ECONOMIE
Meevaller voor haven Rotterdam
2002: Jaar vergeefs wachten op economisch herstel
Het loonstrookje mag wel iets begrijpelijker
:hone lucht wordt komende jaren miljardenhandel
Interpay uit race voor
opvolger strippenkaart
Overslag in 2002 bijna op recordhoogte
Grootste oliehaven van Rusland
ost- Europa in praktijk
n informele eurozone
R 20C
verkoopt voor
Ijard euro
Het Duits reiscon-
iJI heeft bijna een mil-
|ro binnengehaald uit de
3 van energieactiviteiten
F bedrijfsonderdeel
j AG. Koper is het Fran-
oncern Gaz de France,
pcern is vrijwel klaar met
vorming van industrieel
hieraat tot een toeris-
pncern. De naamsveran-
vond officieel in juli
'90 .De verkoop heeft plaats
33 huari 2003. Er is nog wel
pming van de kartelauto-
53 en de commissarissen
!oo fl nodig. Over de verkoop
'buitenlandse activiteiten
73 feussag AG wordt nog on-
.00 jdeld.
,02 J
iwe metro in
i Delhi succes
31 I
tlhi - De nieuwe metro
^oo Delhi is zo'n succes dat
.oo fcriteiten de bevolking
gg h opriepen de treinen dit
'.25 nde te mijden. De lijn
•0° llometer zou volgens de
85 hg per dag 200.000 men-
.13 jvoeren maar woensdag
fclat er meer dan 1,2 mil-
44 r zijn geen voor een rit
.85 jgde electronische pen-
|gQ imeer, doordat reizigers
'55 puvenir mee naar huis
■5° 4 genomen. Omdat dit
!;|g ekeinde nog meer passa
do orden verwacht, plaatste
|.J0 jctie in de belangrijkste
i[oo (1 een advertentie waarin
.18 ppgroepen te stoppen
perreisjes.
1.35
■So ra loonstijging
j; ire inkomens'
,;So meer - De Abvakabo FNV
.33 003 voor laagbetaalde
[•gQ jmers een loonstijging
180 |er uitkomt dan het door
.38 linet en de sociale part-
gQ gesproken maximum
'si procent. De FNV-bond
^6 voor die groep een
oo jging die gedeeltelijk uit
,70 it bedrag bestaat. Door
tn voor 'centen in plaats
jcenten' kan de loonstij-
.31 or de minstbetaalden
I 25 en op 3 tot 4 procent.
'70 ïördinator Paping be-
96 it het sociaal akkoord
,»mzeild omdat wordt
louden aan een con-
'instijging van 2,5 pro-
or iedereen.
.43
1 stopt met
ht Ivoorkust
dam - De KLM stopt van
46 hri tot 29 maart met haar
'oo p naar de havenstad
!o5 i van Ivoorkust. Sinds
gstroepen en opstande-
ijo n het Afrikaanse land in
.00 her met elkaar in ge-
32 lakten, is het aantal pas-
jop de drie vluchten per
•50 ferk gedaald. Wegens de
'72 len laat de KLM de be-
.63 ig niet langer in Abidjan
75 fen, maar in de Ghanese
ad Accra. Daardoor
1 de vliegtuigen op de te-
'ht een extra tussenstop
zaterdag 28 DECEMBER 2002
door Maurice Wilbrink
den haag - De Nederlander is in 2002
langzaam ontwaakt uit de droom van
de eeuwigdurende economische voor
spoed. Jaren van hoogconjunctuur,
particuliere vermogenswinsten en uit
bundige consumptie kwamen tot een
eind. 2001 bracht nog veel belasting
verlaging, maar het afgelopen jaar is
de naakte economische realiteit gelei
delijk doorgedrongen: de magere ja
ren zijn aangebroken.
Op 1 januari 2002 was dat besef nog
niet aanwezig. Nederlanders liepen
tijdens hun nieuwjaarswandelingetje
en masse naar de geldautomaten,
nieuwsgierig naar de nieuwe eurobil
jetten. Een lichte euforie maakte zich
meester van velen: het nieuwe geld
was gearriveerd, voorbode van nieuwe
Europese welvaart voor allen.
Maar dat sloeg al snel om in een wat
katterige stemming. Verward door al
het omrekenen, kwamen tienduizen
den huishoudens aan het eind van de
maand ineens geld tekort. De euro
werd nogal eens uitgegeven als een
gulden, en de nieuwe munt werd her
en der aangegrepen om prijzen extra
te verhogen. Ineens leek het leven een
stuk duurder, en de inflatie, die ook in
2001 al erg hoog was, werd helemaal
aan de euro geweten.
In werkelijkheid werd het grootste
deel van de inflatie door iets heel an
ders veroorzaakt. Nederland had vijf
jaar boven z'n stand geleefd en de
oververhitte economie, extra aange
jaagd door vele miljarden lastenver
lichting, leverde een totaal overspan
nen arbeidsmarkt op. Resultaat forse
loonsverhogingen die de inflatie op
stuwden.
Maar de verwende Nederlandse con
sument reageerde z'n chagrijn liever
af op de nieuwe euro. Tegelijkertijd
daalde z'n vertrouwen in de economie
naar het niveau van 1983. Steeds weer
moest hij bovendien in de krant lezen
dat het economisch herstel uitbleef.
Het kwam niet in de eerste helft van
het jaar, het kwam niet na de zomer,
en ook nu is er nog geen teken van le
ven in de economie.
Tegelijkertijd begonnen de ramingen
voor de werkloosheid somberder te
worden, hoewel de feitelijke cijfers
nog meevielen. Ook daar brak het be
sef van mindere tijden heel geleidelijk
door. Hoewel de economie al kwarta
len was stilgevallen, bleef de arbeids
markt draaien: er waren nog veel va
catures op te vullen, zowel in bedrijfs
leven als bij de (semi-) overheid.
De krach op de aandelenmarkten,
eerst in juli en toen nog eens in sep
tember, versterkte de malaise-stem-
ming verder. De consument die nog
extra uitgaven had gedaan uit vermo
genswinsten, zag zijn reserves nog
ernstiger aangetast. En ineens werd
ook duidelijk dat grote delen van de
economie tegenwoordig gevoelig zijn
voor de ontwikkelingen op de effec
tenbeurzen.
Zo werd ook de absolute zekerheid
van het pensioen ineens twijfelachtig.
Het 'beste pensioenstelsel ter wereld'
bleek zomaar in de gevarenzone te
zijn beland door gigantische vermo-
gensverliezen. Gepensioneerden kre
gen te horen dat hun inflatiecompen
satie niet of deels werd toegepast en
werknemers zagen zich geconfron
teerd met forse premieverhogingen.
Ook de beleggingshypotheek ging
weer in de ban. Steeds meer mensen
voelen aan dat er weer ouderwets ge
spaard moet worden, want schulden -
zeker op basis van aandelen- blijken
wel degelijk een risico. Op de pof naar
de wintersport is er niet meer bij. En
steeds vaker zag men in de laatste
maanden van 2002 de werkloosheid
binnendringen in het kringetje van fa
milie, vrienden en kennissen. Een
loonmatigingsakkoord, in november
afgesloten, helpt daar niet meer.
Vlak voor kerst kwam dan de bevesti
ging van het naderende economische
onheil. Het Centraal Planbureau be
cijferde dat Nederland de komende
jaren structureel minder hard groeit,
en dat onze voorzieningen snel veel te
duur worden als er niet wordt inge
grepen. Een rijk landje begint zich
zorgen te maken.
Rotterdam/gpd - Een 'eindsprint'
heeft de overslagcijfers van de
Rotterdamse haven bijna tot re
cordhoogte gebracht. Met een to
taal van 321,9 miljoen ton is het
record uit 2000 van 322,4 miljoen
ton bijna geëvenaard. Juist in de
laatste maanden zijn de resulta
ten van de overslag van contai
ners en olieproducten de beste
ooit.
'Een meevaller', typeerde alge
meen-directeur Scholten van
het Gemeentelijk Havenbedrijf
gisteren de cijfers. Op een zó
groot overslagtotaal was niet ge
rekend, gelet op de tegenvallen
de economische ontwikkelin
gen. Opvallend is dat Rotterdam
na twee jaren van achteruitgang
nu ook op het gebied van con
tainers weer ccn 'plus' scoort.
De containeroverslag is met 7
procent gegroeid tot een record
totaal van 6,5 miljoen standaard
containers (teu's). Rotterdam
profiteerde vooral van het short-
sea-verkeer, het vervoer tussen
Europese havens.
Volgens directeur Scholten is de
groei ook te danken aan het ac
tieplan dat eerder dit jaar is ge
start als reactie op de teruggelo
pen overslag in 2000 en 2001.
Grote klanten worden extra in
de watten gelegd en er zijn bo
nussen voor nieuwe ladingstro
men. Ook de verbeterde afspra
ken over de douanecontrole
hebben ook bijgedragen aan de
groei.
De overslag van kolen is welis
waar 2,3 procent lager uitgeko
men, maar na het haast ramp
zalige eerste halfjaar (-17 pro
cent) is de totale hoeveelheid
van ruim 23 miljoen ton behan
delde kolen de op één na hoog
ste ooit. Met de overslag van
pet cokes, aardolieproducten en
roll-on/roll-off-lading zijn flinke
plussen geboekt. Aardolie, che
micaliën en agribulk behoren
Een luchtopname van de containeroverslag in de haven van Rotterdam. Foto: ANP/Robin Utrecht
tot de 'dalers'.
De totale aanvoer van goederen
in de Rotterdamse haven is af
gelopen jaar licht toegenomen
(0,8 procent, 2 miljoen ton). De
afvoer van goederen is met een
groei van 7,7 procent (5 miljoen
ton) fors toegenomen.
De Rotterdamse haven profi
teert op dit moment van gunsti
ge ontwikkelingen elders. Het
zijn vooral de hoge consumptie
in Groot-Brittannië, de hoge
productie in China, de Russi
sche export van olieproducten
en de florerende staalindustrie
in Duitsland, België en Oosten
rijk.
De sterke stijging van de olie
prijs afgelopen jaar heeft geleid
tot een verminderde aanvoer
van ruwe olie (-1,8 procent, 1,8
miljoen ton). De aanvoer van
olieproducten was met een
groei van 27 procent tot een to
taal van 35,5 miljoen ton bijzon
der groot. De extra lading kwam
vooral uit het Midden-Oosten,
waar steeds meer bij de bron
wordt geraffineerd, en uit Rus
land, dat steeds meer benzine
voor eigen gebruik produceert
en dus meer stookolie heeft om
uit te voeren. Via Rotterdam
gaat deze olie in grote hoeveel
heden naar het Verre Oosten.
De overslag van chemicaliën is
iets achtergebleven bij de vorige
twee topjaren, maar de chemie-
industrie rekent voor 2003 weer
op flinke groei.
Het roll-on/roll-offverkeer, dat
sinds 1975 is verdrievoudigd,
heeft afgelopen jaar de lichte te
rugval van 2001 geheel goedge
maakt met een groei van 8,3
procent tot een totaal van 9.8
miljoen ton. De sector 'overig
stukgoed' is met 11 procent (7,2
miljoen ton) opnieuw sterk te
ruggelopen door het toenemen
de containergebruik.
rotterdam/gpd - Het Gemeen
telijk Havenbedrijf Rotterdam is
met de grote Russische olie
maatschappijen in gesprek om
hun export via Rotterdam te la
ten verlopen. De havens in
west-Rusland en de Baltische
staten zijn te klein voor super
tankers. Met kleinere tanksche
pen moeten alle olieproducten
naar Rotterdam worden ge
bracht om van hieruit hun weg
over de wereld te vinden.
In Rusland is de raffinagecapa-
citeit fors uitgebreid, mede door
de sterk gestegen eigen vraag
naar autobrandstof. Verder is
vanwege de 'honger' naar bui
tenlandse deviezen de Russische
olieproductie fors opgevoerd tot
8 miljoen vaten per dag.
De afgelopen maanden hebben
veel Ideine tankers vanuit Rus
land stookolie in Rotterdam
aangevoerd. Die olie is later met
supertankers getransporteerd
naar het Verre Oosten om daar
als scheepsbrandstof te worden
verkocht. Juist in Singapore en
China is de vraag groot en dus
de prijs hoog.
De totale overslag van oliepro
ducten is in 2002 met 27 pro
cent gegroeid tot 35,5 miljoen
ton. Volgens directeur Scholten
is een einde aan die groei nog
niet in zicht. „Als opslagbedrij-
ven als Odfjell en Vopak blijven
investeren wordt komend jaar
opnieuw een grote groei ge
boekt"
Volgens Scholten zien de Russi
sche oliereuzen Rotterdam als
een springplank voor hun ex
port. Het havenbedrijf overlegt
over nadere invulling met de
vier grootste Russische maat
schappen (Lukoil, Yukos, Tyu
men Oil en Sibneft) die samen
goed zijn voor de helft van de
olieproductie. Die vier kondig
den overigens recent aan in
Moermansk een grote olietermi-
nal te willen bouwen.
utrecht/anp - Interpay, het sa
menwerkingsverband van ban
ken dat het elektronisch beta
lingsverkeer regelt, is voorlopig
afgevallen in de race voor het
elektronisch betaalsysteem voor
het openbaar vervoer in Neder
land. Een woordvoerster van In
terpay heeft dat gisteren beves
tigd.
Interpay was samen met het Au
stralische ERG Transit Systems
een van de drie consortia die
streden voor de opvolger van de
strippen- en treinkaart. Het
tweede consortium wordt ge
vormd door Accenture, MTRC
Corporation, Thales en Vialis.
De laatste is een dochter van
Volker Wessels Stevin en het
enige Nederlandse bedrijf in de
groep. Het derde pact bestaat
uit de Amerikaanse onderne
ming EDS, Cubic en Siemens
Nederland.
Opdrachtgever is Trans Link
Systems (TLS). Daarin zitten de
vijf grootste openbaarvervoer
bedrijven van Nederland (NS,
Connexxion, GVB Amsterdam,
RET en HTM). Met de opdracht
voor het gesloten vervoersbe
wijssysteem is in totaal een be
drag gemoeid van ongeveer 1
miljard euro. De bedoeling is
dat het nieuwe systeem in 2003
als proef wordt ingevoerd in
Rotterdam. In 2006 moet het
systeem landelijk zijn ingevoerd.
De woordvoerster van Interpay
benadrukt dat het bankenbedrijf
is uitgesloten van de eerste
proef in de regio Rotterdam.
„Als die slaagt, is iedereen weer
welkom voor de volgende fase
van het project", aldus de
woordvoerster.
es Bechtold
Set Udense ingenieurs-
BGP verdient de komen-
een miljoen euro aan
lucht in Slowakije. Vol-
t in 1999 afgesloten Ver-
11 Kyoto moet de uitstoot
3dioxide(C02) tussen
12012 wereldwijd met
'procent zijn terugge-
Kooldioxide zorgt voor
ïikaseffect waardoor de
lordt opgewarmd en de
puur stijgt.
;is de uitstoot in 1990.
iand heeft zich verplicht
in de periode 2008-2012 de uit
stoot van C02 te hebben terug
gebracht met 6 procent", zegt
ingenieur Wim Maaskant van
BGP.
De vermindering hoeft niet in
eigen land plaats te hebben.
Landen mogen elders de lucht
schoner maken en dat optellen
bij hun eigen koodioxidereduc-
tie. Maaskant verwacht dat er de
komende jaren voor 'honderden
miljoenen euro's' aan C02-
rechten worden verhandeld.
„Vermindering van de uitstoot
kost hier 10 tot 20 euro; in Oost-
Europa kost dat een kwart. Dus
is het begrijpelijk dat overheden
elders op zoek gaan om de afge
sproken reductie te halen. Ne
derland is het eerste land ter
wereld, dat werk maakt van de
reductie", aldus Maaskant.
De overheid heeft een wereld
wijde aanbesteding gedaan van
vier projecten, twee in Roeme
nië, één in Slowakije en één in
Hongarije. BGP heeft als enig
Nederlands bureau een van de
vier aanbestedingen ter waarde
van drie miljoen euro binnenge
haald. „Wij gaan samen met
twee Nederlandse en een Slo
waakse partner bij acht afval-
stortplaatsen biogasinstallaties
bouwen. Het gas dient voor de
opwekking van stroom. Het mes
snijdt aan veschillende kanten:
„Het milieu wordt schoner in
Slowakije, het is goed voor de
economische ontwikkeling daar
en Nederland doet wat aan de
C02-emissie", aldus Maaskant.
Overigens vloeit de helft van de
drie miljoen die Nederland in
vesteert weer terug naar ons
land. De installaties worden hier
gebouwd en uiteraard wordt
BGP er ook wijzer van. Ongeveer
eenderde van de 3 miljoen, uit
gesmeerd over een looptijd van
5 jaar, is voor het consortium
onder leiding van BGP.
Maaskant verwacht dat deze
omzet de komende jaren enorm
zal stijgen. De handel in schone
lucht is booming. .Afgelopen
jaar is er wereldwijd voor 60
miljoen euro aan emissierech
ten afgesloten. Veel rijke wester
se landen proberen in goedko
pere streken als Oost-Europa,
Azië en Afrika projecten op te
zetten om zo aan hun vermin
dering van de uitstoot te komen.
Het kan dus zijn dat we gaan
meedoen bij de aanbestedingen
van andere landen omdat die
meer geld bieden voor bepaalde
projecten. Dan ontstaat er een
echte markt. Voor komend jaar
gaat het om enkele honderden
miljoenen euro's. In 2004 wordt
naar verwachting de grens van
een miljard euro bereikt."
BGP heeft voor het komend jaar
al een paar ijzers in het vuur.
„We zijn een paar vergelijkbare
projecten aan het bekijken in
Hongarije en Bulgarije. Boven
dien zullen de energiemaat
schappijen meedoen, want ook
zij hebben zich verplicht om
hun uitstoot van C02 te vermin
deren."
In het buitenland op zoek naar C02-uitstoot. Foto: EPA/John Giles
te correspondent
1 Zweeden
Ica - Ze hebben geen
iwoordigers in Frank-
jar Montenegrijnen en
en koesterden dit jaar
liefdevol aan de borst.
- onze munt', luidde de
een affiche nabij de
Bank in Podgorica
legro). En: 'Dichter bij
met de euro'.
egro en Kosovo hadden
Joegoslavische dinar,
n geestdrift voor die
inde toen de inflatie tot
313 miljoen procent per maand
steeg. Montenegro ging over op
de Duitse mark, gevolgd door
Kosovo. Toen vorig jaar die
mark werd begraven, hadden de
twee gebieden (geen van beide
heeft de status van land) geen
andere keus dan de euro.
Voor de economieën was die
overgang heilzaam, omdat
Montenegrijnen en Kosovaren
miljarden marken uit hun oude
sokken moesten halen. Veel van
dat geld kwam terecht bij de
banken, wat een opsteker was
voor de economie. Maar ook in
andere landen waar zwart geld
in de vorm van marken werd
bewaard, zagen de banken hun
kassen vollopen. In Servië, dat
nog zweert bij de dinar, werd in
de eerste twee dagen van de eu
ro 800 miljoen mark gedepo
neerd.
Elders had de invoering van de
euro andere gevolgen. In Hon
garije werd in de aanloop naar
In de serie 'De euro na één
jaar' blikken zes van onze
buitenlandse correspon
denten terug op de effecten
die de introductie van de
nieuwe Europese munt, de
euro, op 1 januari van dit
jaar had. Vandaag de vierde
aflevering over Oost-Euro
pa.
de euro zo veel zwart geld in de
bouw van protserige Idtschpa-
leizen gestoken, dat de markt
voor viüa's dit jaar volledig in
stortte. Overal in Boedapest
staan nu huizen leeg, vooral in
deze kitschsector, en de huur
prijzen zijn gehalveerd.
Kroatië is trots op zijn kuna,
maar niet zo trots dat huizen-
verkopers hun prijzen er niet in
marken afficheerden. Sinds ja
nuari zijn dat euro's, maar de
meeste Kroaten lijken niet te be-
seffeh dat er meer dan twee
marken in een euro gaan. Prij
zen zijn gehalveerd, wat voor de
koper van een bovenmodaal
huis al gauw een voordeel van
enkele duizenden euro's ople
vert.
Van de belangrijkste financiële afrekening
die we periodiek onder ogen krijgen be
grijpt bijna niemand een snars. De auto
dealer, de tandarts of de loodgieter zou
den met een dergelijke ondoorzichtige re
kening niet ver komen. Maar de overheid
blijkbaar wel. Zij bepaalt immers hoe de
loonstrook er uitziet. Die staat bijna gelijk
aan absolute ondoorzichtigheid. Toch ne
men 7 miljoen Nederlanders er elke maand
genoegen mee. En een financiële bijslui
ter? In de verste verte niet te bekennen.
Dat blijft niet zonder gevolgen. Ymi
Knaap, hoofd belastingservice van de
FNV, weet dat door die ondoorzichtig
heid geregeld fouten worden gemaakt.
"Loonstroken zijn onleesbaar, soms zelfs
cryptisch. En omdat er bijna niemand is
die ze begrijpt, blijven die fouten vaak
onontdekt. Met alle nadelige gevolgen
van dien voor zowel werknemer als
werkgever."
Daarom een poging tot verheldering.
Hoe het toch komt dat van een mooi
bruto-salaris een bescheiden netto-inko
men overblijft. Natuurlijk gaat het daarbij
om de grote lijnen. Er zijn
belangrijke verschillen tus
sen bedrijven en beroepen
en het bedrijfsleven en de
ambtelijke wereld. Maar in
grote trekken vormt het on
derstaande de bewegwijze
ring waarlangs alle salaris
trajecten van bruto naar
netto lopen.
Van het mooie bruto-be-
drag bovenaan de loon
strook gaat altijd eerst de
pensioenpremie af. Die va
rieert per bedrijfstak van
zo'n 10 tot 20 procent van
het bmto salaris - 24 pro
cent is het wettelijk maxi
mum. Dat wil zeggen het
bruto-salaris minus de zo
genoemde AOW-franchise.
Dat is een mooi woord voor dat deel van
het loon waarvoor later de AOW-uitke-
ring het pensioen vomit. Daarvoor wordt
premie ingehouden, waarover later meer.
De twee uitkeringen samen moeten na
pensionering op rond 70 procent van het
laatstverdiende loon uitkomen.
Vervolgens gaan er, afhankelijk van de
sector, bedragen af voor VUT- en/of pre-
EIGEN
BEURS
Hans Sonders
pensioenregelingen. Het be
drag dat vervolgens over
blijft, heet het 'premieplich
tig inkomen'. Over dat be
drag worden de premies voor
de werknemersverzekeringen
berekend. Onder die verze
keringen vallen de werkloos
heidswet, de ziekenfondswet
en de wet op de arbeidson
geschiktheid. De premie voor
die laatste verzekering wordt
echter geheel door de werk
gever betaald. Die staat dus
niet op de loonstrook.
De ziekenfondspremie, 1,7
procent, wordt alleen betaald
door hen die onder de inko
mensgrens voor het zieken
fonds vallen (2003:32.050
euro). De premie voor de
werkloosheidswet is 4,75 procent van het
'premieplichtig inkomen'. Maar nooit
over inkomen boven 41.499 euro per
jaar. Eerst moet bij het nu bereikte be
drag weer worden opgeteld de bijdrage
van de werkgever aan de ziektekosten
verzekering en zjjn we beland bij het 'be
lastbaar inkomen'.
Natuurlijk zijn we dan nog lang niet bij
het netto-salaris. Want nu gaat de zoge
heten loonheffing er nog van af. Die be
staat uit vier 'schijven' en omvat niet al
leen belasting maar ook de premies voor
AOW, AWBZ en ANW*
De loonheffing bedraagt 32,9 procent
over de eerste 15.883 euro, 37,95 procent
over de volgende 12.967 euro en 42 pro
cent over de volgende 20.615 euro. Voor
alles wat daarboven wordt verdiend,
wordt 52 procent aan heffing afgetrok
ken. Saillant detail is dat voor de eerste
twee schijven respectievelijk 1,7 en 6,75
procent daadwerkelijk aan loonbelasting
wordt ingehouden. De rest is premie
voor de werknemersverzekeringen.
Van alle genoemde bedragen gaan eerst
nog heffingskortingen af. De belangrijk
ste zijn de algemene heffingskorting en
de arbeidskorting, respectievelijk 1.775
en 1.108 euro (alle bedragen gelden voor
2003). Er zijn ook nog kortingen voor kin
deren en kinderen-en-werk. Die komen
echter niet op de loonstrook tot uiting.
Zij kunnen net als de teruggave voor be
taalde hypotheekrente wel maandelijks
van de belastingdienst op de rekening
worden ontvangen. Aan het einde van de
lange weg zijn we eindelijk bij het netto
salaris.
