Turkije woedend op EU
i
s®1 t .-•
BUITENLAND
s v lm
Scud is vooral terreurwapen van de armen
IfWIrf®
W 01
Mislukte Ariane-lancering zware tegenslag
Vergelijking rijken en
joden schokt Duitsers
Bush geeft Lott oorvijg
Ankara: Compromis over toetredingsonderhandelingen 'verraad'
w
«0
v
/m
Noord-Korea
is toezicht op
centrales zat
Engelse schoolhoofden
mogen boetes uitdelen
{uw olie op
/an Calicië
A - Op de noordkust
ie is gisteren opnieuw
espoeld uit de gezon-
jr'Prestige'. De zwarte
3t waarschijnlijk van-
korgen gevolgd door
we golf olie. Vissers in
aken zich op om deze
*oed te lijf te gaan. De
jberen de baaien af te
sommigen hebben
i zo omgebouwd dat
ie kan wordt opgevan-
r werd bekend dat uit
veel meer olie lekt
igenomen.
inker strandt
;ouwse kust
foor de Litouwse ha-
Jaipeda is een tanker
önd gelopen met
olie aan boord. Ge-
ehet milieu bestaat er
autoriteiten niet,
geen olie zou lekken.
£ter lange tanker
Pia' liep woensdag
anderzoek van des-
Jis gebleken dat de in
>uwde tanker alleen
je lekken in de met
ïlde ballasttanks heeft
Het schip is boven -
lelwandig, anders dan
nje gezonken 'Presti-
namese Princess Pia
rschijnlijk deels leeg-
j en dan vlotgetrokken.
ntkent
ng gas
;en Iraakse generaal
jericht in The Was-
ost dat zijn land een
eda verbonden groep
n zenuwgas heeft ge-
bespottelijk' van de
•zen. „Ze weten heel
rij geen verboden
jezitten en dat alle
,e wapens zijn vernie-
generaal Amin. Het
d door de krant toe-
aan 'zegslieden bin-
lerikaanse regering',
aan gewend om zul-
n te horen van de
Irak", zei Amin.
m Amerika
/t misbruik
er - Manchester in
cshire is het eerste
Bse bisdom dat toe-
Jt te zijn geschoten bij
jrmen van kinderen
iters die zich aan hen
Het bisdom voor-
jmee dat het vandaag
(tornen op beschuldi-
Jvertreding van de wet
\ming van kinderen,
raanse katholieke
rt maanden onder
ens misbruikschanda-
j in het aartsbisdom
irdinaal Law van die
oor overleg in Rome,
#ns velen door de
len ontslagen.
dutroux:
sr blijft aan
'e officier van justitie
•Dutroux mag ge-
ilijven. Dat heeft jus-
gisteren besloten.
I tegen 'procureur des
ourlet is nietig ver-
ardoor hoeft het voor
helft van volgend
ide proces tegen
oux geen vertraging
i. De klacht kwam
isselse zakenman Ni-
olgens de procureur
;ft gespeeld bij de
{en van door Dutroux
ïisjes. Nihoul diende
in tegen Bourlet om-
em zou hebben be-
ria perslekken.
chutter in
•er berecht
i - Het eerste proces
li Allen Muhammad,
'erdacht van de re-
ischuttermoorden in
[int op 14 oktober
lassas, Virginia. Hij
gd voor moord en
De 41-jarige Muh-
de 17-jarige John
(werden twee maan
den gearresteerd. Zij
|van verdacht tien
f hebben gedood en
len te hebben ver-
Manassas staat Muh-
erecht voor de moord
toer op Dean Harold
een benzinepomp-
met kerst
lit Betlehem
itad - De Israëlische
Moshe Katsav heeft
lljdens een ontmoeting
(Johannes-Paulus II
i®t het Israëlische leger
^kerstperiode uit Bet
ede Westoever zal te-
)h. en uit de stad weg
(zolang er geen drei-
hrreuraanslagen be-
Vaticaan had Israël
net kerst vrije toe-
[lenen tot de stad,
ische troepen nu
:i-illeren op het plein
geboortekerk.
vrijdag 13 DECEMBER 2002
parijs/ap - De commerciële
poot van de Europese ruimte
vaartorganisatie ESA heeft met
de mislukte lancering van een
opgevoerde Ariane-5 draagraket
opnieuw een zware tegenslag
moeten incasseren. De raket,
die aanvankelijk probleemloos
opsteeg vanaf de basis Kourou
in Frans Guyana, moest vernie
tigd worden toen zich ongeveer
drie minuten na de lancering
een storing voordeed. De tien
ton zware lading van twee satel
lieten, ter waarde van enkele
honderden miljoenen euro's,
ging verloren.
Directeur Le Gall van Ariane-
space zei dat een koelsysteem
van de hoofdmotor na 178 se
conden uitviel, waardoor de
motor niet goed meer functio
neerde. De raket tuimelde van
150 kilometer hoogte naar bene
den, en werd op 69 kilometer
hoogte door een radiosignaal
vanaf de grond vernietigd. De
resten van raket en lading - een
experimentele Franse commu
nicatiesatelliet en een Hot Bird
tv-kunstmaan die allebei verze
kerd waren - vielen in de Atlan
tische oceaan.
Een commissie van onderzoek
zal de precieze oorzaak van het
probleem proberen te achterha
len. Het lanceerprogramma van
de nieuwe Ariane-5 zal naar ver
wachting maanden vertraging
oplopen, maar de lanceringen
met de beproefde, oudere Aria-
ne-4 en de basisversie van de
Ariane-5 zullen gewoon door
gaan.
De Ariane-5 is de krachtigste
draagraket waarover de ESA be
schikt. De vorige versie had een
draagvermogen van ongeveer
zeven ton, maar het vermogen is
opgevoerd om zwaardere ladin
gen in de ruimte te kunnen
brengen. De kosten voor de
klanten van Arianespace kun
nen aanzienlijk omlaag als met
één raket meer satellieten tege
lijk in een baan om de aarde
*7 I TP M fw
Geen top meer zonder protesten. Ook in Kopenhagen kwam het gisteren tot kleine botsingen tussen politie en demonstranten. Deze zes
Fransen werden aangehouden omdat ze spuitbussen bij zich hadden, iets dat tijdens het EU-overleg in de stad niet is toegestaan.
Foto: EPA/Nils Meilvang
door Hetty van Rooij
en Mare Peeperkorn
kopenhagen - De Europese Unie
geeft Turkije nog geen startda
tum voor de onderhandelingen
over het lidmaatschap. Een be
sluit daarover valt pas eind 2004,
als de regeringsleiders beoorde
len of de economische en politie
ke hervormingen in het land ver
genoeg gevorderd zijn. De Turken
hebben boos gereageerd, en zijn
niet van plan om het compromis
vandaag op de EU-top in Kopen
hagen te accepteren.
Volgens de Deense premier en
EU-voorzitter Rasmussen kun
nen de toetredingsonderhande
lingen 'zo snel mogelijk' van
start, als blijkt dat Turkije over
twee jaar aan de criteria voldoet.
Maar minister-president Balke
nende hield een slag om de arm.
„Het belangrijkste is dat de na
druk nu ligt op de eisen waar
Turkije aan moet voldoen. We
moeten ons niet blindstaren op
de start van de onderhandelin
gen, maar op het verloop van
het hervormingsproces", aldus
de premier.
Binnen de Turkse delegatie in
Kopenhagen heerste vannacht
het gevoel dat Turkije door de
EU 'verraden' is, zoals een di
plomaat het uitdrukte. Ankara
vindt dat het land klaar is om
onmiddellijk te beginnen met de
toetredingsonderhandelingen
„Dit veroorzaakt een crisis in de
verhoudingen waarvan de ge
volgen niet te overzien zullen
zijn", voorspelde een diplomaat.
De Turken zijn woedend, omdat
eind 2004 de tien huidige kandi
daat-landen als EU-leden mee
beslissen. Zij vrezen dat die rela
tief arme landen Turkije zo lang
mogelijk buiten de deur willen
houden, om te voorkomen dat
ze er zelf financieel slechter van
worden.Als ze met vijftien lan
den niet kunnen beslissen, dat
kunnen ze het met vijfentwintig
helemaal niet", brieste vannacht
een Turkse diplomaat.
De teleurstelling van de Turken
is extra groot omdat zij gewend
waren aan de inhoud van een
Frans-Duits voorstel, waarin het
jaar 2005 als startdatum voor de
onderhandelingen was vastge
legd. Nederland is nooit voor
stander geweest van het noe
men van een datum, maar
stond daarin lange tijd alleen.
De Europese ministers van bui
tenlandse zaken schaarden zich
eerder deze week nog in meer
derheid achter het Frans-Duitse
voorstel.
De Turkse gramschap zal waar
schijnlijk snel gevolgen hebben
voor de relaties met de Unie. De
instemming van Turkije is on
ontbeerlijk voor een akkoord
tussen de EU en de NAVO dat
het Europese 'vredesleger' op de
been helpt. De regeringsleiders
werden het gisteren eens over
de tekst voor zo'n overeen
komst, maar NAVO-lid Turkije
kan overeenstemming met het
bondgenootschap eindeloos op
houden. Ook de hereniging van
het eiland Cyprus, kandidaat-lid
van de EU, is onmogelijk zonder
de instemming van Turkije.
kunnen worden gebracht.
De eerste vlucht van de Ariane-5
eindigde in 1996 al in een total
loss. In juli vorig jaar kwamen
twee met een Ariane-5 gelan
ceerde satellieten niet in de juis
te baan om de aarde, maar in
maart van dit jaar ging een an
dere lancering weer wel goed.
Arianespace is marktleider in de
commerciële ruimtevaart, maar
maakt al twee jaar verlies en
voelt de adem van de Ameri
kaanse concurrentie in de nek.
pyongtang/afp-rtr-anp - Het
Internationaal Atoomenergie
Agentschap (IAEA) heeft van
Noord-Korea het verzoek ge
kregen zijn verzegelingen en
surveillancecamera's van alle
Noord-Koreaanse nucleaire
installaties te verwijderen. Dat
heeft IAEA-directeur Moham
med el-Baradei vandaag be
vestigd.
El-Baradei heeft er bij Pyongy
ang op aangedrongen zich te
houden aan de afspraken met
de Verenigde Staten over nu
cleaire non-proliferatie uit
1994. Daarin heeft Noord-Ko
rea zich verplicht zijn kernpro
gramma te bevriezen en uit
eindelijk te ontmantelen. Ook
drukte El-Baradei Noord-Ko
rea op het hart niet eenzijdig
te besluiten tot verwijdering
van de zegels en de camera's.
Noord-Korea had gisteren
aangekondigd een kernreactor
die sinds 1994 buiten gebruik
was weer op te willen starten.
Volgens het ministerie van
buitenlandse zaken is dat no
dig omdat de Verenigde Staten
het land geen olie meer leve
ren. De VS besloten daartoe
naar aanleiding van de ver
meende productie van pluto
nium, dat geschikt is voor
kernwapens.
Volgens een overeenkomst uit
1994 zou Noord-Korea stop
pen met de ontwikkeling van
nucleaire wapens. In ruil daar
voor zou een consortium on
der Amerikaanse leiding twee
lichtwaterreactoren bouwen.
Die leveren wel stroom, maar
geen materiaal voor de bouw
van kernwapens. De VS zou
den in de tussentijd 500.000
ton olie per jaar leveren om de
stroomvoorziening in Noord-
Korea op peil te houden.
In oktober dit jaar maakte
Washington echter bekend dat
het stalinistische land on
danks het akkoord toch in het
geheim plutonium heeft ge
produceerd dat goed genoeg is
voor kernwapens. Het Witte
Huis besloot daarop de oliele
veranties aan Pyongyang stil te
zetten Een woordvoerder van
de Noord-Koreaanse regering
zei dat het van de VS afhangt
wat de volgende stap zal zijn.
Het Witte Huis reageerde gis
teren teleurgesteld op de
Noord-Koreaanse bekendma
king, en noemde de stap 'spij
tig'. Washington gaat naar ei
gen zeggen door met het zoe
ken naar een vreedzame op
lossing.
door onze correspondent
Harm Harkema
londen - Schoolhoofden in En
geland worden ook opsporings
ambtenaar. Onderwijsminister
Clarke maakte gisteren bekend
dat ze de bevoegdheid krijgen
boetes van zo'n 80 euro te geven
aan ouders van kinderen die
hardnekkig blijven spijbelen. Zij
die weigeren te betalen, gaan via
een verkorte rechtsprocedure de
cel in.
De vakbond van hoofdonderwij
zers heeft terughoudend gerea
geerd op het plan. Voorzitter
Hart vreest dat de relatie van de
school met de betrokken ouders
er niet beter op wordt. Hij is wel
enthousiast over een groot aan
tal andere pittige maatregelen
van de regering om spijbelen en
asociaal gedrag van kinderen en
ouders terug te dringen.
Zo krijgen probleemscholen de
beschikking over een eigen poli
tieagent, en kunnen ouders
door de rechter gedwongen
worden tot het volgen van een
opvoedingscursus. Er wordt nog
gewerkt aan een voorstel om de
kinderbijslag in te trekken van
ouders die hun kinderen maar
laten spijbelen. Sinds enige tijd
kunnen die ouders al veroor
deeld worden tot celstraf.
Volgens cijfers van het Britse
ministerie van onderwijs spijbe
len dagelijks zo'n 50.000 kinde
ren. Spijbelaars zijn tevens ver
antwoordelijk voor het leeuwen
deel van-de gepleegde jeugdcri
minaliteit. Volgens Clarke is het
de hoogste tijd dat het respect
van ouders en kinderen voor
leerkrachten wordt hersteld. Het
verscherpen van de discipline is
dan noodzakelijk, vindt hij.
door onze correspondent
Wierd Duk
Berlijn - Opnieuw is een hoog
geplaatste Duitse politicus in
opspraak geraakt wegens om
streden uitspraken over joden.
De minister-president van de
deelstaat Hessen, Roland Koch
(CDU), heeft volgens de Centra
le Joodse Raad in Duitsland 'alle
slachtoffers van het nazisme op
ontoelaatbare wijze beledigd'.
Koch (43) vergaloppeerde zich
door de vervolgde joden te ver
gelijken met rijke Duitsers. Die
laatste groep zou - net als de jo
den onder Hitier- slachtoffer
zijn van een hetze, omdat linkse
politici pleiten voor herinvoe
ring van de vermogensbelasting.
Tijdens een debat in het parle
ment van Hessen verweet Koch
de leider van de vakbond Ver.di
de namen van rijke Duitsers te
hebben genoemd. „Dit is een
nieuwe vorm van ster-op-de-
borstplakkerij", meende Koch,
in een verwijzing naar de be
ruchte jodenster uit het nazi
tijdperk. Hij constateerde 'een
bedenkelijke parallel met andere
tijden'.
Zijn vergelijking lokte een storm
van verontwaardiging uit. De
zitting in het parlement moest
worden geschorst. Een woord
voerder van de joodse gemeen
schap hekelde de 'banalisering
van de onmenselijke gebeurte
nissen in het Derde Rijk'. Ook
de oppositie en de vakbonden
gaven blijk van hun afkeuring.
„Wie de slachtoffers van de ho
locaust zó beledigt, toont zijn
ware gezicht", vond de Hessen-
se SPD-fractievoorzitter Bökel.
Koch bood later zijn veront
schuldigingen aan. Maar critici
wijzen erop dat hij in Hessen
een verkiezingscampage uit
vecht. Hij zou - net als de libera
le politicus Jürgen Mölleman
voorafgaand aan de Bondsdag
verkiezingen deed - bewust in
spelen op 'onderbuikgevoelens'.
Mölleman publiceerde destijds
een schotschrift waarin hij on
der anderen de Israëlische pre
mier Sharon aanviel.
washington/anp-rtr - De Ame
rikaanse president Bush heeft in
ongekend felle bewoordingen
senator Trent Lott de mantel
uitgeveegd over uitspraken over
zwarten die hij vorige week tij
dens het verjaardagsfeestje van
senator Strom Thurmond deed.
„De uitspraken van Lott zijn
geen afspiegeling van de geest
van ons land. Hij heeft zijn ex
cuses gemaakt, en terecht", al
dus Bush gisteren in Philadel
phia. De president betitelde de
gewraakte uitlatingen als 'bele
digend en fout'.
De senaatsleider voor de Repu
blikeinen ging afgelopen week
in de fout door de presidents
kandidatuur van Thurmond in
1948 aan te halen. „Wij hebben
toen op hem gestemd. Als de
door Martijn Delaere
den haag - De Amerikanen en
Spanjaarden onderschepten deze
week in de Arabische Zee een
schip met vijftien Scud-raketten,
afkomstig uit Noord-Korea en be
stemd voor Jemen. Een legale
transactie, bleek gisteren. Irak
was niet de eindbestemming. Je
men is een van de vele landen in
de Derde Wereld die over Scuds
beschikt.
Zoals gifgassen wel de massa
vernietigingswapens van de ar
men worden genoemd, zo is de
Scud de raket van de onderont
wikkelden. Afzonderlijk kunnen
ze niet zoveel kwaad in de strijd
tegen een moderne tegenstan
der, maar samen worden ze
zelfs gevreesd door de VS.
Hoewel lang niet zeker is dat
Irak nog steeds Scud-raketten
heeft, spenderen de Amerikanen
miljoen dollars aan het voorbe
reiden van hun troepen op een
eventuele aanval met Scuds met
chemische en/of biologische
strijdmiddelen. Goed uitgerust
zijn de Amerikanen op het slag
veld niet echt in gevaar, hoewel
een afgedwaalde en niet onder
schepte Scud nog steeds veel
dood en verderf kan zaaien.
De Scud is van oudsher een tac
tisch wapen voor op het slag
veld, met een gering bereik van
300 kilometer en een gemiddel
de explosieve lading van 1.000
kilo. De types met het grootste
bereik - tot ongeveer duizend ki
lometer - hebben een veel klei
ner explosief vermogen. De
Scud werd in de jaren zestig ge-
introduceerd door de Sovjets, en
kon worden uitgerust met een
nucleaire en een conventionele
lading.
Tijdens de Yom Kippoer-oorlog
(1973) werd de eerste Scud in
een oorlog gelanceerd, en sinds
dien is de raket in zes regionale
oorlogen gebruikt. Maar de
Scud werd vooral vermaard in
de Iraans-Iraakse oorfog in de
jaren tachtig. Iran had zijn eer
ste vier Scud B 'Shabab' lanceer-
inrichtingen gekregen van Libië,
met 54 raketten erbij. De raket
ten konden makkelijk de Iraakse
hoofdstad Bagdad bereiken.
In de 'oorlog van de steden',
tussen 1985 en 1988, vuurde
Iran meer dan honderd Scuds af
op Irak. Dat liet zich niet onbe
tuigd en beschoot Iran met
meer dan vijfhonderd mobiele
'al-Hussein' Scuds. Irak impor
teerde 819 raketten en elf lan-
ceerinrichtingen. Irak had de
Scuds aangepast om ze grotere
afstanden te kunnen laten afleg
gen. De brandstoftanks werden
vergroot en de explosieve lading
werd verkleind. Door zijn insta
biliteit brak de Scud echter nog
al eens in de bovenste laag van
de atmosfeer. Door de modifica
ties werd de raket ook onnauw
keuriger - drie kilometer naast
het doel was niet ongebruike
lijk - en onbetrouwbaarder.
Zo'n twintig landen beschikken
nog over Scuds: Afghanistan, Ar-
Tijdens de vorige ronde van wapeninspecties in Irak werden vele al-Hussein Scuds door de Verenigde Na
ties vernietigd. Foto: AP/United Nations
menië, Azerbajdzjan, Wit-Rus-
land, Bulgarije, Congo, Egypte,
Georgië, Hongarije, Iran, Irak,
Kazachstan, Libië, Noord-Korea,
Rusland, Slowakije, Syrië, Turk
menistan, Oekraïne, de Verenig
de Arabische Emiraten, Vietnam
en Jemen. De grootste produ
cent van de Scud B en C is
Noord-Korea.
Dat geeft wel aan dat de Scud
een simpel wapensysteem is,
dat ook door een ontwikkelings
land bediend kan worden. Voor
het beschieten van troepencon
centraties, maar veel meer als
terreurwapen, bedoeld voor
oorlog tegen stedelijke gebie
den. In die zin is de Scud ook
een strategisch wapen.
De 86 Scuds die Irak tijdens de
Golfoorlog afvuurde op Saudi-
Arabië, Bahrein en Israël had
den geen enkel gevolg voor het
verloop van de strijd, maar met
name de bevolking van Israël
was wel doodsbenauwd. In die
tijd maakte de wereld ook ken
nis met de Patriot-raket, de
luchtafween aket die door de VS
- en Nederland - in stelling werd
gebracht tegen de Scuds, maar
daar absoluut niet voor bedoeld
was. De Patriot was ontwikkeld
om in Europa ingezet te worden
tegen Sovjet-vliegtuigen op een
hoogte van vijf kilometer en
meer.
Slechts vier Scuds werden tij
dens de Golfoorlog onderschept
door Patriots. Op 25 februari
1991 faalde de computer van
een Patriot-batterij, waardoor
een raket een inkomende Scud
niet onderschepte. De raket
plofte daarop - onbedoeld - neer
op een barak van het Ameri
kaanse leger in Saudi-Arabië, 28
Amerikanen kwamen om.
Inmiddels zijn we tien jaar ver
der. De Scud is niet aangepast,
maar de Amerikanen hebben de
Patriot wel gemoderniseerd. Die
heet nu Patriot Advanced Capa
bility (PAC-3). De VS hebben
batterijen in Koeweit en Saudi-
Arabië. Deze zijn van een oude
re generatie, maar zeer wel in
staat Scuds te onderscheppen,
waardoor een eventuele chemi
sche lading in de hoge luchtla
gen wordt verspreid.
De Amerikanen en Britten
schatten dat Irak nog ongeveer
twintig mobiele Scud-inrichtin-
gen bezit, maai' onbekend is
hoeveel raketten het heeft. Dat
de VS de dreiging wel degelijk
serieus nemen, mag blijken uit
berichten dat Amerikaanse
commando's nog voordat een
eventuele oorlog tegen Irak be
gint, zullen worden afgezet in de
woestijn van West-Irak om op
Scuds te jagen. Liever zien de VS
dat de Scuds nu al door de VN-
inspecteurs worden gevonden.
Gisteren kamden die de al-Ni-
daa fabriek in Zafaraniyah, ten
zuidwesten van Bagdad, af op
zoek naar sporen van al-Hus-
seinraketten.
rest van het land ons voorbeeld
had gevolgd, hadden we al die
jaren niet al deze problemen ge
had", aldus Lott.
Het halve land viel over de uit
spraken van de Republikein uit
Mississippi. Thurmond deed
met zijn States Rights Party in
1948 een gooi naar het presi
dentschap, en propageerde
daarbij de instandhouding van
de strikte scheiding van blank
en zwart in de VS.
Vooral zwarten en Democraten
zijn boos op Lott, maar getuige
de uitzonderlijke terechtwijzing
door Bush blijkt ook de Republi
keinse partij danig in haar maag
te zitten met deze rel. De partij
vreest een racistisch etiket opge
plakt te krijgen. Vooralsnog kan
Lott echter gewoon aanblijven.
Carter biedt zijn
diensten aan in
Midden-Oosten
uppsala/ap - De Amerikaanse
oud-president Jimmy Carter
heeft gisteren zijn diensten als
bemiddelaar aangeboden in
het conflict in het Midden-
Oosten. Hij zei dat in een toe
spraak tot studenten van de
Universiteit van Uppsala in
Zweden. Carter zei niet of hij
gevraagd is te bemiddelen.
Hij ontving deze week de No
belprijs voor zijn inspanningen
voor de vrede, zowel tijdens als
na zijn presidentschap. Zo
bracht hij in 1978 in Camp Da
vid het vredesakkoord tussen
Israël en Egypte tot stand. Car
ter zei dat het toenemende ge
weld tussen Israëliërs en Pales-
tijnen momenteel door nie
mand wordt geremd, en dat de
Amerikaanse«|>resident Bush
zich niet onpartijdig opstelt.
„Tot Bush vervulde iedere pre
sident, Democraat of Republi
kein, in mijn ogen altijd een
evenwichtige rol als een ver
trouwd bemiddelaar", aldus
Carter. „De huidige regering in
Washington lijkt nu echter ge
heel op één lijn te zitten met
de Israëlische regering, en zij
negeren de Palestijnse Autori
teit volledig."
De Democratische oud-presi
dent prees de regering-Bush
wel omdat zij is teruggekomen
van het aanvankelijke dreige
ment met een eenzijdige aan
val op Irak. Hij drong er bij de
Amerikaanse en Britse regerin
gen op aan 'geduld te betrach
ten.
