dvd
Het nieuwe kabinet moet de
salarissen van onderwijzers en
verplegers opkrikken. Dat ver
groot op termijn de welvaart.
De salarisverhoging kan des
noods ten koste gaan van
ambtenaren in ondersteunen
de diensten. Dat ongevraagde
advies gaf bestuurder Van
Duijn van de beleggingsgroep
Robeco gisteren bij de presen
tatie van de vooruitzichten
voor het beursjaar 2003. Vol
gens hem kan de overheid in
haar salarisbeleid niet concur
reren met het bedrijfsleven,
waardoor de kwaliteit in on
derwijs en zorg verschraalt.
Hij raadt de komende rege
ring nadrukkelijk aan 'niet
krampachtig vast te houden
aan miljardenbezuinigingen'.
„Dat zou de malaise alleen
maar verergeren. De beroeps
belegger tilt niet zo zwaar aan
een beperkt begrotingstekort
van 1 of 2 procent." Neder
land verkeert volgens hem
nog in een recessie, maar
staat op het punt de periode
van magere bedrijvigheid ach
ter zich te laten. In zijn ogen
beleeft Nederland een record-
welvaart. „We hebben een
enorme bestedingskracht. We
schieten voor 50 miljoen euro
hoogwaardig vuurwerk de
lucht in en we reizen naar de
Seychellen om in viersterren-
hotels te overnachten. Men
weet kennelijk niet wat men
met het geld moet doen."
Philips gaat d
met snijden ij
werkgelegenh T
amsterdam/anp - ''lil-a-
ook de komende tijd <i IC
bezuinigen. Er zullen ft
worden verkocht. Eej
productiewerk wordt A
mogelijk verplaatst naaj
met lagere lonen. Dat, d
enige duizenden banen
zegt Philips-topman Klj
vandaag in een interview
Britse zakenkrant Fined
mes. Hij wilde overigej
exacte aantallen noera
Philips zijn de afgelopen
maanden al 35.000 bai
schrapt. Het concern j
reldwijd nog 184.000 I
mers, van wie 30.000 in
land.
•era m
-
4,9 procent blijvenzei de
woordvoerder. „De hamvraag is,
waar kom je op uit als blijkt dat
op populaire trajecten de prij
zen duurder zijn dan gemid
deld."
Uit ervaring van reizigers blijkt
volgens de woordvoerder van
Rover dat de NS Klantenservice
zelf ook niet weet hoe de prijs
stijging in elkaar steekt. „Zij ble
ven het antwoord schuldig." Hij
vindt dat de NS zijn tekortge
schoten in de informatievoor
ziening.
den haag/gpd - Een Noorse rechter heeft
gisteren een 19-jarige man vrijgesproken
die verdacht was van het kraken en kopië
ren van dvd's. Die uitspraak heeft tot veel
commotie geleid. In Hollywood, maar ook
bij piraterijbestrijders in Nederland.
Jon Johansen was nog maar 15 toen hij er
in slaagde een code te breken waarmee
het maken van illegale dvd-kopieën werd
tegengegaan. Hij hield het lucratieve ge
heim niet voor zichzelf, maar verspreidde
het zelfgemaakte kraakprogramma gratis
via het internet Massa's filmliefhebbers
elders in de wereld konden zo voor een
habbekrats hun favoriete film-dvd's du
pliceren. Inmiddels circuleren op inter
net allerlei 'lopers' voor dvd-piraten. Wie
beschikt over een snelle verbinding,
plukt zo bijna voor nop in soms luttele
minuten de nieuwste films van het net.
Niet voor niets had de Motion Picture
Association (MPA), de vertegenwoordiger
van de filmindustrie, de Noorse aankla
ger een handje geholpen met het verza
melen van bewijsmateriaal tegen 'dvd-
Jon'.
De filmstudio's van Hollywood zien de
markt aan dvd's en video's, waarin alleen
al in de VS jaarlijks zo'n 20 miljard euro
omgaat, ernstig ondermijnd.
De rechtbank in Oslo liet dat allemaal
niet meewegen. Ook al was de beveili
gingscode op de dvd gekraakt, Jon Jo
hansen had het schijfje keurig in de win
kel gekocht. Hij had dus zijn eigen bezit
gekraakt. Een overwinning voor compu
terkrakers wereldwijd, die vinden dat er
geen sprake is van diefstal maar van in
tellectuele vrijheid.
„Waanzinnig", vindt Tim Kuik. Hij is di
recteur van Stichting Brein, namens de
entertainmentindustrie in Nederland be
last met de bestrijding van piraterij. „Het
schijfje was natuurlijk wel van hem. Maar
het materiaal erop, in dit geval een film,
zeer zeker niet. Met het kopen van een
dvd koop je het recht de film af te spelen,
niet het recht om een beveiliging te kra
ken en die truc dan ook nog eens te ver
spreiden," zegt Kuik. Hij heeft zich uit
voerig laten informeren door een bij de
rechtszaak aanwezige medewerker van
de MPA
De uitspraak van de Noorse rechter, door
de industrie bestempeld tot een 'princi
pezaak', toont volgens Kuik aan dat de
wet geen bescherming biedt tegen pira
terij. „In ieder geval in Noorwegen niet.
Maar daar moet ik wel bij aantekenen dat
Noorwegen geen lid is van de EU, en Ne
derland wel," doelt de Brein-directeur op
een kersverse EU-richtlijn tegen piraterij.
De lidstaten moeten daar zelf nog invul
ling aan geven.
Vooralsnog lijkt Nederland 'omzeiling'
van beveiliging te gaan bestempelen als
onrechtmatig. Piraten zoals Johansen
kunnen in dat geval via civiele procedu
res worden aangepakt: de rechter kan ze
veroordelen tot fikse schadevergoedin
gen. Brein ziet liever dat de piraterijregels
ook een harde strafrechtelijke aanpak
mogelijk maken. Dan kan een aanldager
van het openbaar ministerie bij de rech
ter niet alleen een geldboete eisen, maar
ook een gevangenisstraf.
Kuik hoopt dat niet alleen de EU-lidsta-
ten maar ook landen overal ter wereld
hun anti-piraterijwetgeving flink aan
scherpen. „Er mogen geen vrijhavens
zijn waar mensen die zich bezighouden
met dit soort praktijken toch altijd kun
nen schuilen." De strijd is wat dat betreft
nog lang niet gestreden, meent Kuik. „Na
het vonnis in Oslo komt nog een behan
deling in hoger beroep. Er zijn maar twee
mogelijkheden. Het zou kunnen dat we
die als industrie ook verliezen. Als dat ge
beurt, kan het niet anders dan dat er
scherpere wetgeving komt. Daar strijden
we voor. Dit is dan slechts een verloren
veldslag in een oorlog die nog lang niet
beslist is."
gen in 2004 niet het ven
ben dat hij niets aan de
landse situatie heeft
meent Verbeme.
De plannen zullen hot
direct positief effect heb}
het vertrouwen van de
kaanse consument. En I
een extra stimulans kunf
ven aan de aandelennj
Maandag zorgde het ui^_
nieuws voor een oplei^^
Wall Street. Gisteren reap
de beurzen echter alwee
de Dow Jones-index sl<^^
procent lager.
De democraten uitten f<^^
tiek op de plannen. VolgJH
hebben de maatregelen HP
lijks effect op de korte H|
en komt het vooral tei
aan de rijken. De Dei
presenteerden maandag I
gen plan, meer gericht ol
gere inkomens, dat
miljard dollar in tien j;
kosten. Critici wijzen er
dat de plannen er toe
den dat het begrotingstel
de VS de komende tijd
pen.
den haag/gpd - De Amerikaanse
president Bush trekt de komende
tien jaar 670 miljard dollar uit om
de Amerikaanse economie een
positieve impuls te geven. Het
economische stimuleringspakket,
waarvan veel onderdelen de af
gelopen dagen al uitlekten, moet
de bestedingen van burgers en
bedrijven stimuleren en de werk
loosheid verminderen. Op korte
termijn verwachten economen
echter weinig prikkels voor de
economie.
President Bush presenteerde
gisteravond zijn lang verwachte
pakket aan maatregelen in Chi
cago. Daarbij hield hij zijn toe
hoorders voor dat 'we niet eer
der gelukkig kunnen zijn, tot elk
deel van onze economie gezond
en krachtig is'.
Alle 92 miljoen Amerikaanse be
lastingbetalers kunnen dit jaar
rekenen op een gemiddelde be
lastingmeevaller van zo'n 1100
dollar. De Bush-regering wil dit
bereiken door de al eerder aan
gekondigde belastingverlagin
gen voor 2004 en 2006 versneld
door te voeren.
Verder wordt de belasting op di
vidend afgeschaft en krijgen ge
zinnen een extra stimulans door
een verhoging van de kinderbij
slag. Bedrijven kunnen rekenen
op extra aiftrekregelingen. Bush
wil de werkloosheid terugdrin
gen door te investeren in kin
deropvang en herscholing. De
totale kosten hiervan zijn 3,6
miljard dollar.
De president hoopt zo de Ame
rikaanse economie een extra
impuls te kunnen geven en in
vesteerders weer terug te leiden
naar de aandelenmarkten. Guy
Verbeme, hoofd internationale
economie bij Fortis Bank, en
Hemmo Hemmes van onder
zoeksbureau Iris, verwachten
niet dat de Bush-plannen snel
effect zullen hebben op de eco
nomie.
Verbeme sluit niet uit dat de
plannen pas in werking treden
als 'we de economische ople
ving alweer aan het vieren zijn'.
De maatregelen hebben volgens
hem een hoog 'excuus-gehalte'.
„Bush wil tijdens de verkiezin-
amstelveen/anp - KLM overlegt
met Alitalia over betaling van
een boete van 150 miljoen euro.
De luchtvaartmaatschappij is
dat bedrag aan de Italianen ver
schuldigd wegens het afbreken
van de samenwerking in april
2000.
Een woordvoerder van KLM zei
gisteren dat nog open staat hoe
de schadevergoeding, die in een
arbitragezaak is bepaald, wordt
betaald. „Het gesprek met Alita
lia is constructief. Het kan alle
kanten op. Zoals bekend is KLM
in gesprek met Air France over
samenwerking. Air France is
weer partner van Alitalia in Sky
Team."
Samenwerking met Air France
noemde KLM-topman L. Van
Wijk eerder extra interessant
omdat de derde partner in het
Sky Team, het Amerikaanse Del
ta Air Lines, weer een combina
tie wil vormen met de Ameri
kaanse KLM-partners Continen
tal en Northwest. De autoritei
ten in de VS moeten echter nog
akkoord gaan met de vorming
«hi°"
van dit driemanschap.
De boete, die KLM niet h
wacht, zal een zeer nadfr tin
fect hebben op de verl
winstrekening. Maandag"
bedrijf een winstwaarscfu
De boete was daar nogi
gelaten. Overigens is de f
werking met Air France r
zeker.
Ook British Airways heel
resse in KLM als partnei
alliantie van de Brittej
American Airlines in Onei
Terwijl blootblad Playboy in hoog tempo oplaag verliest, maken andere mannenbladen zoals FHM f
een opmars. Foto: United Photos de Boer/Marisa Beretta
amsterdam/anp - Aan de opla
gen van tijdschriften is goed te
zien wat Nederlanders interes
sant vinden. Zelf beleggen is
duidelijk uit. Een blad als Beleg-
gersBelangen zag de oplage in
de eerste drie kwartalen van
2002 steeds met 1500 stuks da
len tot 25.838 per 1 oktober.
Ook jammer is het voor de laat
ste vrienden van Tinky Winky,
Laa-Laa, Dipsy en Po. De Telet
ubbies raken uit de gratie. In het
eerste kwartaal kochten fans
nog bijna 60.000 exemplaren
van het Teletubbies Tijdschrift.
In het derde kwartaal waren dat
er nog 47.000.
In het algemeen verging het de
meeste tijdschriften niet slecht
in de eerste negen maanden van
2002, zo valt af te leiden uit cij
fers die het HOI, Instituut van
Media Auditing, dinsdag heeft
gemeld. Zo handhaafde het gro
te vrouwenblad Libelle de opla
ge in deze periode op bijna
600.000 exemplaren.
Het roddelblad Privé klom licht
naar 320.000 stuks, ondanks de
opkomende concurrentie van
Party (van 110.000 naar 125.000
stuks in de eerste drie kwarta
len).
Blootblad Playboy zag de oplage
dalen van 100.000 in januari
naar 67.000 in het najaar. Ande
re soortgelijke tijdschriften had
den geen last van een dd3f
verkoop.
Penthouse bleef elk kvK) gr
ruim 43.000 stuks verkopefcn
wijl bladen als FHM en M
oplage groeiden.
Verreweg het grootste tijdig
van Nederland is de Kam)»
een uitgave voor alle ledö^
de ANWB. De drukkerij L
oktober pas stoppen
3.750.000 miljoen stuks vT"^
band zijn gerold. Op de tv
plaats staat het Veronica fc
zine, met ruim een
stuks. Na de Avrobode (7
stuks), volgt het ledenblai
de Vereniging Eigen p-
(635.000 exemplaren).
