OVERLEDEN IN 2002
„Ik Weet dat ik niet oud zal
worden, maar daar veran
der ik toch niets aan. Ik
pleeg roofbouw op mijn li
chaam, maar het alterna
tief is thuis zitten en niks
doen. In zo'n leven heb ik
geen zin.'' Bart de Graaff
(35) heeft in zijn leven vele
ziekenhuizen van binnen
gezien maar bleef altijd
optimistisch en bevlogen.
Op z'n negende liep hij na
een verkeersongeluk een
virus op dat zijn nieren
aantastte. Jaren met nier
dialyses en mislukte nier
transplantaties volgden.
Toch schitterde hij in 1987
in de koekjesreclame 'Zeg
maar nee, dan krijg je er
twee!' Een jaar later maakt
hij voor Veronica het pro
gramma B.O.O.S. (Bart
Omroep Organisatie Stich
ting), een satirisch kinder
programma. Daarna volgt
BNN (Barts News Net
work). Hij vat het plan op
om een nieuwe publieke
omroep op te richten en
dat lukt: in 1998 gaat BNN
de lucht in. Tot het laatste
moment was De Graaff
nog bezig met het beden
ken van nieuwe ideeën.
Maar in mei is het lichaam
echt op.
Als peutertje werd Corrina van Ginkel-Konij-
nenburg (37) in 1967 beroemd met haar versie
van 'Poessie Mauw'. Ze zong dit kinderliedje
op schoot bij cabaretier Dorus, vergat de
tekst, maar ging minutenlang gewoon door
met haar eigen versie ('Poessie mauw, poeoe-
oessie mauauauw'). Het aanwezige publiek
lachte net zo lang door. De beelden van het
televisieprogramma 'Bij Dorus op schoot'
werden jarenlang daarna eindeloos herhaald.
Van Ginkel-Konijnenburg overleed in juli na
een langdurige ziekte.
De Japanse Kamato Hongo (114) nam dit
jaar noodgedwongen de 'titel' over: die
van 'oudste levende mens ter wereld'.
Want de tot dan toe oudste mens Maud
Farris-Luse (115 jaar en 56 dagen) over
leed in maart. Hoewel haai' geboortecerti
ficaat verloren was gegaan, bleek haar
leeftijd uit huwelijksdocumenten en volks-
tellinggegevens. De Amerikaanse Farris-
Luse werd geboren op 21 januari 1887. Zij
kreeg zeven kinderen en werkte in een fa
briek, een hotel, een bakkerij en een res
taurant, voor zij op 70-jarige leeftijd met
pensioen ging. Farris-Luse kwam met haar
hoge leeftijd nog niet in de buurt van het
'record'. Dat is in handen van de Franse
Jeanne Calment, die stierf in 1997 op ruim
122-jarige leeftijd.
Mahmoud Rabbani (68), oud-honorair consul van Koeweit en Jordanië in Den Haag (1966-1988).
Tijdens de oliecrisis in 1973 maakt het satirische tv-programma Farce Majeure het ironische sin
gletje 'Kiele kiele Koeweit' dat ze aan Rabbani aanbieden. Rabbani lacht minzaam en blijft hoffe
lijk, maar hij komt echter in diplomatieke problemen. Het liedje wordt in Koeweit opgevat als een
'belediging van het volk'. Rabbani wordt ontboden bij woedende sjeiks. De kwestie loopt met een
sisser af. Volgens Rabbani was de olieboycot door de Arabische landen overigens Nederlands ei
gen schuld. De voorvechter van de Palestijnse zaak vond dat Nederland te pro-lsraël was.
Uitgerekend op de dag in oktober
dat zijn laatste film 'Harry Potter
en de geheime kamer' voor het
eerst werd vertoond aan een in
ternationaal groepje journalisten,
overleed Richard Harris (72). De
acteur die aan lymfeklierkanker
leed, werd bij kinderen van nu
zeer populair als de tovenaar
Dumbledore (Perkamentus) in de
beide Harry Potter-films. De flam
boyante veteraan had eigenlijk
geen zin om een stokoude tove
naar met witte baard en punt
muts te spelen. Een nichtje chan
teerde hem echter door te drei
gen nooit meer met hem te pra
ten als hij de rol zou weigeren. De
veelzijdige Ierse acteur had een
imago van rebel met een drank
probleem en was berucht om zijn
woede-uitvallen. Hij speelde voor
zijn commerciële succes als tove
naar al glansrollen - met bijbeho
rende Oscarnominatie - in 'This
sporting life' (1963) en 'The field'
(1990). Harris is misschien toch in
de derde Harry Potter-film te zien:
de makers van de film kijken of
niet-gebruikt materiaal van Har-
ris' hoofd over dat van zijn stand-
in kan worden gemonteerd.
December
Henri Arnoldus (83), verkocht van zijn
kinderserie over Pietje Puk meer dan 3,5
miljoen exemplaren. Ook de boeken
over de aapjes Tup en Joep en over Oki
en Doki waren een succes, maar die eve
naarden nooit het succes van de verha
len over de postbode uit Keteldorp.
Joe Strammer (50), brak weliswaar door
met simpele punksongs van hooguit
drie akkoorden, maar toch zal de net
voor kerst aan een hartaanval overleden
zanger voortleven als een groot vernieu
wer. Met The Clash, de punkband die hij
in de jaren zeventig met Mick Jones op
richtte, verrichte Strammer pioniers
werk door allerlei stijlen samen te smel
ten, van punk tot folk en van soul tot
(dub) reggae. Dat resulteerde in de klas
siekers 'London Calling' en 'Sandinista',
die het terrein hebben geëffend voor de
doorbraak van wat later wereldmuziek
ging heten. The Clash stopte in 1985,
maar Strammer bleef spelen, de laatste
jaren met zijn band The Mescaleros.
Lex Braamhorst (74), voormalig radio
presentator van de AVRO. Braamhorst
begon zijn omroepcarrière in 1951. In de
Totaal onverwacht kwam
de dood van Boudewijn
Büch (53), in november.
Niet alleen schrijver (van
onder meer 'De kleine
blonde dood') en pro
grammamaker, maar ook
bibliofiel, Goethe-fanaat,
eilandenaanbidder en
Mickjagger-adept. Het
enthousiasme en de eru
ditie van de oud-Leide-
naar vielen de VARA met
een op toen hij in 1984
voor het eerst op tv
kwam, in het programma
van Sonja Barend. Hoewel
zelf een verwoed verza
melaar, zag hij niet in
waarom anderen zijn
werk zouden verzamelen.
„Wat een onzin! Je gaat
toch niet Büch verzame
len? Mezelf heb ik niet
eens verzameld. Sommige
van mijn eigen boeken
heb ik niet eens!" Behalve
aan grenzeloze passie
leed Büch ook aan de
pressies. „Ik vind het le
ven droefgeestig, maar ik
doe m'n best", zei hij ooit.
Na zijn overlijden aan een
hartstilstand bleek het
een waar probleem zijn
enorme collectie boeken
en curios^Te herbergen.
37 jaar dat hij werkzaam was voor de
omroep bedacht en presenteerde hij di
verse programma's zoals de wekelijkse
Kurhausconcerten, de quiz Hersengym
nastiek en het klassieke verzoekplaten-
programma In de kaart gespeeld.
John FredriJkstadt (68), hield vanaf 1962
alle cijfers en statistieken bij over het be
taalde voetbal in Nederland. Hij leverde
jarenlang de media alle mogelijke infor
matie over doelpunten, kaarten en toe
schouwers. De Bussumer, in het dage
lijks leven werkzaam als terreinmeester
van sportparken, groeide uit tot de wan
delende voetbalencyclopedie van Ne
derland.
i
ian Morriën (90), schrijver-dichter die vooral over
k en seksualiteit schreef. Hij werd wel eens de vrien-
ite schrijver van Nederland genoemd. Daar had hij
»n hekel aan.Als de mens niet ook boosaardig was,
j een onmens zijn", zei hij. Morriën ontving voor zijn
iundel 'Oogappel' de Herman Gorterprijs, voor zijn
ingen kreeg hij de Martinus Nijhoffprijs.
Janmaat (67), was in de jaren tachtig en negentig het
eke gezicht van extreem-rechts in Nederland. Hij be-
ij de Centrumpartij en toen die partij aan ruzies ten
ging, richtte hij de Centrum-Democraten op. In
wam hij in de Kamer, de verkiezingen van 1998 be
lden het einde van zijn carrière, volgens Janmaat de
1 van de media. Janmaat maakte zichzelf vaak bela
chelijk met opmerkingen als dat het 'Nederlands elftal niet
goed presteerde omdat er zoveel niet-blanke spelers in
meededen'. In 1997 werd hij veroordeeld voor uitspraken
over de multiculturele samenleving. Zijn vrouw Wil
Schuurman heeft inmiddels om een herziening van die
uitspraak gevraagd omdat 'politici tegenwoordig ergere
dingen zeggen' dan waarvoor haar man werd veroordeeld.
Willie Davenport (59), Amerikaanse hordeloper die tijdens
de Olympische Spelen in Mexico (1968) goud won op de
110 meter. Hij nam deel aan vier Spelen (1964 tot en met
1976) en was met 13,2 seconden gedeeld wereldrecord
houder. Na het hordelopen ging hij zich met een heel an
dere tak van sport bezig houden. In 1980 deed hij als eerste
zwarte bobsleeër mee aan de Olympische Winterspelen.
September
Leo Derksen (75), tussen 1974 en 1988
een van de spraakmakendste columnis
ten van Nederland. 'De plaag van links'
schreef over 'bedonderaars van de ge
wone man'. In zijn ogen waren dat door
geslagen feministen, zelfingenomen tv-
figuren en linkse politici. Critici verweten
hem verbittering over zijn gevoel van
miskenning als (toneel) schrijver die bo
vendien aanschurkte tegen de macht
van de ongewone man, zoals zijn vrien
den prins Bernhard, Freddy Heineken
en Hans Wiegel.
Peter Tetteroo (55), leadzanger van de
Delftse formatie Tee Set Die werd in de
jaren zeventig internationaal bekend
met onder meer het nummer 'She likes
weeds', dat in de VS werd geboycot van
wege associaties met drugs. In maart
werd Tetteroo gekozen als gemeente
raadslid voor Leefbaar Delft. Hij overleed
aan leverkanker.
Henk van Montfoort (71), werd in de ja
ren zeventig en tachtig bekend als pre
sentator van televisieprogramma's als
'Hallo met Henk' en 'Met de muziek
mee'. Hij kletste daarin niet alleen de
liedjes aan elkaar, maar hij zong zelf ook
mee. Later groeide hij in België uit tot
een van de bekendste presentatoren.
Andreas Burnier (71), werd in 1965 op
slag bekend met haar boek 'Een tevre
den lach'. Dit debuut van de schrijfster
criminologe, geboren als C.I. Dessauer,
gold als een literaire sensatie. Naast be
wondering oogstte Burnier felle kritiek
door haar strijdbare opstelling in debat
ten over emancipatie, homoseksualiteit
en feminisme.
Jan de Hartog (88), werd als schrijver
bekender in de Verenigde Staten dan in
zijn eigen Nederland. De in Haarlem ge
boren auteur schreef tientallen romans
en toneelstukken. Hartogs doorbraak
kwam vlak voor de Tweede Wereldoor
log met 'Hollands Glorie' over het sleep-
wezen. Hartog lag in het ziekenhuis we
gens een heupoperatie. Hij raakte geïn
fecteerd met een ziekenhuisbacterie die
uileindelijk een hartstilstand veroorzaak
te. Hij werkte op dat moment aan een
nieuw boek, 'Bagger', over de geschiede
nis van Nederlandse baggeraars.
Oktober
Bram Leeuwenhoek (77), was
tussen 1972 en 1980 diverse ke
ren de 'chef de mission' van de
Nederlandse olympische ploeg.
Het bestuurslid van het Neder
lands Olympisch Comité werd
zelf in 1948 Nederlands kampi
oen verspringen, maar kon dat
jaar door een blessure aan de
achillespees niet meedoen aan
de Spelen in Londen. Leeuwen
hoek overleed tijdens een partij
tje golf in Hilversum.
Jam Master Jay (37), een van de
eerste en grootste rappers van
de Verenigde Staten. Het lid van
hiphopgroep Run-DMC werd in
een opnamestudio in New York
in zijn hoofd geschoten. Na de
begrafenis van Jason Mizell
(Jams echte naam) kondigden
de achtergebleven bandleden de
opheffing van Run-DMC aan.
November
Joop Martens (87), floot in de jaren
vijftig als voetbalscheidsrechter vele
Nederlandse topwedstrijden en Euro
pese bekerduels. Martens was bonds-
ridder van de voetbalbond KNVB.
James Coburn (74), de 'tough guy7 in
western- en actiefilms, moest lang op
zijn Oscar wachten. Pas in 1999 kreeg
hij de prestigieuze filmonderscheiding
voor een bijrol in 'Affliction'. In zijn
veertigjarige carrière werkte hij mee
aan meer dan honderd films. De
Amerikaan worstelde toen al tien jaar
met artritis, als gevolg waarvan een
hand verlamd was. Op het moment
van zijn overlijden was hij naast Mick
Jagger te zien als een terminaal zieke
schrijver in 'The man from Elysian
fields'.
Alexandre de Mérode (68), vocht na
zijn carrière als waterskiër, wielrenner
en windsurfer tegen doping in de
(olympische) sport. Hij werd in 1964
lid van het Internationaal Olympisch
Comité en richtte in die functie drie
jaar later de Medische Commissie van
het IOC op. Het was vechten tegen de
bierkaai, maar de Belg gaf niet op. De
commissie stond tot aan zijn dood
door longkanker onder zijn leiding.
Lennaert Nijgh (57), schreef liedtek
sten voor onder anderen jeugdvriend
Boudewijn de Groot, zijn eerste vrouw
Astrid, Rob de Nijs en Jasperina de
Jong. Klassiekers werden liederen als
Land van Maas en Waal, Malle Babbe
en Testament. De geboren Heemste-
denaar werd om zijn oeuvre benoemd
tot ridder in de Orde van de Neder
landse Leeuw. Net zo verguld was
Nijgh met het boek 'Ik doe wat ik doe'
uit 2000, waarin zijn teksten gebun
deld werden. Nijgh werd twee weken
voor zijn dood opgenomen in het zie
kenhuis na problemen met zijn nie
ren. Na een maagbloeding verslech
terde de situatie snel.
„Niemand geeft minder om de democratie dan ik." Aleksandr Lebed
(52) was Ruslands bekendste generaal van het leger maar schopte het
als politicus minder ver. Tijdens de verkiezingscampagne in 1996 gooi
de hij hoge ogen met zijn heldere oplossingen. Hij zou een einde ma
ken aan de chaos in Rusland. Hij koos de zijde van Jeltsin die zo de com
munist Zjoeganov kon verslaan. Maar met zijn directe stijl jaagde hij ie
dereen in het Kremlin tegen zich in het harnas. 'Lebed kan nog ruzie
maken in een lege kamer', werd over hem gezegd. Hij moest uit de
kring van Jeltsin vertrekken en werd als goedmakertje gouveneur van
Krasjonarsk. Lebed kwam in april om het leven bij een helikopteronge
luk. Sabotage wordt niet uitgesloten. „De laatste jaren word ik omringd
door fraudeurs, honden en rotzakken."
dal (65), zat onder meer achter terreuraanslagen
iiegvelden van Rome en Wenen in december
v9e Palestijnse terrorist sloot zich in 1967 aan bij
ÏAbu Nidal brak echter in 1974 met Yasser Ara-
it die te slap zou zijn. Even mysterieus als zijn
zijn huis in de Iraakse hoofdstad Bagdad - het
.aelemaal duidelijk of het gaat om leukemie, zelf-
v )f moord - was zijn leven: de titel 'ultieme terro-
creeg hij onder meer door met plastische chi-
^ijn uiterlijk onherkenbaar te veranderen.
Hampton (94), was een van de laatste show
en uit de jazz van de oude garde. Als drummer
'dde hij in 1930 Louis Armstrong bij een platen-
det zijn eigen band introduceerde hij later de
on in de jazz. Met zijn onuitputtelijke energie
!hij uit tot een echt podiumbeest.
(77), speelde tijdens zijn lange
ière bij voorkeur historische figuren:
li, paus Johannes XXIII, Napoleon en
ine zette de Amerikaan ovèrtuigend
»n Oscar haalde hij echter voor een rol
itiechef in de film 'In the heat of the
in 1967. Steiger speelde in ruim hon-
twintig daarvan werden opgeno-
de laatste drie jaar van zijn leven, Stei-
.jjuwde én scheidde vier keer, en sterven
fen camera leek hem wel wat. De keuze
^en tekst op zijn grafzerk had de zieke
iat - hij overleed aan de gevolgen van een
^ptsteking - voor zijn dood al gemaakt:
tpu later'.
trd de Vries (82), werd bekend door zijn
Zijn debuut tijdens de
bezetting over radio's was bedoeld om
4 een ontvanger in elkaar te zetten. Tij-
Jjjn onderduikperiode, hij was joods,
i^f De Vries een vervolg. Daarna schreef
1 pderden Hobbyclub-boeken over onder
fotografie, schilderen, timme-
reizen.
;ri Potok (73), debuteerde in 1967 met
e/nan 'Uitverkoren'. Net als zijn latere
ran stond ook dit boek in het teken van de
S]i traditie. Behalve romans schreef Potok
tukken, kinderboeken, korte ver-
non-fictie. Bovendien hielp hij de
[Isaac Stem bij het schrijven van diens
jografie. Rode draad in Potoks boeken is
^sprong van het kwaad en de betekenis
ieJt menselijk lijden: soms is er het zwarte
fi de geschiedenis, een plaats waar geen
in het Hebreeuws: 'chaim'! - is. Maar to-
rartgallig was hij niet want hij zag wel
yk lichtpunten, zei Potok, bij wie twee
Tfor zijn dood kanker werd geconsta-
0,Mijn kinderen, mijn eerste kleinkind.
<J stuk van Mozart."
[Porjee (60), overleed een dag voor zijn
^'dag tijdens een partijtje tennis. De
begon als linksback 'met prach-
bij DHC uit Delft. Van 1971 tot
dfas hij werkzaam als coach. Bij PSVbe-
de 'gentleman van de voetbalwereld'
;iaus Hiddink grote successen, waaron-
winnen van de Europa Cup in 1988.
n
plly (71), leider-patriarch van de bij jongeren ra-
jopulaire muziekgroep The Kelly Family. Dé fa-
^ia het overlijden van de moeder van het gezin
^de uit vader Dan en twaalf zoons en dochters,
j.ers-Amerikaanse origine, maar vestigde zich in
and. Daar kocht vader Kelly, hoewel wars van
consumptie, het kasteel Gymnich voor liefst 6,7
1(i euro. Dan Kelly overleed aan de gevolgen van
}ks beroerten.
