GESPREK VAN DE DAG "S
Daarle in de ban van de
goudzucht
Straathonden van Moskou overleven ook 'doodseskaders'
elle
Beatles rijker
ian de Queen
Postcodekanjer uitgereikt in boerendorpje
De donkere dagen
Daarle fë
dh
n<
In de slecht verlichte Foerman-
nysteeg in het oude centrum
van Moskou trekt iedere nacht
een groep straathonden van
vuilnisbak naar afvalcontainer.
Soms stort de bende zich op de
kliekjes die het buurtrestaurant
buitenzet, dan weer komt een
oud omaatje met etensresten
naar buiten. Omgeven door de
donkere contouren van de pre-
revolutionaire gebouwen lijkt de
door een grote herdershond
aangevoerde kudde weggelopen
uit een tekenfilm van Walt
Disney.
In de hele stad zijn zulke tafere
len te zien. Moskou heeft vol
gens voorzichtige schattingen
twintigduizend straathonden, al
beweren sommige hondenvan
gers dat er meer dan honderd
duizend door de Russische me
tropool lopen. Een eenduidige
verklaring voor het verschijnsel
heeft niemand. Zeker is dat
straathonden al eeuwenlang in
de Russische steden leven, want
in de negentiende-eeuwse lite
ratuur figureren ze regelmatig.
De gebrekkige hygiëne in de ste
den speelt een rol. Anderen wij
zen op de invloeden van het
platteland op de 'boerenmetro-
pool' Moskou. De provincialen
die rond de eeuwwisseling mas
saal naar de steden trokken, na
men hun oude gebruiken mee.
Straathonden, zoals er in Moskou duizenden rondlopen. Foto: GPD/Mila Danilova
Ze lieten hun honden gewoon
op binnenplaatsen leven, net al
vroeger in hun dorp.
Het stadsbestuur heeft er de af
gelopen jaren alles aan gedaan
om de straathonden te verdrij
ven. Commerciële hondenvan
gers kregen vijftig euro per afge
maakte straathond uitgeloofd.
Officieel was de jacht aan stren
ge voorwaarden verbonden. Zo
moesten de beesten minimaal
tien dagen in leven gehouden
worden, zodat eventuele eigena
ren de tijd kregen om hun hond
op te eisen. In praktijk gingen de
hondenvangers drastischer te
werk.
De pijltjes waarmee de honden
verdoofd werden, bleken vaak
uitgerust met een overdosis. Ge
volg: acute hartstilstand. Het
populaire dagblad Komsomolfi
kaja Pravda openbaarde dat liet
bedrijf Zoo-service helemaal
geen plaats had om de honden
te verzorgen. „Ze vangen zeker
vijfhonderd honden per maand,
maar ze hebben precies 23 kooi
en om de beesten op te van
gen." De honden werden daar
om onmiddellijk ingespoten
met de goedkope spierverslap
per Deteline, wat een langzame
verstikkingsdood tot gevolg had.
De Moskovieten reageerden ge
schokt. Honderden boze brie
ven kwamen bij het stadhuis
binnen, aldus de krant. „De
meeste mensen hebben hele
maal geen problemen met de
straathonden", zegt Masja
Vorontsova, directeur van IFAW
Rusland, een organisatie die
zich inzet voor dierenwelzijn.
„Pas als er teveel komen, ont
staan er problemen."
Het doden van de honden bleek
echter nauwelijks verlichting te
brengen. Zo jaagden de hon
denvangers vooral op puppies.
Die waren makkelijker te vangen
en leverden net zoveel geld op.
„Vaak lieten ze zich tippen door
buurtbewoners", zegt Vorontso
va. „Dan kwamen ze de jongen
ih - D
leeft
-jarig
pig in
>e ma
/erda
-elle I
halen, terwijl ze de teef liete;. -
zitten, zodat die opnieuw z\[ ftH
ger kon worden."
Onder druk van de bevolkin
heeft de stad de samenwerkSpC
met de commerciële hondeL a
vangers stopgezet. Bovendi#
het doden van de honden vl w
boden. De stad wil nu overg*
tot sterilisatie. Dat moet geÖ| en
ren naar voorbeeld van de rr\
AWfnD
biele dierenkliniek die IFAV
aar di
sinds twee jaar in Moskou br.
stiert. De in Nederland
de Mercedes-bus rijdt door r
jetsb
;k va
stad om straathonden on
vruchtbaar te maken, wat 01
tot een vermindering van d^rnn
agressiviteit leidt. „Het pro-mQ(
bleem is alleen dat wij geenmv(
honden mogen vangen", ze£eje
Sergej Kroetsjinov, hoofd var
kliniek. „Wij zijn afhankelijk
buurtbewoners die de hondj W'
naar ons toe brengen."
Dat de autoriteiten nu zelf of
gaan op sterilisatie van straa N
honden noemt Masja Voronr
va 'een belangrijke stap'. „D
omgang met dieren is een ir
catie voor de humaniteit var
een samenleving. Geweld te
dieren is vaak de voorbode Af
geweld tegen andere mensei
Frank Hendrickx
ide:
1 ind
ïetei
ïetei
mid<
din
MENSELIJK
De CHIMPANSEE Kanzi dié onder mensen is opgegroeid,
heeft wellicht de vaardigheid ontwikkeld om te PRATEN.
Dat melden de Britse omroep BSC en de Britse krant The
Daily Telegraph vandaag op gezag van twee Amerikaanse
wetenschappers. De onderzoekers presenteren hun bevin
dingen deze week in het tijdschrift New Scientist. Net als
andere primaten communiceert Kanzi, die op de Georgia
State University in de Amerikaanse staat Atlanta wordt ge
houden, door te wijzen. Na het uitputtend bestuderen van
videobanden kwamen de onderzoekers Jared Taglialatela
en Sue Savage-Rumbaugh tot de ontdekking dat Kanzi vier
verschillende geluiden laat horen die corresponderen met
de woorden 'banaan', 'druiven', 'sap' en 'ja'. ,,We hebben
hem dit niet geleerd. Hij doet het uit zichzelf", aldus Ta
glialatela.
De gestolen beenderen van de heilige SINT
NICOLAAS moeten terug naar Turkije. Dat
liet Muammer Karabulut, voorzitter van de
Turkse Sint Nicolaas Stichting, dinsdag we
ten in een nieuwjaarsboodschap. ,,We zijn
niet vergeten dat de gestolen beenderen in
het Italiaanse Bari zijn", zei de voorzitter.
Karabulut noemde 2003 het jaar waarin de
beenderen terug zouden moeten keren naar
Turkije. ,,We verwachten dat het Vaticaan
aan onze zijde staat en de diefstal niet goed
keurt", zei hij. De heilige Sint Nicolaas was
in de 4de eeuw na Christus bisschop van My-
ra, in het huidige Turkije. In 1087 beroofden
piraten het graf van Sint Nicolaas en namen een deel van
zijn beenderen mee naar Bari. Foto: ANP
De Thaise autoriteiten willen het aantal verkeersslachtof
fers terugbrengen door gespannen en vermoeide AUTOMO
BILISTEN bij benzinestations MASSAGES aan te bieden.
Dat hebben Thaise media vandaag gemeld. Volgens de
krant Bangkok Postgaaat het ministerie van volksgezond
heid de massages in eerste instantie bij drie of vier pomp
stations aanbieden. Als het experiment aanslaat, is het de
bedoeling aan de belangrijkste verkeersaders meer mas
seurs en masseuses aan het werk te zetten. ,,Een ontspan
nende massage is beter dan het drinken van dranken die
cafeïne bevatten", aldus directeur-generaal Wichai
Chokwiwat van het ministerie van volksgezondheid. Hij zei
dat mensen tijdens een massage een uurtje kunnen slapen
en daarna weer fris genoeg zijn om geconcentreerd achter
het stuur plaats te nemen.
De mysterieu
ze verdwijning
van de KAME
LEON is opge
helderd. Tij
dens de jaar
wisseling dook
een uurtje na
middernacht
het vier meter
lange scheepje
uit de fameuze
kinderboeken van Hotze de Roos op in het hart van het
Drentse dorpje Zorgvlied op een steenworp afstand van de
Friese grens. Zoals de woedende directeur Jan Stedehou
der van het Friese Kameleondorp en openluchtmuseum
Terherne direct na de diefstal op 6 december reeds ver
moedde, bleek de boot gestolen door een nieuwjaarsver
eniging. En wel door Tied Zat uit Zorgvlied. Overigens
spreekt secretaris Erik Grootehuis van Tied Zat zelf liever
van een kidnapping van het roemruchte vaartuigje. Foto:
ANP
The Beatles. Foto: ANP
Tijdens de eerste jaren van haar
regeerperiode was het persoon
lijk fortuin van koningin Eliza
beth II aanzienlijk kleiner dan
de verzamelde bezittingen van
The Beatles, zo staat te lezen in
geheime documenten die giste
ren zijn vrijgegeven.
De dertig jaar oude documenten
uit het nationaal archief toon
den aan dat de jonge koningin
geen grote sommen geld erfde
toen haar vader, koning George
VI, stierf in 1952. Vanwege pro
blemen met haar budget gedu
rende de eerste twintig jaar van
haar heerschappij vroeg de ko
ningin zeifis aan de regering om
de jaarlijkse dotatie te herzien.
Het document uit 1972 onthul
de niet hoeveel de bezittingen
van de koningin en de 'Fab
Four' precies waard waren,
maar maakte wel bekend dat de
erfenis van Elizabeth beperkt
was doordat haar oom, Edward
Vm, in 1936 afstand deed van de
troon om te kunnen trouwen
met de gescheiden Wallis Simp-
son. Elizabeths vader kwam
daardoor onverwacht op de
troon en moest dat met een deel
van zijn erfenis van George V af
kopen.
Het enige geld dat vervolgens
beschikbaar was voor Elizabeth
was dat van haar vader. Rond
1970 overschreden de koninklij
ke uitgaven ruimschoots de
475.000 pond die de regering
betaalde om openbare verplich
tingen uit te voeren. Het tekort
werd toen nog door de koningin
zelf bijgelegd.
Tegenwoordig betaalt de Britse
regering de koningin 7,9 miljoen
pond (12,7 miljoen euro) om
haar koninklijke plicht te vervul
len. De rekeningen van
Buckingham Palace, die elk jaar
openbaar worden gemaakt, to
nen aan dat de koningin daar
bovenop een jaarlijks privé-in-
komen heeft van zo'n 6 miljoen
pond (9,6 miljoen euro), die zij
ontvangt van het hertogdom
Lancaster, waarvoor zij ook be
lastingplichtig is.
Het Groot Russisch
Staatscircus verrast
vandaag de zieke kin
deren in het Haagse
Juliana Kinderzieken
huis meteen optre
den. Onder aanvoering
van de wereldberoem
de CLOWN OLEG
POPOM zorgt het ge
zelschap in de centra-
Ie hal voor een onbe
zorgd half uurtje. Aan
het circusoptreden nemen behalve de Russische clown
ook jongleurs, acrobaten en andere clowns deel. Volgens
de organisatie van het circus is een dergelijk ziekenhuisop
treden van oudsher een Russische traditie. Vandaar dat
het hen niet veel moeite kostte om Oleg Popov en zijn
vrienden te overtuigen de jonge patiëntjes te vermaken.
Foto: AP
Afrika bleek de bakermat van de mens, dankzij de vondst van
onze zwarte stammoeder Lucy, een vondst die onze soort op slag
miljoenen jaren ouder maakte. Tenslotte waren er Diana Fossey
en Jane Goodall die mijn belangstelling wekten. Vrouwen die in
Afrika baanbrekend onderzoek deden naar gorilla's en chimpan
sees en daar boeken over schreven.
Onlangs werd ik uitgenodigd om in een radioprogramma een
uur lang te vertellen wat mij dreef. En tussen de bedrijven door
mijn favoriete muziek te draaien. Wie is uw held?', werd mij ge
vraagd. Ik zou het niet geweten hebben als ik niet vlak daarvoor
Jane Goodall had ontmoet. Ze was in Nederland omdat we hier
nu ook een Jane Goodall-foundation hebben die haar belangrijke
werk steunt.
Zo veel meegemaakt, zo veel gedaan, zo bekend. En toch zo be
scheiden, onopgesmukt, dacht ik toen ik haar sprak. Als het waar
is dat ogen de spiegel van de ziel zijn, dan stond ik oog in oog
met iemand van grote zielenadel. Tegen de zeventig loopt ze, en
nog altijd vliegt ze de wereld rond om goodwill te kweken voor
'haar' chimps, natuurbehoud in Afrika en haar projecten voorde
bevolking.
In de roman 'Het gouden licht van Afrika', uitgegeven doorLui-
ting-Sijthoff, laat Erna Gianotten het Afrika uit de jaren zeventig
tot leven komen. De jonge moeder Emma en haar man Thomas,
een arts, geven hun bestaan in Nederland tijdelijk op en vertrek
ken naar een afgelegen missiepost bij het Victoriameer. Daar be
gint een avontuur dat gaandeweg verwarrender wordt voor Em-
jna, onzeker als ze is over haar rol, het land, haar man. Emma
komt er zwanger aan en wordt overweldigd door tal van
beslommeringen. Terwijl haar man zich met grote werk bezig
houdt, namelijk het weghouden van een nimmer eindigen
stroom zieke mensen uit de gulzige armen van de dood.
De liefde-haatverhouding die ze heeft met Afrika, het pionieren
dat ze er moet doen, de heimwee naar het jong en zorgeloos
en het overzichtelijke Nederland waar de strijd om het bestaan
niet wordt ingegeven door een overweldigende tiatuur en schrij
nende armoe, is de rode draad in het boek. Dat afrekent met de
romantisering die Afrika vaak in de literatuur en film ten deel
valt.
Toch is de magie van Afrika er ook, in de grootsheid én de leeg
heid van het land. En in de vorm van Sven, een fotograaf, die
connecties heeft met Jane Goodall, de chimpansee-onderzoekster
Sven, die bij mij associaties opriep met Robert Redford in Out of
Africa, wordt verliefd op Emma, en zij op hem. Daardoor wordt
Afrika opeens een paradijselijk decor voor hun romance. jj!
Ema Gianotten heeft zelf in Afrika gezeten, met haar man die
arts is. Dat gegeven maakt haar roman, waarin fantasie en wer
kelijkheid nauw met elkaar zijn verweven, zo zintuiglijk en door
leefd. De hitte, het zweet, de stof de tranen en de regen raken je
huid, de geuren van de vroege ochtend dringen je neus binnen,
en tenslotte blijft dit alles verbonden met de gouden gloed van
het Victoriameer.
Rest mij nog u mee te delen dat dit mijn laatste column is. Zes
jaar lang was ik iedere week te lezen op deze plek waar ik met
veel plezier schreef over alles wat mij bezighield.
Daarle maakt zich op de voor de uitreiking van de Postcode Loterij
hoofdprijs. Foto: ANP/Vincent Jannink
Tussen Kerst en de jaarwisseling lijkt de tijd zijn jachtigheid even
te verliezen. Daartoe aangespoord door de donkere dagen die
vaak ook vrije dagen zijn. Zo, met een lege agenda en een
telefoon die opvallend weinig gaat, kan een mens even
aan zichzelf toe komen. Het is de stilte voor de storm
die je op de tweede dag van 2003 weer meesleurt in een
druk bestaan waarin je van het ene naar het andere
incident holt.
Ik heb de vorige week zowaar een heel boek kun
nen uitlezen. Want na de invasie van kinderen,
schoon kinderen en kleinkinderen op eerste
kerstdag bleek tweede kerstdag opeens een
oase van rust te zijn, en ook de dagen daarna.
Er lag een roman over Afrika te wachten, liet
continent dat nu regelmatig 'verloren
wordt genoemd, vanwege de stammen-
oorlogen en aids.
Afrika. Donker Afrika, Zo werd het ge-
bracht in de godsdienstlessen op mijn
lagere school. Negertjes en missionaris-
^^B sen speelden er de hoofdrol in. Het
'donker' sloeg zo vermoed ik op huids-
kleur en onbekeerde zielen. Maar voor
mij had het de klank van exotisch, on-
i doorgrondelijk. Later begon ik Afrika
interessant te vinden vanwege archeo
logisch onderzoek naar de eerste mensen.
Burgemeester Hans van Over-
beeke zou het wel weten, als hij
een paar miljoen zou winnen. Hij
zou een hotel in Daarle beginnen,
„ledereen wil toch wel eens zo'n
dorp met miljonairs bezoeken, als
een soort Dassenaar..." Erop doe
lend dat er wellicht een soort
Wassenaar voorbij Wierden
komt.
Hij knippert met de ogen als hij
de vergulde envelop voorgehou
den krijgt. Eeuwe Zijlstra (79),
boer in ruste in het Hellen-
doomse kerkdorpje Daarle, sta
melt. „Ik heb nog nooit zoveel
geld bij elkaar gezien", zegt de
winnaar van 250.965 euro, ruim
een half miljoen ouderwetse
guldens.
Wat hij ermee gaat doen? Ach",
zegt de import-Fries die in de
oorlog zijn echtgenote vond in
de toen zeker zo veilige vlek tus
sen Wierden en Den Ham, „ik
heb nog wel wat familie die het
nodig heeft"
Protestantse nuchterheid ge-
mixed met financiële uitbundig
heid, dat is gisteravond de sfeer
bij de uitreiking van kanjer-
hoofdprijzen in de Postcode Lo
terij. De burgemeester van Hel-
lendoom, waartoe Daarle hoort,
overziet de uitzinnige meute
naast basisschool De Ark, die zo
dadelijk 18,9 miljoen euro (40
miljoen gulden) rijker is. „Het is
sociologisch interessant wat er
nu gebeurt in zo'n hechte ge
meenschap", denkt Van Over-
beeke een paar stappen vooruit.
Hij is niet de enige. „Ik zit niet
echt op zo'n grote prijs te wach
ten", zegt Henk Timmerman,
medewerker van het notariskan
toor in Den Ham en drager van
de - halfwinnende - postcode
7688 RN. „In zo'n kleine ge
meenschap heb je toch gauw af
gunst. Al probeer je zelf normaal
te doen, er hangt opeens een gi
gantische geldbuidel aan de
weg."
Daarle is best wel groot, met
zelfs een nieuwbouwwijk, een
ring en boerderijen, brult een
diskjockey uit megaboxen die
het ene kerkje in beats over-
dreunen. „Hebben jullie al een
gratis poncho", vraagt-ie, dui-
De gelukkige winnaars. Foto: ANP/Vincent Jannink
dend op veredelde vuilniszak
ken met armsgaten. „Oh, zijn
die op? Een sjaaltje dan..?" De
presentator wil weten hoe Daar
le de oudejaarswisseling heeft
beleefd. „Met zoenen?", verstaat
de dj. „Oh, zoepen... Wat bete
kent dat dan weer...?" Daarle
schatert. Of ze weten hoeveel ze
straks winnen, probeert hij het
plezier op te peppen. „Doe-
zend roept een knulletje.
„Néééé, achttien-komma-ne
gen-miljoen euro!!!". Alsof ze dat
in Daarle nog niet wisten. „De
zenuwen gieren de mensen
door de keel", meent Van Over-
beeke zijn ingezetenen te ken
nen.
In het anders zo kalme dorp
gonst het van de gemchten.
Over een winnaar die de hoofd
prijs - zijn eerste kind - al heeft
gekregen en over een boer die
nooit had meegekregen dat de
Postcode Loterij ook een dieren-
beschermingsorganisatie spon
sort en daar zo boos over is ge
worden dat-ie de deelname wil
staken. Tot hij hoorde dat de
hoofdprijs mogelijk op één van
zijn vier loten valt...
De trekking volgt. Het eerste cij
fer wordt getrokken. De 107
deelnemers aan de loterij in het
dorp, met samen 193 loten, zijn
verdeeld in twee kampementen;
Daarlenaren die een adres voe
ren dat met een -P begint en in
woners met een -R aan het be
gin. De computer velt geen Sa-
lomonsoordeel, maar veroor
deelt de „Vak P'ers" tot hun
huidige bestaan. Van veelal
hardwerkend handwerksman,
- G1
igh
tlelijl
Pge
kin!
forst
boer of bouwvakker. Bewonql we
wier postcode een -R voert juentl
chen hun kelen schor. Zij maanr:
gen vijf miljoen euro verdele^etse
en scoren 25.000 euro per lotfen i
„Dat is nog nooit zo hoog geti vo
weest. Eerder was het 6000 e|llee
ro." In F
Presentator Martijn Krabbé Beid
- evenals Hennie Huisman ewalk
Frans Bauer, nog nooit van tyier
kerkdorp gehoord en moet er
niet aan denken zijn Amster-ljn
damse stulpje te verruilen.A
ik twee weken rust en ruimtepi1
heb, komen de muren op me^
Dan moet ik gaan verbouwennDi
ja", verwijst hij naar een and«n n
RTL-programma. Èn R
Krabbé, die aan het eind van tl k(
show luid gejoel van de Daait dc
naren ontlokt door hun dorpllee
Daalre te bestempelen voert (Be d
druk op. De winnaars van delgini
13,8 miljoen euro worden na* rei
het podium geleid. De vijf geach
nen - postcode 7688 RH - wotim
nen aan de Kruimersweg, in lted<
buitengebied richting Hellen-pn
doom. Een mooi ploegje, dat palf
zelfs door de verliezers wordt was
toegejuicht. Van varkensboer lel v
Herman Espeldoom (52), in
Volvojack en met een shaggieUjl
de lip tot aannemer Kleinjan
zijn echtgenote, met twee lotef n
Mevrouw Kleinjan blijft voorlö
pig nuchter in de goudzucht, fhe
„Of ik er nou zo bfij mee moeÉers
wezen?", zegt ze meteen na dad r
overrompelende melding dat ford
het echtpaar 2.527.000 euro
heeft gewonnen. De tijd zal h< ïaa
leren.
