Politici op menselijke toer
Nieuwe generatie in het spoor van Fortuyn
ZATERDAG
4 JANUARI
2003
weekendbijlage
van
De Gooi- en
Eemlander
visioen vind je Wouter Bos. Minder Haags, meer 'van het land'. Foto: CPD/Phil Nijhuis
De kiezers liepen in mei
vorig jaar met Pim
Fortuyn massaal weg
van de oude politiek,
want die deugde niet
meer. Dus vertrok Ad en
kwam Wouter, ging
Hans en kwam Cerrit.
Het moet nieuw, het
moet leuker. Maar wordt
het met de nieuwe
generatie politici ook
anders?
door Jaco van Lambalgen
en Lianne Sleutjes
Alleen al de verkiezingsposter
verschilt hemelsbreed.
Waar vorig jaar mei Ad Mel-
kert in close-up de kiezer minzaam
toelachte, grijnzen nu Wouter Bos
en dertig partijgenoten vanaf de bill
boards passanten tegemoet. Het te
kent de ommezwaai die de PvdA - en
andere klassieke partijen - sinds de
verkiezingsnederlaag van 15 mei
noodgedwongen hebben gemaakt.
De opkomst en dood van Pim For
tuyn hebben het politieke bed opge
schud als nooit tevoren. Alle partijen
die bij de laatstgehouden Kamerver
kiezingen klop kregen hebben in
middels het roer omgegooid. Stuur
lieden zijn vervangen, campagnes en
programma's vernieuwd. De verkie
zingen van 22 januari bieden, hoe
wel veel sneller dan verwacht, een
uitgelezen kans voor de verliezers
om de weggelopen kiezers terug te
winnen. Deze week gaat de verkie
zingscampagne officieel van start.
Als de partijen één ding van Fortuyn
geleerd hebben is het wel dat verkie
zingen tegenwoordig via de televisie
gewonnen en verloren worden. De
kiezer stemt vooral op aansprekende
mensen en niet op grijze bureaucra
ten die in onbegrijpelijk jargon pra
ten.
Dus ogen de politieke boodschap
pers anders. Minder Haags, meer
'van het land'. Good looking Wouter
Bos (39) draaft vrolijk op in de 'Show
van je leven' van Astrid Joosten en
praat openlijk over zijn aanstaande
huwelijk. Hij splijt regelmatig zijn
gezicht in een warme glimlach en
zoekt af en toe wat onzeker naar ant
woorden.
Heel anders dan zijn voorganger
Melkert (46) aan wie het predikaat
'beste jongetje van de klas' kleefde
en die ongemakkelijk ging kijken zo
dra het over iets anders dan politiek
ging-
Bos geeft in tegenstelling tot Melkert
ruiterlijk toe dat de PvdA in het ver
leden niet goed naar de kiezers heeft
geluisterd. Een jaar geleden zou het
nog vloeken in de PvdA-kerk zijn ge
weest, maar nu onderstreept Bos
onomwonden dat buitenlanders zelf
ook moeite moeten doen om aan
sluiting te vinden bij de Nederlandse
samenleving.
In de campagne neemt Bos het op
tegen zijn voormalige baas op het
ministerie van Financiën. Daar dien
de hij als staatssecretaris onder de
WD'er Gerrit Zalm (50). De liberalen
trekken met Zalm ten strijde onder
het motto 'Nu weer gewoon rechts
en duidelijk'. De voormalig minister,
bekend om zijn strenge begrotings
regels, nam de dag na de verloren
verkiezingen de plaats al in van de te
paarse en te laconieke Hans Dijkstal
(59).
Zalm wil vooral vertrouwen wekken:
het land is ook in deze moeilijke
economische tijden bij de WD in
goede handen. Hij neemt flinke af
stand van het vorige paarse kabinet.
Bovendien probeert hij in de cam
pagne serieus over te komen, duide
lijke taal te spreken en vastberaden
het initiatief te houden zodat de
WD het nieuws bepaalt. Al gaat het
economisch slecht, er moet van
Zalm hoe dan ook extra geld naar
veiligheid. Ook heeft hij maar vast
aangekondigd premier te willen
worden (iets wat Dijkstal resoluut
weigerde), hoewel de partij in de
peilingen voorlopig niet verder komt
dan de derde plaats.
Tegenpool
Uitgerekend de partij die het erfgoed
van Pim Fortuyn moet verdedigen,
heeft een lijsttrekker die in doen en
laten de tegenpool is van zijn charis
matische en mediagenieke voorgan
ger. LPF-lijsttrekker Mat Herben,
voormalig ambtenaar bij Defensie
en oud-persvoorlichter van Fortuyn,
is geen vlijmscherpe debater. Met
gemak zetten zijn politieke tegen
standers in de Tweede Kamer hem
klem. De LPF vindt het dan ook niet
erg dat Herben nauwelijks aanwezig
is bij de grote lijsttrekkersdebatten.
Hij doet het beter bij luchtiger pu
blieke optredens, zoals de nieuw
jaarsduik in de Noordzee.
Comeback-kid Herben (50) redt het
intern steeds doordat hij als een van
de weinigen in zijn club degelijkheid
en rust uitstraalt. Hij tracht, tenmin
ste voor de buitenwacht, de hope
loos verdeelde LPF bijeen te houden.
Vochten de LPF-parlementariërs el
kaar de voorbije maanden de Twee
de-Kamerbankjes uit, straks toeren
de Kamerkandidaten samen in een
bus door het land als 'teken van een
heid'. Mocht dat niet helpen, dan
heeft de LPF nog een reddingsboei:
een goed gevulde verkiezingskas van
ruim 1 miljoen euro die een me-
diabombardement mogelijk maakt.
ChristenUnie-lijsttrekker Rouvoet,
uiterlijk het broertje van CDA-voor-
Femke Halsema. Een bekwaam debater, die op haar eigen terreinen onbe
vreesd haar gesprekspartners de hoek in praat. Foto: ANP/Vincent Jannink
Mat Herben doet het beter bij luchtiger publieke optredens, zoals de nieuw
jaarsduik in de Noordzee. Foto: ANP/Robin Utrecht
man Jan Peter Balkenende, moet het
met eenderde van dat bedrag doen.
Rouvoet, die deze week 41 wordt,
volgde recent de keurige schooldi
recteur Kars Veling (54) op. Deze
laatste werd door zijn partijbestuur
verantwoordelijk gehouden voor het
gevoelige verlies van één zetel. Hij
moest opstappen, want dat zou be
ter zijn voor 'zijn gezondheid'. Maar
de achterliggende reden was dat Ve
ling te rekkelijk werd bevonden. De
jurist Rouvoet, doorkneed in de
christelijke partij-ideologie, moet op
zijn ontspannen maar vastberaden
manier de meer behoudende achter
ban weer aan de Christenunie bin-
den.
Naast al dit mannelijk geweld lijkt
Groenlinks bij de campagne een
speciale troef in handen te hebben.
Paul Rosenmöller (46) maakte, de
talloze bedreigingen aan zijn adres
moe, plaats voor Femke Halsema
(36), als vrouw sowieso al goed voor
extra media-aandacht. Bovendien is
Halsema een bekwaam debater, die
op haar eigen terreinen onbevreesd
haar gesprekspartners de hoek in
praat.
Omdat ze nog relatief onbekend is
treedt ze deze weken in allerlei tv-
programma's op en pareert ze ogen
schijnlijk onvermoeibaar de wagen
over eventueel moederschap en
partners. Maar Halsema is crimino
loge en dat hoor je. Ze formuleert
bedachtzaam. Haar bevlogenheid
vlamt vooral op in Kamerdébatten
en die worden niet van A tot Z door
de kiezer gevolgd.
Nieuw
Dan zijn er nog de nieuwkomers die
in het kielzog van Fortuyn in de poli
tiek verzeild raakten. De partij die
hem parachuteerde, Leefbaar Ne
derland, veroverde na het vertrek
van Fortuyn twee zetels in de Kamer.
Na een chaotische strijd om het lei
derschap met Emile Ratelband trok
LN-fractievoorzitterTeeven (44) zich
terug als lijsttrekker en gaat de partij
met de onbekende Haitske van de
Linde (22) de verkiezingsstrijd aan.
Zij sleepte het leiderschap bij LN in
de wacht ten koste van goeroe Ratel
band (55), die prompt een eigen par
tij begon. De vele ruzies bij de LPF
leverden nog de lijst Conservatie-
ven.nl op, die onder leiding van
voormalig LPF-Kamerlid Winny de
Jong (46) aan de verkiezingen mee
doet. Al deze nieuwelingen lijken
echter niet op een zetel te kunnen
rekenen.
Op Thom de Graaf van D66 na zijn
de politiek leiders die in mei het on
derspit delfden tegen Pim Fortuyn
vervangen door een nieuwe genera
tie, die driftig probeert Fortuyns les
sen in de praktijk te brengen. Zij pre
senteren zich als mensen van vlees
en bloed, die in allerlei tv-program-
ma's welgekozen stukjes van him
privé-leven laten zien. 1
En ze praten in gewone mensentaal
over onderwerpen die de kiezers na
aan het hart liggen. Daartoe hebben
ze allemaal delen van hun partijpro
gramma aangepast, zoals een stevi
gere aanpak van criminaliteit.
Maar de harde uithalen, het kokette
ren met het persoonlijke en de bru
tale grappen a la Fortuyn blijven
vooralsnog uit.
Hoewel het, net als bij de laatste ver
kiezingen, vooral gaat om de presen
tatie blijven de nieuwe politici netjes
binnen de lijntjes. De aanpak is wel
losser - daar moet het nieuwe en
leuke vandaan komen - maar op de
keper beschouwd kiest ook de nieu
we generatie voor een beschaafde en
vooral Haagse strijd.
