ECONOMIE
Problemen Politiek gebruikt spoorwegen in verkiezingstijd
NS dit jaar
niet voorbij
echter beslist over lot beoogde opvolger Duisenberg
Traditionele snackbar
verdwijnt uit woonwijk
IJstempel Thialf in Heerenveen lijkt op de valreep gered
Handvol tips voor een duur 2003
'Infrastructuur uitgewoond'
Omzet Cl000 stijgt kwart
Dodelijke aanvaring
UARI 20^
rhandelingen
land mislukt
maandag 6 JANUARI 2003
=De loononderhande-
or ongeveer drie mil-
'se ambtenaren zijn
mislukt. De werkge
len afgelopen nacht
at een bemiddelings-
e over loonstijging
tan van de hand ge-
)P-10(iet voorste' behelst een
qng van 2,4 procent de-
|1, gevolgd door een
531*1 #n 0,6 procent iedere
i6,i^n januari 2004 tot en
jl'gjvan dat jaar. Er drei-
4,69euwe stakingen.
3S brandschade
jaarwisseling
398.8% - Branden hebben tij-
i® jaarwisseling voor 35
30,i<juro schade aange-
4o.4Q| is 10 miljoen euro
426 3sP normaal- aldus het
259^06 van Verzekeraars vrij-
148 2^enS VerZe'ceraarS 's
6 6J>e stijging van de scha-
205]55pzichte van andere
2®-j gingen te wijten aan
42|5c<d in Wageningen. Daar
477,001 winkelcentrum volle-
as gelegd.
44,351
8,25i
33 i iciële injectie
32,45
ll°m,e
13]o8id President Bush van
690,6o|l de Amerikaanse eco-
^g-^gPn sterkere impuls ge-
140^50 eerder werd aangeno-
n.37iigens regeringsambte-
15 55*1 ^0 komende jaren
4i.'85niljard dollar in de eco-
plompen, waarvan 300
19 05via belastingverlagin-
20334 der werd een getal van
1 ^80*78^d dollar genoemd.
709,'i3aakt waarschijnlijk mor-
7.74 onderheden bekend
plannen.
42^83
6.521
454.651
74,00
"\f8 inleveren
122.00. T-» *i
306,0010 - De uitkenngsin-
16,06 dwv verwacht deze
5fo3 Dngeveer 10.000 versla-
588^28 volledig arbeidsonge-
17,951 die zelf moeten aange-
463*71 ze weer aan het werk
12,03 Over het hele jaar wor-
18500 er c'rca 118 000. Als dat
266.50 fd gebeurt, raken ze hun
100.75 j> inkomen kwijt. Per 1
5|f 95 F 's ^et Poortwach-
58[io kracht geworden. Werk-
6.70 die ziek zijn geworden,
358*8? 1 ne8en maanden na
U2 38 kte een verslag inleveren
7Q'm 111 P°glngen om weer
57,90 werk te komen. Op 1 ja-
5,68 ras het voor een eerste
20,92 OV0I-
17,20 C
195,50
®Ji nan Numico
mi loonconflict
3|'gg heer - Voormalig top-
58^90 van der Wielen verliet
96.81 gsmiddelenbedrijf Nu-
16,'66 i mei vorig jaar na ruzie
17,64 laris. Hij vertrok niet
4150 de resultaten in de VS
ielen. Dat zei hij zaterdag
interview met NRC Han-
d. De echte reden was
jssen hem en president-
Issaris R. Zwartendijk, zei
x Wielen. „Zo gaat het al-
o.86 Iet salaris van Europese
pagers ligt lager dan dat
514 Amerikanen.
slagen bij
1 (kerij België
'.30
),20 il - Bij de Belgische druk-
repols verdwijnen 330
i,02 60 procent van de per-
'.62 psterkte. Een deel van het
is vrijdag door de recht-
jo hilliet verklaard. De overi-
,oo werknemers mogen blij-
'Iq repols in Turnhout maalct
!s4 meer agenda's en fotoal-
Het bedrijf zit al jaren in
90 iblemen. Er ligt nu een
.95 Iplan op tafel. De schuld
ig zullen zich daar begin
so ide maand over buigen.
65 niet akkoord gaan, dan
ok de rest van de onder-
ïi Ig op de fles.
den haag/gpd - De problemen
op het spoor zullen dit jaar zeker
niet voorbij zijn. Om storingen op
het spoorwegnet te voorkomen
is alleen in 2003 al 1,5 miljard eu
ro nodig. Extra geld betekent
overigens niet dat de treinen op
eens allemaal op tijd rijden. Dit
zei de directeur van ProRail, Bert
Klerk gisteren in het televisiepro
gramma Buitenhof.
Volgens de directeur van Pro-
Rail, dat verantwoordelijk is
voor de infrastructuur van de
spoorwegen, is het spoorwegnet
de 'afgelopen jaren uitge
woond'. Om het huidige niveau
van de infrastructuur te garan
deren en niet verder af te glij
den, is volgens Klerk dit jaar 1
miljard euro nodig.
Om storingen aan wissels en
overgangen te voorkomen is
nog eens 400 miljoen euro no
dig. En voor verdere groei moet
er nog eens 100 miljoen euro bij
in 2003.
Extra geld evenwel lost de pro
blemen op het spoor niet direct
op. „We zijn blij met de erken
ning vanuit de politiek dat er
achterstallig onderhoud is", zei
Klerk. Maar een miljard euro ex
tra betekent volgens hem niet
dat de punctualiteit opeens met
10 procent zal stijgen.
De directeur bestreed dat de
veiligheid van de reizigers in het
geding is. „De veiligheid staat
voor alles." ProRail - dat voor
100 procent in handen is van de
overheid - is onder meer verant
woordelijk voor de wissels, sei
nen en overgangen aan het
spoor. Het afgelopen jaar is er
veel kritiek geweest op de NS
naar aanleiding van alle vertra
gingen op het spoor. Ongeveer
de helft daarvan komt voor re
kening van de infrastructuur en
valt dus onder de verantwoor
delijkheid van de overheid. Pro-
Rail (destijds Railinffabeheer) en
NS Reizigers werden midden ja
ren negentig uit elkaar gehaald
om als twee aparte bedrijven
verder te gaan.
Klerk hij constateerde dat het
onderhoud van het spoor niet
echt een sexy onderwerp is in
Den Haag. Vanuit de politiek is
weinig belangstelling voor het
onderhoud. De keuzes in Den
Haag gaan volgens Klerk meer
richting 'visionaire' projecten,
zoals de zweeftrein vanuit de
Randstad richting het noorden.
Volgens de directeur kan het
geld daarvoor beter worden be
steed aan een betere benutting
van het bestaande spoor.
door Dylan de Cruijl
utrecht - Na een jaar vol chaotische incidenten op het
spoor moesten dè Nederlandse Spoorwegen wel inzet
worden van de verkiezingen. Vlak voor de stembusstrijd
spelen partijen handig in op kritiek op de NS. Maar daarbij
hebben ze een blinde vlek voor de eigen Haagse onoplet
tendheid.
Groenlinks maakte deze week bekend bij kartelwaak
hond NMa (Nederlandse Mededingsautoriteit) een
klacht in te dienen tegen machtsmisbruik van de NS. De
partij vindt de twee tariefstijgingen van 4,9 procent
sinds 1 januari en 4,15 procent per juli toch te gortig.
Vlak voor de verkiezingen vindt Groenlinks het duurde
re treinkaartje 'exorbitant en onterecht voor een pro
duct dat te wensen overlaat'.
De SP toont eveneens gevoel voor timing. Vandaag start
de partij een landelijke meldweek 'Pak de trein terug'
waarin treinreizigers hun grieven over de NS kunnen
doorgeven. Het logboek met klachten wordt - uiteraard
voor de verkiezingen van 22 januari - aangeboden aan
minister R. tie Boer (verkeer). CDA-Kamerleden protes
teerden onlangs nog in de trein tegen het verdwijnen
van de catering. Bovendien laten de christen-democra
ten geen gelegenheid onbenut om de prijsverhoging
van de treinkaartjes te bekritiseren.
Hoe opportunistisch ook, beschuldigingen van machts
misbruik en de slechte dienstverlening door de NS zijn
niet onterecht. Het jaar 2002, dat de rust moest terug
brengen op het spoor, stond in het teken van chaotische
incidenten waarbij tienduizenden reizigers strandden.
In de zomer trokken de rails krom door de hitte, in de
herfst ontregelden natte, spekgladde herfstblaadjes da
genlang het treinverkeer. Pas geleden zorgden uitgelo
pen werkzaamheden aan het spoor door Railinfrabe-
heer er nog voor dat de dienstregeling volledig in de
soep draaide.
NS-topman Veenman verdedigde zich. Aan kapotte wis
sels en gebroken bovenleidingen kan hij niets doen.
Sinds de verzelfstandiging van het spoorbedrijf is de
overheid verantwoordelijk voor het onderhoud. De NS
betalen huur voor het gebruik van de rails. En verder rij
den ze alleen maar mensen heen en weer. Meestal dan.
Niet voor niets zegt Veenman dat nooit meer dan 85
procent van de treinen op tijd rijdt als de machinisten
steeds moeten stoppen voor storingen aan wissels, sei
nen, bovenleidingen en kapotte rails. Die storingen zijn
schuldig aan bijna de helft van alle vertragingen.
Hij borduurde daarmee voort op uitlatingen van demis
sionair minister De Boer dat de overheid het onderhoud
jarenlang heeft verwaarloosd. Om het spoor op te lap
pen is volgens hem mmimaal een miljard euro extra no
dig. Daarmee komen de kosten voor de infrastructuur
de komende vier jaar in totaal op 2,4 miljard euro. „Ik
ben me kapot geschrokken", zei de minister vorige
maand. „Ik maak me grote zorgen om de treinreiziger."
Opvallend genoeg hebben de politieke partijen daarop
nooit gereageerd. In verkiezingstijd spelen partijen lie
ver in op de onvrede van de reiziger over de NS. Onvre
de over een prijsstijging van tien procent. Onvrede over
overvolle treinen, onvrede over onveilige stations. On
vrede over onnodige vertragingen.
Achterstallig onderhoud aan duizenden kilometers
spoor is daarentegen nooit een politiek item geweest.
Het is in verkiezingstijd daarom makkelijker wijzen naar
de NS dan op de eigen onoplettendheid.
Amersfoort/ANP - De omzet
van de ClOOO-supermarkten is
in 2002 met 24 procent gestegen
tot 3,5 miljard euro. Dat is van
ochtend bekendgemaakt door
Schuitema, de organisatie ach
ter de C1000-supers.
Het marktaandeel van C1000 is
hierdoor toegenomen. Van alle
boodschappen in supermarkten
in Nederland werd in 2002 14,6
procent gekocht bij een Cl000.
In het voorgaande jaar was dat
12,4 procent. Directievoorzitter
J. Brouwer van Schuitema
spreekt van een 'fantastisch re
sultaat, gezien het verslechterde
economische klimaat en de toe
nemende concurrentie'.
Brouwer verwacht dat de groei
dit jaar doorzet. Van de omzet
groei bestaat 7,3 procentpunt
uit autonome groei. Het aantal
ClOOO-supermarkten is gestegen
van 444 in 2001 naar 476 in
2002.
amsterdam/anp - De traditione
le snackbar in woonwijken ver
liest steeds meer klanten aan
grote fastfoodketens. Dat con
stateerde W. Waninge van het
bedrijfschap Horeca en Catering
vanochtend op de eerste dag
van de horecavakbeurs Horeca-
va in de Amsterdamse RAI.
Zowel in omzet als in bedrijfs-
aantallen winnen de grote
lunchroom- en restaurantketens
als de McDonald's en Burger
King terrein op de Uaditionele
snackbar om de hoek. Was de
snackbar in 1997 nog goed voor
bijna 60 procent van de fast-
foodsector, vorig jaar bleek dat
te zijn gedaald naar 52 procent.
Maar ook de fastfoodsector is
niet zonder zorgen: Nederlan
ders besparen zich in deze eco
nomisch onzekere tijden name
lijk net zo lief een eetbezoek
buitenshuis door zelf achter het
fornuis te gaan staan. Daarom
zullen zowel de fastfoodketens
en de 'gewone' restauranthou
der de komende tijd de broek
riem moeten aanhalen.
„De mensen zijn meer budget-
bewust geworden, waardoor ze
minder uithuizig zijn. Tegelijk is
het een tiend om op zijn tijd zelf
wat uitgebreider te koken," al
dus Waninge.
Winkeliers zijn volgens het be-
drijfsschap een belangrijke con
current geworden van restau
rants, fastfoodketens, cafetaria's
en snackbars. Waninge: „De de
tailhandel speelt ook sterk in op
de trend van gemaksvoeding en
biedt bijvoorbeeld meer magne-
tronmaal tijden aan."
Consumenten hebben vorig jaar
gemiddeld dertig keer in een
restaurant gegeten of een
broodje kroket besteld in een
snackbar. Per keer werd onge
veer 35 euro besteed aan een
maaltijd voor twee personen.
Aan eten buitenshuis hebben
Nederlanders volgens Waninge
in 2002 circa 4 procent meer uit
gegeven.
De toegenomen bestedingen
hangen echter voor een groot
deel samen met de sterk geste
gen prijzen in de horeca.
Daarbij wijst Waninge erop dat
de bestedingen aan voeding in
de winkel relatief harder zijn ge
stegen dan in de horeca.
Singapore - De gevolgen van de aanvaring tussen
het in Nederland geregistreerde vrachtschip ANL In
donesia en de RSS Courageous zijn duidelijk zicht
baar: de achtersteven van het patrouilleschip van
het Singaporaanse leger is volledig verwoest, terwijl
het Nederlandse schip (links) niet meer dan een
paar flinke krassen in de lak opliep. Bij de botsing
vrijdag vlakbij het door zowel Indonesië als Maleisië
geclaimde eilandje Pedra Branca kwamen drie op
varenden van het patrouilleschip om het leven. Hun
lichamen zijn dit weekeinde geborgen. Naar een
vierde bemanningslid wordt nog gezocht, maar de
kans dat zij nog in leven is, wordt klein geacht.
Veertig bemanningsleden overleefden de aanva
ring. Bergingswerkers zijn vandaag begonnen met
het lichten van de brokstukken van de Singaporaan
se onderzeebootjager. De autoriteiten hopen door
het bergen van het schip de oorzaak van de aanva
ring te kunnen achterhalen.
Foto's: AP- Reuters/Ong Chin Kai - The Strait Times
heerenveen/gpd - Een dreigend faillisse
ment van ijsstadion Thialf in Heerenveen
is afgewend. Dat meldde KNSB-voorzit-
ter Jacob Reitsma gistermiddag na afloop
van het Europees kampioenschap all
round. Volgens Reitsma is enig aandeel
houder Joop van Bekkum bereid om van
daag zijn zeggenschap over te dragen aan
een nieuwe stichting, die financieel orde
op zaken zal stellen.
Onder Van Bekkums leiding belandde
Thialf diep in de schulden. De last zou
meer dan anderhalf miljoen euro bedra
gen. Er zijn dertig grote schuldeisers. En
kele van hen dreigen het bankroet aan
vragen, als zij niet snel hun centen krij
gen. Volgens Reitsma zal de nieuwe
stichting spoedig een bestuurder benoe
men die de huidige crediteuren financi
eel tegemoet komt en plannen ontwik
kelt om de toekomst van het stadion voor
de langere termijn te garanderen.
Op 5 december was er ook een akkoord
met Van Bekkum. Maar die overeen
komst met de financiers Rabobank,
Staalbankiers, Essent en Interbrew is hij
nooit nagekomen. De KNSB-voorzitter
wilde niet zeggen waarop hij zijn huidig
optimisme baseert. „Wij vonden het
noodzakelijk om deze mededeling te
doen", aldus Reitsma.
De schaatsbondvoorzitter heeft niet per
soonlijk met Van Bekkum gesproken. Hij
baseert zich op een mondelinge toezeg
ging van een woordvoerder van de aan
deelhouder. Tijdens het EK heeft Reitsma
met 'vele partijen intensief overleg ge
voerd'. Nadere informatie en namen wei
gerde hij te geven.
Door ingewijden is met verbazing op
Reitsma's optimistische verklaring gerea
geerd, omdat de schaatsbond slechts
huurder is van de accommodatie en
niets met de bedrijfsvoering van doen
heeft. Het rumoer rondom Thialf zou
echter een negatief effect hebben op de
gesprekken met de internationale
schaatsunie over de toewijzing van toe
komstige grote toernooien.
Volgens niet bevestigde berichten zou
Van Bekkum in stilte werken aan een ei
gen reddingsplan, buiten de huidige fi
nanciers om. De veelbesproken aandeel
houder vertoefde de hele dag op Thialf,
maar stak zijn hoofd niet buiten zijn kan
toor.
Kwistige banktop staat terecht voor miljardenfraude Crédit Lyonnais
inze correspondent
Glimmerveen
I - Vandaag begint voor de
>ank in Parijs het met veel
ling tegemoet geziene pro
ier de vervalste jaarcijfers
jaren negentig van de
nalige Franse staatsbank
Lyonnais. Negen financiële
f), van wie de meesten nog
5 topposities bekleden,
terecht. Onder hen de pre-
'tvan de Banque de France,
Claude Trichet, de beoogde
ger van Wim Duisenberg als
ste baas van de Europese
ale Bank.
jspeelde voor wijlen presi-
Mitterrand nooit een rol als
rom ging Frankrijk op de
jte zetten. Maar bij een
is dat wel het geval. Als die
zaken door elkaar worden
gehusseld, gaat het onherroepe
lijk fout. Ook al werd er gehan
deld in opdracht van het Elysée.
En fout ging het behoorlijk bij
Crédit Lyonnais.
In die tijd - begin jaren negentig
- was de bank voor 54 procent
eigendom van de Franse staat.
De nieuw benoemde directie
smeet met geld, kocht overal ter
wereld projecten aan en slaagde
er in de bank binnen een paar
jaar aan de rand van het faillis
sement te brengen. Even nog
slaagde men er in de buitenwe
reld te foppen door geflatteerde
jaarcijfers te presenteren en di
vidend uit te keren terwijl er
geen centime meer voorhanden
was. Maar uiteindelijk moest ie
dereen met de billen bloot: de
schulden waren zo hoog opge
lopen dat alleen een massieve
staatssteun de Crédit Lyonnais
kon behoeden voor het grootste
faillissement ter wereld van een
topbank. Mitterrand had dan
wel zijn zin gekregen - Crédit
Lyonnais was uitgegroeid tot
een van de Europese reuzen - -
maar de rekening voor de Fran
se belastingbetaler was bitter.
De staat nam alle schulden op
zich, zo'n 30 miljard euro, en
ging vervolgens over tot privati
sering.
De Fransen hebben nooit te kla
gen gehad over wanbeleid van
hun bestuurders maar de affaire
met Crédit Lyonnais overtreft
met ijzingwekkend gemak alle
andere schandalen. Nu, tien jaar
na dato, is er eindelijk ruimte
gekomen voor het stellen van de
allesoverheersende vraag: wie is
er verantwoordelijk geweest? In
Parijs begint vanochtend het
proces tegen negen reuzen uit
de financiële wereld van wie de
meesten nog steeds een voor
aanstaande rol spelen.
Meest tot de verbeelding spre
kende verdachte is Jean-Claude
Trichet (60), president-directeur
van de Nationale Bank, de Ban
que de France, en voorbestemd
om in juli Wim Duisenberg op
te volgen als president van de
Europese Centrale Bank. Trichet
was destijds thesaurier-generaal
op het ministerie van financiën
en in die functie namens de
staat belast met het toezicht op
het bankwezen. Hem wordt ver
weten niet te hebben ingegre
pen hoewel hij op de hoogte
zou zijn geweest van de boek
houdkundige kunstgrepen. Tri
chet ontkent evenwel. Zijn ad
vocaten hebben laten weten dat
hij niet over de benodigde infor
matie beschikte en bovendien
dat hij niet de bevoegdheid had
om te bepalen wat de bank wel
of niet in zijn jaarverslag moest
melden.
Twee maanden geleden evenwel
kwam een notitie boven water
die Trichet in 1993 aan de toen
malige minister van financiën,
Michel Sapin, schreef. In die no
titie legde Trichet zijn baas uit
dat 'publicatie van hogere ver
liezen zou betekenen dat de Eu
ropese wetgeving inzake solva
biliteit niet zou worden geres
pecteerd en dat zou tot vragen
leiden over de betrouwbaarheid
van Europa's grootste financiële
instelling'. De nieuwe informa
tie is door het openbaar minis
terie aan het dossier toegevoegd
en dat kan voor Trichet vergaan
de gevolgen hebben. Zijn positie
is er zacht gezegd niet beter op
geworden. Van de acht mede
verdachten hoeft er maar één
aan te dringen op uitstel van het
proces en de overdracht van de
ECB-voorzittershamer door
Duisenberg aan Trichet, in juli
dit jaar, komt in gevaar, 's We
relds op één na invloedrijkste
bank kan het zich niet permitte
ren een man tot topman te be
noemen die op dat moment in
een strafzaak wegens fraude
verwikkeld is. Alleen een snelle
vrijspraak zou Trichet nog kun
nen redden, zo wordt in juridi
sche kringen in Parijs gezegd.
De rechtbank in de Franse
hoofdstad heeft zes weken uit
getrokken om de negen ver
dachten te horen.
eindhoven/gpd - De portemonnee wordt dit
jaar een stuk leger. Ziektekosten lopen op, pen
sioenpremies worden verhoogd en belasting
voordeeltjes verlaagd. Een liter benzine, fles je
never, ritje met de stadsbus, jaar schoolgeld en
een knipbeurt bij de kapper: het zijn slechts en
kele producten in de lijst van prijsstijgingen.
Daarentegen groeien de inkomens in 2003 niet
of nauwelijks. Het salaris van een modale
broodwinner daalt zelfs licht. Hoe deze financi
ële dip te lijf te gaan?
Saskia Sol-Vreeburg, voorlichter Nibud: „Zet zo
snel mogelijk in het nieuwe jaar de inkomsten
en uitgaven op een rij. Zo zie je of je nog uit
komt met je inkomen. Hou ongeveer twee we
ken een kasboek bij voor de dagelijkse uitgaven,
daardoor merk je al snel waar het geld blijft. Als
je bankafschriften van het afgelopen jaar nog
eens naloopt, zie je bovendien welke maanden
'duur' waren. Daar kun je dan nu al op inspelen
door alvast wat geld opzij te leggen. Ga tenslotte
bij de gemeente na of je in aanmerking komt
voor allerlei financiële voordeeltjes, zoals kwijt
schelding van de gemeentelijke lasten."
Jeanine Schreurs, 'consuminderaar' en woord
voerder van de stichting Zuinigheid met stijl:
„Haal bijvoorbeeld wekelijks een vast contant
bedrag van je bankrekening af, waar je het echt
mee moet doen. Dwing jezelf de rest van de
week niet meer te pinnen. Probeer wel een rea
listisch bedrag na te streven, anders werkt het
natuurlijk niet. We moeten allemaal een tandje
terug, maar het hoeft heus niet zo te zijn dat je
helemaal niets leuks meer kunt doen. Als je bij
voorbeeld vaak in een restaurant eet, kun je ook
in plaats van een driegangenmenu eens probe
ren alleen het hoofdgerecht te nemen. En een
boekenliefhebber kan nu misschien beter een
abonnement op de bibliotheek nemen. Bespa
ren zit vaak in kleine aanpassingen."
Sytske Hermans van www.Miepkniep.nl, een
website met prijsvergelijkingen en een zoekm£
chine voor de goedkoopste aanbiedingen: „Ver
gelijk prijzen voor producten en diensten, daar
zijn de grootste besparingen te vinden. Niet al
leen op nieuwe goederen als tVs, wasmachines,
bedden en digitale camera's, maar ook op ben
zine, stroom en verzekeringen. Kijk op www-
.GeenCentTeveel.nl voor vergelijkingen van al
lerhande verzekeringen en op www.UnitedCon-
sumers.rü voor de besparingen op groene
stroom, benzine en mobiel bellen. Bovendien
staren kopers zich soms blind op grote winkel
ketens en merknamen. Hij staat nog een beetje
wantrouwig tegenover kopen via het internet
terwijl daar kortingen tussen 15 en 40 procent te
halen zijn."
Meer prijsvergelijkingen en besparingstips zijn
te vinden op intemetstartpagina: http:// prijs-
vergelijking.pagina.nl en www.zuinigst.nl.
