De
Boeren-Leidse
gaat
nooit
verlori
REGIO
Leiden moet in 2003 vooral iets doen aan...
...veiligheid, verpaupering, drukte, woningnood en de AalmarkL
Voor regionale uitgave is
2500 exemplaren erg veel Het geid
NAVRAAG
Het boek 'Kopstoot en andere praktijkverhalen' van Har Meijer heeft
28.975 euro opgeleverd voor het project Kindertelevisie van het LUMC.
De Leidse huisarts overhandigde een cheque ter waarde van dat be
drag gisteravond tijdens een speciale bijeenkomst in het ziekenhuis
aan Maarten Stu-
zal worden ge
bruikt voor het vervangen van de 'oude' opnameapparatuur, waarmee
vrijwilligers wekelijks een uitzending maken 'met en voor kinderen'
die behandeld worden in het Willem-Alexander Kinder- en Jeugdcen
trum. De opbrengst van de bundel met verhalen die eerder in het LD
verschenen, was veel hoger dan verwacht. In minder dan twee maan
den was nagenoeg de gehele oplage van 2.500 exemplaren uitver
kocht. En dat is 'heel bijzonder', volgens Cees Schafrat, directeur van
boekhandel De Kier die 'Kopstoot' uitgaf.
Waarom is dat zo bijzonder?
Omdat het nog niet eerder is voorgekomen dat er van een lokale
auteur binnen twee maanden zoveel exemplaren de deur zijn uitge
gaan. Er zijn er dan wel bijna 1.000 afgenomen door sponsors, maar
als er in de vrije verkoop meer dan 1.500 van de hand gaan, is dat
extreem hoog voor een regionale uitgave."
Wat is daarbij normaal?
„Van een Leidse uitgave verkoop je gewoonlijk
zo'n duizend exemplaren. Daarmee houdt het
in de regel wel op. Daar tegen afgezet is 2.500
dus heel veel. Zelfs de 'grote' landelijke schrij
vers verkopen in zo'n korte tijd niet zoveel in de
ze regio. Die enige die in de buurt komt van dat
aantal is Appie Baantjer."
Waarom liep Kopstoot zo goed?
„Daar is een aantal redenen voor te bedenken.
Het onderwerp is interessant, want er zijn maar
weinig dokters die verhalen uit hun praktijk ver
tellen, maar ook het feit dat de verhalen eerder
in het LD waren gepubliceerd en de combinatie
met het goede doel, hebben daar vermoedelijk
aan meegewerkt. Maar de belangrijkste reden was, denk ik, toch wel
de grote bekendheid die Har Meijer in de stad geniet."
Meijer is gestopt met het schrijven van artikelen voor het LD.
Krijgt 'Kopstoot' nog een vervolg?
„De bedoeling is wel dat er een tweede boekje komt, het is alleen
nog de vraag of dat een regionale of landelijke uitgave wordt. We
gaan eerst bekijken of we de verhalen via de media meer landelijke
bekendheid kunnen geven. Daarbij vervallen twee punten, waar
door het boek regionaal zo goed verkocht: de bekendheid van Har
Meijer en het goede doel. Alleen de kwaliteit en het bijzondere as
pect van zijn 'praktijkverhalen' blijven dan over. Ik ben zeer be
nieuwd of dat voldoende is om een editie uit te geven die ook lande
lijk verkoopt."
Tekst: Paul de Tombe
Foto: Archief Leidsch Dagblad
UIT DE ARCHIEVEN
ANNO 1978, zaterdag 7 januari
LEIDEN - "De grootste krachttoer die we hier ooit gehad hebben".
Zo betitelt de directeur van de Leidse Groenoordhallen, André de
Jong, het spektakel dat in de periode van 28 juni tot en met 1 juli zal
worden georganiseerd rondom de start van de Tour de France in Lei
den. Het is een van de vele evenementen die het komende jaar weer
in de 14.000 m2 overkapte ruimten aan de Willem de Zwijgerlaan
zullen plaatsvinden. Geen evenement vergt echter zoveel voorberei
ding als de Tour. Inmiddels is de eerste werkbespreking met de NOS
al achter de rug, want gedurende de vier feestdagen zullen er vanuit
de Groenoordhallen diverse uitzendingen worden verzorgd. Zo komt
de avond waarop de renners worden voorgesteld rechtstreeks op tv. Er
worden zo'n driehonderd persmensen in de Groenoordhal verwacht
waarvoor telexen, telefoon en schrijfmachines geplaatst zullen wor
den in de Romneyhal. Tegen die tijd moet ook het nieuwe restaurant,
dat op het ogenblik wordt gebouwd, en plaats kan bieden aan 550
personen, gereed zijn. Tot de evenementen die dit jaar nieuw zijn in
de Groenoordhallen behoren onder meer de Leidse paardendagen.
Daarmee is een grote wens van directeur De Jong vervuld.
ANNO 1978, maandag 9 januari
LEIDEN - In de regionale eerste klasse zaalhandbal heeft Foreholte
gisteren het belangrijke treffen tegen de Hellas-reserves in een 8-5
winst omgezet. Mariette Siera (tweede van links) en Jet Verdegaal
(rechts) van Foreholte blokkeren een Hellas-aanval.
Foto: archief Leidsch Dagblad
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien daeen na
plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op
gironummer 57055 Ln.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA
Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d. (datum van plaatsing
of door contante betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82
te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
COLOFON
Leidsch Dagblad
Directie: B.M. Essenberg, G.P. Arnold
W.MJ. Bouterse (adjunct)
E-mail: directie@damiate.hdc.nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van
der Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct)
E-mail: redactie.ld@damiate.hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82. Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden.
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 323 508
Familieberichten fax 023-5 '5° 567
ADVERTENTIES
071-5 356 300
Sprinters (rubrieksadv.): 072-519 6868
ABONNEESERVICE
071-5128 030
E-mail: abonneeservice@hdc.nl
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €19,60 (alleen aut ine)
p/kw €55,00 p/j €210.60
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging. 071-5128 030
ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV
cq. de betreffende auteur.
HDC Uitgeverij Zuid BV, 2003
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de
verwerking van gegevens van abonnees van
dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens
worden gebruikt om gerichte informatie over
voordeelaanbiedingen te geven, zowel door
onszelf als door derden. Heeft u hier bezwaar
tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten
aan HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 503,2003 PA Haarlem.
De Boeren-Leidse kazen van Afra en Martin van Ruiten uit Kaag liggen in de stal te rijpen. Martin kleurt de kazen nog wat bij met een rode kleurstof op natuurbasis. Foto: Dick Hogewoning pe v
KLANKBORD
Op dè stelling van de week kon
bij wijze van uitzondering nu
eens niet worden gestemd. In
plaats daarvan mochten lezers
hun eigen nieuwjaarswens for
muleren door de volgende zin
af te maken: 'Leiden moet in
2003 vooral iets doen aan...'
Dat leverde een gevarieerde
reeks reacties op. Een greep
daaruit.
Familie C. van Zanten, Lei
den: het zomaar laten slo
pen van goede woningen. Te
gen wethouder Hillebrand
zouden we willen zeggen:
denk meer aan de bewoners
van het Oranjegracht/Waard-
grachtgebied. Laat niet alle
woningen slopen door wo
ningbouwvereniging Portaal.
Renoveer bestaande woningen
gewoon, daar waar dat nodig
blijkt"
A Juffermans, Leiden: het
zwerfvuil. Een opgeruimde
straat nodigt niet uit tot het
weggooien van afval. In een
straat waar rommel ligt, zal er
sneller nog meer vuil worden
neergegooid. Natuurlijk is het
vooral een kwestie van menta
liteit. De burgers moeten zelf
hun rommel niet op straat
gooien en regelmatig hun
stoepje vegen, maar de ge
meente moet het goede voor
beeld geven."
G. Haagsma, Leiden:het
zwerversprobleem en het afval
op straat. Ik heb dertig jaar in
Den Haag gewoond en woon
sinds een halfjaar in Leiden,
midden in het centrum. Wat
een troep ligt hier op straat!
Volgens mij voor een groot
deel veroorzaakt door zwer
vers en alcohollisten, want
overal liggen lege drankflessen
en bierblikjes. Doe er wat aan
en misschien wordt Leiden
dan wel net zo'n schone stad
als Den Haag."
H. Hasselbach, Oegstgeest;
de uitbreiding van parkeer
plaatsen voor mindervaliden
in de directe nabijheid van
openbare gebouwen. Vooral
bij gemeentelijke instellingen
zoals het Gemeentearchief
(maar één algemene parkeer
plaats voor mindervaliden),
Stadstoezicht (één plek) en de
Lakenhal (één plek). Je bent
min of meer gedwongen of
een dure dag-, week- of
maandkaart aan te schaffen of
je auto van de hand te doen en
gebruik te gaan maken van de
OV-taxi (met alle ergernissen
van dien). De bewegingsvrij
heid is zo erg beperkt aan het
worden."
Erik Vegt, Valkenburg:een
heleboel zaken. Om te begin
nen de hondenstront op
straat. Verder de Haarlem
merstraat, want het wordt
daar meer en meer een patat-
straat met vooral veel van het
zelfde. Dan de auto's en vooral
bussen die de voetgangers van
de sokken rijden op het Kort
Rapenburg en de Breestraat,
waar je tussen de bussen door
laverend elke keer weer hoopt
levend de overkant te berei
ken. Vervolgens de prijzen van
de hortus. De entree is zo
hoog geworden dat je met je
gezin met drie kinderen wel
uitkijkt om daar nog heen te
gaan. Tenslotte: vervang zo
veel mogelijk stoplichten door
rotondes."
Jeroen Diederen, Leiden:
de vernielzucht van die rot-
jeugd in de Stevenshof. Het is
hier een echte puinhoop. Er
lopen hier altijd groepjes jon
geren die ziekend de boel ka
potmaken of gewoon maar
wat rondhangen en rondcros
sen op die opgevoerde
rotscooters. Tijd voor een har
de hand."
Een Stevenshofbewoner
('anoniem uit angst'): de
hangplekjongeren. Het woord
alleen al, bah! Van die rond
hangende groepen knullen die
enkel uit zijn op overlast en
rottigheid en een zéér onveilig
;rk
(Est
gevoel teweegbrengen J31
name in de binnensta^er
Stevenshof." [271
Hans van Poelgeest, I
de politieke rust.
hoog van de toren bla
maar als politicus gev
werk doen. Kijk maar
tot Leids politicus var
2002 is gekozen."
De nieuwe stelling ha;
de uitspraak van MKB
ter Hans de Boer, die v
dat op termijn de bolle
volledig uit de Bollens
dwijnt. Is dat erg? Of i
bouw een veel betere
ming voor deze kostb; t bi
grond? De stelling wa; >t g
en met maandag kunt
(via de post of via
www.leidschdagblad.i
de
®g
di
ngi
De bollen mogen nooit w
nen uit de Bollenstreekm\\
itie
de
Cees van Duijn (41), Warmond,
vastgoedconsultant: „Leiden moet
eindelijk eens beginnen met het uit
voeren van het Aalmarkt-project, het
'upgraden' van het winkelbestand.
Genoeg gepraat; nu overgaan tot im
plementatie. Dat zou de economie
van de binnenstad verstevigen en
Leiden aantrekkelijker maken voor
(buitenlandse) investeerders en
daarvan kan de hele middenstand
meeprofiteren. Het is wel een open
deur, maar ik zeg het toch nog maar
een keer. Verder moet Leiden in
2003 nog beter bereikbaar worden
voor plezierbootjes, zodat je van alle
kanten naar het centrum kan varen.
Daarbij zou ik Leiden ook aanraden
wat grachten open te graven. Dat is
duur, maar dat
loont op de lan
ge duur. Het
komt het toe-
s risme ten goede
en dat is weer
een stimu
li lans voor de
economie."
Nancy Knijnenburg (34), Leiden,
beveiligingsmedewerkster en voet-
baltrainster dames SJC: „Leiden
moet in 2003 vooral iets doen aan
het onveilige gevoel op straat. Het is
bekend dat Leiden in de topvijf van
de criminele steden van Nederland
staat. Dat vind ik erg verontrustend.
De stad straalt het ook uit Crimina
liteit, zinloos geweld en kleine vecht
partijen komen steeds vaker voor.
Niet alleen 's avonds en's nachts. De
mensen worden steeds banger om
over straat te gaan. Hoe vaak word je
tegenwoordig niet voor een lullig
mobieltje in elkaar gemept of van je
fiets getrokken? Om dat tegen te
gaan moeten er niet alleen meer po-
üteagenten of stadswachten de
straat op, maar moet er ook meer en
betere verlichtinging
komen, zodat er
veilige loop- en
fietspaden voor
de burgers en
hun gasten wor
den gecreëerd."
Marije van den Berg (28), be-
drijfsjournalist, PvdA-raadslid: „De
woningnood en dan vooral de wo
ningnood onder jongeren en senio
ren. Dat staat voor mij met stip op
nummer 1. Voor die twee groepen
moet Leiden in de regio wat gaan
doen. Valkenburg is daarvoor de
meest aangewezen plek, maar daar
over is nog steeds niks besloten. Lei
den is daarvoor afhankelijk van be
slissingen van hogerhand. Vrom-mi-
nister Henk Kamp roept dat die
groepen dan maar in Almere moeten
gaan wonen, maar dat is een typi
sche WD-oplossing. Te gemakkelijk
en bovendien te ver. Wij vinden dat
er in de regio moet worden gebouwd
en daar blijven we
bij. En als Kamp
bij dat stand
punt over Al
mere blijft,
hebben we al
tijd 22 januari
nog."
Berend Stolk (48), Leiderdorp, in
tensive care-specialist Dijkzigt-zie-
kenhuis: „De drukte. Het is veel te
vol in de stad. Ik waardeer al het
goede dat de afgelopen jaren tot
stand is gebracht. Er zijn meer ter
rassen gekomen en er is veel meer
gezelligheid. Maar, waarom moeten
die terrassen steeds overvol zijn?
Waarom is er nog steeds een tekort
aan parkeerplekken en waarom gaat
iedereen tegelijkertijd naar de
markt? Door al die mensen wordt
het ook zo'n rotzooi in de stad. De
parken liggen vol met de troep die
mensen en honden achterlaten.
Kortom, het is veel te vol en veel te
druk in Leiden. Te veel baksteen, te
veel auto's. Een goede raad voor de
gemeenteraadsleden,
de minister en voor
iedereen: zorg dat
Leiden in 2003 lr*^
meer groen krijgt ---r
in de stad."
Reinier Verbeek (37), Leide
tect: „De openbare ruimte, i
meest brede zin van het wo(f
den moet iets doen aan het
plein, dat al tien jaar een dr<
de Meelfabriek, die staat te i
peren en de hele buurt be'in
en het Aalmarktgebied. De g
zegt voortdurend dat ze met
plekken bezig is, maar dat is
lijk geen vrijbrief om bijvooi
het pand van Sloos in het Aa
gebied maar te laten verpau
Dat pand is inmiddels eigen
de gemeente en de zonwerii 1
len er van de gevel. Datzelfd g
geval bij de Meelfabriek, wat
ken zelfs vanaf gevallen zijn
meente zegt dat ze er mee b
maar iedei
op zijn i
jaarwisi -
1 overgebj
-a*-. J,**-! vingers
len, dat
HDC 970
WOENSDAG 8 JANUARI jj
Vereniging van Boeren-Leidse kaasmakers bestaat 75 jaar
Vijfenzeventig jaar geleden maakten
nog zo'n vierhonderd boerengezinnen
in de Leidse regio de 'Boeren-Leidse'.
Nu zijn het er nog maar vijftien - in de
hele wereld - die op ambachtelijke wij
ze de in rood plastic gehulde komij-
nenkaas met het opdruk van de Leidse
Sleutels bereiden. Als het zo doorgaat,
lijkt uitsterving van de delicatesse na
bij. Maar de vijftien boeren, allemaal
verplicht lid van de Vereniging van
Boeren-Leidse Kaasmakers, blijven op
timistisch. Donderdag viert Nederlands
kleinste en misschien ook wel de
meest hechte club het 75-jarig be
staan.
Bestuurslid én kaasmaker op Kaagei
land Martin van Ruiten (52) baseert
zijn optimisme op de hoeveelheid
kaas die wordt gemaakt. „We maken
met zijn vijftienen nog evenveel Boe
ren-Leidse als 75 jaar geleden:
400.000 kilo per jaar. Bovendien heb
ben we een aantal jonge leden in de
vereniging. Die houden het voorlopig
nog wel vol." Zijn vrouw Afra (48)
vult aan: „Het is alleen jammer dat
de Boeren-Leidse nog altijd zo weinig
bekend is bij de consument Veel Lei-
denaars weten niet eens wat voor een
kaas het is. De Edammer of de Kollu-
mer kazen kennen ze vaak wel." Ze
weet wel hoe dat komt: „Dat zijn fa-
briekskazen. Fabrieken hebben in te
genstelling tot onze vereniging, veel
meer geld om reclame te maken."
De Vereniging van Boeren-Leidse
kaasmakers hoopte acht jaar geleden
nog dat de kaas meer bekendheid
zou krijgen toen de Europese Unie de
kaas een zogenoemd BOB-keurmerk
gaf (Beschermd Oorsprongs Bena
ming). Behalve de Boeren-Leidse
hebben in Nederland alleen de Op-
perdoezer aardappel en een Noord-
Hollandse kaas die benaming gekre
gen. „De bedoeling is dat de consu
ment weet wat de oorsprong is van
het product", legt
Martin van
Ruiten uit.
„Maar
helaas
spons
in en
spreekt het de consument niet aan.
De verkoop is niet groter geworden."
Van Ruiten is nog een van de twee
praktiserende boeren op het pittores
ke Kaageiland. Veertig koeien zorgen
dagelijks tussen mei en november
voor de productie van acht Boeren-
Leidse kazen van elk zo'n tien kilo
gram. Geen druppel melk gaat er in
deze periode naar de fabriek.
Anders is het in de winter. De vereni
ging legt de leden een winterstop op.
„Dat is om de kwaliteit van de kaas te
bewaken", legt Van Ruiten uit. „De
koeien krijgen dan geen vers gras. De
andere voeding kan van invloed zijn
op de smaak van de kaas. Maar ook is
het om de prijs die we krijgen voor de
kaas te bewaken. Als er ook in de
winter kazen worden gemaakt, wordt
het aanbod groter. De kans is dan
groot dat de prijs zakt."
Een zware tankwagen komt niet
het eiland op en dus rijdt Van
Ruiten in deze periode eens
in de drie dagen met zijn
verrijdbare tank naar de
overkant van de Ringvaart.
Daar wordt de melk alsnog
opgehaald.
Het is op deze winterdag
dan ook rustig op de boer
derij. De kaasmakerij,
grenzend aan het woon
huis, is schoon en blijft dat
voorlopig. Erachter, in de
voormalige koeienstal, lig-
gen tientallen rood-glim-
mende kazen te rijpen.
Die vragen nu alleen nog
een beetje verzorging.
Een keer per dag moeten
ze worden gekeerd.
Sommige kazen krijgen
nog een verfje van don
kerrode natuurlijke grond
stoffen, zoals vandaag.
Martin van Ruiten pakt zijn
emmertje, doopt
verft het plastic om de kazen.
In de zomer is er meer bedrijvigheid.
De wekker van Martin van Ruiten
staat op 5 uur. Hij schept de bovenste
roomlaag van de melk van de vorige
dag. Hij voegt zuurbacteriën toe,
waardoor een dag later roomboter en
karnemelk ontstaat. De boter was
ooit het hoofdproduct van het berei
dingsproces. De kaas was toen nog
het restproduct.
Voor de Boeren-Leidse is de afge
roomde, en dus magere melk, van
belang. Het is 6 uur als Afra in de
kaasmakerij arriveert en Martin de
koeien gaat mel
ken. Ze voegt
'stremsel' en
'zuursel' bij de
inmiddels
wei -
vocht
dat de koeien mogen opdrinken - en
'wrongel'. Dat laatste is de vaste stof:
de kaas-in-wording. Afra voegt ko-
mijnzaadjes toe. „Komijnzaad is ook
een typering voor de Boeren-Leidse"
legt ze uit. „Boeren-Leidse zonder
komijn heet gewoon magere boeren
kaas."
Inmiddels zijn de koeien gemolken.
Martin en Afra scheppen samen de
wrongel in de vaten. Daar bovenop
komt een pers te
staan die het laatste
vocht eruit perst
Later volgt er nog
een pekelbad voor
de houdbaarheid en
wordt de kaas ge
plastificeerd. En
niet te vergeten:
elke kaas geven
de Van Ruitens
een opdruk
van de
Leidse
Sleutels.
„Een
kaas
sleutels is geen echte Boere
Die is gemaakt door iemam
bij de vereniging is aangesli
zich dus ook niet houdt aai
teitseisen die de vereniging
nadrukt Van Ruiten. Hij he<
flauw benul van de hoeveel
Boeren-Leidse die op de m
schijnt.
Nog een paar maanden rijpl
kaas waarvoor 110 liter mell
was, kan voor circa vijf eunl
naar de handelaar en vervol
kaasspeciaalzaken en somJ
permarkten. Zo produceren
Ruitens op Kaageiland al vil
ties lang de Boeren-Leidse. I
een traditie", leggen Martij
hun bevlogenheid uit. El
generatie komt eraan
han (18) volgt de iT
re landbouwschl
loopt stage bij
ren-Leidse kaaf
De Boeren-Lej
maker, een uj
beroep? Niet j
eiland.
Marieta Kroft I
opgewarm
de melk. De
honderden
liters melk in
een grote kuip
worden ver
volgens ma
chinaal ge
roerd en
gesneden.
Er ont
staat
zon
der
die
