KUNST 8f CULTUUR
Eerbetoon aan Herman Brood en Rosa Kin
De mooie vrienden van Mario Testino
PRINCES
Cliinese componist Tan Dun: multicultureel in een opera over the§
Mahler moet, maai
mag het iets mindei
Brad Pitt speelt in
verfilming van de Iliéi
'Ajs
NEW LOOK BY MARTO TESTINO
PLUS: THE PRINCESS REBUILDS
HER LIFE by CATHY HORYN
.Sf
dinsdag 7 januari 2003
•dl
ljeug
Lind;
18-j
in A
Leidse Blues Jazzweek beleeft 23ste aflevering
Tombraider 2
in de maak
hongkong - De film Tombrai-
der was een kaskraker van je
welste, Tombraider 2 kon dan
ook bijna niet uitblijven. Op dit
moment vinden de opnamen
voor de nieuwe film plaats in
Hongkong. Ook nu speelt Ange
lina Jolie de hoofdrol. Het script
is gebaseerd op een verhaal van
Kirk Petrucelli en Lloyd Levin.
Jolie moet het dit keer opne
men tegen de briljante schurk
Chen Lo, de leider van een Chi
nees misdaadsyndicaat.
Acteur Massimo
Girotti overleden
rome - De Italiaanse filmacteur
Massimo Girotti, wiens carrière
de gloriedagen van de Italiaan
se cinema omspande en die
werkte met grootheden als Vit-
torio De Sica en Roberto Rosel-
lini, is zondag op 84-jarige leef
tijd overleden. Girotti had voor
het eerst succes met zijn rol in
'Ossessione' (Obsessie) van re
gisseur Luchino Visconti, een
film gebaseerd op het Ameri
kaanse filmdrama 'The Post
man Always Rings Twice'. Hij
speelde verder in Bernardo Ber-
tolucci's 'Last Tango in Paris'
en recenter in 'II Mostro' (Het
Monster) van Roberto Benigni.
Nieuw album
Golden Earring
rijswuk - 'Albino Moon', zo
heet de nieuwe single van de
Golden Earring. Het schijfj e
komt 20 januari uit en wordt op
24 februari gevolgd door het
nieuwe studioalbum 'Millbrook
USA'. Het vorige studioalbum
van de Haagse band 'Paradise
in distress' kwam voorjaar 1999
uit. Het nieuwe album is opge
nomen in Amerika, in Mill
brook, wat de naam van het
werk verklaart De laatste single
dateert van augustus 2000.
Toen maakte de band voor de
Nederlandse delegatie naar de
Olympische Spelen het num
mer "Yes, we're on fire'. De laat
ste toptiennotering behaalden
de Hagenaars in 1991 ('Going to
the run').
Concert voor
dove kinderen
utrecht - In Muziekcentrum
Vredenburg in Utrecht vindt op
21 januari een concert plaats
voor dove en slechthorende
kinderen. Het Nederlands Stu
denten Orkest speelt voor hen
Le Sacre du Printemps van
Stravinsky. Om de kinderen de
muziek te laten zien en voelen
wordt het stuk begeleid door
een balletdanser en een zoge
naamde gebarenpoëet. Daar
naast krijgen alle kinderen een
ballon waarmee ze de trillingen
van de muziek kunnen opvan
gen. In de weken voor het con
cert worden op scholen voor
dove en slechthorende kinde
ren workshops gegeven over
het muziekstuk en de in het
stuk voorkomende instrumen
ten. Het concert vindt plaats in
het kader van het landelijk pro
ject Ongehoord Goed, dat als
doel heeft dove en slechthoren
de kinderen kennis te laten ma
ken met muziek.
door Theo de With
leiden - Hans Dulfer, Mathilde
Santing, Laura Fygi en Chris Bar
ber zijn de grootste namen in de
23ste Leidse Blues Jazzweek.
Voorzitter Dick Wansink maakte
gisteravond het programma be
kend van het jaarlijks terugkeren
de evenement. Het staat op de
agenda van 17 tot en met 26 ja
nuari.
Het programma van de Blues
Jazzweek bevat bekende ele
menten als de kroegentocht in
de Leidse binnenstad en de Jaz-
zin' in de Stadsgehoorzaal. „Het
zijn onderdelen die niet stuk te
krijgen zijn", zegt Wansink.
Voor de kroegentocht hebben
zich 46 cafés aangemeld en
woensdag 22 januari is op al die
adressen live muziek te horen.
De Jazzin' speelt zich af in vier
zalen van de Stadsgehoorzaal en
belooft optredens van onder an
deren Joke Bruijs, Chris Barber
en Young Sinatra's.
De 23ste Leidse Blues
Jazzweek wordt zaterdag 18 ja
nuari officieel geopend in De
Waag. Hans Dulfer doet de
avond ervoor alvast de war-
ming-up. De muzikant staat op
vrijdagavond samen met de
Leidse bands ID en George Ex
perience in De Waag. Na de offi
ciële opening barst de strijd om
de Jazz Award los. Zes conserva
toriumstudenten, van wie
slechts twee van Nederlandse
afkomst, gaan met elkaar de
competitie aan om de fel be
geerde prijs. Op donderdag 23
januari wordt de winnaar be
kend gemaakt.
Opvallend in de Blues
Jazzweek is dat er twee zogehe
ten 'tributes' geprogrammeerd
staan. Op zondag 19 januari
wordt er in De Waag een eerbe
toon gebracht aan Herman
Brood. De zanger die in de zo
mer van 2001 zelfmoord pleeg
de door van het Hilton Hotel te
springen was vooral popmuzi
kant, maar had ook een bluesy
kant.
De tweede tribute is gewijd aan
Rosa King. Zij heeft diverse ke
ren opgetreden in de Leidse
Jazzweek. Twee jaar geleden
overleed ze onverwacht. Voor
het 'Rosa King Memorial' op
vrijdag 24 januari in De Waag
zijn tal van muzikanten uitgeno
digd die in het verleden met
haar hebben gespeeld. Ze bewij
zen King op die manier de laat
ste eer. Mathilde Santing is op
woensdag 22 januari van de par
tij op het zogeheten Highland
Concert in de Hooglandse Kerk.
Ze is daarmee na vijf jaar afwe-
Expositie Peruaanse lichtmagiër in Fotografiemuseum
door Mekhior Zeeman
Amsterdam - Een feest voor het oog, dat
zijn de stralende portretten van de Peru
aanse lichtmagiër, de fotograaf Mario
Testino die tot eind maart in het Fotogra
fiemuseum Foam in Amsterdam hangen.
Hij fotografeert zijn vrienden en vriendin
nen van de beau monde van hun mooiste
kant en dat gaat hem ogenschijnlijk moei
teloos af.
Madonna met Kind Het is een bekend
beeld in de kunstgeschiedenis, zeker
sinds het tweede van de Tien Geboden
vrijer wordt geïnterpreteerd. Tot ver in de
Middeleeuwen was het zo ongeveer het
enige wat Europese kunstenaars moch
ten afbeelden, met een louter evangelise
rende missie. Het goddelijk gezin, door
de afwezige biologische vader terugge
bracht tot de Madonna met haar vaak
ouwelijke kind Jezus op schoot, was een
classic, sterken een icoon.
Maar eind twintigste eeuw, meer precies:
in 1997, na zoveel voorgangers, weet de
Peruaanse fotograaf Mario Testino er
toch een geheel nieuwe invulling aan te
geven. Volkomen seculier en zo letterlijk
als het maar zijn kan voor iemand die
zich de laatste twee decennia niet van de
wereld in al zijn verschijningsvormen
heeft afgezonderd. Madonna, de popster,
met haar kind Lourdes op schoot Ook
hier een afwezige biologische vader en
geen ouwelijk maar een juist heel levend
kind - een meisje in dit geval - en in de
verste verte geen evangelisatiebood-
schap.
Het is een uitzonderlijke foto voor Testi
no uit de portrettengalerij die nu in het
Fotografiemuseum Amsterdam, het Fo
am. hangt - maar het is onmiskenbaar
een Testino. Waar de modefotograaf ei
genlijk vooral heel glamoureuze foto's
maakt voor de mondiale en mondaine
modebladen is dit een heel huiselijk tafe
reel: de popdiva zit er ontspannen bij,
denkelijk in haar eigen keuken. Het kind
heeft net te eten gekregen en blikt nu vol
energie in de camera. Maar wat het zo
Testino maakt, is de uiterlijke perfectie -
het is een prachtig plaatje.
Dat zijn alle foto's van Testino: het zijn
werkelijk stralende portretten.
Op het oog staat de fotograaf op vertrou
welijke voet met de rich and famous'
van deze wereld; het lijkt net of hij innig
met ze is bevriend en omdat hij als foto
graaf nu eenmaal toch altijd een camera
bij zich heeft, maakt hij foto's van ze. Hij
fotografeert de beroemdheden alsof ze
zijn vrienden of vriendinnen zijn, maar
het zijn wel meteen de mooiste vriendin
nen en vrienden die je je maar kunt voor
stellen: Elizabeth Hurley, Naomi Camp
bell, Kate Moss, Cameron Diaz, Matt Dil
lon, Keanu Reeves.
'In Mario's wereld is iedereen mooi en
het leven is altijd plezierig1, zegt Alexan
dra Shulman van de Britse Vogue. 'Ieder
een wordt graag gefotografeerd door Ma
rio', aldus de hoofdredacteur van de
Amerikaanse editie van Vogue, Anna
Wintour. Dat blijkt als je de portretten
bekijkt. Wie wil er niet op zijn mooist
worden gefotografeerd?
Die schoonheid is tot op grote hoogte
naturel, Testino gebruikt geen computer
om zijn beelden te manipuleren, van on
effenheden te ontdoen, zoals de Neder
landse fotografe Inez van Lamsweerde
doet Modellen als Giselle Bundchen en
Kate Moss hebben sproeten en die zie je
ook. Een verwaaide haar wordt niet weg
geretoucheerd, wat Paul Huf wel zou
hebben gedaan.
De feestvreugde van de foto's wordt ver
hoogd door het overdadige kleurgebruik
van Testino: een rooie jurk is een heel
rooie jurk. Een flink deel van fotograferen
EXCLUSIVE: A STUNNING PORTFOLIO OF
De beroemde cover van Vanity Fair met een foto van Mario Testino van prinses Diana uit 1997. Foto: Mario Testino
is ook belichten en daarin is Testino een
magiër. Een mooi voorbeeld daarvan tref
je in een portret van de actrice Gwyneth
Paltrow. Haar op het oog zijdezachte
lichte blouse wordt vanachter zo belicht
dat de camera er niet van schrikt, maar
het licht vangt dat door en langs de
plooien van de blouse strijkt en streelt.
De werkelijkheid is al mooi, maar kan
natuurlijk altijd nog een handje worden
geholpen.
Dat hebben de modebladen ook door. Ze
huren Testino dan ook graag in, allemaal:
Vanity Fair, Vogue, Harper's Bazaar, W
Magazine. Alle modehuizen in de wereld
hebben zijn nummer in hun rolodex. Die
foto's hangen nu in Amsterdam, net als
eigen werk, niet in opdracht gemaakt. De
tentoonstelling in het Foam heeft vorig
jaar furore gemaakt in de National Port
rait Gallery in Londen. De honderd foto's
die daar hingen, zijn niet allemaal in Ne
derland te zien, maar hier hangen weer
foto's die in Londen niet zijn getoond. De
portretten zijn naar onderwerp gerang
schikt; zo hebben wijlen prinses Diana,
Kate Moss en Madonna eigen wanden,
wat noodt tot vergelijken.
Er is één nadeel aan de expositie van
Testino in het Foam: waar hij zelf veel
aandacht besteedt aan de belichting van
zijn portretten doet het Foam dat niet.
Het is te hard en te schel, waardoor je je
in rare lichaamshoudingen moet wrin
gen om de reflectie van de tl-bakken uit
het beeld te bannen. Zonde van die Ma
donna met Kind.
Portretten van Mario Testino, t/m 23
maart, Foam Amsterdam. Keizersgracht
609, dagelijks van 10 tot 17 uur, do. en
vr. 10 tot 21 uur.
zigheid terug in de Leidse
Jazzweek. In de theaters is ze de
komende tijd te zien met een
programma van Nederlandstali
ge liedjes, maar in de Hoogland
se Kerk laat ze zich van haar
'jazzy' kant zien.
Laura Fygi, ooit begonnen in de
sexy meidengroep Centerfold, is
minder lang afwezig geweest.
„Vorig jaar was ze een van de
toppers", zegt Dick Wansink.
„Daarom hebben we haar op
veler verzoek meteen terugge
vraagd. En het wordt weer een
iV FAIR
teeri
f. Liri
flskrc
rij de
knaller." Fygi treedt dorujjon^
23 januari op in de Stadsgt
zaal.
Andere hoogtepunten U|g|(
programma van de Blu
Jazzweek zijn de stommfgH
'The General' van Buster K
die in het Volkshuis doiN - K
Houdini's ter plekke van epen v
wordt voorzien, de jazznfaaki
voor 55-plussers in de fesch
landse Kerk en de gospelget v
in de Lutherse Kerk wairvoc
zondag 26 januari de Jazrht i'
mee wordt afgesloten. kanci
(ever
tind
dew
icht e
||n M
tradi
erec
muziek recensie
Aad van der Ven
Concert: Nationaal Jeugd Orkest o.l.v.
Mark Wigglesworth Werken van
Beethoven en Mahler Gehoord: 4/1
Concertgebouw, Amsterdam. Nog te
horen: 9/1 Muziekcentrum Vredenburg,
Utrecht; 11/1 Concertzaal, Tilburg en
12/1 Hanzehof, Zutphen.
Dirigenten willen Mahler, orkes
ten willen Mahler en het publiek
wil Mahler. En als het geen
Mahler is, dan is het Sjostako-
vitsj. Enerzijds kreeg men vanaf
de jaren vijftig steeds meer ge
voel voor de subtiliteiten van de
oude muziek, anderzijds kwam
in het orkestrepertoire steeds
meer de nadruk te liggen op
groot, groter, grootst.
Zeker jeugdorkesten, voortva
rend als ze zijn, pakken liever uit
met Mahler en Sjostakovitsj dan
dat ze Mendelssohn of een vroe
ge symfonie van Schubert spe
len. En hoeveel noten er ook in
de partituren van die eerste
twee staan, eigenlijk zijn Men
delssohn en Schubert moeilij
ker. Want bij de laatste twee
hoor je ze ook allemaal.
Het Nationaal Jeugd Orkest
heeft voor zijn jaarlijkse winter-
toumee de Vijfde van Beethoven
en de Vijfde van Mahler op het
programma gezet. Het zijn twee
van de meest martiale strijdwa
gens uit de stallen van het sym
fonieorkest. Ook in dit geval
komt Mahler het best tot zijn
recht. De uitvoering van de
symfonie met het geliefde Ada-
gietto - bekend van de film
'Death in Venice' - was een fan
tastische prestatie waarvoor de
dirigent Mark Wigglesworth en
het orkest in gelijke mate hulde
verdienen.
In Beethoven viel duidelijker te
merken dat dit niet een homo
geen orkest is, maar een groep
jonge musici - vooral gevorder
de conservatoriumstudenten -
die telkens opnieuw door mid
del van audities voor een tour
nee wordt samengesteld. Het
grote strijkerskorps mag dan
een royale klank produceren,
het is een klank die weinig kern
'lacl
heeft, waardoor vooral
passages een beetje Aooam
worden. In een werk als Ben a
vens Vijfde, zo sterk afhaaer o
van een pregnante articreek
merk je dat. Daar komt bjLar
de aanpak van Wiggleswoifst ir
treem snel en fel is. Dit is «n ui
een driftige dan een drasten
sche Beethoven. anv£
Deze Britse dirigent, die brba
hij was toen 25 - het Konl we
hin-cncours in Amsterdam gin
en inmiddels al voor de Were
rijkste orkesten in Berlijn, voo
York en Chicago heeft geiepr
heeft interessante ideeënwer
betreft accentuering en in al
trastwerking. Maar er liepttWc
dens de Matinee op de Vrij
terdag iets teveel noten dogg]
kaar. Mahler echter werd
de letter en naar de geest o|C0
hoog professioneel niveai
realiseerd. Met zulke jonge- Ri<
sici hoeven de Nederlandie ro
kesten zich over hun toekoi in
althans als het om de kwe Mi
gaat - geen zorgen te makelde 1
Van de eerste, fantast Adi
trompetsolo tot het juicH var
slotakkoord was dit een eilop
rende uitvoering, die bovefish
tal van artistiek niet alleen lts: 6
staande, maar ook opmerljste i
episodes bevatte. Zo mistop i
Wigglesworth de treurflnu
waarmee de symfonie begij
starheid in het ritme vai»g|
andere interpretaties. En
Adagietto gleed soepel e|fl
pressief voorbij, zonder de
kende ritmen van Jaap vanio -
den en het Residentie Orkfgoi
hun recente uitvoering. Kopi v<
een geweldige Mahler vafnei
Nationaal Jeugd Orkest, te r<
Wat krijgen de matineebiste
kers a.s. zaterdag te hiwas
Mahler. Dan wordt rijn Zeil set
symfonie gespeeld door heprgii
terdams Philharmonisch Qete
onder leiding van Valeri Gefl Ri
Het Nationaal Jeugd Orkesfonc
volgend jaar Mahilers NegL d
aan, met Friedemann Layfan
dirigent. Bernard Haitinfcwir
toch bepaald niet onversó Ve
tegenover deze componist Jtriji
heeft eens gezegd dat hetprlc
standig zou rijn één seizoei
lemaal geen Mahler te sp
Om daarna weer iets Mss«|0
genover diens muziek te sta
lie
-M
>jar
nia.
berlun/afp - De Duitse cineast
Wolfgang Petersen begint in
april met de opnamen van rijn
verfilming van de Ilias, het be
roemde heldendicht van de
Griekse dichter Homerus over
de oorlog van Troje. De Ameri
kaanse acteur Brad Pitt zal de
rol van Achilles spelen. Petersen
wil een oorlogsdrama maken
zonder dat er alleen sprake is
van de goeden tegen de slech
ten. „De zwartwit-wereld van
een George Bush is absoluut
niet geschikt voor dit materi
aal", aldus Petersen.
De film gaat ongeveer 140 mil
joen euro kosten. De opnamen
is
sla
ikke
rijn vooral in Europa en Miet t
ko. ort
Homerus leefde vermoefijft
ongeveer achthonderd jaari
Christus. Zijn Ilias bestaa
16.000 verzen over de Troja
oorlog. Het komt tot een h
tepunt als Achilles, een va:
grootste strijders uit rijn lil
rijn Trojaanse rivaal Hl
doodt.
Petersens eerdere film,
Boot', uit 1981 kreeg twee1ASK
car-nominaties. Daarin wo^ a
de commandant en bemai^ a
van een Duitse onderzee^
gevolgd tijdens de Tweede^co
reldoorlog. at e
door Aad van der Ven
Amsterdam - Een opera over
thee. Maar ook een klassiek lief
desdrama. Voor deze combinatie
tekent de in China geboren, in
New York wonende componist
Tan Dun. Hij dirigeert zelfde pro
ductie bij de Nederlandse Opera.
Tan Dun (1957) is dus geen be
roepsdirigent, maar een compo
nist die met enthousiasme rijn
muziek uitvoert Vanavond be
leeft de bekendste componist
die China heeft voortgebracht
de Nederlandse première van
rijn opera 'Tea'. Het werk, een
liefdesdrama in combinatie met
een legende over het drinken
van thee in Japan en China, is
tot stand gekomen als copro
ductie van zalen in die twee lan
den plus de Nederlandse Opera
en het Amsterdamse Muziek
theater.
De door Pierre Audi geregisseer
de voorstelling ging in oktober
in Tokio in première. Na vijf
voorstellingen zal 'Tea' van Am
sterdam naar Sjanghai worden
getransporteerd.
Nederland heeft een steentje
bijgedragen aan rijn carrière,
geeft Tan Dun toe. Ook enkele
van rijn Chinese collega's kre
gen hier in een vroeg stadium
voet aan de grond. Het in Am
sterdam gevestigde Nieuw En
semble introduceerde hier rond
1990 diverse interessante voor
beelden van muziek uit het Chi
na van na de Culturele Revolu
tie. Die van Tan Dun viel met
een op door de vitaliteit en de
bijna kinderlijke vreugde waar
mee hij zich op allerlei stijlen
stort en Oost en West door el
kaar gooit, waarbij hij Westerse
muziekinstrumenten 'Chinees'
laat klinken, maar tegelijk ge
bruik maakt van Europese com
positietechnieken.
Sommigen vinden rijn behen
digheid een beetje verdacht Ze
ker nadat hij een pasklare sym
fonie had afgeleverd naar aan
leiding van de hereniging van
Hongkong met de Chinese
Volksrepubliek en hij twee jaar
later een World Symphony for
the Millennium' aan rijn oeuvre
had toegevoegd. Kortom, als we
aan 'globalisering' in de muziek
denken, met alle gevolgen van
dien, dan denken we aan Tan
Dun.
Dat weet hij natuurlijk. Maar hij
rit er niet mee, zegt hij. „Multi
cultureel, zo ben ik nu eenmaal.
Ik woon al bijna de helft van
mijn leven in New York. Dat is
mijn stad. Ik voel me geen Chi
nees, geen Amerikaan, maar
New Yorker. Die stad is een we
reld op zichzelf. Eigenlijk net zo
iets als Amsterdam. Alle landen,
alle continenten komen er bij el
kaar. En dat hoor je in mijn mu
ziek."
Zoals al rijn generatiegenoten
tijdens de Culturele Revolutie
stond hij op blote voeten in de
rijstvelden. Toen de politieke
dooi intrad kreeg hij een baantje
als arrangeur en bespeler van de
knieviool bij een operagroep in
Peking. Westerse muziek werd
toen nog met mondjesmaat ge
tolereerd. Toen Tan Dun de Vijf
de van Beethoven hoorde was
hij er van ondersteboven. Begin
jaren tachtig ging hij in Amerika
studeren. Sindsdien is hij alleen
naar China teruggegaan voor
rijn jaarlijke vakantie bij rijn ou
ders. In het Westen behoort hij
nu tot de succesvolste compo
nisten van rijn generatie, krijgt
hij opdrachten van de belang
rijkste orkesten en operahuizen.
Mensen vragen hem vaak waar
om hij voor de vocale partijen in
rijn muziek de Engelse taal ge
bruikt, niet de Chinese. Omdat
het Engels nu rijn taal is. Punt
uit.
De schoonheid van de natuur,
de helderheid van het water, de
zuiverheid van berglucht, dat al
les inspireert hem, zegt hij, ter
wijl hij weer een sigaret op
steekt. Hij spreekt over het sja
manisme. Daarmee is hij opge
groeid. In alles schuilt een ziel,
in water, in steen in de bladeren
van een boom. Hij brengt een
van de legenden in herinnering,
die de ontdekking van de thee
verklaren. Een van de Chinese
keizers, lang voor onze jaartel
ling, had een kom met heet wa
ter in rijn hand waarin plotse
ling een blaadje van een
theestruik viel. De geur beviel
hem en hij waagde het er op.
Daarna wilde hij nog nauwelijks
iets anders drinken.
Voor thee drinken nemen de
mensen in het Verre Oosten de
tijd, legt Tan Dun uit. Zowel in
China als in Japan rijn er
theeceremonieën, waarvoor
men zich in een aparte ruimte,
soms een paviljoen in de tuin,
terugtrekt. De opera toont dat er
niettemin een groot verschil be
staat tussen de manieren waar
op dat in deze landen gebeurt.
Japanners maken er bijna een
religieus ritueel van, terwijl de
Chinezen er meer aards, vrolij
ker ook, mee omgaan.
In de opera vechten twee man
nen om het bezit van het legen
darische Boek van de Thee, dat
alle geheimen bevat die te ma
ken hebben met de bereiding
van het heerlijke vocht. De strij
ders rijn de broer van een Chi
nese prinses en haar Japanse
minnaar. De prinses trachten de
vechtenden te scheiden en
wordt per ongeluk doodg£w
ken. Badend in het bloed hr|sJ
rij een theepot omhoog, f eJ
om de ziel te zuiveren.
p e
,}n
jei
Water, steen en wind rijn'
langrijk in Tea'. De rol vaitt>(
water spreekt voor zich, die
het aardewerk ook en met fr
wordt het vuur aangebkren
Tan Dun geeft de natuurgn
den in rijn muziek weer, war:
vooral het water prominent! e(
werig is. Er komen dan ookr
ven en teiltjes van diverse ar111
tingen in het orkest te staan.»311
Mooi ook dat deze opera inlmï
sterdam wordt opgevoerd^
stad van de Oost-Indische O
pagnie, die als eersten de fn',
naar het Westen bracht r.
Dun kijkt slim. Ook dat detPe
hem niet ontgaan.
