BINNEN- BUITENLAND
Noodopvang
asielzoekers
toch gestaakt
Ouders moeten zorg kinderen bij scheiding vastleggen
Steeds maar schuiven In Tsjechië gelooft geen mens in een beter leven
bij uitbreiding EU
Meer harde
bermen langs
wegen bepleit
VNG: Rijk moet aan de bak
Winkeldeuren op slot door brand
Jidas geen
rarbeid'
gj. Van kinderarbeid bij
ic tie van voetballen
JJs in India is geen be
ft het Nationaal Con-
ÏNCP) van het minis-
;onomische zaken
,et NCP onderzocht
na vragen van de
India Werkgroep
das heeft een ge-
waarin zaken als kin-
het wettelijk mini-
ongezonde arbeids-
leden en belemme-
;anisatie van werk-
'de orde komen, al-
:p.
vindt lijk
I in flat
«p politie heeft gisteren
ifm Breda-Noord het
Overschot van een nog
je vrouw gevonden,
iel duidelijk of er sprake
{misdrijf of van een
dood. Inmiddels is
'"tier adres een 29-jari-
jjangehouden. Of zij
bewoonster of
d*an de flat is, wil de
H zeggen.
II subsidies
illochtonen
i Alle subsidies voor de
»%s van Koerden, Tur-
'ezen en twintig ande-
j de gemeente Am-
Lijnen. Het stadsbe-
Itateert dat het al-
Jbeleid volledig heeft
de Gelderse hoofd-
meer dan een kwart
d foners van buiten-
_£>mst is, verloopt de
needs slechter. Ook
met steden in ont
landen worden ge-
de gemeentelijke ad-
■yjissie Minderheden
Het bedrag van hon-
ïd euro dat vrijkomt,
:baar voor projec-
itoonbaar de integra-
sren.
lien van
|)ien bestraft
vrijdag 13 DECEMBER 2002
paadslid Jan den But-
JChristenUnie in Ou-
schuldig bevonden
iselen van stemmen
jemeenteraadsver-
ran 6 maart. Den
''laarom gisteren in
roordeeld tot een
/an 450 euro. Een
kvaardelijke celstraf
ete van 2.500 euro
.De ChristenUnie
J)udewater met een
fthil een zetel winst.
6 Kieswet is ronselen
nen verboden.
door Nikkie Post
den haag - Kamerlid Marleen de Pater (CDA) heeft voorge
steld om ouders in scheiding te verplichten de zorg van hun
kinderen zwart-op-wit te regelen. In het document moet
staan welke taken de ouders op zich nemen. Bij een eventue
le ruzie kan dan dit 'kinderconvenant' tevoorschijn worden
gehaald. Deskundigen verwachten veel goeds van het voor
stel; minder strijd tussen ouders en daardoor minder druk op
de rechtbanken.
Peter Hoefnagels, emeritus professor familierecht, heeft de
Kamer geadviseerd om meer gebruik te maken van bemid
delaars als het gaat om de zorg voor kinderen van geschei
den ouders. Tevreden stelt hij nu vast dat dit advies ter
harte wordt genomen door Marleen de Pater. Zij stelt voor
om ouders die gaan scheiden een zogenaamde zorgover-
eenkomst voor hun kinderen te laten tekenen. Het gaat bij
voorbeeld om wie het kind naar de sportclub brengt en wie
het van school haalt. Hoefnagels; „Het moet maar eens af
gelopen zijn met de stroom van ruziënde ouders die dure
procedures voor de rechters aanspannen wie de zorg over
het kind krijgt. Het is kindermishandeling, ongezond en
contra-productief." Ouders worden door een scheidings
procedure bij de rechtbank meer uit elkaar gedreven, zegt
hij. Het gaat tijdens een rechtszaak vaak niet om het kind
maar om het gevecht tussen de ouders. Zijn advies luidt:
'Doe nooit bij de rechter wat je ook samen aan tafel kan
doen'. Hoefnagels is een groot voorstander van 'privatise
ring van de scheiding'.
Nu is het vaak zo dat ouders die willen gaan scheiden alle
bei een advocaat in de arm nemen. De rechter beslist in
veel gevallen dat beide opvoeders het eerst maar eens met
bemiddeling moeten proberen. Als dat vervolgens niks op
levert, stelt de rechter een forensisch bemiddelaar aan. De
ze moet dan proberen alsnog samen met de ouders tot een
oplossing over de zorg van de kinderen te komen.
Het nieuwe wetsvoorstel moet ervoor zorgen dat de eerste
stap wordt overgeslagen. Uit onderzoek blijkt dat het me
rendeel van de ex-stellen er direct via bemiddeling uit kun
nen komen. De Vereniging Advocaat-Scheidingsbemidde
laars (VAS) heeft een slagingspercentage van 80 procent.
Na invoering van het wetsvoorstel zal nog maar 10 procent
van de ouders zich tot de rechter moeten wenden voor een
omgangsregeling, schat Hoefnagels, die zelf ook heeft be
middeld bij echtscheidingen.
Loes Gijbeis van de VAS stel eenvoudigweg: „Hoe minder
conflicten, hoe minder zaken." Ouders die elkaar niet kun
nen luchten of zien, worden door het voorstel verplicht om
toch met elkaar om de tafel te gaan zitten. Dat kan alleen
maar positief uitpakken, vindt Gijbels. .Anders praten ze
helemaal niet met elkaar." Loopt de boel tussen onwillige
ouders dan niet uit de hand? „Mediators zijn er op getraind
om de situatie te de-escaleren."
den haag/gpd - Bredere, verhar
de bermen langs de weg kunnen
jaarlijks het leven sparen van
dertig verkeerslachtoffers. Dat
verwacht de Stichting Weten
schappelijk Onderzoek Ver
keersveiligheid (SWOV). Jaarlijks
vallen er 160 doden omdat de
auto in de berm is geraakt en de
automobilist de macht over het
stuur verliest.
Er zijn inmiddels 'bermverhar-
dings-experimenten' begonnen
in onder meer Drenthe, Noord-
Holland, Zeeland en Flevoland.
Vijfhonderd van de duizend ver
keersdoden die jaarlijks op alle
Nederlandse wegen vallen op
gemeentelijke en provinciale
wegen waar de maximum snel
heid 80 kilometer per uur be
draagt. In tientallen gevallen
speelt de berm een fatale rol.
Op de meeste gemeentelijke en
provinciale wegen is er een mi
nimale verharde overgang van
de rijstrook naar de zachte
berm.
Auto's die met minstens één
wiel in de berm belanden, raken
vaak in een slip omdat de auto
mobilist in een schrikreactie
weer op de weg wil komen.
Om de overgang naar de berm
minder gevaarlijk te maken,
pleit de SWOV voor een gedeel
telijke verharding van de ber
men.
„Ongeveer een halve meter zou
voldoende kunnen zijn", zegt
Jolanda Maas, woordvoerster
van de SWOV.
Amsterdam - Schoenen liggen op straat bij
een grote brand in de Amsterdamse Kalver-
straat. Doordat er gisteren brand uitbrak in
een schoenenzaak, was de bekendste winkel
straat van Nederland hierdoor een groot deel
van de dag deels voor het publiek afgesloten.
Tussen de Heiligeweg en het Muntplein
moesten alle winkels worden ontruimd. Uit
veiligheidsoverwegingen gingen de winkel
deuren op slot. Brandweer en politie rukten
met groot materieel uit. De erboven en naast
gelegen panden liepen zware rookschade op.
Over de oorzaak van de brand en de schade
was vanmorgen nog niets bekend. Drie men
sen zijn door de hevige rook onwel gewor
den. Eén slachtoffer moest met een lichte
rookvergiftiging worden overgebracht naar
een ziekenhuis. Foto: ANP/Evert Elzinga
groningen/gpd - De gemeenten
willen de noodopvang van uitge
procedeerde asielzoekers staken.
Dat geldt ook voor de gemeente
lijke financiële ondersteuning van
kerken en andere instellingen die
deze mensen onderdak bieden. In
ruil daarvoor moet het Rijk de op
vang van de uitgeprocedeerde
asielzoekers per juni 2003 over
nemen.
Dat schrijft een projectgroep
met vertegenwoordigers van de
Vereniging van Nederlandse Ge
meenten (VNG), het ministerie
van justitie en het Centraal Or
gaan Opvang Asielzoekers
(COA) in een advies aan minis
ter Nawijn (vreemdelingenbe
leid).
De voorstellen moeten een eind
maken aan de problemen die
het beleid nu veroorzaakt. Uit
geprocedeerde asielzoekers
worden uit het asielzoekerscen
trum of hun woning gezet en
staan zonder dak boven het
hoofd op straat. Vandaar dat ge
meenten en veelal kerkelijke in
stellingen hen in een noodop
vang onderbrengen. Dit tot
woede van minister Nawijn, die
vindt dat de gemeenten zijn
harde asielbeleid hiermee te
genwerken.
Het advies beoogt aan dit con
flict een eind te maken. Na juni
2003 dient de opvang van uitge
procedeerde asielzoekers voor
rekening van het Rijk te komen.
Ze worden ondergebracht in
centrale 'uitzetcentra', waar ze
onder bewaking worden opge
sloten in afwachting van hun
(desnoods onvrijwillige) uitzet
ting naar het land van herkomst.
Ook afgewezen asielzoekers die
in Nederland hun beroep mo
gen afwachten, moeten volgens
de projectgroep in staatscentra
worden opgevangen.
Uitgeprocedeerde asielzoekers
die in gemeentewoningen on
derdak hebben, worden daar
volgens de voorstellen van de
projectgroep niet meer uitgezet
als ze beloven mee te werken
aan terugkeer naar hun vader
land.
rWar
ter open
Eigenaar Jan Veer-
■X Volendamse pand
ipcafé 't Hemeltje
;d, heeft bij de ge-
horecavergunning
met het oog op
van de Wir War
onder 't Hemeltje,
ag staat overigens
van Veerman of
éal. maar vier ande-
Of Veerman daad-
iij de exploitatie be-
zijn, viel gisteren
;aan. Het college van
ft de ondernemer
iten weten onaange-
it te zijn door de
zoek naar
^en leraren
1- Er moet een diep-
Berzoek komen naar
In waarom onderwij-
Siren niet meer voor
len staan en op zoek
een andere werk-
ister Van der Hoeven
zei dit gisteren in
p Kamer. Ook moet,
,eaar, worden bekeken
®eel studenten aan le-
dingen uiteindelijk
:en baan in het on-
ftzen. Deze week bleek
lerzoek dat in 2001
tien docenten het
hield in het onder-
'U vooral gaan om
lie nog maar kort
stonden.
aad prikpil
;eland
Er gloort hoop
enden vrouwen die
[ebruiken. Veel vrou-
n de afgelopen we
en overschakelen naar
ivoorbehoedmiddel
ft Nederlandse voor-
fcedroogd door een
Ifout bij Pharmacia,
^tie voor de Gezond-
J heeft de fabrikant nu
jf?ng gegeven een groot
ijn eigen voorraad te
uit Groot-Brittan-
larde is dat Pharma-
ullen voorziet van
landstalig etiket. De
rdt in Nederland
'eer 20.000 vrouwen
'ooral in de zwakzin-
vindt deze anticon-
tig aftrek.
door onze correspondent
Mare Peeperkorn
brussel - Ambitie en angst zaten
aan tafel bij de onderhandelin
gen met de tien toekomstige lid
staten van de EU. Ambitie bij de
nieuwkomers, die het subsidie
schip al zagen binnenvaren.
Angst bij de Europese regerings
leiders. „Niemand wilde spelbre
ker zijn", zegt de Nederlandse
EU-ambassadeur Bernard Bot.
Een onderhandelaar: „Ik voel me
in het pak genaaid."
„Blijven lachen", houdt Bot
zichzelf voor. Bij tijd en wijle af
gekamd door zijn politieke ba
zen vanwege zijn loitiek op het
razende tempo waarin de uit
breiding van de EU zich vol
trekt, blijft Bot gewoon lachen.
„Dan werd ik in Den Haag voor
'bureaucratische oen' uitge
maakt. Ik zou de tekenen van de
geschiedenis niet verstaan."
Tsja, wat doe je dan als de hoog
ste ambtenaar van het Konink
rijk der Nederlanden te Brussel:
„Lachen." De lach als masker
waarachter een hoop teleurstel
ling schuilgaat. De ambassadeur
zat immers vanaf dag één met
de twaalf kandidaat-lidstaten
aan de onderhandelingstafel.
Daar heeft Bot gemerkt hoe het
fout kan gaan. Dat stukje bij
beetje de hand werd gelicht met
de eisen die gelden voor een
volwaardig lidmaatschap.
„Ik heb steeds gezegd dat we te
snel gaan. Maar de reactie van
Den Haag was: 'de uitbreiding is
een voldongen feit'. Chirac en
ex-premier Kok wilden Polen er
al in 2000 bij hebben. Ze gingen
volledig voorbij aan het feit dat
veel van de kandidaten econo
misch nog in het stenen tijdperk
verkeerden." Als Bot de proble
men in Den Haag aankaart,
krijgt hij de volle laag. „Uitstel
van de uitbreiding was on-be-
spreek-baar. Niemand wilde
spelbreker zijn." Realisme werd
niet op prijs gesteld, weet Bot.
En het begon allemaal zo har
monieus. In december 1997 no
digen de Europese regeringslei
ders eensgezind Polen, Honga
rije, Tsjechië, Slovenië, Estland
en Cyprus uit om de onderhan
delingen over het lidmaatschap
te beginnen. De eerste gesprek
ken verlopen rimpelloos. Toch
ligt de lat hoog. „Wij waren wei
nig inschikkelijk. We hielden
Bernard Bot.
Foto: GPD/Phil Nijhuis
strak vast aan de afspraak dat de
kandidaten de EU-wetten niet
alleen moeten overnemen, maar
ook uitvoeren vóór er sprake
kon zijn van toetreding", herin
nert een onderhandelaar zich.
Nog voor het eind van dat eerste
jaar echter zijn de eerste barstjes
in het EU-ffont zichtbaar. Fin
land, Zweden en Denemarken
lobbyen hard voor hun Balti-
sche broeders, Griekenland voor
Cyprus en Duitsland voor buur
man Polen. Het is de opmaat tot
een grote politieke glijpartij.
In Helsinki (december 1999)
maakt de euforie zich van de
EU-leiders meester. Nog eens
zes landen (Slowakije, Letland,
Litouwen, Malta, Bulgarije, Roe
menië) mogen meepraten, en
Turkije krijgt de status van EU-
kandidaat. „Toen zijn we echt
gaan schuiven", zegt de onder
handelaar. De belofte om iedere
nieuwkomer op zijn eigen meri
tes te beoordelen, blijkt volstrekt
leeg. „De politieke druk om het
peloton bij elkaar te houden was
enorm."
De genadeslag voor het serieuze
onderhandelen wordt tijdens de
EU-top in Nice van december
2000 uitgedeeld. In een poging
om krachtdadig over te komen,
leggen de regeringsleiders een
uitbreiding EU
strak spoorboekje vast voor de
rest van het toetredingstraject.
„Daarmee was het hek van de
dam", concludeert de onder
handelaar. „De 'road-map' werd
het doel op zich, het dogma van
de agenda. Toezeggingen wer
den de norm in plaats van con
crete resultaten."
Er zijn voorbeelden te over.
„'Een wetsvoorstel ligt klaar,
maar het parlement moet dit
nog goedkeuren'. Of 'dat komt
wel goed', kregen wij dan te ho
ren. Dus, hup, kruisje erachter
en afvinken." Of neem Litou
wen, volgens de onderhandelaar
'een land dat volstrekt achter
ligt'. „Maar op papier is Litou
wen plotsklaps koploper. Met
dank aan de toezeggingen. En
niemand wilde rot doen, als de
lastpak bekend staan. Ook Ne
derland niet."
Direct betrokkenen wijzen met
de beschuldigende vinger naar
de regeringsleiders. „Keer op
keer zetten die ons voor het blok
met nieuwe, nog vroegere data
voor toetreding. Daarmee sloe
gen ze ons onderhandelaars alle
wapens uit handen." Bot: „De
kandidaat-leden wisten dat ze
het toegangsbewijs toch al op
zak hadden. Onze handen wa
ren immers op de rug gebon
den. We mochten wel praten
maar nooit eens een mep uitde
len." De onderhandelaar: „Ik
voel me in het pak genaaid."
Ook de Europese Commissie,
hoedster van alle EU-wetten,
speelt een weinig heroïsche rol.
„De Commissie üet ons in de
steek. Zij had als wegbereider
voor de uitbreiding veel vaker de
boeman moeten spelen", meent
de onderhandelaar. „Maar ja,
tien nieuwe landen erbij is haar
hoogste doel. En je gaat toch
niet je eigen feestje verpesten?"
Inmiddels is het een gelopen ra
ce, erkennen de betrokkenen.
De nieuwelingen komen. De di
recte gevolgen van een vroegtij
dig toetreden kan Bot moeilijk
inschatten. „Zwakke schakels
zijn niet goed voor de keten.
Maar het Europese bouwwerk
steekt redelijk solide in elkaar.
Er zit vijftig jaar ervaring tegen
de muren gespijkerd." Wel
voorziet Bot grote financiële risi
co's. „De nieuwkomers zullen
proberen ons maximaal een
poot uit te draaien."
door onze correspondent
Runa Hellinga
ostrava - In de voorsteden van Ostrava woont geen mens omdat
hij dat wil, maar omdat hij dat moet. Rondom de wijken rijzen fa
briekspijpen, koeltorens, eindeloze industriecomplexen op. Langs
met kinderkopjes beklinkerde straten staan grauwe, beroete hui
zen, met daartussen lege, uitgestorven bedrijfsterreinen waar
hooguit nog een enkele bewaker rondsloft.
In een buurtcafé staren mannen midden op de dag in hun halve
liter bier. Het zijn wijken met een torenhoge werkloosheid, waar
iedereen bij hetzelfde bedrijf werkte dat inmiddels is gesloten.
Maar Ostrava zelf is een aangename verrassing. Misschien geen
toeristisch hoogtepunt, maar zeker niet het grijze industriecen
trum dat je zou verwachten. Weinig hoogbouw, veel opgeknapte
gebouwen uit de negentiende eeuw, een aantal mooie pleinen en
groene parken. Straatjes met gezellige cafeetjes.
Ostrava is een oude industriestad, met een geschiedenis en tradi
ties, een universiteit en een levendige studentengemeenschap.
Met 350.000 inwoners is het de derde stad van Tsjechië, en tot
1990 was het een van de economische krachtcentrales van het
land, met het hoogste bruto nationaal product per hoofd van de
bevolking.
Die welvaart rustte op de pijlers van de socialistische industrie:
mijnbouw, staal, metallurgie. Tegenwoordig houdt de provincie
Ostrava met 1,3 miljoen inwoners helaas een ander nationaal re
cord: de regio heeft een van de hoogste werkloosheidscijfers van
het land, en dat al jaren.
Veel oostelijker dan Ostrava kun je in Tsjechië niet gaan, en dat
voelt de stad. „We waren altijd op het oosten georiënteerd. Onze
export ging naar de Sovjetunie. Maar dat was een markt waar nie
mand na 1990 nog belangstelling voor had. Alle aandacht ging
toen naar het westen. Handel drijven met Rusland was uit", zegt
Jaromir Horak, directeur van Antrak, een bedrijf dat zich bezig
houdt met de in- en uitvoer van kolen en koolstofproducten en lid
van de plaatselijke afdeling van de Communistische Partij van Bo-
hemen en Moravië.
Met 25 procent van de zetels in het gemeentebestuur van Ostrava
zijn de communisten in de stad een kracht om rekening mee te
houden. Hun populariteit komt niet uit het niets. Veel bewoners
van Ostrava, vooral diegenen die hun baan verloren hebben, vin
den niet dat ze er met de politieke omwentelingen van de afgelo
pen twaalf jaar echt beter op geworden zijn. Het industriecen
trum, dat zich ooit verzekerd wist van de absolute steun van de re
gering in Praag, voelt zich nu vergeten en achtergesteld.
„Voor 1989 was er zekerheid. Mensen wisten dat ze een baan kre
gen, er was werk, gratis onderwijs, en er waren goedkope wonin
gen. Voor de oudere generatie is dat een ervaring die ze hebben
meegemaakt, de jongeren lijden zwaar onder de slechte sociale si
tuatie. Dus kijken ze terug hoe het was en dan komen ze bij ons
uit", aldus Pavel Elias, lid van het gemeenteraadsbestuur van de
communistische fractie.
De werkloosheid van twintig procent zal in de nabije toekomst
waarschijnlijk alleen maar hoger worden. De mijnbouw is al ge
sloten en de zware industrie kalft verder af. Tot nu toe zijn daar
nauwelijks andere investeringen voor in de plaats gekomen.
„West-Europese investeerders blijven in Praag, Bmo of Olomouc
steken", zegt Elias. En dat geldt volgens hem ook voor de EU-
fondsen die Tsjechië tot nu toe krijgt. „Die komen nooit verder
dan Praag."
Jongeren lijken de hoop op een opleving al lang opgegeven te
hebben. Het inwonertal van de stad loopt terug. Na hun studie
vertrekken de afgestudeerden naar Praag of zelfs naar West-Euro
pa. De afgelopen jaren is een groot aantal crèches en lagere scho
len gesloten; er zijn simpelweg geen leerlingen meer voor.
Wie in de stad rondvraagt, nlerkt al snel dat een groot deel van de
bevolking niet erg hoopvol gestemd is over de toetreding van Tsje
chië tot de EU. Ongeveer de helft van de bevolking is tegen het
EU-lidmaatschap. Jongeren zijn overigens positiever dan ouderen.
„Wij zijn een kolonie van het westen geworden. Buitenlandse in
vesteerders kopen hier Tsjechische bedrijven op, en zetten vervol
gens de helft van het personeel op straat", zegt een secretaresse.
„En ze maken de kleine winkeliers kapot met hun grote hyper-
markten aan de rand van de stad. Die liggen vol met goederen uit
West-Europa, terwijl wij geen kans krijgen om naar het westen te
exporteren."
Een blik op Ostrava met op de achtergrond fabriekspijpen. Foto: Reu
ters/Jan Trestik
