KUNST CULTUUR
De wonderlijke wereld van theatergroep Pels
Lingua Musica zingt
verstild en hoopvol
Lord Of The Rings: Imposant middendeel doet verlangen naar slotakkoord!
Mooie momenten van Vox L
JAmsterdamse regievoorkomt 3 oktoberfeest in Trianon
Betoverende Notenkraker
Warme sfeer op winters zangfesf'
Earring in Groenoordhallen
maandag l6 DECEM
door Herman Joustra
leiden - Veelzeggender kan het
eigenlijk niet. Bij aanvang van
de vertoning van de documen
taire 'Leidens Ontzet' is de zaal
van Trianon goed gevuld. Mis
schien iets meer dan tweehon
derd man zijn op deze druilerige
zondagmiddag naar de bio
scoop aan de Breestraat geko
men. Voor een middagje 3 okto
ber is een echte Leienaar kenne
lijk wel te porren. Maar halver
wege de film, tijdens de pauze,
stapt de een na de ander op.
Zwaar teleurgesteld.
„Zo kun je dat wel zeggen ja",
mort Ruud Lorrier, uitbater van
't Praethuys. Hij is een van de
velen die richting uitgang beent.
„Al moet ik er eerlijk bijzeggen
dat ik zometeen moet werken.
Laat ik het zo zeggen: erg inte
ressant was het niet."
Rens Heruer, bestuurslid van de
3 October Vereeniging staat er
ook beteuterd bij, maar blijft wel
hangen. „Ik vind dat ik tot het
eind moet kijken", zegt hij.
Wat er mankeert aan de docu
mentaire van de Hilversumse
producer Johan Chhanai? „Van
alles. Noem het maar de Am
sterdamse regie. De documen
taire is duidelijk gemaakt door
iemand van buitenaf. Zonder
draaiboek. Dat kon ook bijna
niet anders. Ik geloof dat ze pas
een dag of twee van tevoren be
sloten te gaan filmen."
Een beetje Leidenaar ziet dat
ook. Tijdens het eerste deel zit
Frans Horst, een van de vele
BL'ers (Bekende Leidenaars) al
te mokken. Het eerste stuk, over
de reveille kan nog wel op zijn
goedkeuring rekenen, ook al
worden alleen muzikanten en
hoogwaardigheidsbekleders
prominent in beeld gebracht en
niet de zingende meute. Maar
dan, bij de uitreiking van haring
en wittebrood, moppert hij:
„Hé, ze zijn de koraalzang in het
Van der Werfpark vergeten."
De herdenkingsdienst in de Pie
terskerk duurt hem ook te lang.
En dan de optocht. Horst:
„Waarom zijn ze niet naar de
opstelling in de Breestraat ge
gaan? En ze filmen alleen activi
teiten. De documentaire laat
hun 3 oktober zien, niet dat van
de Leienaars. Die vieren feest en
dat brengen ze niet in beeld."
Het wordt van kwaad tot erger.
Horst wordt bijna boos als de
documentaire een dik kwartier
blijft steken op de Garenmarkt
bij optredens van breakdancers,
een theaterachtig fanfareclupje
en flamencodansers. .Alsof het
déél gebeurt. Geen kroeg te
zien, terwijl juist dat de plekken
zijn waar flink wordt gefeest."
Nog maar veertig of vijftig men
sen blijven ook voor het tweede
deel. Na de pauze is het even
leuk als twee Leidse meisjes
straatinterviews afnemen („Kun
je wat Leids zeggen?" „Ja. Leipe
postduif en koeken
Maar dat is het dan
re dames beginnen
film heen te kletse
eet ik lekker een
bij-ja, altijd lekker
Om tegen het eind
bij het vuurwerk i
park. „Dat heb
nooit gezien. Praci
Na afloop blijken i
zussen Mulder
de weinigen te hon
documentaire heb
„Mooi verbouwd 1
non. En die film u
Gaan ze dat vaker
Fans herdenken
Boudewijn Büch
Amsterdam - Ongeveer zeventig
bewonderaars hebben zaterdag
in de Openbare Bibliotheek in
Amsterdam de onlangs overle
den schrijver Boudewijn Büch
herdacht. Met een in memori-
am en lezingen van Büch-fans
en schrijvers als Theodore Hol
man en Martin Ros werd een
eerbetoon gebracht aan de au
teur. De herdenking werd geor
ganiseerd door het Boudewijn
Büch Gezelschap Büchmania,
een literair genootschap dat in
september werd opgericht. Het
gezelschap was al voor de plot
selinge dood van Büch van plan
een dergelijk evenement te
houden. De bijeenkomst die
werd aangekondigd als de 1ste
Internationale Büchdag veran
derde nu van een discussiemid
dag in een herdenkingsbijeen
komst. Het gezelschap wil ook
een literaire Büch-prijs in het
leven roepen.
Hoofdprijs
voor Esion
lisse - Esion heeft dit weekein
de de eerste prijs in de wacht
gesleept van de Band van de
Bollenstreek Award. In de finale
bleef de metalgroep uit Lisse
Flesh, Stone Free en Trick or
Treat voor. De finale van deze
talentenjacht vond plaats in
Magnifiosi in Lisse. Esion won
behalve een bokaal en een
waardebon van 200 euro ook
onder meer een automatische
inschrijving bij de Grote Prijs
ïyan Zuid Holland en een dag
studio-opnames.
Gitarist Lovin'
Spoonful dood
toronto - De gitarist van de
popgroep Lovin' Spoonful, Zal
Yanovski, is vrijdag op 58-jarige
leeftijd aan een hartaanval
overleden. Lovin' Spoonful
werd in 1965 opgericht. Beken
de nummers als 'Do You Belie-
Jye In Magie', 'Daydream' en
/Summer In The City' werden
destijds alleen door platen van
de Beatles overtroffen. Het
weekblad Time noemde Lovin'
Spoonful indertijd met The
Mamma's and the Pappa's de
belangrijkste popgroep in de
"Verenigde Staten.
Documentaire
bekroond
londen - IDA, de internationale
organisatie van documentaire
makers, heeft 'Bowling for Co
lumbine' van de Amerikaan Mi
chael Moore uitgeroepen tot
beste documentaire aller tijden.
Moore bezet met zijn in 1989
gemaakte film 'Roger and Me'
ook de derde plaats. 'Bowling
<for Columbine' is een ironische
aanklacht tegen het wapenbezit
-jn de VS. Moore concentreert
zich op de schietpartij in de Co
lumbine High School in Little
ton, Colorado in 1999. Twee
jongens schoten toen twaalf
scholieren en een leraar dood
voor zij zelfmoord pleegden. De
documentaire opende dit jaar
jiet Internationale Documenta
ry Festival Amsterdam (IDFA)
en kreeg daar de publieksprijs.
,De leden van IDA plaatsten The
Thin Blue Line op de tweede
plaats.
muziek recensie
Susanne Lammers
Concert: Kamerkoor Lingua Musica o.l.v.
Maria van Nieukerken. M.m.v. Cees van
der Poel (orgel), Francis van Broekhuizen
(sopraan) en Job Hubatka (bariton)
Gehoord: 14/12, Lokhorstkerk, Leiden.
'Don't sing Christmas carols
any more!'luidt de laatste regel
van het laatste lied. Kamerkoor
Lingua Musica zingt duidelijke
taal, het mag dan bijna Kerst
mis zijn, een kerstconcert geven
ze niet. Ondanks de swingende
Calypso Carol, het mierzoete
Italiaanse kerstliedje en het
breed uitpakkende 'Hark the
herald angels sing' van de solis
ten. wil het koor toch niet te
veel op de kersttoer gaan.
Lingua Musica wil liever serieus
genomen worden met muziek
die de luisteraar niet zo gemak
kelijk komt aanwaaien, en die je
niet met een muzikaal 'Chinese
dinner syndrome' opzadelt.
Dus zingt Lingua Musica een
prachtig 'De profundis clamavi'
van Vïc Nees, waarin het zijn
gave koorklank voluit kan etale
ren, fijnzinnig kan spelen met
dynamiek en ritmiek en dwin
gend zijn expressieve kwalitei
ten kan laten horen.
Heel bijzonder is ook de Canti-
ca pro Tempore Natali, deel I
van Herman Strategier. Korte,
krachtige stukjes, met bijzonde
re harmonieën, aantrekkelijke
tempi en overtuigende cli
maxen, waar het koor zich vol
in stort. De balans tussen de
stemgroepen is buitengewoon,
al laten de sopranen soms wat
al te felle hoge halen horen.
De beste prestatie levert het
koor echter in het vriendelijke
en hoopvolle Requiem van Ga
briel Faure'. Lingua Musica
zingt verstild en laat de harmo
nieën genotvol opbloeien en
uitklinken. In het Offertorium
mengen alten en tenoren hun
klankkleur tot een werkelijk
beeldschoon palet, waarmee
bariton Job Hubatka met lichte
toets verder schildert. Toch
neigt de ingetogenheid soms
een beetje naar het futloze, zo
als in het Agnus Dei, dat boven
dien hevig contrasteert met het
door sopraan Francis van
Broekhuizen als romantische
opera-aria gezongen Pie Jesu.
Maar vol overgave klinkt dan
weer het Libera me, door koor
en bariton, waarin angst en
vrees voor de dag des oordeels
plaats maken voor helder en in
tens verklankt godsvertrouwen.
Amsterdam - Geen ballet is zo met de winterse feestda
gen verbonden als 'De Notenkraker* op muziek van Tsjai-
kovski. Wie het stuk wil zien, kan tot en met i januari in
het Muziektheater in Amsterdam terecht. Daar ging afge
lopen zaterdag 'Notenkraker en Muizenkoning' door het
Nationaal Ballet in première. Dit kassucces van Wayne
Eagling en Toer van Schayk staat bekend om zijn magi
strale decors en betoverende kostuums. Ook zijn er steeds
wisselende solistenbezettingen. In het balte
meer Sofiane Sylve, Tamas Solymosi, en Jah^
hansen
Foto: WFA/Michel Utrecht
=t
film recensie
Fritz de Jong
The Lord Of The Rings: The Two Towers. Regie: Peter Jackson Met Elijah
Wood, Ian McKellen. Viggo Mortensen, Sean Asbn. Te zien: Trianon en
Luxor, Leiden.
Onlangs verscheen een sublieme dvd-box met een uitge
breide versie van The Fellowship Of The Ring', de eerste
aflevering van de film trilogie naar Tolkiens fantasy-mijl
paal 'In De Ban Van De Ring1. In bioscoopversie kwam
het verhaal niet altijd even soepel uit de verf, doordat de
regisseur te weinig tijd uittrok voor de uitdieping van zijn
karakters. Dat euvel is in de dvd-versie dubbel en dwars
goed gemaakt door de naadloze toevoeging van ruim een
half uur aan nieuwe scènes. De personages beginnen te
ademen, en veel meer dan eerst het geval was leren we
Midden-Aarde kennen als een schitterende wereld die het
waard is om te beschermen tegen het verwoestende
Kwaad dat haar bedreigt.
Het ziet er naar uit dat de tweede aflevering in de trilogie,
'The Two Towers', eveneens pas op zijn juiste waarde ge
schat kan worden bij het beschikbaar komen van de dvd.
Volgens geruchten wilde de regisseur de film maar liefst
drie kwartier langer maken dan de filmmaatschappij hem
toestond.
Zonder de voorafgaande gebeurtenissen samen te vatten
gooit 'The Two Towers' de kijker meteen in het diepe. Wie
het eerste deel gemist heeft zal dan ook direct de draad
kwijt zijn. Wie deel één wel zag, zal zich herinneren dat
het uit mensen, hobbits, een elf en een dwerg bestaande
reisgezelschap uiteenviel, nadat het koers had gezet naar
het duistere land Mordor. Daar moet de magische Ring
vernietigd worden voordat de ultieme slechterik Sauron
hem kan gebruiken om de wereld zijn wil op te leggen.
Net als Tolkiens boek schakelt de film voortdurend heen
en weer tussen de verschillende avonturen die de leden
van het uiteengeslagen gezelschap beleven. Het eerste uur
kenmerkt zich andermaal door een ietwat gehaaste vertel
trant. Dat wordt goeddeels gecompenseerd door de we
derom fenomenale vormgeving en trucages. Maar het ver
haal komt pas echt tot leven vanaf de mysterieuze droom-
scène waarin de door Viggo Mortensen met zeer veel
schwung gespeelde zwaardvechter Aragorn over grote af
stand contact legt met zijn geliefde, de schone elfenvrou-
we Arwen (Liv Tyler).
'The Two Towers' is over de hele linie een
dan het feeërieke 'The Fellowship Of The Rd
Midden-Aarde nikken de troepen van Saurtfj
eindelijk uitmondt in een verbijsterende v£
Goed en Kwaad. Maar regelmatig ontstijgt P
strijdgewoel om in een meeslepende bewegü*
re blik te gunnen op het slagveld. De kijker k>
het gevoel dat hij deel uitmaakt van het chaf
toneel, zonder dat hij ook maar een mom*
zicht verliest.
'The Two Towers' doet reikhalzend uitzien!)
versie, die ongetwijfeld weer rijker, grootsP
lanceerder zal uitpakken. Maar na dit impo£
deel kijk ik nog meer uit naar het reeds
koord, 'The Return Of The King'. Helaas m?
nog een jaar op wachten. 0
r
muziek recensie
Maarten Baanders
Concert 'Let it snow' door Sempre Avanti
o.l.v. Jan de Vries. Gehoord: 14/12,
Rijnlands Lyceum. Oegstgeest.
De mensen waren nog maar
net uit de grijze winterkou de
aula van het Rijnlands Lyceum
binnengekomen, of ze kregen
opnieuw een bar, winters tafe
reel voorgeschoteld. Op het
achterdoek hing een schilde
ring met schaatsers, kale knot
wilgen en besneeuwde boerde
rijen. 'Let it snow' heette het
programma van Sempre Avanti
toepasselijk, maar er werd wel
meteen bij gezegd dat de winter
ook betekent: warmte, gezellig
heid en een sfeer van wijn, kaas
en knetterend haardvuur.
Sempre Avanti had deze sfeer
makers niet nodig om het pu
bliek vanaf de eerste noot de
kou te doen vergeten, ook al
was het hele eerste gedeelte aan
de winter gewijd. Of het nu vro
lijke nummers waren of liedjes
met een ernstige levenswijs
heid, het koor zong ze recht uit
het hart, terwijl het orkest met
zijn bijzondere samenstelling er
een fraaie klank aan toevoegde
en de rijkgeschakeerde kos
tuums en genot voor het oog
waren. Vooral de solozangers
hadden allure. 'Only love' werd
met gevoel en overgave gezon
gen en de solisten in 'All I ask of
you' hadden de uitstraling van
musicalsterren. Romantiek
werd niet geschuwd en het
overwegend oudere publiek
bleek hier niet ongevoelig voor.
Dat gold ook voor het tweede
programmaonderdeel, waarin
een jaren zestig-sfeer werd op
geroepen met nummers van de
Beatles. Veel medewerkers van
Sempre Avanti zullen in die tijd
zelf jong geweest zijn. De num
mers werden dan ook met
I
zichtbaar plezi&i
Swingend stonda
lid in hun kleu%
tuums. „Je zouj;
gaan staan," qk
mand tussen het;
zo n reactie kun ju-
geslaagde show^v
buy me love' k\vaf€
swingender uit (ft
het destijds zelfsh;
In de pauzes werje
kers efficiënt vantj
en een drankje
feestelijke stem%
te verhogen. Dim
hoogtepunt in hjr
dat bestond uitit
Zacht klonken
mers als 'I'm d»e
white Christmas',F
Heimwee naar d
werd vertolkt inh
over 'kerstmis I"
thuis'. Sempre A»
gevoel voor noS_
zorgde het pub
een fantastische n
leiden - Wat ouder, dat wel, maar nog steeds met dezelfde karakteris
tieke verbetenheid op het gezicht. Zanger Barry Hay en consorten wa
ren zaterdag weer eens neergestreken in de Groenoordhallen. Golden
Earring putte daarbij uit een rijke verzameling hits. Foto: Eric Taal
theater recensie
Maarten Baanders
Voorstelling: 'Nur zur Ennnerung' door
Pels. Gezien: 14/12 LAKtheater Leiden
'Je hoofd is een kamer. Je kunt
erin ronddwalen. Overal zijn
deurtjes, kastjes, waarin herin
neringen opgeborgen zijn.
Mensen, goede en slechte ge
dachten, angsten, je eerste
vriendin, situaties op school: de
deurtjes gaan open en dicht en
in een stroom rennen de herin
neringen door de kamer. 'Nur
zur Erinnerung' van theater
groep Pels heeft vanaf het eer
ste moment een tintelende
spanning. In een grote wand
lichten de deurtjes één voor één
op en dan begint het echte dra
ma. Een kastje gaat open en
een naakte man rolt er in foe
tushouding uit. Zijn eerste, on
gerichte glibberbewegingen zijn
aandoenlijk, fascinerend en
roepen een wonderlijke wereld
op, die zweeft tussen het dierlij
ke en het sprookjesachtige.
Wat een vondst om dan een
groep mensen het toneel te la
ten betreden die iets onverbid
delijk, alledaags uitstralen en
die het weerloze wezen zijn
plaats in de wereld geven. Deze
combinatie van een ongewone
droomwereld met het gewone
geeft de voorstelling een surrea
listische sfeer. Het drama zet
zich voort in een kamer vol on
verwachte deurtjes, waardoor
lichaamsdelen naar binnen ge
stoken worden en mensen ver
schijnen en verdwijnen. Onze
ker laat de man het op zich af
komen. Het levert opgejaagde
situaties op, vervreemdende
ontmoetingen, wilde achtervol
gingsscènes en verwarring in
bed.
De hoofdpersoon leeft in een
koude, eenzame wereld. De
mensen om hem heen zijn ob
jectief, onaantastbaar, niet te
beïnvloeden. Maar hoe tragisch
zijn naïeve verwarring ook is,
de razendsnelle, scherp op el
kaar aansluitende bewegingen
en de absurde situaties zijn ook
lachwekkend. Je moet soms
denken aan Magritte als de
man aan de tafel zit en met tal
loze armen eet, drinkt, rookt en
leest. De vondsten zijn niet
eens zo heel ingewikkeld. De
meeste zijn wel te doorzien. Ze
ontlenen hun kracht vooral aan
de timing. De verrassingseffec
ten komen steeds op een mo
ment en uit een hoek waar je ze
niet verwacht.
De truc aan de tafel waarachter
de performers gezamenlijk met
hoofd en ledematen een
vreemd geproportioneerd li
chaam samenstellen is mis
schien wat afgezaagd, maar het
past wel in deze spookachtige
wereld waarin de eenheid van
het menselijk lichaam niet van
zelfsprekend is.
En dan krijgt de voorstelling
weer een verrassend vervolg in
een verstilde dans van de vrou
wen en een reeks tableaux vi-
vants met de grote groep alle
daagse mensen.
Hier wordt een mooi contrast
neergezet met hectische bewe
gingen en blijkt weer eens hoe
sterk eenvoud kan zijn.
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Vox Laeta o.l.v. Jos Beijer m.m.v
Wendy Rijken, harp en Bert Mooiman,
orgel Gehoord: 15/12, Jacobus de
Meerdere kerk. Oude Wetenng.
Het adventsconcert van 'Vox
Laeta' is een ware 'ceremony of
carols'. Louter en alleen Engel
se componisten staan op het
programma; van William Byrd
tot Benjamin Britten. Ook de
organist Bert Mooiman speelt
Engelse muziek; een Prelude,
en in een opgewekt tempo een
stralende Gavotte van Samuel
Wesley.
De harpiste Wendy Rijken is de
enige die een omweggetje naar
Frankrijk maakt met het ro
mantische 'Clair de Lune', een
dans uit de 'Suite Bergamas-
que' van Claude Debussy. Rij
ken fraseert haar spel door
dacht maar heel veel klank
haalt ze nog niet uit haar in
strument. Bovendien beheerst
zij het notenbeeld niet, wat
soms storende herhalingen of
een minder prettige harmonie
oplevert.
Vox Laeta opent met Byrd's 'O
magnum Mysterium', in een
mooie homogene samenklank
en een aangenaam pianissimo.
In het middenregister zingt het
koor o.l.v. Jos Beijer fraai; met
lichte zuivere sopranen, goede
warmkleurende mannenstem
men en heldere alten. In de
hoogste noten worden de so
pranen behoorlijk schel en on
zeker, zoals in het tweede en
achtste couplet van Britten's 'In
freezing Winter night'De harp
tinkelt licht als wiegelende
ijspegeltjes. Zo is het ook bij de
mannen, in een lager register
beduidend overtuigender
('Deck the Hall' van David Will-
cocks) dan in de hogere regio
nen waar de sanf®
schrijnt.
Niettemin zijn t
menten in de
als in de Procd
sopranen in een®15
de welhaast Grejj®1
prachtig volhoir 1
Yole!' is altijd we^13
uitsmijter, evoct°
gezongen. Mark^
zinnen door de
de stemmen tegfd<
in 'As dew in Ap
het 'Deo GraciaF
uitslaande oproep
In het laatste b,ai
kerstliedjes tiereP1
ten van het orgel V(
ding-dong belief
tig staccato. Totf0
Laeta het
Rhyme' van Peré1
lend vertolkt
send wijduitv
monie in het
waarna het 'Goi
een zegen de kerf
