Kritiek VN op 'censuur' in wapenrapport
BUITENLAND
Jnderzoek: Zonder handen
r bellen is ook gevaarlijk
liiw Britse premier erkent fouten
Ramptanker Prestige lekt
nog 125 ton olie per dag
'Radicale en kritische' Carter ontvangt Nobelprijs voor Vrede
'Vredesduif
keert niet terug
in de Knesset
i
ja stemt
t'Kyoto'
Het parlement van
eeft gisteren inge
st het Kyoto Protocol
jindering van de uit-
broeikasgassen. De
is niet bindend voor
ig, maar die heeft al
en dat zij het protocol
maand in het ge-
de Verenigde Naties
>rk wil ratificeren. Pre-
Chrétien sprak van
i dag voor Canada,
nilieu en voor de toe-
i onze kinderen'.Het
nerikaanse land moet
it van broeikasgassen
et 6 procent hebben
acht. De VS wijzen het
t.
verschuiving
ord-ltalië
n aardverschuiving
•ren in Gerola Alta in
en van Italië aan twee
s het leven gekost,
ie reddingsdiensten
i De aardverschui-
ien gevolg van hevige
ji invallende koude,
is waarschijnlijk ook
ic van de dood van
ige man in de buurt
t. Hij werd levenloos
ning aangetroffen.
i verbiedt
sredame
I lelgië voert volgend
verbod in op bijna
n van tabaksreclame,
s het lot van de for
se in het Waalse Fran-
s definitief bezegeld,
he Kamer van Volks-
bordigers stemde gis-
een Franstalig voor-
s volgens EU-regels
tabaksreclame te
Dat had de wedstrijd
champs nog kunnen
>r 2004 en 2005.
iville daagt
toot VN-hof
Het Afrikaanse
ft bij het Intematio-
htshof een klacht in-
jen Frankrijk. Dit
oogste VN-hof in
gisteren laten weten.
I in Brazzaville is
)ver een onderzoek
ïse justitie tegen de
minister van bin-
zaken, Pierre Oba,
sdaden tegen de
In het kader van dat
heeft justitie ook ge-
een verhoor van
lenis Sassou Ngues-
n doden bij
igeluk Cuba
1 Cuba is gister-
passagierstrein ont-
arbij kwamen ten
len mensen om. Ze
raakten gewond
ernstig. Dat
ilCubaanse nationaal
■ft. Het ongeval ge-
..oliseo, ongeveer
er ten oosten van
f treinwagons, op
intiago de Cuba,
m door nog onbe-
aak.
nfktr - De Britse pre
staat onder toe-
druk omdat zijn
ie een veroordeelde
5«eft ingeschakeld bij
van een flat voor
ende zoon in Bristol,
40-jarige Australiër
r, is de partner van
in Carole Caplin. De
ïngen er bovenop,
anten reppen al van
De premier be
ien van 'karakter-
-1 verbijtend ontken-
llair gisteren dat zij
•op iets gedaan heeft
met de wet was.
toe dat zij fouten
et door 'iemand die
s kende' in familie-
letrekken en door
diens rol aanvankelijk te ont
kennen. Zij had dit gedaan, zo
zei ze, om haar gezin tegen de
pers te beschermen.
Foster bleek in Groot-Brittannië,
de Verenigde Staten en Australië
te zijn veroordeeld wegens op
lichting, voornamelijk bij de ver
koop van vermageringspillen.
Hij is september in Groot-Brit-
tannië tot ongewenst persoon
verklaard. Een van de beschul
digingen in de pers luidde dat
Cherie Blair druk heeft uitgeoe
fend op het ministerie van bin
nenlandse zaken en de immi
gratiedienst om de uitwijzing
van Foster te versnellen.
De oppositie verwijt Blair mis
bruik van haar positie te hebben
gemaakt. Bovendien zou zij het
publiek hebben wijsgemaakt
niets te weten van het criminele
verleden van Foster. De Conser
vatieve Partij eist nu een onaf
hankelijk onderzoek naar het in
cident. De regering wees dit als
onnodig van de hand. Blair nam
zijn vrouw gisteren in bescher
ming. Er is geen politieke be
moeienis met de zaak geweest,
verzekerde hij in een vraagge
sprek met de Financial Times.
Cherie Blair, een van de topad
vocaten van Groot-Brittanië, lag
een paar maanden geleden ook
al onder vuur. Toen door de op
merking dat jonge Palestijnen
'geen andere hoop hebben dan
zichzelf op te blazen'. Zij zei dit
enkele uren nadat een Palestijn
zichzelf had opgeblazen, waar
door negentien Israëliërs om
kwamen. De opmerking leidde
tot grote woede bij vooral de te
genstanders van premier Blair.
g/dpa - Wat menig-
Jaktijk al ziet gebeu-
ook uit onderzoek;
»et stuur telefoneert,
r, ook als hij of zij
i vastgesteld dat au-
die al bellend op
rijden het gas later
jook later remmen
jaan zouden hebben
gladden gebeld", al-
^lische onderzoeker
teffner van de Grif
fith Universiteit in Southport.
Daarnaast bemerkten de onder
zoekers ook dat automobilisten
tijdens het bellen harder rem
men en langzamer om hinder
nissen heen rijden dan anders.
In tegenstelling tot andere on
derzoeken naar bellen in de au
to, die veelal in simulatoren
worden gehouden, voerden de
Australische wetenschappers
hun onderzoek uit op de weg,
waardoor zij ook inzicht kregen
in effecten als de middelpunt
vliedende kracht in bochten.
Uit een recent onderzoek in de
VS bleek dat het aantal verkeers
doden als gevolg van bellen tij
dens het autorijden sterk is ge
stegen. Twee jaar geleden waren
het er 1.000, nu zijn het er onge
veer 2.600. Het aantal gewonden
zou rond de 57.000 liggen. In de
VS is alleen in de staat New York
handsfree bellen in de auto ver
plicht
door onze correspondent
Henk Glimmerveen
bordeaux - Het zuidwesten van
Frankrijk barst op dit moment
van de crisiscentra. Iedere zichzelf
respecterende gemeente heeft
zijn eigen bunker, en in Pau en
Bayonne wordt al dat gecoördi-
neer nog eens dunnetjes overge
daan. Het probleem met de cen
tra is alleen dat er geen crisis is.
Althans nog niet.
De olie en teer uit de vergane
tanker 'Prestige' worden door de
wind uit het oosten weer rich
ting Spaanse kust gestuwd.
Voorlopig lijkt de kust van
Frankrijk gespaard te blijven.
Maar het nieuws uit Spanje dat
de tanker dagelijks zo'n 125 ton
olie (ruim 125.000 liter) de zee in
blijft spuwen, zorgt voor hoog
spanning, zowel in Spanje als in
Frankrijk. De regering in Parijs
heeft het zekere voor het onze
kere genomen.
De kustwachten van Frans Bas
kenland en Les Landes hebben
honderden meters drijvende
'slurven' ter beschikking gekre
gen om de olie uit de havens en
van de stranden te houden. Ma
rineschepen en gevorderde vis
sersboten moeten op volle zee
in speciale netten de klonters
teer onderscheppen. Te land
zijn duizend specialisten uitge
rust met rubberen pakken en
speciale handschoenen om
meteen in actie te komen, als de
teer dan toch de kust bereikt.
Bovendien ligt een indrukwek
kende hoeveelheid chemisch
spul klaar, 'Balarep' genaamd,
dat op de rotsen kan worden ge
spoten om te voorkomen dat
olie en teer zich vasthechten
aan de stenen.
Greenpeace Frankrijk is onder
de indruk van de manier waar
op de Franse autoriteiten zich
sinds de ramp met de Erika voor
de kust van Bretagne, nu drie
jaar geleden, hebben ingespan
nen om extra maatregelen tegen
dergelijke milieurampen te tref
fen. Directeur Bruno Rebelle
van de Franse afdeling van
Greenpeace acht het vinden van
olievlekken in de Golf van Biska
je echter vooral veel lijken op
het vinden van een naald in een
hooiberg. Hoe langer de olieres
ten op zee blijven, hoe groter de
kans dat ze niet meer zijn op te
sporen of waar te nemen.
Het is een scenario dat bij de
kustwacht in Brest het meest
wordt gevreesd. Kapitein Jérome
Erulin voorziet dat de olievlek
ken uiteenvallen en dat er brok
ken teer overblijven van hooguit
twee decimeter doorsnede. „Die
zijn niet meer op te sporen",
zegt hij. En als de uitstoot van
olie van de Prestige niet snel
stopt, kan het best zo zijn dat de
kusten van Spanje en Frankrijk
tot ver in het volgende jaar be
dreigd blijven, waarschuwt de
marineofficier.
De bewoners van St. Jean-de-
Luz, een prachtig vissersplaatsje
dichtbij de Spaanse grens, heb
ben weinig goede woorden over
voor de Spaanse autoriteiten,
die weigerden de Prestige naar
de wal te laten slepen, en juist
opdracht gaven de gehavende
tanker verder open zee in te stu
ren. „In plaats de ramp te be
heersen heeft men willens en
wetens het risico genomen dat
de hele Atlantische kust onder
de olie komt te zitten, van Gali-
cië tot Noord-Frankrijk. En wel
licht nog verder noordwaarts."
De Franse kustplaatsen aan de
Golf van Biskaje zijn voor hun
voortbestaan vrijwel volledig af
hankelijk van de visvangst en
het toerisme. Men is als de dood
dat de olie van de Prestige de
stranden van Les Landes be
reikt.
Om zich in te dekken tegen mo
gelijke economische rampspoed
hebben de oesterkwekers in het
iets noordelijker gelegen Arca-
chon zelfs de hulp ingeroepen
van een notaris. Doel was offici
eel vast te stellen dat het water
en de stranden op geen enkele
manier last hadden van olie of
teer.
„We zitten twee weken voor de
kerst. Het traditionele kerstdiner
in veel Franse gezinnen begint
met oesters. Maar als er olie op
het strand ligt, wordt er geen
oester meer gegeten", legt een
kweker uit.
De notaris heeft in processen-
verbaal de afwezigheid van de
Prestige-smurrie laten aanteke
nen. „En dat is belangrijk, als we
onverhoopt straks bij onze ver
zekeringsmaatschappij moeten
aankloppen voor schadevergoe
ding."
barcelona/gpd - Uit de twee
wrakstukken van de Griekse tan
ker Prestige lekt per dag 125 ton
zware olie. In dit tempo zal het
minstens een jaar duren voordat
de vervuiling stopt. Dit heeft een
Spaanse onderzoekscommissie
berekend aan de hand van de
gegevens van de mini-onderzee-
er Nautile.
De tanker zonk half november
op ruim tweehonderd kilometer
voor de Spaanse kust Het schip
brak in twee delen, en zonk naar
een diepte van 3.600 meter. In
de twee wrakstukken zat nog
50.000 ton olie. Ongeveer 25.000
ton was al uit het schip ge
stroomd toen het op 13 novem
ber lek sloeg voor de kust van
Galicië.
De duikboot, die al een week
lang onderzoek doet naar het
wrak, heeft 14 scheuren geteld
waardoor de olie naar buiten
stroomt. Het duurt een dag
voordat de olie aan het zeeop
pervlak verschijnt. Op de plaats
waar het schip zonk, drijft nu
een olievlek van 57 bij 18 kilo
meter.
Het Rotterdamse bergingsbedijf
Smit Internationale denkt met
een robot de achtergebleven ru
we olie uit de gezonken tanker
Prestige te kunnen halen. De
uitwerking van een plan daar
voor is in een vergevorderd sta
dium, zo maakte het bedrijf
vanochtend bekend. Wie de re
kening gaat betalen, weet Smit
niet. Het plan wordt naast de
Spaanse en Portugese regerin
gen ook aan de Europese Com
missie voorgelegd.
De twee Nederlandse oliebe-
strijdingsschepen Rijndelta en
Arcade zijn, samen met schepen
uit andere landen, ter plaatse
om de olie op te zuigen.
tel aviv/gpd - Yossi Beifin, een
van Israëls architecten van het
Oslo-vredesproces, lijkt van het
politieke toneel te zijn verdre
ven. Voorverkiezingen in zijn
Arbeiderspartij bezorgden hem
gisteren een 36ste en zo goed als
onverkiesbare, plaats op de kan
didatenlijst voor de Knesset.
Ook twee andere bekende vre
desactivisten, Yael Dayan en
Tsali Reshef, verliezen hun
plaatsen in het parlement
De lijst van de Arbeiderspartij
wordt gedomineerd door aan
hangers van de voormalige mi
nister van defensie, Benjamin
Ben-EIiezer. Daarmee is de kans
toegenomen dat de partij na de
Knesset-verkiezing van 28 janu
ari opnieuw toetreedt tot een
centrum-rechtse regering onder
leiding van premier Ariel Sha
ron.
De nederlaag van Beilin kwam
niet helemaal als een verrassing.
Het kamp van Ben-Eliezer bin
nen de partij is goed georgani
seerd, en zijn aanhangers had
den een appeltje te schillen met
de linkervleugel, nadat hun
voorman het partijleiderschap
verloor aan Amram Mitzna. Bei
lin had eerder dit jaar verklaard
dat hij de partij zou verlaten en
een nieuwe sociaal-democrati
sche groepering zou vormen als
Ben-Eliezer als leider zou wor
den herkozen. Zijn belangrijkste
grief tegen Ben-Eliezer was
diens fervente steun aan meere-
geren met Sharons Likud.
Beilin is nu een politicus zonder
partij. Yossi Sarid, leider van de
liberale Meretz, zei gisteren dat
mensen als Beilin, Dayan en
Reshef, in zijn partij thuishoren.
Maar het lijkt niet waarschijnlijk
dat hij Beilin een verkiesbare
plaats in Meretz zal aanbieden.
De partij heeft haar kandidaten
lijst al vastgesteld en de uiterste
datum voor het indienen van de
lijsten is morgen.
door onze correspondent
Windy Kester
oslo - De Amerikaanse oud-pre
sident Jimmy Carter (78) heeft
gisteren in de Noorse hoofdstad
Oslo de Nobelprijs voor de Vre
de in ontvangst genomen. De
Democraat krijgt de prijs ter
waarde van 1,1 miljoen euro
voornamelijk vanwege zijn inzet
voor het in 1978 tussen Israël en
Egypte gesloten Camp David-
akkoord. Eigenlijk had het
Noorse Nobelcomité Carter de
prijs toen al willen laten delen
met Begin en Sadat, maar de
Amerikaan werd toen niet geno
mineerd.
Tijdens zijn huldigingspeech in
het stadhuis van Oslo waar
schuwde Carter tegen het voe
ren van een oorlog om een an
dere oorlog te voorkomen. Een
preventieve oorlog heeft volgens
hem rampzalige gevolgen voor
de wereld.
Een dag eerder al verklaarde hij
op een persconferentie dat de
meeste haat in de wereld voort
komt uit het conflict in het Mid
den-Oosten. Hij zei teleurge
steld te zijn over de inzet van de
Verenigde Staten om vrede in
die regio te creëren. Na Camp
David is er, zo meent Carter, bit
ter weinig vooruitgang geboekt.
Tegelijkertijd zei Carter presi
dent Bush' aanpak van Irak te
steunen. Het mandaat van de
VN-Veiligheidsraad is hiervoor
wat hem betreft cruciaal. Zijn
raad aan Bush: „Doe niets een
zijdig, maar alles via de Veilig
heidsraad. Geef de wapenin
specteurs een kans en concen
treer je op de massavernieti
gingswapens in plaats van op
een wisseling van de macht in
Bagdad."
Als Irak aan de voorwaarden van
Uit handen van de voorzitter van het Nobel-comité ontving de Amerikaanse oud-president Jimmy Carter
gisteren in Oslo de Nobelprijs voor de Vrede. Foto: EPA/Björn Sigurdson
de VN voldoet, ziet Carter geen
reden voor oorlog. Hij noemde
het 'volslagen onzin' dat de toe
gang tot de olievoorraden en de
olieprijzen voor Bush reden
zouden zijn in te grijpen in het
Midden-Oosten. In tegenstelling
tot Bush verklaarde Carter zich
verder een groot voorstander
van de oprichting van het Inter
nationale Strafhof in Den Haag.
Toen de winnaar van de vredes
prijs voor dit jaar in oktober be
kend gemaakt werd, gaf de
voorzitter van het Noorse No
belcomité Gunnar Berge aan dat
de toekenning van de prijs aan
Carter kon worden opgevat als
kritiek op de minder vreedzaam
ingestelde Bush en diens Irak-
politiek. Dit was opmerkelijk
omdat het comité traditioneel
zeer terughoudend is in politie
ke commentaren.
Carter was president van 1977
tot 1981. Zijn termijn wordt over
het algemeen niet als een groot
succes gezien. Nobelcomité-
voorzitter Berge noemde Carter
in zijn voordracht 'misschien
niet de meest effectieve presi
dent, maar zeker de beste ex-
president die de Verenigde Sta
ten ooit gehad hebben'.
De afgelopen twintig jaar heb
ben Carter en zijn echtgenote
zich via hun Carter Center inge
zet voor vrede en ontwikkeling
in 65 verschillende landen. „Hij
is een a-typische gepensioneer
de, die met de jaren alleen maar
radicaler en kritischer wordt",
aldus het Nobelcomité.
Gisteren, op de sterfdag van Al
fred Nobel, de grondlegger van
de prijzen, werden tevens de
Nobelprijzen voor natuurkunde,
scheikunde, medicijnen, litera
tuur en economie in Stockholm
uitgereikt De 73-jarige Hongaar
Imre Kertész ontving de prijs
voor de literatuur. De Nobelprijs
voor de medicijnen werd ge
wonnen door de Britten Sydney
e
'Nobelprijs seksistisch'
Op de dag dat in Noorwegen
en Zweden de Nobelprijzen
werden uitgereikt, hebben
negen prominente Zweedse
vrouwen de prijs 'een seksis
tische instelling' genoemd.
In een artikel in de krant Af-
tonbladet schreven zij dat het
moment weer is aangebro
ken dat Zweden 'zich voor de
hele wereld belachelijk
maakt'. „Vandaag worden de
Nobelprijzen uitgereikt aan
een rij mannen. Niets nieuws
van het pinguinfront, zou je
kunnen zeggen. Hoe is dit
mogelijk in 2002?", schreven
de vrouwen, erop wijzend
dat vrouwen slechts 3 pro
cent van de Nobelprijswin
naars uitmaken. De vrouwen
zeiden zich te yhamen dat
juist Zweden, dat gelijkheid
tussen de seksen hoog in het
vaandel draagt, gastheer is
van 'zo'n seksistische instel
ling' als het Nobelcomité.
Brenner en John Sulston alsme
de de Amerikaan Robert Hor-
vitz.
De natuurkundigen Raymond
Davis en Riccardo Giacconi en
de Japanner Masatoshi Koshiba
delen de prijs voor de natuur
kunde. John Fenn (VS), Koichi
Tanaka (Japan) en Kurt
Wüthrich (Zwitserland) werden
gelauwerd voor hun prestaties
in de scheikunde. Daniel
Kahneman (VS-Israël) en Ver
non Smith (VS) hebben zich vol
gens het Nobelcomité onder
scheiden met hun werk in de
economische wetenschappen.
Vier hospiks van het Amerikaanse leger bukken
om niet te worden geraakt door de wieken van
een Blackhawk-helikopter tijdens een oefening in
Koeweit die deze week is begonnen. De oefening
gaat zeker een week duren, en wordt geleid door
Tommy Franks, de bevelhebber van de Amerikaan
se troepen in het gebied rond de Perzische Golf.
Details wil het leger niet geven, maar vermoedelijk
gaat het om een oefening voor een eventuele in
vasie in Irak. Tijdens de oefening hebben ongeveer
250 Amerikaanse militairen een voedselvergifti
ging opgelopen. Twee van hen zijn in het zieken
huis opgenomen. Dat heeft een legerwoordvoer-
der vanochtend gemeld. Het is nog onduidelijk
wat de bron is geweest van de vergiftiging. De
voedingsmiddelen voor de Amerikaanse militairen
die in Koeweit zijn gestationeerd, worden geleverd
door een Amerikaans bedrijf.
Foto: Reuters/Chris Helgren
londen/anp - Kofi Annan, de secretaris
generaal van de Verenigde Naties, is niet
blij met de wijze waarop de Veiligheids
raad is omgegaan met het Iraakse wa
penrapport. In een uitzending van de
BBC World Service noemde hij de zaak
gisteren 'betreurenswaardig'.
Vooral de rol die de Verenigde Staten
hebben gespeeld, leidde tot ongenoe
gen in sommige kringen. Washington
kreeg toestemming de enige complete
kopie van het rapport te bewerken,
vóór die wordt vrijgegeven aan de niet-
permanente leden van de Veiligheids
raad.
Annan vindt het besluit om dit te doen
goed, maar noemde de 'aanpak en stijl
fout'. Behalve de VS kregen ook de vier
andere permanente leden van de Vei
ligheidsraad (China, Rusland, Frankrijk
en Groot-Brittannië) een volledige ver
sie van het wapenrapport.
De tien niet-permanente leden van de
Veiligheidsraad krijgen over tien dagen
een gekuiste versie. Verscheidene niet-
permanente leden hebben deze han
delswijze bekritiseerd. Roulerende le
den zoals Syrië, Noorwegen en Mexico
voelen zich tot tweederangs natie gede
valueerd.
Bagdad is ontsteld over de manier
waarop met het rapport wordt omge
sprongen. De Iraakse regering beweert
dat de VS in het rapport zullen gaan
knoeien om een oorlog te rechtvaardi
gen. De chef van de wapeninspecties in
Irak, de Zweed Hans Blix, benadrukte
echter dat materiaal uit het enorme
dossier wordt gehaald om ieder risico
van verdere verspreiding van massaver
nietigingswapens te voorkomen.
Het rapport wordt nu geanalyseerd
door de VN-missie en door de vijf grote
mogendheden die de Tweede Wereld
oorlog wonnen. Zij moeten proberen
snel vast te stellen of de Irakezen met
het rapport opening van zaken geven of
dat nalaten.
Intussen is de jacht naar vermeende
massavernietigingswapens in Irak ver
der opgevoerd na de komst van meer
wapeninspecteurs. In totaal hebben de
UN Monitoring and Verification Com-
mision (Unmovic) en het Internatio
naal Atoomenergie Agentschap (IAEA)
nu zeventig inspecteurs in Irak.
Een team van inspecteurs arriveerde
vanmorgen bij het al-Karama complex
in het noorden van Bagdad. Hier wer
den voor 1991 onder meer controle- en
geleidingssystemen voor al-Hussein ra
ketten gemaakt. Het was de tweede
controle van dit terrein sinds de in
specteurs weer in Irak zijn.
