Polen ergert
Brussel met
nieuwe eisen
BUITENLAND
Vétat eest moiy vindt Berlusconi
Chavez wil via Interpol
zijn onschuld bewijzen
'Historisch' akkoord Jakarta en Atjeh Bevolking Atjeh reageert argwanend
USS George H.W. Bush
Iraakse oppositie in Londen bijeen
Verdachten van aanslagen
Onderhandelingen voor toetreding
DINSDAG IQ DECEMBER 2002
cheuren in
ontdekt
Franse onderzee
drie scheuren ont-
imp van de gezon
der Prestige. Daar
J net als uit twee eer-
1 Nautile ontdekte
i de achtersteven en
vier scheuren in de
lis de Spaanse vice-
joy moet nu worden
hoeveel brandstof
|r zou kunnen ko
er een kans is dat de
ior de lage tempera-
öodem van de zee.
an wetenschappers
de gegevens. Het
Og circa 50.000 ton
jrd ligt op 3.500 me-
n de bodem van de
JDceaan.
rrestaties
ssar
ndonesische politie
vee mannen gear-
mogelijk betrokken
inslagen in Makas-
,Sulawesi. Nog één
lie de aanslagen zou
pördineerd, is
lg. Donderdag ont-
'assar (of Ujung
frt na elkaar twee
tn in een McDo-
'ander in een auto-
Daarbij vielen drie
lolitie gaat uit van
verdachten, van
■r zijn opgepakt.
loor winter
kenland
tl plotselinge inval
»r heeft het afgelo-
ïde en gisteren ge-
is in het verkeer in
»sten van Grieken-
Kuurt van de stad
lar een pak sneeuw
Centimeter ligt,
öttenden van auto's
en worden gehaald.
f eerboten die de
•.net de eilanden
onderhouden,
meer uitvaren. In
|y het gebied was het
graden onder nul,
Vaterdag vele bewo-
een caféterras van
e weer genoten,
•kenland is getrof-
^stromingen. Voor-
rond de stad Kate-
"\r 60 kilometer ten
ialoniki, werd
r ïen.
"rschuiving
it Brazilië
eis - Landverschui-
odderstromen heb-
istens 39 mensen
cost in de Brazili-
aats Angra dos
van Rio de Janei-
n nog veertig men-
Gevreesd wordt
a hen ook zijn om-
aar schatting 1.500
P/dakloos geworden.
IJhuivingen zijn het
evige regenval.
jidenrond
geluwd
Sie regenval heeft
^lopig een einde
i de hevige bos-
.d de Australische
Maar met droog
er in het vooruit-
de autoriteiten dat
iveer zullen oplaai-
i heeft de branden
„Het is rustig,
ït voorbij", waar-
i woordvoerder van
:r vanochtend. Het
[haarden is door de
imen van ongeveer
ider dan zestig.
door onze correspondent
Bob Kroon
genève Het akkoord dat giste
ren in Genève werd getekend
door de Beweging Vrij Atjeh
(GAM) en de Indonesische rege
ring moet een eind maken aan
26 jaar van bloedige opstand en
onderdrukking in de Noord- Su-
matraanse provincie.
Op papier ziet het er allemaal
veelbelovend uit: een wapenstil
stand, geleidelijke ontwapening
van de GAM-strijders, Indonesi
sche politie in plaats van ge
welddadige legertroepen, zelf
bestuur voor de vier miljoen At-
jehers, een aandeel van zeventig
procent in de rijke olie- en aard
gasopbrengsten en verkiezingen
in 2004, voor onder meer een ei
gen gouverneur.
Bij de ondertekening in de Villa
Mon Repos aan het Meer van
Genève torende de Amerikaanse
bemiddelaar, generaal bd An
thony Zinni, gisteren hoog uit
boven de twee ondertekenaars,
de Indonesische 'superminister'
van staatsveiligheid, Susilo
Bambang Yudhuyono en rebel-
lenchef Zaini Abdullah.
De 'Overeenkomst tot Beëindi
ging der Vijandelijkheden' kreeg
handen en voeten op een recen
te donorconferentie in Tokyo,
waar Amerika, de EU, Japan, de
Wereldbank en de Aziatische
Ontwikkelingsbank steun toe
zegden voor de wederopbouw
van de geteisterde provincie.
Verder wordt de naleving van al
le vreedzame geloften nauwlet
tend in de gaten gehouden door
een ploeg van 150 internationale
waarnemers uit Thailand en de
Filippijnen, die al binnen enkele
weken ter plaatse moet zijn.
Het belang dat de Indonesische
regering aan het 'historische ak
koord' hecht, blijkt uit de aan
wezigheid een zware delegatie
onder leiding van oud-vier ster-
rengeneraal en ex-stafchef Yud
huyono, waarin ook vertegen
woordigers van het Atjehse pro
vinciale bestuur waren opgeno
men. „We nemen onze toezeg
gingen en verplichtingen in deze
overeenkomst bloedserieus", al
dus Yudhuyono gisteren in Ge
nève.
„Wij staan klaar om onze broe
ders en zusters in Atjeh, één van
de rijkste gebieden van Indone
sië qua natuurlijke rijkdommen,
cultuur en geschiedenis, bij te
staan bij de wederopbouw. We
moeten het gewoon samen kla
ren. Ik hoop dat de GAM-leiding
er ook zo over denkt, en in staat
is het akkoord af te dwingen on
der de verschillende fracties van
de GAM."
door onze correspondent
Theo Haerkens
Jakarta - „Zolang de GAM wapens heeft,
zijn wij niet veilig. Zo Tedeneert de bevol
king", aldus een waarnemer die al lange tijd
in Atjeh woont en werkt. De meest noorde
lijke provincie van Sumatra was tientallen
jaren het toneel waar het Indonesische leger
en de Beweging Vrij Atjeh (GAM) strijd le
verden met elkaar.
Na de val van president Soeharto probeerde
diens opvolger Habibie een eind te maken
aan het legergeweld. Hij bood excuses aan
en beperkte de militaire macht. Habibie be
loofde gerechtigheid en hulp om de econo
mie op poten te zetten. Daar bleef het bij.
Voor de mensenrechtenschendingen gingen
slechts enkele lagere militairen het gevang
in, hogere officieren bleven buiten schot.
De volgende president, Abdurrahman Wa
hid, zegde de sterk islamitische regio meer
autonomie toe en de vrijheid moslimwetge
ving in te voeren, al zat lang niet iedereen
daar op te wachten. Ook beloofde hij de re
gio een aanzienlijk deel van de revenuen uit
Atjehs rijke voorraad aan olie en gas.
Wahid zaaide aanvankelijk verwarring door
te stellen dat een referendum zoals in Oost-
Timor ook in Atjeh mogelijk zou zijn. Tege
lijkertijd verzekerde hij zich ervan dat geen
ander land de separatisten steunde. De
voormalige moslimleider moest met een ko
gelvrij vest op bezoek in de hoofdstad Ban-
da Atjeh, want vrede of recht wist ook hij
niet te bewerkstelligen. Moord en afpersing
gingen door, waarbij vaak onduidelijk was
welke partij verantwoordelijk was.
Dat de separatisten niet vrijuit gingen was
echter allang geen vraag meer. Minister van
veiligheid, ex-generaal Susilo Bambang
Yudhoyono, beëindigde nog onder Wahid
de 'humanitaire gevechtspauze' omdat de
GAM die misbruikte om zijn positie te ver
sterken.
Onder Wahids opvolger, de nationalistische
Megawati Soekarnoputri voor wie de een
heid van het land het hoogste goed is, ging
het leger terug om verloren terrein te her
overen.
Voor veel Atjeh'ers, die in de jaren zeventig
sympathiseerden met de Robin Hood-achti-
ge wijze waarop de GAM Soeharto bestreed,
was de maat vol. „Het kwaad zit in Atjeh
zelf, het gaat niet om fricties tussen Atjeh en
Jakarta", verduidelijkt de waarnemer. De
GAM perste af en recruteerde onder dwang
mannen én vrouwen voor het rebellenleger.
Bij terugkeer stuitten de militairen op min
der weerstand bij de bevolking dan in het
verleden. „Er gingen nog zaken mis, maar
men gedroeg zich beter", signaleert de
waarnemer, die niet met zijn naam in de
krant wil. Het leger zette de separatisten zó
onder druk dat de boeren weer naar hun ak
kers durfden en de GAM gedwongen werd
te onderhandelen. Het onafhankelijkheids
streven mag alleen nog via verkiezingen
worden nagestreefd.
De grote vraag blijft wat de waarde is van
het akkoord, en wie het eigenlijk heeft geslo
ten. Bevelhebbers in het leger beten er giste
ren geen twijfel over bestaan dat de GAM
zich niet kan veroorloven het bestand te ne
geren. Over één ding is iedereen het wel
eens: het akkoord is absoluut niet meer dan
het begin van een oplossing voor de ellende
in Atjeh.
Washington - Getooid met een USS George H.W. Bush-petje bekijkt de Amerikaanse
oud-president George Bush het model van een nieuw vliegdekschip dat naar hem is ver
noemd. De vader van de huidige Amerikaanse president zei zeer vereerd te zijn met het
besluit van de marine. „Dit schip zal over de hele wereld symbool staan voor de vastbe
slotenheid van ons land en het karakter van president George Herbert Walker Bush", al
dus onderminister voor de marine, Gordon England. Woordvoerder Ari Fleischer van het
Witte Huis zei niet te weten in hoeverre de huidige president een stem heeft gehad in de
naamgeving van het nieuwe vliegdekschip. De USS George H.W. Bush wordt momen
teel gebouwd in Virginia, en moet in 2009 gereed zijn. Het zal het laatste schip zijn in
een reeks van tien oorlogsbodems uit de Nimitz-klasse, die over kernaandrijving beschik
ken en 4,5 miljard dollar per stuk kosten. Het negende, dat in mei in de vaart zal worden
genomen, is de USS Ronald Reagan. Foto: AP/Heesoon Yim
Premier wil het liefst ook president worden
1e satelliet
gestort
een mislukte lan-
Jovember is van-
^4l0 miljoen euro
wjopese telecommu-
0U^et Astra KI gecon-
iel^ Grote Oceaan ge-
ildde het Russische
interfax uit Mos-
Üiet steeg vorige
inuit Kazachstan,
:e nooit zijn be-
om de aarde door-
Ie stuwraketten
"«tra KI, onder meer
tr het doorgeven
71 verkeer, is met toe-
!6 jiin de Europese ei-
jr 5 gestort.
fjjtoreanen
;e missie
ie Noord-Koreanen
heil gezocht in de
issade in Peking. Ze
Ïuid-Korea. Dat
IDmatieke kringen
fcgedeeld. Dit jaar
j al zeker honderd
uien hun land om
idse ambassades in
D7Jet meer welvaren-
ïa te komen. Diplo
mmen dat zich mo-
door onze correspondent
Hans Geleijnse
rome - De meest populaire en meest be
trouwbaar geachte Italiaanse politicus van
het moment, president Carlo Azeglio
Ciampi, vierde gisteren zijn 82ste verjaar
dag. Een van de eersten die het staats
hoofd telefonisch feliciteerden was pre
mier Silvio Berlusconi. Het moet Ciampi
vreemd te moede zijn geweest.
Alleskunner Berlusconi zaagt nameUjk
opzichtig aan de stoelpoten van de presi
dent. Berlusconi wil in Itaüë net zo'n pre
sidentieel systeem invoeren als in Frank
rijk, Uefst volgend jaar al. Hij wenst een
staatshoofd met werkeÜjke pobtieke
macht. Driemaal raden wie Itabë's eerste
'president met ballen' moet worden als
de plannen doorgaan.
Het was een poÜtiek één-tweetje volgens
beproefd Itaüaans recept. De Lega Nord
van de popuüstische Umberto Bossi
krijgt een controversiële initiatiefwet
door de Senaat die bevoegdheden van de
centrale overheid overhevelt naar de re
gio-besturen. Volgens de machteloze op
positionele minderheid legt de Bossi-wet
de bijl aan de wortels van de ItaÜaanse
eenheidsstaat.
Ook president Ciampi waarschuwt. De
verantwoordelijkheid voor onderwijs, ge
zondheidszorg en openbare veiügheid
weghalen bij de landelijke regering on
dermijnt de soüdariteit tussen regio's en
de nationale identiteit, is zijn boodschap.
En zijn advies: stel de wet bij.
Bossi reageerde woedend. Hij beschul
digt Ciampi van bemoeienis met parle
mentaire zaken ten gunste van de oppo-
sitie. Een fikse blunder, want het staats
hoofd, immers de verpersoonlijking van
de nationale identiteit, is boven zulke or
dinaire partijpolitieke kritiek verheven.
Berlusconi bemoeide zich ijlings met het
uit de hand gelopen debat. Voor de zo
veelste keer vergoelijkte hij het optreden
van Bossi, sprak tegelijkertijd zijn waar
dering uit voor de persoon en idealen
van Ciampi en kondigde vervolgens aan
dat er een regeringsplan voor 'institutio
nele hervormingen' komt. Italië krijgt als
het aan hem ligt een president met uit
voerende macht, net zoals Chirac dat is
in Frankrijk.
Het één-tweetje is af. Bossi mag blijven
proberen het 2,5 jaar geleden afgeschafte
separatistische ideaal van Padania, de
van het armlastige zuiden afgescheiden
rijke noordelijke staat, om te buigen in de
afgezwakte versie van een Italië met gro
tendeels autonome regio's. Berlusconi
kan zichzelf straks - hij heeft dat van de
zomer al aangekondigd - aanbieden als
president nieuwe stijl. Exit Ciampi, die
als staatshoofd een soort pater familias is
met bevoegdheden die het niveau van
linten doorknippen nauwelijks overstij
gen.
\nl;
jSchien wel 300.000
inen in het noord-
Ihina ophouden.
mombasa - De Kenyaanse politie
heeft gisteren door een computer
gemaakte afbeeldingen vrijgege
ven van twee mannen die ervan
worden verdacht betrokken te
zijn geweest bij de aanslagen op
Israëlische doelen in Kenya van
vorige week. Volgens de politie
zijn beide verdachten afkomstig
uit Arabische landen. Een zelf
moordaanslag op een hotel van
een Israëlische eigenaar in de
buurt van de Kenyaanse haven
stad Mombasa kostte op 28 no
vember dertien mensen het le
ven. Een aanslag op een vliegtuig
mislukte. Volgens de politie gel
den de twee als hoofdverdach
ten, maar zijn hun namen en na
tionaliteiten niet bekend.
Foto: Reuters
door onze correspondent
Harm Harkema
londen - De verzamelde Iraakse
oppositiegroeperingen houden
komend weekeinde in Londen
een congres ter voorbereiding
op een mogelijke afzetting van
Saddam Hussein door de Ame
rikanen. Dit heeft gisteren voor
zitter Sharif Ali bin al Hoessein,
voorzitter van het Iraakse Natio
nale Congres (INC) bekend ge
maakt.
Het INC is een paraplu-organi
satie voor een groot aantal ge
vluchte Irakezen en hun partij
en. Meer dan driehonderd afge
vaardigden, van de door de Iran
gesteunde Hoogste Raad voor
de Islamitische Revolutie (Sciri)
en de Iraaks-Koerdische KDP en
PUK tot de pro-Amerikaanse
INA en de Monarchistische Be
weging, nemen aan het congres
deel.
Volgens Sharif Ali, die blauw
bloed heeft en behalve voorzit
ter en woordvoerder van het
INC ook koning van Irak hoopt
te worden namens de Monar
chistische Beweging, is een wes
terse oorlog met Saddam Hus
sein vrijwel onvermijdelijk ge
worden, nu de Iraakse dictator
'ten onrechte pretendeert dat hij
niet beschikt over massavernie
tigingswapens en evenmin
werkt aan de vervaardiging
daarvan'.
Volgens Sharif Ali is het de be
doeling dat op het congres door
de verschillende partijen een ka
der wordt geschapen voor hoe
het verder moet in Irak, nadat
Saddam Hussein is afgezet. Sha-
door onze correspondent
Hetty van Rooij
brussel - In de slotfase van de
onderhandelingen over uitbrei
ding van de Europese Unie dreigt
Polen zijn hand te overspelen. Per
Stig Möller, de minister van bui
tenlandse zaken van de huidige
EU-voorzitter Denemarken, waar
schuwde de Poolse regering gis
teren om geen overdreven eisen
te stellen en niet inhalig te zijn.
„Als Polen op het laatste mo
ment liever geen deel wil uitma
ken van de Unie, dan zullen we
dat moeten accepteren", dreig
de bewindsman in Brussel. Tij
dens de laatste rond van de on
derhandelingen voor de top in
Kopenhagen, die donderdag be
gint, kwam Polen met een lange
lijst aanvullende financiële eisen
die volgens velen volledig buiten
proportie zijn.
„De Polen komen met zó veel
dingen dat ze het heel moeilijk
maken om een goede deal te
sluiten. Ze moeten zelf op een
rijtje zien te krijgen wat ze echt
willen", aldus Möller. Volgens
de bewindsman hoeft de 'lange
lijst onderwerpen' de Poolse
toetreding niet in gevaar te
brengen. „Zo'n crisis is normaal
in de laatste fase van onderhan
delingen."
Voorzitter Prodi van de Europe
se Commissie reageerde minder
negatief op de aanvullende ei
sen van Polen. „Waarom geven
we simpelweg niet een beetje
meer geld aan de landen in het
oosten van Europa als dat nodig
is om tot een akkoord te komen.
Ik denk echt dat we dat moeten
dpen", zo zei hij vandaag in de
Deense krant Information.
Hij dringt er bij de EU-landen
op aan de tien kandidaatleden
de financiële steun te geven die
oorspronkelijk was begroot voor
de uitbreiding. Het bedrag dat
de Europese Unie in 1999 reser
veerde voor de uitbreiding in
het oosten is in totaal 2 miljard
euro hoger dan het financiële
pakket dat EU-leiders in oktober
overeen kwamen. Duitsland, dat
het meeste geld stort in het EU-
budget, zei gisteren al dat er nog
maar weinig financieel te ma
noeuvreren valt.
Tot nu toe hebben alleen Cy
prus en Slowakije de toetre
dingsonderhandelingen volledig
afgerond. Zij zijn bereid het
pakket te accepteren dat de
Unie biedt. Polen en Tsjechië
proberen in Kopenhagen het
onderste uit de kan te halen:
meer geld en grotere land-
bouwquota. De andere zes lan
den gaan in hun kielzog mee.
De verwachting de top in Ko
penhagen, die gepland is voor
donderdag en vrijdag, daardoor
tot ver in het weekeinde kan du
ren. Gisteren slaagden de on
derhandelaars er in Brussel in
om een groot aantal punten af
te ronden die voor de afzonder
lijke kandidaatlanden van groot
nationaal belang zijn. Zo mag
ook in de toekomst in Estland
op lynxen worden gejaagd, en
houdt Malta een lager BTW-ta-
rief voor voedsel en farmaceuti
sche producten.
Het één-tweetje levert echter nog geen
goal op. Het regent waarschuwingen aan
het adres van Berlusconi. „Druk geen
hervormingen door zonder steun van
een brede parlementaire meerderheid",
zegt Huisvoorziter Pierferdinando Casini.
„De premier luistert te veel naar bondge
noten met extremistische standpunten
en te weinig naar ons. Als dat zo blijft
stappen we op", dreigt de nieuwe UDC-
leider Marco Follini.
Toch sorteren al zijn schoten voor de
boeg wel effect. Berlusconi corrigeert
zichzelf voor een van zijn eigen tv-zen-
ders. „Natuurlijk kan een presidentschap
nieuwe stijl pas ingevoerd worden als de
ambtstermijn van onze president Ciampi
afloopt", zegt hij. Dat betekent dus in
2006. Dat is tevens het verkiezingsjaar,
als het kabinet de rit tenminste uitzit.
Daar durft niemand gif op in te nemen,
behalve de 65-jarige Berlusconi zelf.
rif Ali wijst erop dat alle betrok
ken partijen onderschrijven dat
Irak een democratische natie
dient te worden, de door Tehe
ran gesteunde islamitische SCI-
RI incluis.
Sharif Ali vergelijkt de huidige
toestand in zijn land met die in
Nederland tijdens de Tweede
Wereldoorlog. Zoals de Neder
landers bevrijd wilden worden
van de nazi's, zo wacht de Iraak
se bevolking op het j/ertrek van
Saddam.De VS gaan'intussen de
Iraakse oppositie militaire hulp
geven. President Bush heeft het
ministerie van defensie opge
dragen ruim 90 miljoen euro uit
te trekken om oppositiegroepen
te voorzien van militaire trai
ning en uitrusting, zo maakte
het Witte Huis gisteren bekend.
door onze correspondent
Frans Lindenkamp
sao paulo - De zwaar onder
vuur liggende Venezolaanse
president Hugo Chavez heeft de
hulp ingeroepen van internatio
nale politieorganisatie Interpol
om te bewijzen dat hij niet ach
ter het bloedbad van afgelopen
vrijdag steekt. De oppositie - die
met een nationale staking van
onbeperkte duur zijn vertrek
probeert te bespoedigen - houdt
Chavez verantwoordelijk voor
de dood van drie van haar me
destanders in Caracas.
In zijn wekelijkse programma
op radio en tv meldde Chavez
dat hij Interpol heeft ingescha
keld om de waarheid boven tafel
te krijgen. Hij beschuldigt tv-
zender Globovision er van het
nieuws over één van de schut
ters te hebben gemanipuleerd.
Volgens hem bedrijven de me
dia 'terrorisme'. Globovision -
een notoir criticus van Chavez -
zond dezer dagen een videotape
van de dader uit, die werd ge
maakt door een amateur-filmer.
De man, een in Venezuela wo
nende Portugees, liep mee in
een protestmars van Chavez-ge-
zinden. Maar volgens het staats
hoofd was de schutter op de dag
van de demonstratie onderweg
vanuit Portugal naar Venezuela.
„Hij arriveerde enkele uren voor
het bloedbad op luchthaven van
Caracas. Op zijn zachts gezegd
vreemd", aldus Chavez in zijn
rol van presentator.
Het is niet de eerste keer dat
Chavez en de oppositie elkaar
betichten van het aanrichten
van een bloedbad. Het staats-
Venezuela riskeert
boete van 6 miljard
Venezuela riskeert een boete
van 6 miljard euro als het
zijn olieleveranties in de
cember niet nakomt. Dat
stelde de topman van de Ve
nezolaanse olie-industrie,
president A. Rodriguez van
staatsbedrijf PDVSA, gister
avond. Zowel de productie
als de uitvoer van olie ligt
stil. Venezuela is de vijfde
olie-exporteur ter wereld.
Op de termijnmarkt in
Londen daalde de prijs van
een vat Brent-olie vandaag
met 0,8 procent tot 25,55
dollar.
hoofd houdt nog steeds vol dat
de zeventien doden die in april
vielen tijdens een tegen hem ge
richte protestmars het werk wa
ren van zijn tegenstanders. Op
het bloedbad toen volgde een
staatsgreep. Die mislukte omdat
er niet voldoende respons uit
het leger kwam. Daardoor kon
Chavez na twee dagen gevan
genschap weer op zijn post te
rugkeren.
De spanning in Venezuela blijft
om te snijden. Door de acht da
gen oude staking is een tekort
aan benzine ontstaan. Chavez
heeft het leger opdracht gegeven
olie-opslagplaatsen van de staat
te bezetten om de distributie te
garanderen. Ook is de bevolking
aan het hamsteren geslagen. Als
de staking aanhoudt, dreigt het
staatshoofd de noodtoestand af
te kondigen.
