Vakantiebeurs geen pretpark
Hang naar luxevakanties
ZATERDAG 4 JANUARI 2OO3
Nog niet eens zo heel erg lang geleden trok de Va
kantiebeurs in Utrecht 185.000 mensen. En meldde
de organisatie monter, dat het moment waarop de
200.000-grens zou worden doorbroken slechts een
kwestie van tijd was. Nou, nee dus. Als er straks, op
de alweer 33e editie van het evenement, 160.000 toe
gangsbewijzen worden verkocht, dan zal Maarten de
Ruiter 'héééééél tevreden' zijn. Hoezo 'héééééél te:
vreden'? Zijn de doelen, sinds hij in 2001 de touwtjes
in handen kreeg, dan zo sterk bijgesteld? De 37-jari-
ge beursdirecteur: „Nou, sterk bijgesteld, lijkt me
wat al te kort door de hocht. We houden gewoon re
kening met de gewijzigde omstandigheden."
Precies. Waarom zou je helemaal naar Utrecht gaan
als je thuis, op je computer, alle gewenste vakantie-
informatie bij elkaar kunt sprokkelen. Sterker nog: je
reis zelfs kunt boeken. De Ruiter: „Het internet
speelt in die lichte daling van de bezoekcijfers onge
twijfeld een rol. Maar het is niet de enige reden. Net
als elk ander evenement, ontkomt de Vakantiebeurs
niet aan invloeden van buitenaf. Al proberen we die
natuurlijk wel op alle mogelijke manieren te mini
maliseren."
Maar dat nu juist heeft sommige exposanten wegge
jaagd. De Vakantiebeurs is onder het regime van De
Ruiter - vinden de vluchtelingen - een 'pretpark' ge
worden. De directeur: 'Pretpark? Dat vind ik een
kwalificatie die nergens op slaat. Er is muziek, er zijn
terrassen, er zijn wijnproeverijen - kortom er is bele
ving, er zijn prikkels. Maar moet je het daarom maar
meteen een pretpark noemen? We geven de infor
matie domweg een meerwaarde.'
Maar daarom juist is Jan Doets van de beurs ge
vlucht. Dochter Elske, directeur van de door haar va
der opgerichte touroperator 'Mr. America Number
One': „We hadden jarenlang een grote stand op de
beurs. Maar we. vinden dat het entertainmentgehalte
veel te hoog is geworden. Je moet schreeuwen om
boven de muziek uit te komen. Onze klanten - heb
ben we gemerkt - komen liever naar de presentaties
op ons kantoor."
De Ruiter: „Die opmerking van mevrouw Doets, dat
het entertainmentgehalte te groot is, bestrijd ik. Er
zijn 1600 exposanten uit meer dan honderd landen
en die komen naar Utrecht om de mensen te bewe
gen naar hun land te komen, naar hun bungalow
park, naar hun ik weet-niet-wat. En dat red je niet
alleen maar met een paar vrolijke muzikanten of een
gezellig terras. Het gaat uiteindelijk om serieuze in
formatie. En die wordt gegeven."
Maar willen de bezoekers dat eigenlijk wel? Zien ze
de Vakantiebeurs niet meer als een dagje uit? Wordt
het evenement niet meer en meer bezocht door -
grofweg gezegd - 'foldergraaiers'? Het is één van de
redenen waarom bijvoorbeeld ook Belair wegblijft.
Directeur Maarten van 't Kaar van de Rotterdamse
touroperator: „Ik informeer mijn klanten liever via
de reisagent. Daar is de attentiewaarde veel groter."
De Ruiter: „Dat foldergraaien is zo goed als verdwe
nen. We houden elk jaar onderzoeken en daaruit
blijkt dat de beurs een steeds groter rendement op
levert aan geboekte reizen."
Bovendien meent De Ruiter dat de reisagent ('met
alle respect overigens') als het op informatie aan
komt niet op kan tegen mensen die uit het land zelf
komen. Natuurlijk loop je op de Vakantiebeurs soms
vlug een blokje om als je een drumband uit Senegal
hoort aankomen. Maar- zegt hij - vinden veel bezoe
kers dat getrommel best leuk en er bestaat natuurlijk
nog zoiets als het 'gerichte bezoek'.
De directeur: „Wil je iets weten over verzekeren? Ga
dan vlug naar het 'Wereldwegplein' zou ik zeggen.
Daar vertellen ze mensen die in Nieuw-Zeeland wil
len bungy-jumpen het naadje van de kous. Zoals ze
je in hal 12 alles kunnen vertellen over vakanties in
Zuid-Korea en in hal 10 alles over vakanties voor ge
handicapten. Ik bedoel maar: al zou je bij wijze van
spreken twee weken in een iglo willen slapen. Zelfs
daarover is op onze beurs informatie te vinden.
Rob van den Dobbelsteen
De Vakantiebeurs in de Jaarbeurshallen te Utrecht wordt gehou
den van woensdag 8 tot en met zondag 12 januari. Openingstij
den: van 10 tot 18 uur en op vrijdag tot 22 uur. Entreeprijs: dag
kaart 10 euro (inclusief wegwijzer en programmaboekje), 6o+-ers:
8,50 euro; avondkaart (17 - 22 uur) 7,50 euro; kinderen (4 tot en
met 14 jaar) CJP: 6,50 euro; excursiekaart (minimaal 20 perso
nen): 7,50 euro; gezinskaart (maximaal 2 ouders en 2 kinderen): 25
euro en doorlopende pas: 15 euro. Meer informatie: telefoon 09
00 52 27 23 87 en/of internet: www.vakantiebeurs.nl
In vergelijking met veel andere landen, zijn de
natuurgebieden in Nederland relatief klein.
Echte, door de mens onaangetaste 'woestenij
en' komen hier nauwelijks voor. Toch besloot
de overheid in 1969, in navolging van andere
landen, waardevolle ecosystemen die elders in
de wereld niet of slechts in zeer beperkte mate
voorkomen (duingebieden, veenmojpassen,
heidevelden) aan te merken als Nationaal Park.
Schiermonnikoog kreeg dit waarmerk in 1989
als eerste: daarna volgden er nog dertien met
het stroomgebied van de Drentsche Aa (de
cember 2002) voorlopig als laatste. Nationale
Parken stellen bezoekers op betrekkelijk een
voudige wijze in staat te genieten van de mooi
ste en meest kenmerkende natuurgebieden
van Nederland. Een selectie op de volgende
pagina's.
Vormgeving: Jan Klinge en Mare Elsendoorn
Eindredactie: Kees Kolenbrander en Wim Bank
De geschiedenis zal de reisbazen toch
op z'n minst huiverig moeten
stemmen. Ga maar na. Of het
programma nou 'Silver Class' heette
(Hotelplan, 1987) of 'Airtour' (Holland
International, 1988); het was binnen
een paar jaar uit de schappen
verdwenen. Hetzelfde lot overkwam -
om nog maar een voorbeeld te
noemen - 'Golden Label' (Holland
International, 1995). Nederlandse
toeristen leken geen behoefte te
hebben aan kostbare verwennerij
zoals business class-stoelen in het
lijnvliegtuig, vertrek op een
'beschaafd tijdstip' en taxi- in plaats
van busvervoer op de plaats van
bestemming.
Afgelopen zomer nog, zei directeur Ste
ven van der Heijden van Thomas Cook
(de op één na grootste reisorganisatie
van ons land) dat het de klant slechts
om drie dingen gaat: de prijs, de prijs
en de prijs. Was die te hoog, dan zou
hij onverbiddelijk naar de concurrentie
lopen. Is het in dat licht bezien niet
merkwaardig dat een groot aantal tour
operators voor het komende jaar plot
seling toch een keur aan luxevakanties
aanbiedt? Loek Houtenbos die namens
TUI Nederland het 'Holland Internatio
nal Stars-programma' begeleidt: 'Hele
maal niet. De tijd is er rijp voor.'
Bij Oad (dat met 'Excellent' op de
markt komt) roept manager Giovanni
Barbuio ongeveer hetzelfde en dat Va-
cansoleil (specialist in kampeervakan-
ties) in Duitsland honderden nieuwe
reuzenstacaravans liet bouwen met
warempel twee badkamers is ongetwij
feld ook ingegeven door de gedachte
dat de klant misschien best naar de
prijs kijkt, maar veel meer nog naar het
comfort. Ook Coby van Dongen twijfelt
niet. De directeur van De Jong Intra,
dat overigens voor de muziek uitliep
door al begin 2002 met het luxeproduct
'Golden Class' op de markt te verschij
nen: 'Nederlanders staan bekend als
prijskopers. Maar die tijd is voorbij. Er
wordt meer en meer om kwaliteit ge
vraagd. Liever één of twee keer goed op
vakantie dan twee of drie keer minder
goed.'
Een bewering die onder meer wordt
gestaafd met het feit dat de gemiddelde
reissom fors stijgt. Gaven de buspassa
giers van De Jong Intra (om maar even
bij die onderneming te blijven) in 2000
nog 367 euro uit voor een geboekte
reis; het afgelopen jaar was dat bedrag
opgelopen tot 456 euro. Vakantiegan
gers die het vliegtuig namen, waren
evenmin te beroerd de portemonnee
extra te trekken: ze betaalden geen 568
meer, maar 608. Bij Thomas Cook werd
min of meer hetzelfde geconstateerd.
In 2001 telde het bedrijf (met Vrij Uit
en Neckermann als belangrijkste mer
ken) 1,8 miljoen passagiers - in 2002
waren dat er 1,7 miljoen. Niettemin
steeg de bruto-omzet van 618 naar 723
miljoen gulden zonder dat de reisprij-
inment verschaft de Vakantiebeurs meer-
Foto: Vakantiebeurs
Vakantiegangers zijn bereid meer te betalen voor comfort en luxe verwachten de touroperators. Foto: AP/David Langford
zen significant hoger werden.
Met z'n allen op de luxe-toer dus? Van
der Heijden vraagt het zich af. Zelfs
voor de markt in z'n algemeen (inclu
sief de goedkope sector) houdt de top
man van Thomas Cook zijn hart vast.
De teruglopende koopkracht en de on
rust in de wereld vervaillen hem met
'grote zorg'; de traag op gang komende
zomerboekingen in Duitsland ziet hij
als 'een teken aan de wand'. Collega
Louis Frankenhuis van TUI Nederland
(met merken als Arke, Holland Interna
tional en FIT) echter, heeft aanzienlijk
minder reserves. Ondanks de ook door
hem erkende 'kwetsbaarheid van de
markt' zal de Nederlander - is zijn rots
vaste overtuiging - op vakantie blijven
gaan. Sterker nog, Frankenhuis ver
wacht dat de vraag de komende jaren
alleen maar zal blijven toenemen mede
dankzij 'de gestage toename van het
aantal reislustige senioren.'
Een merendeels welgestelde sector die
ongetwijfeld ook Oad in het vizier had
toen de nieuwe 'Excellent-program-
ma's' werden ontwikkeld. Het zijn er
twee: één met luxevlieg- en één met
luxebusreizen. Voor het eerste product
werden ruim tachtig vier- en vijfster
renhotels over de hele wereld gecon
tracteerd; voor het tweede liet de Hol-
tense touroperator twee luxe-touring
cars bouwen. Oad's Giovanni Barbuio
ter toelichting: 'De groep die zichzelf
graag verwent, wordt steeds groter. Het
zijn mensen die, al is 't maar één week
per jaar, tot de happy few willen horen.
Voor de prijzen hoeven ze het niet te
laten. Een negendaagse strandvakantie
in een all-inclusive resort in de Domi
nicaanse Republiek is er al voor 899 eu
ro, vlucht inbegrepen.'
Ook een hype trouwens, die aansluit op
de hang naar luxe: de groeiende vraag
naar all-inclusive hotels. Je betaalt één
vast bedrag en hoeft op de plek van be
stemming geen portemonnee of credit
card meer te trekken. Toen Hotelplan
dit soort accommodaties een jaar of
twaalf geleden als één van de eerste
touroperators aanbood, wilde niemand
eraan. En milieuman Nico Visser van
TUI Nederland hield ze zelfs liever bui
ten het programma omdat de plaatse
lijke bevolking van dat soort toerisme
nauwelijks profiteert. Nu echter heb
ben meerdere reisorganisaties er een
hele gids aan gewijd met Arke als één
van de koplopers. De tot TUI behoren
de touroperator breidde de brochure
uit tot 116 pagina's.
Verdere opvallende zaken in de stapel
zomerbrochures zijn de onweerstaan
bare opmars van Turkije, het stilletjes
naar de top vijf sluipende Italië en de
'herrijzenis' van de verre vakanties.
Vooral op eerstgenoemde bestemming
is door de reisorganisaties massaal in
gekocht. Als pure vliegvakantie-be
stemming prijkte Turkije in 2000 met
een aandeel van slechts 8 procent nog
ruimschoots achter de nummers één
(Spanje, 32 procent) en twee (Grieken
land, 18 procent); dit jaar al, zo is de
verwachting, zal het land (en dan spe-
Het reizen 'in flottielje' is vooral populair onder oudere vakantiegangers.
Foto: United Photos De Boer/Marco de Swart
ciaal de omgeving van Bodrum) opsto-
men naar de eerste plaats.
Italië doet het iets rustiger aan. Maar
nadat eerst het noorden (de meren,
Toscane, Bloemenrivièra) werd heront
dekt, beginnen de grote reisorganisa
ties nu ook met reizen naar het diepe
zuiden. Calabrië (aanvlieghaven Lame-
zia, na overstap in Rome), werd opge
nomen in het programma van Holland
International en De Jong Intra (dat Ca
labrië overigens al eerder in de brochu
res zette) organiseert de komende zo
mer voor het eerst reizen naar het
prachtige, in de baai van Napels dob
berende vulkaaneiland ïschia. Over de
prijzen is nog niets bekend, maar ze
zullen volgens de organisatoren nau
welijks afwijken van wat gangbaar is
voor bestemmingen rondom de Mid
dellandse Zee.
Dat er relatief weer zoveel vraag is naar
verre reizen (relatief, want de bulk -
zo'n 70 procent - vliegt de komende
zomer toch weer naar de stranden van
de Middellandse Zee), heeft velen in de
reisbranche verrast. René van der Klink
(Vrij Uit) komt er onomwonden voor
uit: hij had na de '11e september 2001'
een onstuimige groei van autovakan
ties verwacht. Maar de consument, zo
constateert ook hij, stapt weer net zo
makkelijk in het vliegtuig als vóór de
aanslagen. Zie ook de al eerder gemel
de belangstelling voor Turkije alsmede
voor het eveneens door toeristen over
lopen Griekenland waarin touroperator
Olympia toch nog een nieuwe bestem
ming wist te vinden (het kostelijke ei
land Samothraki). In het verre reizen-
segment speelt niet een of andere exo
tische bestemming de hoofdrol, maar
het zogeheten 'flottieljerijden' (in zowel
campers als huurauto's). Chris Freitag
van Special Traffic: 'We richten ons
met dit product op een iets oudere
groep die het eng vindt om helemaal
alleen door een vreemd land te rijden.
Wie wil legt de etappe individueel af -
wie dat niet wil doet het in een groep.
Maar altijd is er een gids waarmee via
de mobiele telefoon contact kan wor
den opgenomen.' De reizen 'in flottiel
je' worden door touroperators als Oad,
De Jong Intra, Special Traffic, Travel
Trend en Barron De Keijzer aangebo
den in onder meer Zuid-Afrika (Tuin-
route!), Australië en Nieuw-Zeeland.
Rob van den Dobbelsteen
