DENKSPORT
t?
Sijbrands imponeert al bij voorbaat
a
a
M
Peter Leko slaapt en snurkt
Duits brieftarief met 0,01 verlaagd
uub Bertens op
n best in 4-3 fit
A
R
A
R
0
P
E
E
A
T
0
HDC965
ZATERDAG 7 DECEMBER 2002
1 BRIDGE
PUZZEL
DAMMEN
Marijke van der Pas
feesterklasse viertallencompetitie
gedurende drie weekenden voor
gespeeld. De nummers één en twee
fzich voor de halve finales. De num-
}r tot en met zeven spelen voor de
ferige plaatsen in die halve finales,
j, de regerend landskampioen, staat
weekenden bedroevend op een ne-
laats. Na een leuke eindsprint in het
n laatste weekend hebben Bakkeren-
6, Van Cleeff-Vis en Paulissen-Nab
net voor de kwartfinales weten te
l. In het eerste spel slepen Bakkeren-
s veel punten uit het vuur.
H 3 2
*2
AB97
V 9 7 6 2
N 4 108 7 6
187 4 3 B 9
WT° 4 6432
Z A 5 4
4 A B 9 5
V 1065
H V 8
H B 8
int met 1*. West probeert roet in
te gooien met een sprong naar 3P.
te paren komen daama terecht in
&t contract is 4V een belangrijke
fe leiders snijden over oost die be-
net de lengte schoppen en gaan één
Wckeren geeft na 3* een negatief
en denkt na 34 van zijn partner dat
14-3 fit een beter eindcontract zal
en in een 4-3 fit is niet ieders vak
rgelijke contracten kun je goed aan
irtens overlaten. West start met har-
jeelt de kleur door. Bertens troeft in
ny en weet na het vallen van boer-
jat die kleur 7-2 zit. Als de troeven
n, is 44 niet te maken, dus concen-
rtens zich op een 4-2 zitsel. Omdat
ptgekomen met harten heeft hij
pnlijk geen singleton. Bertens gaat
en 2-7-2-2 verdeling. Hij speelt
i klaveren naar de heer en weet, als
ioudt, dat het aas bij oost zit. Dat is
Jllend want het lijkt erop dat west
heer aan slag kan komen. Als de
uit de dummy weg zijn, zal een der-
l harten de leider namelijk troefkort
an de veilige kant zit, verlegt Ber-
jaandacht naar de troefkleur. Het
Rekkelijk te snijden op troefvrouw
ftens ziet dat snijden helemaal niet
en zelfs desastreus afloopt als west
jveede heeft en alsnog een derde
jrten kan spelen. Bertens speelt na
ien schoppen naar het aas. Als de
lit incasseert hij eerst vier ruitensla-
ooit daarop een harten weg. Dan
weer klaveren. Oost neemt en
iveren terug. Het helpt allemaal
lens zit met 4B9 achter 4108 van
naakt zelfs elf slagen. Zou oost nog
hebben, dan eindigt Bertens met
en. Hij heeft dus heel goed gezien
en op 4V niet nodig en zelfs zeer
k is. Het spel levert Modalfa ver-
'IMP op.
teede spel staat Te Velde, spelend
Bsus, voor een zware klus.
Eric van Dusseldorp
-
4954
V 10843
H 8 3
A 6 5
N
0
VAHV976
1054
H B 10 4
4 108 53 2
P2
A V B 7 2
92
n oost (zwak, vijfkaart schoppen en
een vierkaart in een lage kleur)
Velde als zuid 4P. Na 44 van west
noord nog naar 5P. West start met
e leider troeft. Te Velde trekt de
oafcn begint goed door *B door te la-
Na ♦A troeft hij een schoppen en
lelP een afgetroefde klaveren wordt
sfatste schoppen getroefd. Met veel
lamen is het nuttig de bijkleuren te
en dat is wat Te Velde nu gedaan
beide handen heeft hij nog één
ilrie ruitens. Hij weet dat oost is be-
inet een vijfkaart. Als 4A goed zit, is
fcenvoudig maar ook met 4A bij
er nog vele kansen,
spel ligt, moet Te Velde 410 voor-
a de slag door laten lopen. Oost
slag met 4B maar is machteloos,
iten door, naar de heer toe, als na-
i de dubbelrenonce geeft het con-
Te Velde kan niet door de kaarten
en en speelt 44 voor met het idee
e leggen. Als west honneur-klein
lad en de honneur inlegt, kan hij
net 4H en is 410 de elfde slag. West
ipost en legt 49 ertussen, een ver-
kaart. Wat nu? In de praktijk is dui-
lend want oost heeft nog 4AVB sec
Velde gokt echter op 4A9, 4V9 of 4
j west en dekt met 4H. Hij is één
)ch is 49 duiken nog steeds in veel
goed. Bijvoorbeeld als west 4A9, of
aeeft. Te Velde heeft het spel mooi
maar helaas de finishing touch niet
P-
Oplossing
nummer 48
De twee gevraagde woorden van de puz
zel van vorige week waren:
HOUTKAC HEL en SPAANDERS
Kruiswoordraadsel
nummer 49
HORIZONTAAL: 1. De auto's van een
bedrijf: 8. klankgelijkheid; 9. Zijne
Keizerlijke Hoogheid (Fr.); 10. bloeiwijze;
12. vereerd symbool: 13. Aziatisch land;
15. begunstiger; 16. cijferindicatie met
vloeibare kristallen; 18. koffiekamer; 20.
loven; 21. burgemeester (Fr.); 22. totali-
sator; 24. eenheid van lichtgevoeligheid;
26. Frans voegwoord; 28. gymnastiektoe-
stel; 30. Indonesisch eiland; 33. te koop
(afk.); 34. nauwkeurig; 35. aangroeiing;
36. voorzetsel; 37. hijswerktuig; 39.
Tibetaans leeuwhondje; 40. karaat; 42.
zwaardwalvis; 45. smalle sloot; 48. wer
kelijk; 49. vrouw; 51. zuidvrucht; 53.
Russisch voor vrede; 54. sterrenbeeld;
55. gehannes; 56. ruziemaken; 57. hert
achtig dier; 58. landtong; 60. vervoer
middel; 61. peuteren.
VERTICAAL: 1Aanrekenen; 2. houts
kool; 3. boom; 4. bolgewas; 5. onmeet
baar getal; 6. kraaiachtige vogel; 7.
defect; 8. bandiet; 11. district; 12. voor
zetsel; 14. keurig; 15. vaststaand; 16.
gemeen; 17. bezinksel; 19. meubelstuk;
23. zijde van een munt; 25. afgestompt;
27. Trans-Europa-express; 28. oorkonde;
29. stonde; 31. vierhandig zoogdier; 32.
dochter van Cadmus; 33. deel van een
boom; 38. eer; 39. emmer; 41. elk; 43. de
armen uitstrekken; 44. slecht violist; 46.
spinnenweb draad; 47. benul; 49. rust
bank; 50. onbepaald vnw.; 52. gemene
streek; 54. vermogend persoon; 58. de
onbekende; 59. muzieknoot.
Welke twee woorden worden gevormd
door de letters uit de volgende vakjes:
12-38-42-53-21-3-52-2-10-6 en 50-29-44-
41-26-7-13-20
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, bij voorkeur per brief
kaart, dienen uiterlijk woensdag a.s. in het bezit te zijn van het Redactiesecretariaat
Leidsch Dagblad, Postbus 54, 2300 AB Leiden. Onder de inzenders worden twee ca
deaubonnen van 12,5 euro verloot.
L
A
N
D
L
E
R
C
s
D
S
E
U
U
R
T
u
L
G
V
1
S
1
E|
S
O
B
E
A
D
E
N
S
N
A
A
K
T
E
N
T
T
E
R
G
R
M
E
M
S
1
K
A
T
K
E
T
E
L
D
E
M
O
E
F
E
O
L
N
A
V
E
L
M
R
E
P
K
A
S
S
F
U
S
1
E
T
E
L
E
R
Z
H
O
O
G
E
L
E
N
M
A
T
E
A
R
R
o
R
K
E
E
M
E
E
T
r
G
R
E
C
G
E
E
P
P
L
E
A
s
E
N
O
R
N
I
O
A
A
1
N
E
O
G
M
E
R
K
S
T
O
E
FI
E
R
Winnaars
Mw. C.J. de Haas, Van Wassenaerlaan 9,
Oegstgeest (cryptogram).
L. Huijgen, Collegiantenstraat 51,
Rijnsburg (kruiswoord).
Cryptogram nummer 49
HORIZONTAAL:
5. Dat maakt de nasi zo bijzonder (8); 6. Soort zwan-
gerschapsgymnastiek? (11); 9. Geen losse flodders
zijn zo bijtend (6); 11. Tijdschrift van de drankenin
dustrie? (8); 12. Zeer vruchtbare teelt (14); 14. De kle
ding van musici (7); 16. Bont beest (5); 18. Heel klein
voor de mond van een zanger (5); 19. Betalen voor
een ander zijn stoel (5); 21. In deze kroeg gaan stu
denten onder zeil (10); 22. Gronden om een zanger
te prijzen (7).
VERTICAAL:
1. Invallen van boeren (11); 2. Vuren trappen (8); 3.
Plezierig zuivelproduct (6); 4. Verwant aan een meel
vat (8); 7. Zo goed als kaal (2,3,4,2); 8. Van een hijs
kraan gaat de poes buitelen (9); 10. Zo te zien is het
gebak (8); 13. Doorgaan met wassen! (10); 15. Atleet
die uit zijn vel barst (8); 17. Achter elkaar voor een
schipper (5); 20. Zo is een klontje af (5).
Oplossing
nummer 48
Horizontaal:
4. Motorkap; 7. stookseizoen;
9. kraamheer; 10. paars; 11.
pap; 12. tijdrekening; 13.
notariskantoor; 17. jacht; 18.
spinnen; 19. bespreken; 20.
zeevaart.
Verticaal:
1. Toekomstfantasie; 2. zoge
zegd; 3. speelplein; 5. kazerne;
6. stormaanval; 8. franco; 14.
inspraak; 15. klikkers; 16. toet.
Tegen een grootmeester spelen
maakt bij de doorsnee competi
tiespeler soms vreemde krach
ten los. De ene dammer gaat er -
geïnspireerd als hij is - sterker
door spelen en bereikt zelfs een
gelijkwaardige remise. De ander
laat zich imponeren en produ
ceert zetten die hij normaal ge
sproken zelfs nooit in overwe
ging zou nemen.
In de competitiewedstrijd Cema
De Vaste Zet - Wolter&Dros
ADG werd Ronald Schalley ge
koppeld aan ex-wereldkampi
oen Ton Sijbrands. Schalley was
twee jaar geleden kampioen van
België en deelnemer aan het
wereldkampioenschap, een
toernooi waarin hij spelers als
Rob Clerc en Anatoli Gantwarg
met sterk spel het vuur aan de
schenen legde.
Tegen Sijbrands ging het in de
opening al mis en kwam het
niet meer goed.
Zwart: R. Schalley - Wit: T.
Sijbrands
1. 34-29,17-22; 2.40-34,11-17;
3.32-28,16-21; 4.31-26,6-11; 5.
37-32, 1-6; 6. 45-40, 11-16; 7. 41-
37, 7-ll;8. 46-41,20-24; 9.
29x20, 14x25(?);
Sijbrands zal niet onder de in-
dnik zijn geraakt van dit ruiltje
naar de rand.
10. 37-31,10-14; 11.42-37, 14-
20; 12. 48-42, 2-7; 13. 50-45, 4-
10; Een 'zielige' zet en dat al zo
vroeg in het duel. Het wordt nu
een echte Sijbrands-partij.
14. 31-27,22x31; 15. 36x27, 17-
22; 16. 28x17, 11x31; 17. 26x17,
12x21; 18. 37x17, 7-12; 19. 34-29
12x21; 20.29-24(1), 20x29; 21.
33x24,19x30; 22. 35x24,
i
P
j
e
e
q
P
p
i,l
lilt
3
iil'ii
II
lil
P
pi
Pt
Q
O
P
q
p
P
P
p
P
p
P
P
p
-
B
Q
-
Diagram nr. 1
Al na een twintigtal zetten heeft
de witspeler een positie bereikt
die 'in hogere zin', een term af
komstig van de Muidense dam-
matador zelf, gewonnen moet
zijn.
22.10-14; 23.32-28, 5-10; 24.
38-33,14-20; 25.43-38, 20x29;
26. 33x24, 10-14; 27. 41-37, 6-11;
28. 40-34,14-19;
Op het eerste gezicht een logi
sche actie: na het afruilen van
twee koppels schijven lijkt wit
na de derde achterloop een wat
vervlakkende 2-om-2 terug te
moeten nemen.
29. 45-40, 19x30; 30. 40-35, 9-14;
31.35x24, 14-19;32. 44-40,
19x30; 33. 40-35, 3-9;
Na (18-23) 28x19 (13x24) komt
49-44, op de volgende zet ge
volgd door 34-29 etc. met een
gewonnen positie. 34. 35x24,9-
14; 35.34-29!,Zie diagram 1.
Waarschijnlijk had Schalley nu
berekend (14-19) 39-33 (19x30)
29-23 (18x29) 33x35 met een
houdbare stand. I.p.v. 39-33
speelt wit echter ijzersterk 28-23!
Diagram nr. 2
(19x28) 38-32! en na dit zoveel
ste schijnoffer staat wit huizen
hoog gewonnen, en niet eens in
hogere zin!
Na deze tegenslag moest de ar
me zwartspeler opnieuw uit een
ander vaatje proberen te tap
pen. 35..., 8-12; 36.37-31,21-
26; 37. 31-27, 14-19; Vermoede
lijk had de Belg hier nog een
flauwe hoop op remise, maar er
volgde een bekende, maar altijd
verrassende combinatie. 38. 42-
37,19x30; 39.37-31,26x37; 40.
47-42, 37x48; 41. 38-32, 48x23;
42. 28x6,en zwart gaf het op.
Wmt Ton Sijbrands zijn partijen
in de hoogste klasse van de
competitie altijd zo gemakkelijk?
Het kan nog erger. Halverwege
de jaren zeventig probeerde een
tegenstander in een 20-om-20
positie de eerste schijf af te rui
len. Het was meteen schijfver-
lies. Minstens even bont maakt
Marinus Morsink het in een par
tij uit 1978. Let wel: het gaat hier
om een dammer die in die pe
riode in de halve finale van het
kampioenschap van Nederland
speelde.
Zwart: M. Morsink - Wit: T.
Sijbrands
I. 34-30,18-22; 2.31-26,12-18;
3.37-31, 7-12; 4.30-25,1-7; 5.
32-27, 19-23; 6.33-29, 23x34; 7.
40x29, 13-19; 8. 39-34, 8-13; 9.
34-30, 2-8??; Al na negen zetten
de beslissende fout.
10. 30-24!, 19x30:11.35x24,...
Zie diagram 2.
Een prachtig plaatje. Het is las
tig om een kunstmatige partij te
componeren waarin een van de
kleuren al sneller een schijf
moet offeren dan zwart in dit of
ficiële duel.
Kennelijk had de Overijsselaar
hier (18-23) gepland en was hij
er te laat achtergekomen dat
dan 29x18 (20x29) 27-21! volgt
met altijd een (verrassend) dam
metje voor wit.
II.16-21; 12. 27x16, 22-27;
13. 31x22, 17x28;
Zwart probeert nog in troebel
water te vissen, maar heeft geen
kans meer om te herstellen.
14. 44-39, 18-23; 15. 29x18,
20x29; 16. 26-21,13x22; 17. 21-
17, 12x21; 18. 16x18, 8-12; 19.
18-13,9x18; 20.38-33, 29x38; 21.
42x13,14-20; 22. 25x14, 10x8 en
met deze inmiddels 'schone'
schijfwinst haalde de witspeler
de vis natuurlijk snel op het dró
ge-
Kennelijk is de charismatische
gestalte van Ton Sijbrands al
voldoende om sommige tegen
standers de meest vreemde zet
ten te laten publiceren.
SCHAKEN
Maandagmorgen om acht uur
ligt Peter Leko in zijn woning in
Boedapest in bed. De 23-jarige
WK-kandidaat slaapt nog. Uiter
aard is hij zich er niet van be
wust dat er die nacht onder
schakers een massahysterie
rond hem is losgebarsten, voor
al in Amerika, waar ze wakker
zijn als Europa slaapt. De tele
foon gaat en echtgenote Sophie
Leko neemt op. De redactie van
Chessbase aan de lijn. „Hé Sop
hie, hoe gaat het met Peter?"
„Goed hoor, hoezo?" „Nou, we
hebben gehoord dat hij bij een
auto-ongeluk is omgekomen."
„O, wacht even." Sophie legt de
hoorn neer, loopt naar de slaap
kamer, tilt de deken op, legt
hem weer neer, loopt terug naar
de telefoon en spreekt de histo
rische woorden: „Nee hoor, hij
slaapt en hij snurkt."
Het nieuws had Nederland be
reikt in de nacht van zondag op
maandag om vijf minuten voor
vijf. Verspreider was Sam Sloan,
een Amerikaanse schaakjourna
list die het leuk vindt om colle
ga's over de hele wereld nieuws
feiten te mailen. Meestal gaan
die over zijn grootste hobby:
Bobby Fischer. Sloan meldt dan
bijvoorbeeld dat hij erachter is
gekomen dat de FBI al in 1959
de telefoon aftapte van de buur
vrouw van Fischers moeder, die
heulde met de Sovjets. Maar het
nieuws van zondagnacht was
ernstiger: Peter Leko zou in Boe
dapest zijn omgekomen bij een
aanrijding. Onderzoek had di
rect uitgewezen dat hij achter
het stuur van zijn auto op een
zakschaakspelletje een recente
partij tegen Sjirov had zitten
analyseren. Sjirov zat niet in de
auto, meldde Sloan nog vrij
overbodig. De journalist had het
nieuws gelezen op diverse web
sites en nieuwsgroepen (zo snel
gaat dat), waaronder het popu
laire ICC. Sloan begon onraad te
ruiken toen hij een mailtje te
rugkreeg van Susan Polgar met
de mededeling dat Leko niet kan
autorijden. Intussen knaagde
ook iets anders aan zijn gewe
ten: zijn politieagenten in Boe
dapest bij een bloedig ongeval
zo helder van geest dat ze op
een zakschaakspelletje de stel
ling Sjirov-Leko herkennen?
Langzaam begon het tot de ar
me Amerikaan door te dringen
dat hij op grote schaal een
broodje-aapverhaal had ver
spreid. In zijn excuusmailtje
meldde Sloan een halve dag la
ter nogal zuur dat hij een paar
uur bezig was geweest met het
naspelen van partijen van Leko,
met als doel de mooiste te pu
bliceren. En dat helemaal voor
niets, dat is inderdaad heel erg
voor een schaakjournalist.
Het vrolijkste nieuws van de af
gelopen week was de toernooi
zege van Viktor Kortsjnoj op Cu
racao. In 1962 was daar het kan
didatentoernooi voor het we
reldkampioenschap gehouden.
Petrosjan had gewonnen voor
Keres en Geiler, Fischer voelde
zich bedrogen en Kortsjnoj ein
digde wat teleurstellend op vijf
tig procent. Veertig jaar na dato
werd een herdenkingstoemooi
gehouden. Pal Benkö (destijds
speler) werd uitgenodigd als
eregast en Youri Averbach (des
tijds secondant van de Sovjet
delegatie) was deze keer arbiter.
En de 71-jarige Kortsjnoj? Die
wilde geen eregast zijn, maar ge
woon spelen. Hij deed wat hij
vond dat hij moest doen en won
het toernooi samen met Yona
Kosasjvili (echtgenoot van Sofia
Polgar en speler van Hilversum)
en voor Jan Timman en Euro
pees kampioen Bartlomé Macie-
ja.
In Benidorm werd een wat ster
ker bezet toernooi gewonnen
door Judit Polgar, die in de fina
le de officiële wereldkampioen
Ruslan Ponomariov versloeg.
Volgens de Spaanse journalist
Leonxto Garcia was de beslis
sende finalepartij een van de
briljantste partijen die Polgar
ooit gespeeld had. Een beetje
overdreven: beide spelers had
den drie minuten voor de partij
plus twee seconden extra per
zet. Polgars commentaar dat ze
het dubbele pionoffer in de par
tij puur op intuïtie had gespeeld,
doet daarbij ook wat komisch
aan. Maar toegegeven, het is een
leuke partij.
Ponomariov - Polgar
l.Pf3 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3 c5 4.g3
b6 5.Lg2 Lb7 6.0-0 Le7 7.Tel d6
8.e4 Pbd7 9.d4 cxd4 10.Pxd4
Tb8 11. b3 a6 12.Lb2 0-0 13.h3
Dc7 14.Dd2 Pc5 15.Tadl Tfe8
16.f4 La8 17.Df2 Pcd7 18.g4
Wit staat klaar voor deze aanval
en zwart heeft er dan ook geen
goed antwoord op.
18...h6 19.g5 hxg5 20.£xg5 Ph5
21.g6 Lf6 22.gxf7+ Kxf7 23.Lf3
Pf4 24.Lg4 g5 25.Pde2 Dc5
26.Pxf4 gxf4 27.Dxc5 bxc5
Zie diagram.
28.Txd6
Na 28.Lh5+ Ke7 29.Lxe8 Txe8
houdt zwart een leuk pionnen-
front, maar staat wit ook nog
wel gewonnen.
28...Ld4+ 29.Kfl Pe5
Op de toemooisite heet de
zwarte opzet een 'dubbel pion
offer'. 'Geen keus' is een betere
omschrijving.
30.Txa6 Pxg4 31.hxg4 Th8
32.Ta7+ Kg6 33.Kg2 f3+
Een gevolg van zwarts briljante
opzet of een toevallige kans?
Zwart wint een stuk, maar van
wege het aantal pionnen speelt
wit nog even door.
34.Kg3 Le5+ 35.Kxf3 Th3+
36.Ke2 Th2+ 37.Ke3 Txb2
38.Pa4 Txa2 39.Thl Ld4+
40.Kf3 Txb3+ 41.Kf4 e5
Mat.
FILATELIE
Duitsland heeft van alle euro
landen het hoogste brieftarief,
0,56. Ter vergelijking: in Neder
land moet op een brief (tot en
met 20 gram) een zegel van
0,39 worden geplakt, in België
0,42, in Frankrijk 0,46 en in
Italië 0,41. Met ingang van 1
januari 2003 gaat Duitsland het
tarief echter aanpassen. Het
wordt met één eurocent ver
laagd tot 0,55.
Zo'n tariefsaanpassing heeft na
tuurlijk voor filatelisten altijd ge
volgen. Vooral wat betreft de
permanente zegels. Op 27 de
cember worden dan ook vijf ze
gels toegevoegd aan de reeks Se-
henswürdigkeiten en drie aan
de reeks Frauen der deutschen
Geschichte. Maar daarover meer
in een van de volgende rubrie
ken.
Vooruitlopend op de tariefsver
laging is de jaarlijkse serie Für
die Wohlfahrtspflege op 5 de
cember al met aangepaste waar
den aan de loketten verschenen.
Vijf zegels met oldtimers: de
Isetta 300 uit de jaren '50 (45
20); de Mercedes 300 SL, die in
1999 door een internationale
jury tot sportwagen van de eeuw
werd gekozen (55 25); het
symbool van veertig jaar Gros
zen Socialistischer Oktoberrevo-
lution, de Trabant P50 (55 25);
de Volkswagen Kever (55 25)
en de Isabella Coupé van Borg-
ward (144 56).
Tevens verscheen 5 december
een 55-eurocentzegel in de
reeks Deutsche Malerei des 20.
Jahrhunderts met daarop een
schilderij (de Marienkirche in
Halle) van Lyonel Feininger
(1871-1956).
Verder verschenen de afgelopen
tijd in Duitsland de volgende ze
gels: 5 september, in de reeks
Deutsche Malerei een 112-euro-
centzegel waarop het schilderij
Rotes Elisabeth-Ufer van Ernst
Ludwig Kirchner (1880-1938); in
de reeks Für das Kind een velle
tje met een 51-eurocentzegel
(voet met op de grote teerteen
getekend hoofdje); archeologie
(51met een bovenaanzicht van
de fundamenten van een Ro
meins badhuis; 10 oktober,
400ste geboortedag van de na
tuurkundige Otto von Guericke
(1602-1686), Copernicaans we
reldbeeld (153); de 225ste ge
boortedag van de schrijver
Heinrich von Kleist (1777-1811),
portret in miniatuur (56); 100ste
geboortedag van de beroemde
dirigent Eugen lochum (1902-
1987), Jochum tijdens een repe
titie van Parsifal (Bayreuther
Festspiele, 1971) 56-eurocent; 7
november, 50 jaar Bondscentra-
le voor politieke vorming, 56
(pijlen) en 50 jaar Duitse televi
sie, klok en menselijk oog (56).
De Nederlandse decemberze-
gels (dag van uitgifte: 26 novem
ber), die dit jaar met zijn doorlo
pende winterlandschappen bij
zonder mooi zijn, zult u inmid
dels al wel in huis hebben.
Daarom allee^ets over de ver
sies. Er zijn vefttjes van 20 ze
gels (oplage 7.780.000), er zijn
zgn. schapverpakkingen a 20 ze
gels (oplage 4,5 miljoen) en er
zijn 100.000 rolletjes van 100 ze
gels aangemaakt, in doosjes.
Kerstzegels: Canada, 4 novem
ber, werken van oorspronkelijke
bewoners: Genesis (48c), Win
terreis (65c) en een beeldje Ma
ria en Kind 1,25); Cyprus, 21
november, wandschilderingen
uit de kerk Metamorphosis Soti-
ros in Palaichori (sinds vorig
jaar op de Werelderfgoedlijst),
de Geboorte van Jezus (13c, 25c
en 30c); Estland, 20 november,
rendier (3,60 kr.) en dennen
boom (6,50 kr.); Hongarije, 30
oktober, Jezus' Geboorte, wer
ken van de schilder Erzsébet
Udvardi (*1929), 30 ft.en 38 ft.;
Kroatië, 21 november, Moeder
Maria, schilderij uit de 16de
eeuw, 2,30 k.
