Dynastie der Leidse gymnasten
SPORT
Klaar voor de 'ultieme survivaltocht' "■«Hï.t.T.1..?..
vo
Scha
Erelid Emiel van der Hoeven beschrijft de eeuw van Excelsior
David Mendes drooi
van Champions Lea^
Winterstop?
zaterdag 21 DECEMBER
Drie medailles voor Toesja Klein
door Loman Leefmans
leiden - Omdat voetballen uit
den boze was. Daarom richtten
drie jongens van zestien jaar uit
de omgeving van de Langegracht
een gymnastiek- en schermver-
eniging op. Het inmiddels hon
derdjarige Excelsior heeft een
paar keer op het punt gestaan
om te worden opgeheven, maar
overleefde en mag zich nu de
oudste nog bestaande gymclub
van Leiden noemen. Erelid en ar
chivaris Emiel van der Hoeven
stelde een jubileumboek samen.
Een pareltje voor de sociale ge
schiedenis van Leiden.
Voorzitter en secretaris der opge
richte gymnastiek en -scherm -
i>ereniging Excelsior geven met
verschuldigende eerbied te ken
nen dat zij door het besluit hun
ner vergadering van 3 juni ge
machtigd zijn aan U Edelacht
bare te verzoeken om tot het
houden van hunnen oefeningen
de gymnastiekzaal der school
van de Van der Werfstraat ten
gebruiken te mogen verlangen
op voorwaarden welke u edel
achtbare daarvoor zouden stel
len. Na onderzoek is gebleken
dat genoemd lokaal zaterdag
avond disponibel is welke avond
zij zich zeer gaarne zouden wil
len oefenen.
Een passage uit een brief die Jan
van Stralen en Koos Plus, samen
met Koos Kettenis en Machiel
Galjaard behorend tot de op
richters, in 1902 aan de gemeen
te schreven. Excelsior bestond
uit niet geloofsgebonden arbei
dersjongens die dankzij die brief
hun eerste onderkomen kregen.
De club groeide in de beginja
ren fors en was dusdanig be
kend dat een voetbalvereniging
met dezelfde naam die moest
veranderen. Voetbalclub Excel
sior werd in 1912 omgedoopt tot
LFC en bestaat nog steeds, aan
de Boshuizerkade. Het scher
men raakte binnen de vereni
ging steeds meer uit de gratie en
verdween aan het einde van de
jaren twintig.
Zeker in de vooroorlogse perio
de was van turnen zoals dat mo
menteel wordt beoefend geen
sprake. De nadruk lag op
krachttoeren, allerlei vormen
van acrobatiek en dat soms in
een toneelvoorstelling verpakt.
Op- en uitvoeringen hadden
plaats in zalen als de Stadsge
hoorzaal, 1'Union aan de Steen
straat en de Graanbeurs.
Onderzeer veel belangstelling
gaf gisteravond de christelijke
muziekver. Athalia voor de be
woners van het Haagwegkivar-
In de zaal van de Graanbeurs tonen de leden van Excelsior een zogeheten tableau. Het jaar is 1922. Foto uit jubileumboek Excelsior: Stokoud maar springlevend
tier op het terrein van den speel-
tuin Westerkwartier een popu
lair concert. Tusschen de mu
zieknummers voerde de gymnas
tiek- en turnvereniging Excelsior
onder leiding van de heer L'Eclu-
se eenigen mooie standen en oe
feningen uit welke met warm
applaus beloond werden.
Van der Hoeven is al sinds 1969
archivaris van de club. Hij ken
de daardoor niet het probleem
dat hij het historisch materiaal,
zoals jaarverslagen en oude fo
to's, bij het samenstellen van de
jubileumuitgave overal vandaan
moest toveren. Desondanks
werkte hij meer dan een jaar
aan het boek. „Ik ben thuis in de
materie en ik wist vijf jaar gele
den al dat dit eraan zat te ko
men. En dan nog verbaas je je
dat op het laatst het alsnog een
race tegen de klok wordt", aldus
graficus Van der Hoeven.
Korfbal heeft een naam op dit
punt hoog te houden, maar zo
als de familiebanden bij Excelsi
or zijn verweven, is welhaast on
gekend. Van der Hoeven deed
een stamboomonderzoek en uit
een schematisch overzicht dat
hij vervaardigde, blijkt dat het
tegenwoordig nog wemelt van
de leden die rechtstreeks of via
diverse vertakkingen afstammen
van de oprichters. „Er zijn ach
terkleinkinderen van hen ac
tief', zegt de samensteller die
daar bijna verontschuldigend
aan toevoegt: „ik hoor daar niet
bij. Mijn vader was van oor
sprong een DOS'er."
Excelsior uw leuze 'steeds hooger'
Nimmer worden we u be
schaamd.
Laat elk lid 't indachtig wezen.
Excelsior's zon dan nimmer
taant.
Bestuur en Meesters staan steeds
pal.
Excelsior dus bovenal.
(strofe uit het uit 1904 daterende
clublied)
Het kloppende hart van Excelsi
or lag meer dan een halve eeuw
aan de Pieterskerkgracht. Een
relatief klein onderkomen met
hoog plafond vormde de zaal
waar meer dan vijftig jaar lang
werd geoefend aan de rekstok
ken, paarden, ringen en
wandrekken. „In de jaren ze
ventig gingen we de wijk in. Een
centraal punt werd ingewisseld
voor diverse gymzalen door de
hele stad verspreid. Dat heeft tot
drie jaar geleden geduurd. De
komst van de tumhal in de Me-
renwijk mag, hoewel kort gele
den, als een van de hoogtepun
ten worden beschouwd. Som
mige oefeningen konden écht
niet meer in de oude gymzaal-
tjes worden uitgevoerd", aldus
Van der Hoeven.
Excelsior heeft altijd gebalan
ceerd op het randje van sport en
amusement. De actieve leden
doen mee aan officiële tumwed-
strijden, maar houden zich ook
bezig met gymnastische uitvoe
ringen aan zelfontworpen toe
stellen bedoeld om het publiek
te bekoren. „Ook kleine aspi-
rantjes willen opa laten zien wat
ze kunnen. Om redelijk te kun
nen turnen is jaren van training
nodig. Snel resultaat zien, is er
niet bij. Vandaar dat de uitvoe
ringen met een thema en wat
showelementen een alternatief
vormen."
Van der Hoeven was bestuurslid
toen begin jaren negentig een
crisis dreigde. Tijdens een le
denvergadering gaf hij drie op
lossingen voor het kaderpro
bleem: fuseren, opheffen of er
melden zich nieuwe kaderleden.
„Dat laatste is gebeurd. We heb
ben het overleefd en Excelsior is
ook opengesteld voor meisjes en
vrouwen. Veel zijn dat er nooit
geworden. Ik kijk soms wel eens
jaloers naar de omvang van an
dere Leidse gymverenigingen."
Een van zin en een van streven
zoo zal Excelsior in Leiden de
toon aangeven.
Het boek 'Excelsior, stokoud, maar
springlevend' is als lezersaanbieding
voor €12,50 bij de receptie van het
Leidsch Dagblad ivrkrijgbaar.
eindhoven/leiden - De Leidse
zwemster Lenneke van Schaik is
gisteren op de eerste dag van de
NK kortebaan in Eindhoven
winnaar geworden van de 100
meter rugslag bij de vrouwen.
Die titel veroverde de 16-jarige
zwemster ook vorig jaar. Haar
tijd was 1,02.99.
„Nationaal is dat best een be
hoorlijke tijd, zeker voor een
meisje van deze leeftijd", meent
haar trainer Gerard Meurs van
LZ 1886. „Om internationaal
mee te kunnen doen moet ze
naar de 1,01.00 zwemmen, daar
gaan we langzaam maar zeker
naar toe. Ze moet nog een beet
je volwassener en sterker wor
den." Tijdens de NK langebaan
in april, in een 50-meterbad,
kunnen limieten worden ge
zwommen voor de Europese
Kampioenschappen
Haar ploeggenote Toesja Klein
werd «drie keer gehuldigd. Op de
200 meter vlinderslag was de tijd
van de 15-jarige Leidse (2.28.55)
goed voor goud bij de jeugd en
voor brons bij de dames. Op de
100 meter rug werd Toesja Klein
tweede bij de jeugd, achter win
nares Femke Heemskerk uit
Roelofarendsveen, die uitkomt
voor De Zijl/LGB (1.06.31). De
trainer van Heemskerk, Sjaak
Juffermans, had vooraf z'n twij
fels, omdat Toesja Klein een be
tere tijd had staan op deze af
stand. „Maar Femke zwom veel
harder, ze haalde bijna een se
conde van haar tijd af."
Ook op de 50 meter vrij was Fe
mke Heemskerk succesvol. Met
haar 0.26.48 kwam de Veense
zwemster driehonderdste van
een seconde tekort vooi
diumplaats in de A-finj
vrouwen. Ze won wel
de jeugd.
Jeffrey Tameling van
werd bij de jongens der
100 meter rugslag in
derde op de 50 meter
bij de jongens. Tevrei
trainer Meurs ook over
tatie van Mariska van
die haar persoonlijke
sterk verbeterde in de
van de 100 meter rugsi
zij achtste werd in 1.05.
Drenth en Michael van
den zwommen teleur
tijden op de 400 meter 1
waar zij geen finali
haalden en bovendien 1
buurt van de limiettijc
men. De twee estafett
van de club eindigdei
vende van de 24 dei
„Dan hoor je toch bij
clubs van Nederland
Meurs, die met 15 zwei
vertegenwoordigd op d<
De ploeg van De Zijl/L(
kleiner, maar de zwerru
deden op de eerste da
aan de verwachtingen
trainer. „We hebben vi<
den gezwommen, en
dailies gewonnen", zei
fermans tevreden.
Behalve twee keer go
Heemskerk, was er
brons en zilver voor K
ker Bas van Velthoven.
rige zwemmer werd dei
400 meter vrij bij
(4.07.41), en tweede 0
meter vrij (23.61). In d<
bij de heren was die
voor de negende plek.
rotterdam/gpd - David Mendes
da Silva is na de winterstop Aja-
cied. En daarom droomt de 20-
jarige Rotterdammer stiekem al
een beetje van de Champions
League. „Dat zit natuurlijk wel
in mijn achterhoofd", bekent
Mendes, die 81 wedstrijden voor
Sparta speelde.
Hij heeft de afgelopen weken al
een paar keer gesproken met
Nourdin Boukhari, zijn ex-
ploeggenoot die deze zomer de
overstap naar Ajax maakte.
„Nourdin kan me misschien een
beetje helpen, want hij weet hoe
het er bij Ajax aan toe gaat",
zegt Mendes. „Het niveau is zo
veel hoger daar. Van hem kan ik
dingen oppikken.
Want in de eerste divisie kwam
de sierlijke jeugdintemational
niet tot zijn recht. Mendes: „Ik
vind niet dat ik een half jaar van
mijn carrière heb verspeeld,
maar het voetbal in de f
visie is heel anders daji
gewend. Het ligt me ni%
is veel meer bikkelen L
zien te winnen. Daar
van geleerd. In het beg%
seizoen ging het ook
goed, daarna een stuk
Ik stak er niet meer IL
Dat was ook moeilijk
team dat niet draait. Wfc
treft is dit wel een
moment om bij Spartij
trekken. Ik had ook liety
dat het beter ging met qj(
Toch is hij in de eersf,
opgelucht dat het er u
van is gekomen. Men<k
gistermiddag voor het I;
Ajax-trainer Ronald f
Begin januari moet hij fr
den bij zijn nieuwe clift
mee hij op trainingska
naar Portugal. „Dit is
ment", weet Mendes. g
tr
IV
Jaap van der Kooy begint aan zijn tiende Dakar-rally
zoETERWouDE - Ondanks zijn 51
jaar zegt hij fitter dan ooit aan
de start te verschijnen van de
Dakar-rally. De Zoeterwoudse
woestijnrat Jaap van der Kooy
staat voor aanvang van zijn tien
de editie en hij weet van geen
ophouden. „Ik heb door allerlei
stomme akkefietjes pas één keer
de finish gehaald. Dat was uitge
rekend toen de rally niet in Da
kar, maar in Egypte eindigde.
Ook dit keer ligt de eindstreep in
Egypte en ik moet en zal ook
een keer Dakar halen.
Met 'stomme akkefietjes' doelt
de horeca-ondememer niet al
leen op de motorpech die hem
een aantal malen parten speel
de. Een keer verscheen hij aan
de start terwijl hij nog leed aan
de gevolgen van een gebroken
rug, opgelopen in een andere
rally. Afgelopen jaar raakten na
een val in de woestijnrally enke
le wervels bekneld. Tijdelijk ver
lamd moest hij per helikopter
worden afgevoerd.
„In juni ben ik weer gaan trai
nen en ik ben 'geschrokken' van
het enthousiasme, vooral bij
sponsors. Ik heb nu geen fa-
brieksmateriaal dat van de
KTM-productieband komt,
maar een handgemaakte fiets.
Gezien mijn leeftijd moet ik wel
steeds harder trainen om in
conditie te komen. Toch heeft
twaalf tot zestien uur per dag op
de motor zitten niet alleen met
conditie te maken. Het zit ook
tussen de oren en ik zit beter in
mijn vel dan in voorgaande ja
ren."
Van der Kooy is zó optimistisch
dat hij zichzelf moet intomen.
„Ik weet dat ik bij de eerste veer
tig had kunnen rijden als ik niet
zo door pech werd achtervolgd.
De nieuwe motor rijdt zo licht
en stuurt zo geweldig dat ik
Jaap van der Kooy: „Ik zit beter in mijn vel dan in voorgaande jaren." Archieffoto: Henk Bouwman
moet uitkijken voor overschat
ting." De 25ste editie voert van
de Zuid-Franse havenplaats
Marseille (startschot op zaterdag
28 december) via Tunesië en Li
bië naar Egypte. De ontberingen
van Van der Kooy krijgen dage
lijks aandacht in het RTL5 Da
kar-journaal, het gevolg van een
overeenkomst tussen een van
zijn sponsors en de commercië
le tv-zender.
Het tiende avontuur kost naar
schatting tussen de 60.000 en
70.000 euro, deels door geld
schieters en deels door Van der
Kooy opgebracht. „Mijn hele va
kantiegeld", grapt de eigenaar
van snackbarketen Hendo en
een cateringbedrijf. „Maar voor
dat bedrag zijn heel wat mensen
in de weer en het is inclusief
overtochten, overnachtingen,
hotels en de begeleiding waar
ook helikopters bij horen. Het is
voor mij de ultieme survival-
tocht"
De meeste sportcompetities lig
gen vanaf dit weekeinde een
paar weken stil. Is dat een wel
kome rust of een hinderlijke on
derbreking van het ritme?
Gert Aandewiel, trainer van
Quick Boys, koploper in de
hoofdklasse A van het zater
dagvoetbal:
„We staan dan wel bovenaan,
maar toch ben ik blij dat we
een paar weken rust hebben.
De pijp raakt leeg, we hebben
veertien competitiewedstrijden
en een bekerwedstrijd ge
speeld. We nemen twee weken
rust, het verval in conditie is in
die tijd niet zo groot. Ik vind dat
de spelers de komende dagen
vooral van hun vrije tijd moe
ten genieten. Met maten en
met mate. De meeste spelers
kennen hun grenzen wel. En de
spelers die wat kilootjes zijn
aangekomen, krijgen dat in de
kleedkamer wel te horen. Die
worden op een vrij harde ma
nier gecorrigeerd. Op 3 januari
gaan we met de groep naar Te-
nerife, daarna spelen we twee
oefenwedstrijden. Dan moeten
we klaar zijn voor de eerste
competitiewedstrijd tegen
Kloetinge."
Mark van der Werf, internatio
naal meester schaken, speler
van LSG:
„Bij het schaken staat de com
petitie niet stil, dat komt omdat
wij eens in de maand een wed
strijd hebben. De clubcompe-
ties gaan in de kerstvakantie
niet door, maar je kan wel toer
nooien spelen. Eigenlijk ver
loopt de kerstvakantie volgens
ongeveer hetzelfde patroon als
de rest van het jaar. Nu is het
ook niet zo dat je niveau ach
teruit gaat wanneer je eens
twee weken niet schaakt."
Fred Eijsberg, trainer van
tweedeklasser KRV:
„De winterstop komt nu waar
deloos uit. We zijn de competi
tie slecht begonnen, maar we
hebben nu vier wedstrijden op
rij gewonnen. Het draait erg
goed. We vonden het ook jam
mer dat het voetbal afgelopen
weekeinde werd afgelast Voor
de technische staf is een perio
de van rust wel goed. We heb
ben er de eerste maanden zo
veel energie in moeten steken.
De spelers krijgen geen instruc
ties mee voor de komende we
ken. Ik laat het aan ze zelf over.
Je moet niet vergeten dat we
niet in de hoofdklasse spelen,
maar in de tweede klasse."
Henk van Driel, conditietrai-
niner van hockeyclub Alecto:
„De winterstop in het hockey
duurt tot half maart, dan moet
je wel een goed programma sa
menstellen. Als je drie maan
den niets doet, krijgen veel spe
lers snel te maken met spier
blessures als er straks weer
wordt begonnen. Een week niet
trainen levert een week trai
ningsachterstand op, dat is on
geveer de regel. Bij Alecto heb
ben we straks twee looptrainin
gen en een keer fitness in de
week. Dat betekent drie trai
ningsbelastingen in de week. Ik
denk dat de hockeyers straks
weer fit aan de start staan."
Flip Massaar (80), voormalig
bestuurslid en erelid van LFC:
„Bij de club gaat het leven in de
kerstvakantie gewoon door. Ik
ga elke dag om negen uu^
de club tot twaalf uur, daL
ik weer van twee uur tot
Er is altijd wat te doen, v
ken schoon, we maken e
praatje. Dat gaat in de ka
kantie gewoon door, uitgt
derd de eerste en tweede^
dag. Voor mij is het geen>t
stop."
Mark Jansen, voetballertij
hoofdklasser Ter Leede:
„Een paar weken rust is 4i
lekker. Je hebt het ook no I
eens een tijdje de boel dJj
laten. We trainen niet in
kerstvakantie. Ik ga een pS
tennissen of squashen, de]
ik niet aan lichaamsbew©;
Het voordeel van zo n oipl
king is dat je in januari vai
zin hebt om weer te voetbt
ee
1
je
m
p
Is
5(
t(
