OVERLEDEN IN 2002
DINSDAG 31 DECEMBER 200;
Thor Heyerdahl (87) werd wereldberoemd met het vlot Kon-Tiki waarmee hij
in 1947 ioi dagen over de Stille Oceaan zeilde. De Noorse ontdekkingsreiziger
en antropoloog wilde hiermee bewijzen dat Polynesië vanuit Latijns-Amerika
was ontdekt in plaats vanuit Zuidoost-Azië. Heyerdahl kwam na zijn tocht die
hij in Peru was begonnen inderdaad aan in Polynesië. Toch bleef de officiële
wetenschap sceptisch over zijn opvattingen. Voor een documentaire over zijn
reis kreeg hij in 1952 een Oscar. De Kon-Tiki kreeg een plaats in een door hem
zelf gebouwd museum in Oslo. Heyerdahl overleed in april.
Januari
Alfred ('Freddy") Heineken (78), maakte bierbrouwerij Heineken (als kleinzoon van
de oprichter) tot een van de grootste ter wereld. De flesjes Heineken worden in zo'n
170 landen ter wereld geschonken. Heineken was een nuchtere ondernemer, maar
ook een jetsetter die zich graag tussen kunstenaars, filmsterren en het koninklijk huis
begaf. In februari verbleven kroonprins Willem-Alexander en Maxima tijdens hun
huwelijksreis in zijn chalet in Zwitserland. Heineken en zijn chauffeur werden in
1983 ontvoerd en drie weken opgesloten in een Amsterdamse loods. Sindsdien liet
hij zich continu beveiligen.
Paul Huf (77), fotograaf met technische perfectie. „Je bent pas iemand als je door
Paul Huf gefotografeerd bent", zei hij zelf. Huf probeerde de werkelijkheid altijd net
iets mooier af te beelden: „Een echte Huf is van voor naar achteren scherp." Hij
werd beroemd om zijn glamourcreaties van bekende sterren maar blonk ook uit in
reclame. Zo was hij de man achter de 30 jaar durende Grolsch-campagne Vakman
schap is meesterschap. Hij was een van de grondleggers van het Fotografiemuseum
Amsterdam, het Rijksmuseum eerde hem in 2000 met de oprichting van het Paul
Huf-fonds en de KLM stelde de Paul Huf Award in.
Gerrit Brokx (68), oud-staatssecretaris volkshuisvesting (1977-1981 en 1982-1986)
voor het CDA. Hij moest een grote teleurstelling verwerken toen zijn eigen partij hem
dwong af te treden in verband met affaire over woningbouwsubsidies. Brobc heeft
dit nooit kunnen verkroppen. Als een soort goedmakertje werd hij in 1988 (tot 1997)
tot burgemeester in Tilburg benoemd.
Cyrus Vance (84), Amerikaans minister van buitenlandse zaken onder president
Carter (1977-1981). Hij trad af omdat hij het principieel oneens was met de beslissing
van Carter om 52 Amerikaanse gijzelaars in Iran met militair geweld te bevrijden.
Voordat Vance minister werd, was hij al sinds 1957 actief als adviseur van verschil
lende Amerikaanse presidenten. De huidige minister van buitenlandse zaken Colin
Powell loofde hem met de woorden: Hij was een principieel mens, wiens stille bij
drage vaak het verschil tussen falen en succes betekende." Zo leverde hij een belang
rijke bijdrage aan het vredesakkoord tussen Israël en Egypte dat in 1978 werd gete
kend.
Peggy Lee, geb. Norma Egström (81), stijlvolle Amerikaanse allround zangeres met
'een stem vol opwinding'. Ze brak in 1941.door bij het orkest van Benny Goodman
en zong honderden songs waaronder wereldhits als Fever, Is that all there is en Big
Spender. Haar privéleven verliep minder voorspoedig. Ze kampte met gewicbts- en
gezondheidsproblemen en ze trouwde maar liefst vier keer.
Februari
Hildegard Knef (76), opmerkelijk Duits
actrice en zangeres met donkere door
rookte, wat onzuivere stem. Ze had in
1946 haar eerste grote succes met 'Die
Mörder sind unter uns'. Knef leed al en
kele jaren aan een zware vorm van lon
gemfyseem. Vorig jaar raakte zij 100 da
gen in coma nadat ze tijdens een vlieg
reis in ademnood was geraakt. Sindsdien
moest ze continu zuurstof bij zich heb
ben.
Fred van der Vlugt (71), nestor van Ne
derlandse autojoumalistiek. Hij werd in
de jaren zestig bekend als presentator
van het VPRO-tv-programma Wereld op
wielen'. Vooral 'de koude start' werd een
begrip: Van der Vlugt testte in een koel
cel het startgedrag van auto's. Verder
richtte hij in 1955 het blad 'Autovisie' op
en bedacht hij in 1963 de verkiezing Au
to van het jaar, dat is uitgegroeid tot het
belangrijkste evenement in de autowe
reld.
Prinses Margaret (71), jongere zuster
van Britse koningin Elizabeth. Ze leidde
het leven van een glamourgirl die ge
roemd werd om haar schoonheid, maar
kende veel ellende in haar leven. Als ze
ventienjarige werd ze verliefd op een ou
dere gescheiden militair. Margaret
mocht alleen met hem trouwen als ze
het koninklijk huis (met alle privileges)
vaarwel zei. Ze deed het niet. In 1960
trouwde ze met de fotograaf Anthony
Armstrong Jones. Ze kregen twee kinde
ren maar scheidden in 1976. Er volgde
nog een jongere minnaar, maar de
meeste van haar jaren bracht ze alleen
door op het Caribische eiland Mustique.
Ook haar gezondheid liet haar in de
steek. Door het vele roken moest er in
1985 een deel van haar long verwijderd
worden. De glazen whisky en gin be
zorgden haar een leverziekte. Toen zij
bijna twee jaar geleden voor het laatst in
het openbaar verscheen was zij een
schim van zichzelf, zittend in een rol
stoel onder een dekentje. Margaret over
leed aan een beroerte.
Mary Buysman (86), vormde vijftig jaar
samen met wijlen haar man Bill het zin
gende middelpunt (met ukelele) van Ki-
lima Hawaiians. Ze waren een ware rage
tijdens en na de Tweede Wereldoorlog.
Hun grootste hit was in 1948 met 'Er
hangt een paardenhoofdstel aan de
muur', die in de Duitse vertaling nog
succesvoller was. Grappig is dat de men
sen op Hawaï geen idee hadden wat Kili-
ma betekent. Mary: „Ze kwamen er op
Hawaï niet uit Dus ik weet het ook nog
steeds niet."
Poncke Princen (76), was fel omstreden.
Maart
Velibor Vasovic (62), Joegoslavische ster
voetballer die in 1966 van Partizan Belgrado
naar Ajax kwam. Hij was uiterst succesvol.
Vasco werd acht keer landskampioen, vier
keer met Partizan, drie keer met Ajax, een
keer met Rode Ster. Ook speelde hij in drie
Europacup-finales. De eerste twee werden
verloren maar in 1971 met Ajax tegen Pana-
thinaikos was het raak. Vasovic had aan het
begin van dat seizoen al aangegeven te stop
pen met voetbal en hield zich daaraan. Hij
bleef zich wel met voetbal bezighouden, on
der meer als trainer van Rode Ster Belgrado.
Dudley Moore (66), Engelse komiek en jazz
pianist die wereldroem verwierf door films
als '10' (1979, met Bo Derek) en 'Arthur'
(1981, met Liza Minnelli). Moore werd vooral
gedreven door een mindenvaardigheids-
complex over zijn afkomst, lengte (hij was
slechts 1 meter 56) en een mismaakte linker
voet. „Ik vermoed dat ik geen komiek was
geworden als ik in staat zou zijn geweest om
iemand een stomp op zijn neus te geven."
Moore stierf aan een longontsteking, een
complicatie bij een zeldzame hersenziekte.
De Britse kroonprins Charles was een grote
fan van hem, vorig jaar juni verhief de prins
Moore in de adelstand.
Billy Wilder (95), in Polen geboren Ameri
kaans filmregisseur die onsterfelijke films
maakte als "Some like it Hot' (met Marilyn
Monroe), 'The Apartment' (drie Oscars), 'Ir
ma la Douce' en Sunset Boulevard'. Hij
schreef geschiedenis door Marilyn Monroe
in 'The Seven Year Itch' (1955) bovenop een
rooster van een metrofijn te zetten zodat
haar witte jurk opwaaide. Naast zijn films
trakteerde hij de wereld regelmatig op zijn
wijsheden, zoals 'Wie niet in wonderen ge
looft, is geen realist'. De joodse Wilder kwam
in de jaren dertig vanwege de opkomst van
Hitier naar de VS. De rest van zijn familie
kwam om in de vernietigingskampen.
Hij was geliefd én werd bekritiseerd, maar niemand kon om de
1.95 meter lange Joseph Luns (90) met zijn markante stem en
zijn gevoel voor humor heen. Luns, die in juli overleed, werd in
1952 met J.W. Beyen 'duo-minister' van buitenlandse zaken. Hij
werd later secretaris-generaal van de NAVO. Omstreden was hij
om zijn NSB-lidmaatschap van voor de oorlog. Lauw gereageerd
werd op zijn 'onthulling' dat generaals in 1965 een staatsgreep
wilden plegen.
Hij deserteerde in 1948 op z'n 22ste uit
het Nederlandse leger in Indonesië. Hij
was het er niet mee eens dat het pas be
vrijde Nederland de Indonesiërs een le
ger op htm dak stuurde. Na zijn desertie
vocht hij aan de zijde van de Indonesi
sche vrijheidsstrijders tegen zijn landge
noten. Na de soevereiniteitsoverdracht
nam Princen de Indonesische nationali
teit aan. Hij werd parlementslid, maar
raakte in conflict met de staat en zat in
totaal tien jaar gevangen als politiek dis
sident. Iedere keer als Princen een visum
aanvroeg voor een bezoek aan Neder
land brandde er een storm van protest
los van oud-Indiëgangers. Hun grootste
verwijt aan de deserteur was dat hij tij
dens de strijd gekleed in een Nederlands
legeruniform oud-makkers in een hin
derlaag zou hebben gelokt Dit is echter
nooit bewezen.
John Thaw (60), verwierf wereldfaam als
de nurkse, maar gevoelige politieman
Inspector Morse, de hoofdpersoon in de
gelijknamige Engelse tv-serie die in 1987
begon. „Juist omdat hij zo menselijk is
houden kijkers van Morse", zei Thaw.
Het leven van Morse hield in 2000 al op
te bestaan toen schrijver Colin Dexter de
politieman liet bezwijken aan een hart
aanval. Thaw schitterde eerder als in
specteur in de politieserie 'The
Sweeney". Voor zijn rol als Morse werd
Thaw meerdere malen onderscheiden,
onder andere met een Bafta-award (de
Britse Oscar).
Jip Golsteijn (56), was de grondlegger
van de Nederlandse popjournalistiek. Hij
werkte ruim dertig jaar bij 'De Telegraaf
waar hij sinds 1968 wekelijks zijn Pop
score-pagina maakte. Hij heeft alle gro
ten der aarde geïnterviewd. Daarnaast
heeft hij een aantal boeken geschreven.
Golsteijn was nog lang niet van plan te
stoppen als popjournalist, zo maakte hij
vlak voor zijn dood nog kenbaar.
Spike Milligan (83), komiek, auteur, last
pak en de laatst overgebleven medewer
ker van het legendarische radioprogram
ma 'The Goons Show". Met zijn galgen
humor was Milligan een typisch Brits in
stituut, maar hij was bijna even bekend
om zijn strijd tegen manisch-depressivi-
teit en woede-uitbarstingen om de men
selijke domheid, met name de Britse va
riant. Milligan, een lange man met wit
haar en een weemoedige blik in zijn
blauwe ogen, at geen vlees, rookte niet
en was zeer milieubewust. „Ik steun alle
zaken die tot doel hebben de gevoelig
heid van het menselijk ras voor de weer
zinwekkende dingen die zij doen te ver
groten", zei hij ooit. „We zijn een knap
gruwelijk zootje."
Pas in de laatste anderhalf jaar van zijn
leven werd hij echt bekend bij het grote
publiek. Maarten Mourik (79) wilde via
een juridische procedure het huwelijk
tussen prins Willem-Alexander en Maxi
ma Zorreguieta voorkomen. Maxima's
vader Jorge Zorreguieta wilde hij (laten)
vervolgen wegens misdaden tegen de
mensheid. Zorreguieta was onderminis
ter tijdens het regime van de Argentijnse
dictator Vïdela. Mourik, die in september
stierf, slaagde in geen van beide. De
voormalige Unesco-ambassadeur en
oud-ambassadeur internationale cultu
rele samenwerking schreef ook gedich
tenbundels. Vorig jaar mei kwam hij met
het boek 'Dubbelgevecht' waarin hij zijn
beweegredenen tot de aanklacht tegen
Zorreguieta beschreef.
Bibi Maiea Longa, Fifi Brin d'Acier, Pep-
pi Dlinnyi Choluk. In welke taal ook, het
slaat allemaal op Pippi Langkous, de
wereldberoemde creatie van de schrijf
ster Astrid Lindgren (94). De Zweedse
bedacht het rebelse roodharige meisje
in 1941 toen haar dochtertje ziek op bed
lag en Lindgren verhaaltjes voor haar
verzon. Naast Pippi schreef Lindgren
nog tal van andere kinderboeken, als
Ronja de Roversdochter, Lotta uit de
Kabaalstraat en de Gebroeders Leeu
wenhart. „Als ik in staat ben geweest
een beetje zonneschijn te brengen in
het leven van één enkel kind, dan ben
ik al tevreden", zei ze zelf. De waarheid
is dat ook na haar dood in januari nog
miljoenen kinderen van haar boeken
zullen genieten.
April
Conny Vandenbos (65), succesvol
zangeres. Ze werd ontdekt toen ze op
de middelbare school in een zangkoor
ging zingen. En brak echt door op het
Eurovisie Songfestival 1965 waar ze elf
de werd met het liedje 'Het is genoeg'.
In 1966 scoorde ze een grote hit met
'Ik ben gelukkig zonder jou' dat het
beeld schetste van een sterke vrouw.
Het liedje werd later genoemd in een
proefschrift over vrouwenemancipatie.
Later stapte ze over op 'lieve liedjes' als
'Roosje m'n roosje' en 'Sjakie van de
hoek'. De laatste jaren was ze vooral te
horen als radiopresentatrice bij de
TROS en Radio Noordzee.
Franz Krienbühl (73), excentrieke-
Zwitserse schaatser die door het pu
bliek niet serieus werd genomen. In de
jaren zeventig verscheen hij als eerste
in een 'skinpak', een strak zittend pak
met capuchon, aan de start. „Wij
schaatsten nog met een wollen broek,
trui en muts", aldus oud-schaatscoach
Ab Krook. Krienbühl werd uitgelachen
maar kreeg zijn gelijk: nu schaatst ie
dereen in een aërodynamisch pak. Tij
dens wedstrijden eindigde Krienbühl
vaak in de achterhoede maar in 1976
verraste hij iedereen door als 47-jarige
op de tiende plaats te eindigen op de
10 kilometer tijdens de Olympische
Spelen van 1976.
Linda Lovelace (53), speelde in 1972
de hoofdrol in een geruchtmakende
pornofilm 'Deep throat'. Linda Bore-
man (haar oorspronkelijke naam)
kwam via haar eerste echtgenoot in de
pomobranche terecht. In haar auto
biografie 'Ordeal' en in verklaringen
voor onderzoekscommissies van het
Amerikaanse Congres zei Boreman dat
zij door haar man tot haar optreden in
de film gedwongen was. Haar toenma
lige man kreeg 1250 dollar, maar zij zei
zelf nooit een cent te hebben ontvan
gen, hoewel Deep throat naar verluidt
600 miljoen dollar heeft opgebracht.
Na de scheiding zette zij zich in als ac
tiviste tegen pomo en gaf zij lezingen
met feministes. Ze overleed aan de ge
volgen van een verkeersongeluk.
Tol Hansse (62), zanger-componist
van dè grote hit 'Big City' uit 1978. Het
was een cynisch lied over verloederd
Amsterdam. Zelf zei hij dat hij geen
stelling wilde verkondigde: Ik schil
der alleen de stad waarvan ik hou."
Hans van Tol (zoals hij eigenlijk heet
te) was een veelzijdig artiest die ook
schilderde en columns schreef, maar
iedere keer als hij ergens verscheen
begon men spontaan 'Big City' te zin
gen. Daar kwam hij nooit meer van af.
Ze was de lieveling van alle Britten.
Haar liefde voor drank (gin en
champagne) en geld uitgeven (ze
had naar verluidt een miljoenen
schuld) werden door de vingers ge
zien. Elizabeth (101), moeder van de
Britse koningin Elizabeth II en be
kend als 'Oueen Mum', bracht meer
dan een miljoen mensen op de been
toen zij in maart overleed, ledereen
wilde afscheid nemen van deze 'ge
boren koningin'. Elizabeth Angela
Marguerite Bowes Lyon trouwde in
1923 met prins Albert, de tweede
zoon van koning George V. Toen de
oudere broer van Albert afstand
deed van de troon moest Albert on
verwacht zijn vader opvolgen. Eliza
beth wist met haar vriendelijke
glimlach het volk voor zich in te ne
men. Haar populariteit steeg nog
meer toen het koninklijke gezin tij
dens de Tweede Wereldoorlog ge
woon in Buckingham Palace bleef
wonen, ondanks de Duitse bom
men. Toen haar man in 1952 over
leed en haar dochter de troon over
nam, creëerde ze voor zichzelf de rol
als 'oma van het land'. De laatste ja
ren liet haar gezondheid steeds
meer te wensen over, ze werd ge
opereerd aan beide heupen, brak
haar sleutelbeen, kreeg zweren aan
haar benen en bloedarmoede.
Zo fel als de Nederlandse be
volking in de jaren zestig te
gen hem als verloofde van de
toenmalige prinses Beatrix ge
kant was, zo populair en ge
liefd was prins Claus (76) toen
hij in oktober overleed. On
danks een depressie en de
ziekte van Parkinson bleef de
van oorsprong Duitse Claus
een grappenmaker. Zo stak hij
in 1999 tijdens een speech de
loftrompet over zijn vrouw en
liet hij zijn toehoorders via
hand opsteken beslissen of ze
de speech verder wilden horen
danwel aan de borrel wilden.
Claus is bijgezet in het fami
liegraf in de Nieuwe Kerk in
Delft.
M e i
Jevgeni Svetlanov (73), Russis
dirigent die het Residentie On
in de jaren negentig naar groti
hoogten tilde. Hij werd be
schouwd als een van de meesj
zaghebbende dirigenten en w
in Den Haag op handen gedra
Svetlanov sprak nauwelijks ees
andere taal dan Russisch. Alsi
tijdens een opname iets niet g
ging riep hij 'kaputt' en werd»
opnieuw begonnen. Voor hij i
Den Haag kwam maakte Svetj
lanov naam als leider van hetl
sjoi Theater en Staats Symfoq
kest.
Firn Fortuyn (54), politicus
zijn Lijst Pim Fortuyn (LPF)
mier van Nederland wilde
den. Hij uitte harde kritiek oj
beleid van Paars. Vooral het
vreemdelingenbeleid moest
strenger volgens Fortuyn. In t
ste instantie zou Fortuyn met
Leefbaar Nederland aan de ve
zingen meedoen, maar na uit
spraken over de islam en afsc
fing van artikel 1 van de gronc
(anti-discriminatie) moest hiji
februari weg als lijsttrekker, ft
tuyn werd verguisd door vela.
maar wist wel een grote aanhrf
op te bouwen onder het volk
LPF stond op 30 zetels in de p*
fing. Fortuyn werd na een int)1
view op Radio 3FM vermoort?
door een milieu-activist Z'n
haalde 26 zetels bij de verkief
gen. Vlak voor zijn dood zei hp
zelf: „Stel ik zou verdwijnen, j
lijden. Dat kan. Dan nog woif
politiek nooit meer wat het gP
weest is. Politici zullen ander11
burgers hebben om te gaan. F£
samenleving wordt niet na
kiezingen plots anders. De sar
menleving is al veranderd. Erf1
heeft niet eens heel veel metP
te maken."
Martin van Amerongen (60),
gaafd en erudiet journalist di
'mensen een klein beetje bes
ving" wilde bijbrengen. Hij w
sinds 1985 hoofdredacteur v
'De groene Amsterdammer'.1
functie die hij in 1997 neerle
omdat hij het zat was steeds
abonnees van het noodfijdei
blad om extra geld te bedeler
Twee jaar later was hij alwee
rug. „Ze misten mijn grootva1
fijke protectie." Als journalist*
schreef Van Amerongen over1
daarnaast schreef hij ook bo
onder meer over Wagner en
ne. Ook schreef hij over zijn c
dood. Van Amerongen had s3
darmkanker. „Ik ben er tam<
rustig onder, al had ik graag
paar j aar langer geleefd.
Ab Harrewijn (47), was '1
minee', Kamerlid van Groei
en van 1995 tot 1998 partijvo»'
ter. Hij werd in 1976 fid van rf
CPN. Zo wilde hij de strijd aa
binden tegen armoede en 01P
in eigen land. Daarnaast bleef
dominee wel de bijbelse wa#
trouw. „Het rechtvaardigheid
ma en de naastenliefde uit
bel zijn goed blijven hangen"
Harrewijn ooit. Tot zijn eiger1
te teleurstelling plaatste Grof
Links hem op de kandidaten
voor de Tweede Kamerverkrt
gen van 15 mei slechts op de
fink$
■oen!*
Valeri Lobanovski (63), topt
uit Oekraïne, die jarenlang h
zicht bepaalde van Dinamop
Met die ploeg won hij onder
dere twee Europacups voorr
winnaars (in 1975 en 1986). f
novski geloofde onvoorwaair'
in de wetenschappelijke ben
ring van voetbal. Het EK in 1
moest de kroon op zijn werkP
den: als coach van de Sovjetf'
trof hij in de finale Nederland
Oranje was met Van Basten r
Gullit echter sterker.
Tosca Hoogduin (67), radii
sentatrice cüe wel 'de Stem
AVRO' werd genoemd. Ze
35 jaar bij deze omroep. Ze
senteerde vanaf 1959 prog
ma's als 'Rondom Twaalf,
in, AVRO aan'. Haar succe:
programma was echter het
telijke 'Easy Listening'. „V01
wil gaan slapen maar nog
kan, en voor wie kan slapen]
nog niet wil", zei zij steevast
re zaterdagavond met haar
kerbruine stem.
