maar slechte invloed
Goede tijden,
GESPREK VAN DE DAG
Twee jochies in wak,
één sukkel greep in
Mensen met partner
leven langer en gezonder
Soaps geven verkeerd beeld van de werkelijkheid
Intermenselijk intermezzo
Klunen in de kou S
HDC 152
MENSELIJK
Britse DAKLO
ZEN kunnen zich
deze winter hul
len in een vorste
lijke BONTJAS.
De dierenbe
schermingsorga
nisatie Peta deel
de gisteren in Li
verpool dertig
bontjassen uit
onder daklozen,
zodat ze niet hoe
ven te koukleu
men. De dieren
beschermingsorganisatie heeft de bontjes gekregen van
mensen die besloten hebben geen bont meer te dragen
uit medelijden met de dieren. Peta had de jassen verza
meld met de bedoeling om ze te vernietigen. Maar voor
dat dit gebeurt, besloot Peta de jassen voor een goed
doel te gebruiken en de daklozen ermee te warmen. Om
te laten zien dat het om hergebruikte mantels gaat, wor
den ze voorzien van witte strepen. „We kunnen de dieren
niet terugbrengen, maar we kunnen wel een boodschap
sturen dat alleen mensen die werkelijk vechten om te
overleven een excuus hebben om bont te dragen", aldus
de woordvoerster van Peta. Foto: EPA
PRINSES MAR
GRIET heeft gister
middag aan de Vre-
denburchweg in
Rijswijk het tweede
Mappa Mondo Huis
geopend. Het huis is
een opvangcentrum
van het Rode Kruis
voor ernstig zieke
kinderen wier ouders
de zorg tijdelijk of
permanent niet meer
aankunnen. In 1997
begon het Rode
Kruis in het Gelderse
Wezep het eerste
Mappa Mondo (Itali
aans voor wereld
kaart) Huis. Vrijwilli
gers vangen in het huis ernstig zieke kinderen in de leef
tijd van nul tot zestien jaar op die in de reguliere zorg tus
sen wal en schip vallen. Vaak zijn het kinderen met bij
voorbeeld aids, leukemie of kanker die uitbehandeld zijn,
maar noodgedwongen in ziekenhuizen wonen omdat er
niemand is om hen op te vangen. De organisatie opent
een tweede huis omdat de groep kinderen die hulp nodig
heeft groter is dan in Wezep kan worden opgevangen.
Foto: ANP
Een BORDEEL in Australië krijgt begin volgend jaar een
notering aan de BEURS. De directie brengt een kleine
achttien miljoen aandelen in omloop die 9 miljoen Au
stralische dollars moeten opbrengen (bijna 5 miljoen eu
ro). Het bordeel Daily Planet is gevestigd in Melbourne,
telt achttien kamers en noemt zichzelf een druk vijfster
renhotel. In juli besloot de directie om binnen een of
twee jaar naar de beurs te gaan. Daar kwamen veel posi
tieve reacties op van potentiële beleggers. Dinsdag begon
de inschrijvingstermijn, die in februari afloopt. Daily Pla
net heeft een prospectus uitgebracht, waarin behalve fi
nanciële gegevens ook een reeks erotische foto's zijn op
genomen.
De Dierenbe
scherming heeft
KOOS VAN ZO
MEREN uitge
roepen tot die
renbeschermer
van het jaar. De
schrijver weet
volgens de orga
nisatie een
groot publiek te
bereiken met
zijn publicaties
over dieren. Van
Zomeren wordt morgen officieel benoemd. De auteur
schreef de afgelopen jaren bijna veertig boeken, vaak
over dieren en de natuur. In 1998 werd hij ambassadeur
van de stichting Varkens in Nood, die naar aanleiding van
de varkenspest van 1997 de bio-industrie aan de kaak
stelt. Van Zomeren kreeg eerder dit jaar al een oeuvre-
prijs van het Prins Bernhard Cultuurfonds voor Natuurbe
houd. Foto: ANP
Wie met een partner door het
leven gaat, leeft langer en is ge
lukkiger en gezonder dan ie
mand die kiest voor een leven
alleen. Vooral gehuwde mannen
van 50 jaar zullen gemiddeld
vier jaar langer leven dan onge
huwde mannen van die leeftijd
en ongeveer drie jaar langer dan
gescheiden mannen.
Dat constateert het Centraal Bu
reau voor de Statistiek (CBS) in
zijn publicatie INDEX waarin
het thema relaties centraal staat.
Voor gehuwde vrouwen van 50
jaar bedraagt het 'trouwvoor-
deel' twee jaar. „Nooit gehuw
den en gescheiden mensen heb
ben vaker een ongezondere le
vensstijl als wordt gekeken naar
zaken als roken, dnnken en
overgewicht. Dat geldt vooral
voor mannen, omdat vrouwen
in het algemeen beter op hun
eigen gezondheid letten", aldus
sociaal-demograaf Jan Latten
van het CBS.
Dat verklaart ook weer dat ge
huwde of getrouwde mannen
langer leven, omdat vrouwen
ook op de gezondheid van hun
partner letten. „Mannen zonder
partner en vooral gescheiden
mannen plegen vaker zelf
moord. Daarnaast onderhouden
vrouwen gemiddeld grotere so
ciale netwerken dan mannen.
Mannen kunnen met hun pro
blemen vaak alleen bij hun
vrouw terecht"
De mensen die kiezen voor een
relatie hebben het financieel
ook beter, laat Latten in cijfers
zien. De koopkracht van iemand
met een partner is bijna de helft
groter als die van een alleenwo
nende. Alleenwonenden tussen
25 en 35 jaar hebben een inko
men van 15.000 euro. Maar ie
mand die vanaf 25-jarige leeftijd
een partner heeft komt op een
koopkracht van ruim 22.000 eu
ro, zo blijkt uit de cijfers. Latten:
„Nu begrijp ik waarom men een
partner schat noemt"
Uit hetzelfde onderzoek blijkt
ook dat paren gelukkiger zijn.
Vooral na het 35ste levensjaar
worden paren gelukkiger dan
singles, zo blijkt uit de statistie
ken. Toch kiezen al jaren steeds
meer mensen voor een leven al
leen. Hoe is dat te rijmen met de
heilzame werking van een part
ner, vraagt Latten zich af. Vol
gens hem is de beste garantie
voor een geslaagde relatie nog
steeds soort bij soort.
Uit onderzoek blijkt dat relaties
met grote leeftijdverschillen,
vooral die waarin de vrouw ou
der is, de scheidingskans ver
hoogt. Ook verschil in nationali
teit verhoogt die kans.
Zo is 30 procent van de huwelij
ken tussen een Turks of Marok
kaanse man met een Neder
landse vrouw binnen 10 jaar
ontbonden. Daarnaast speelt de
ontkerkelijking een rol en het
feit dat paren gaan voor kwali
teit Als dat niet is het geval is,
zijn ze sneller dan vroeger ge
neigd uit elkaar te gaan.
„Maar positief is dat in de over
blijvende huwelijken de gezin
nen gelukkiger zijn", aldus het
CBS.
ANP
Peter de Wit redde deze week twee jochies uit
een ijskoude vijver in Rotterdam. Omstanders
hielpen niet. Keken apathisch toe. „Ze wacht
ten waarschijnlijk op zo n sukkel als ik", zegt
De Wit Gelukkig was er uiteindelijk maar één
slachtoffer het mobieltje van De Wit.
„Of ik me een held voel...?" Peter de Wit vindt
het een rare vraag. „Wat ik deed was heel nor
maal. Iedereen in mijn kennissenkring zou het
gedaan hebben. Allemaal sportmensen.
De Wit (48) is judoka. Zwarte band. Dat heeft
hem kracht, rust en zelfvertrouwen gegeven bij
zijn reddingsactie van afgelopen dinsdag. „We
gaan met de judoclub weieens op survival. Sta
je weieens in je sportbroekie in een sloot. Dus ik
wist hoe koud het was", bromt hij.
Dinsdagmiddag tegen vieren vroor het matig in
Rotterdam. Peter de Wit -rechercheur van poli
tie- zag vanuit bus 47 dat twee jochies van een
jaar of zeven door het ijs waren gezakt. „Ze la
gen tot hun nek in het water en hielden zich
vast aan het afbrokkelende ijs." En wat nog er
ger was: niemand greep in.
Omstanders keken apathisch toe hoe de knulle
tjes in paniek raakten en maar niet uit het wak
konden klauteren.
De bus stopte bij een halte. Mensen stapten uit,
mensen stapten in. Tuurden door de busraam
pjes naar het drama in het wak, maar niemand
-geen omstander, geen buspassagier- maakte
aanstalten de knapen op het droge te sleuren.
Dan ik maar, dacht De Wit en een halte vroeger
dan de bedoeling was stormde hij de bus uit.
De buschauffeur alarmeerde de hulpdiensten
en De Wit kroop het ijs op, het wak tegemoet.
„Het eerste jochie kon ik nog bepraten. De an
der was in paniek. De eerste kon ik uit het water
tillen, de ander gleed verder het wak in. Uitein
delijk zakte ik zelf ook door het ijs. Het lukte me
wel de tweede jongen bij zijn rugzakje uit het
wak te halen, net voordat ie koppie onder ging.
Ik moest daarna nog wel even vragen of iemand
het jongetje aan wilde pakken." Toegestormde
familieleden waren een tel later met de kinde
ren in de weer. Dekens werden aangesleept. En
De Wit? Die stond nog in het water.
Niemand keek naar hem om. Het bleek uitein
delijk nog een heel karwei om vanuit de bagger
van de sloot weer op de kant te komen. Geluk
kig was de buschauffeur zo vriendelijk de drui
pende Rotterdammer op de hoek bij zijn huis af
te zetten.
De Wit begrijpt niet waarom de omstanders -
'Een mengeling van jong en oud' - minutenlang
alleen maar paniekerig ronddrentelden en geen
hand uitstaken. Het is gelukkig goed afgelopen.
„De enige die bij deze actie is overleden, is mijn
mobieltje", grinnikt hij.
Wessel Penning
Computeren en televisie kijken
zijn de favoriete bezigheden van
de jeugd van nu. Opvoeddeskun-
digen maken zich grote zorgen.
Want kinderen krijgen daardoor
een verkeerd beeld van de werke
lijkheid. „Drinken, vreemd gaan,
vals spelen, en vechten: het is al
lemaal dagelijks kost op de beeld
buis. Dus een ruzietje praatje
niet uit Je mept er meteen op
los. Net als op teevee."
Jobs ex heeft ontdekt dat ze les
bisch is. Charlie is bang voor
Isabella's plotselinge woedeaan
vallen. Benjamin is Milans ge
treiter meer dan zat. Anita en
Mickey moeten naar het zieken
huis voor de HIV-test van de ba
by. En Stefano worstelt met de
vraag of hij na Roxy's leugens
nog bij haar kan blijven. Het is
een en al ellende in Goede Tij
den Slechte Tijden. Talloze vol
wassenen zijn echter verzot op
deze soap en ook de jeugd kijkt
er massaal naar.
Hele generaties groeien op met
dit soort soaps en krijgen daar
door een verknipt mensbeeld.
Hoog tijd om actie te onderne
men, meent cultuurweten
schapper en pedagoog Cor
Crans. Hij is coördinator van het
Media Expertise Centrum, dat
gekoppeld is aan het Neder
lands Film Instituut in Den
Haag. Zijn idee is om het vak
kijkkunde in te voeren op alle
scholen om kinderen 'te con
fronteren' met wat zij zien. „Te
levisie en computer worden
steeds belangrijker in de levens
van jonge mensen. Ze krijgen er
veel belangrijke informatie door.
Maar je kunt er ook verkeerd
door beïnvloed worden. Leer
krachten moeten hun leerlingen
daar op wijzen tijdens het vak
kijkkunde, dat je kunt combine
ren met omgangskunde.
Crans is ervan overtuigd dat
jongeren zich identificeren met
wat zij op het beeldscherm zien.
Als je een kind niet goed dui
delijk maakt dat een soap een
soort sprookje is, denkt hij dat
hij de werkelijkheid ziet. Het is
een fantasiewereld, gemaakt
door mensen die er veel geld
mee verdienen. Je moet kinde
ren duidelijk maken dat de beel
den die ze zien iets met ze doen.
Als ze daarvan doordrongen
zijn, ben je al een heel eind."
In Canada wordt op scholen al
volop gewerkt met een soort
kijkkunde-methode, een initia
tief van de organisatie Media-
awareness. Deze organisatie
kwam in actie toen duidelijk
werd hoe groot de invloed van
televisie is op kinderen. Zo ken
nen hele kleine kinderen de let
ter M al van McDonalds voordat
ze het alfabet hebben geleerd.
En het woord middelvinger ken
nen ze nog niet dat is de fiick-
you-vinger. Ook geleerd van
hun televisiehelden.
In het vak kijkkunde kunnen
kon dit nog wel eens een langertje worden.
Maar ze stuurt me een samenzweerderige blik
en rolt theatraal met haar ogen. Een wel heel
erg stille hint voor de beller. Ik ben het excuus
om op te hangen als ik zichtbaar wachtend
met een half oog door een tijdschrift blader.
Het is een willekeurig vrouwenblad dat uiter
aard wegens de kerst helemaal is volgepropt
met onhaalbare romantische ideeën, afgewis
seld door hier en daar een wanhopige poging
de single ook een goedgevoeltje mee te geven
met als klap op de vuurpijl een liefdeshoro
scoop voor 2003. Ja, ja, net als vorig jaar, zal
het volgend jaar allemaal gaan gebeuren.
Liefde is een verkooptruc. De joker van uitge
vers. film- en platenmaatschappijen, omdat
wij als hongerige vissen elke keer weer in het
aas bijten.
Liefde is lijden en we lijden maar al te graag.
Een ballade verandert vaak veel te snel weer
in een klaagzang en dat is het deuntje dat
blijft hangen.
We zijn doorgedraaide componis
naar het meestenverk, waarin ha
me en melodie elkaar vinden in d
symfonie, maar worden overromj
leid door de kakelfonie van gevoe
heen.
Gevoelens laten zich niet strikken
biele driekwartsmaat, maar verat
vewagen, versterken en verbuigen
dat loopt het tempo van de één m
chroon met dat van een ander. Zd
al venvarring teleurstelling en wt
staan. Dat blijkt wel weer terwijl
drinkend verslag doe van mijn co
tief geharrewar met anderen: 'Hij
ik zei, wat zij zei wat ik zei dat zij
wat zij zei niet had moeten zeggei
en dat ik over wat zij tegen hem h
niets had te zeggen. Ik zei dat ik
zei dat ik had gezegd niet zo had I
Nou ja, en toen was alles gezegd'.
GTST staat bol van de verwikkelingen die het wereldbeeld van kinderen behoorlijk kunnen beïnvloeden. Foto's: Archief
ook de schaduwkanten van in
ternet aan de orde komen. In-
temet is een fantastisch medi
um, vindt Crans, maar je moet
wel spelregels maken. Als kinde
ren willen gaan chatten, kun je
wijzen op het bestaan van het
pedofiele netwerk en ze leren
omgaan met de verlokkingen
van de commercie. „Er gebeurt
best wat op dit vlak, maar het is
te incidenteel", zo hield Crans
de leerkrachten en ouders voor
tijdens de conferentie 'Gruwelijk
wreed... just for fun' die het Me
dia Expertise Centrum onlangs
hield in samenwerking met de
vier landelijke ouderorganisa
ties. De pedagoog van het MEC
is overigens niet de enige die
zich zorgen maakt over de in
vloed van de televisie en com
puter. Al jarenlang waarschu
wen psychologen en steeds
meer leerkrachten voor de na
delige gevolgen van het vele ge
weld op televisie. Vooral kinde
ren die niet zo mondig zijn
slaan er meteen op bij een ruzie.
Want zo gaat het ook vaak op te
levisie. En dan is er de zorg dat
kinderen te weinig bewegen en
buiten spelen omdat ze halve
dagen voor buis en beeldscherm
hangen. Met als bijkomend ge
volg dat ze te weinig kans krij
gen om te leren omgaan met
andere kinderen.
Bij de VOO, de landeljjke belan
genorganisatie voor het Open
baar Onderwijs juicht men het
initiatief van Cor Crans toe om
op school meer aandacht te be
steden aan het leren omgaan
met televisie en computer. „Kin
deren moeten inderdaad leren
om onderscheid te maken tus
sen fictie en non-fictie", aldus
woordvoerder Jeroen van Til.
„Zelfs volwassenen hebben daar
tegenwoordig kennelijk moeite
mee. Sommigen gaan helemaal
op in de gebeurtenissen in de
soap. Toen de dokter in de serie
was verdwenen, stond de tele
foon bij de politie roodgloeiend.
Talloze mensen belden op met
de mededeling dat ze de dokter
gezien hadden op straat."
Het invoeren van het vak kijk
kunde gaat de VOO echter te
ver. „Het kan heel goed geïnte
greerd worden in vakken als ge
schiedenis en aardrijkskunde op
de basisschool en maatschap
pijleer op het voortgezet onder
wijs. Geen wijsvinger opheffen,
maar laten zien wat echt is en
wat niet echt is."
Dat kan met talloze voorbeel
den. Bart de Graaf bijvoorbeeld
was te zien in een BNN-spotje
met verschillende vi
Dat is dus nep. En il
kunnen scholen ouï
trekken bij dit ondel
bijvoorbeeld oudera
organiseren over tei
De VOO pleit verdej
Media Expertise C
een onafhankelijke J
Jeroen van Til: Dezt
moet aangeven well
ma's geschikt zijn vi
ren. De bestaande ll
die is opgezet door#*
zelf, is namelijk nieii
baar. Als er bijvoorti i
buitenlandse televiJI
aangegeven dat eenL
schikt is voor kinder
zestien jaar, geeft da
se Kijkwijzer voor da.
twaalf jaar aan. DatE
kunnen." L
Extra aandacht op sj:
de nadelige invloedc
is prima, vindt ookif,
res Alies OosterwijkL
de. Maar een nieutvC
de ziet ze niet zo zitT
programma is al ové
dien hebben we heti
in de klas over televf
We praten er over in.
Ook tijdens de tien J*
sprekken praat ze s<
ders over het kijkget j
haar leerlingen. „So
krachten vinden dit
van de ouders, maa
er wel over. Als ik w
van mijn kleuters el
naar GTST kijkt dan
de vader of moeder
wel verstandig? Mijl
lagen toen ze zo jon
lang in bed'. En ik z
eens: 'jij bent de bai
standsbediening, h(
kinderen'. Vooral k
ren die het thuis tot
makkelijk hebben oi
alles mis is, zouden
zo'n soap moeten k
gewoon te veel voor
lende die ze te zien
De onderwijzeres bi
het tegenwoordig kt
normaal is dat kindt
een jaar of negen n<
ken. „Mijn kinderen
soap ook zien toen
zes zaten. 'De hele l
mam', kreeg ik te ht
hebben toen in huis
voor Onderweg naai
Eén soap volgen vin
dan genoeg, en dezt
minder heftig, Ik kiji
de kinderen. Zo kun
wat er speelt en dat
is. Je kunt het een b<
ren."
Kinderen zelf zien u
geen problemen in
visie kijken Over G
Slechte Tijden zegt 1
trouwe kijkster van
„Ze gaan wel vaak d
de serie gaat altijd d
Wouter van twaalf v
voriete vechtfilmpje
niet eng': „Want de
altijd."
Anne Velthausz
VRIJDAG 13
01
Deelnemers aan het NK Klunen renden gisteravond in Groningen zo hard ze konden met hi^
over een stuk tapijt. De dames kluunden 60 meter, de heren moesten 70 meter afleggen. Htf
bekend geworden door de Elfstedentocht. Daar worden stukken waarop niet geschaatst kan
overbrugd door klunen. Foto: ANP/Karei Zwaneveld
t
is het ouwe liedje maar ieders eigen
wijs. Misschien daarom dat het
slechts af en toe lijkt voor te ko
men dat al die stemmen samen
harmonieus klinken.
Het leven mag dan wel een solo
zijn, het lééft door een oneindige
combinatie van duetten. En die
zijn zelden eindeloos zuiver.
De melodie is onvoorspelbaar,
het ritme onregelmatig en de
juiste toon aanslaan is niet zo
maar een kwestie van pingelen.
Soms lijkt het vooral een uitputten
de strijd tegen de non-vocale disso
nanten.
Het is duidelijk: ik heb de blues.
Met een vriendin hang ik boven
twee dampende bakken koffie
verkeerd, die beter smaken dan
de naam doet vermoeden. Behal
ve een uitwisseling van ons ei
gen sociaal gehannes, bespreken we als twee
overjarige Betjes het wel en wee van onze
naasten.
Het blijft aanmodderen. Bij de een kronkelt
de relatie omdat ze allebei een te grote nei
ging hebben tot moeilijk doen, tenvijl bij de
ander een crisis dreigt omdat het allemaal net
iets te makkelijk lijkt te gaan. En dan is er
nog een vriendin die tegen de verkeerde rod
del is aangelopen en compleet van de wijs el
ke poging tot contact met een verongelijkt ge
grom beantwoordt. Niet wetende dat degene
die de roddel als een destructief virus ver
spreid heeft om de haverklap bij ons aan de
lijn hangt om weer ongedaan te maken wat
ze in haar jaloerse toeval bewerkstelligt heeft.
Dus terwijl er voor de zoveelste keer een mo
bieltje opgewonden begint te trillen om tallo
ze kostbare belminuten te verspillen aan een
heleboel heen-en-weer-gewauwel, schenk ik
de koffie nog maar eens bij. Aan het ge-hmm-
mm en ge-uhuh van m'n vriendin te horen
