'Ordinaire, criminele afpersing'
BINNENLAND 1
Pieter Baan-rapport cruciaal in rechtszaak
Weer liquidatiepoging in Amsterdamse onderwereld
RVD wil 'e-cards' met
koningin van internet
Verklaring justitie over IKEA-brieven; commissaris ontevreden over EOC
Vierkante kerstpost wordt
bestraft met 'euroduppie'
Ratelband jaagt leden weg
Van der G. in isolement
tijdens PBC-onderzoek
Laatste Srebrenica-verhoren
erkoop
~~l trein
verkoop van kof-
€en snacks ver-
trein. De NS vin-
rolleys met con-
weinig opleveren,
eizigers kopen hun
uttin een stationswin-
'ai)in koopt nog maar
oqt van de reizigers
liltender', ongeveer
s Qnd mensen per
1 verlies op te van-
e kde NS de ope-
veVan stationswinkels
tfoiden uit. Verder
lij li ontbijt- en lunch-
plörkopen. Onder de
1 boards worden ge-
isitslagen niet uitge-
uii
n l
kantoor
truimd
bo
bifet hoofdkantoor
onmeen Nederlands
ekjANP) in Rijswijk is
ist«ast van de politie
idat er in een lift
astj gevonden met
Sljdstip 15.30 uur
hetensdag moesten de
ct.rerkers ook al het
'lieten na het binnen-
ïr &en bommelding.
»e
i thuis
)e Portugese juwe-
ïit het Museon in
erden gestolen, zijn
iggegaan naar Lis-
trecteur van het na-
»um Palécio Nacio-
heeft ze mee te-
i, aldus een woord-
■het Museon. Zes
;n juwelen die het
inisterie van cul-
onderwijsmuseum
erden zondagnacht
de grote diamant-
vrijdag 6 DECEMBER 2002
el'
elijk
amsterdam/gpd - In de brief die
dinsdag op het hoofdkantoor van
IKEA is bezorgd, eist de afzender
een flinke som geld van het meu
belconcern. De brief is geschre
ven in gebrekkig Duits en in Ne
derland op de post gedaan. „Het
gaat om een ordinaire, criminele
afpersing", aldus Theo Hofstee,
plaatsvervangend hoofdofficier
van justitie in Amsterdam.
Hofstee wil in verband met het
onderzoek de grootte van het
bedrag niet noemen. De afzen
der schrijft hoe en op welke plek
het geld moest worden overhan
digd. Het geld moest voor een
bepaalde datum en tijdstip zijn
afgeleverd. Hoofdofficier Hof
stee wil niet zeggen wat de ui
terste termijn was. Verder meld
de de briefschrijver dat er in
Amsterdam en Sliedrecht explo
sieven waren verstopt en dat er
een derde explosief was ge
plaatst in een niet nader ge
noemde IKEA-vestiging.
Politie en justitie benadrukken
dat na uitvoerige gesprekken
met de directie van IKEA is ge
bleken dat het concern niet eer
der afpersingsbrieven heeft ont
vangen. „Met de brief die dins
dag is bezorgd, is het opspo
ringsonderzoek begonnen."
Volgens commissaris Joop van
Riessen van de Amsterdamse
politie is er de afgelopen dagen
geen gevaar geweest voor de be
volking. „IKEA besloot direct al
le winkels te sluiten. Veiligheid
was belangrijker dan econo
mie", aldus Van Riessen.
De commissaris zei dat de poli
tie en het Explosieve Oprui
mingscommando (EOC) bij de
ontmanteling van het explosief
in het IKEA-filiaal in Sliedrecht,
niet professioneel hebben ge
handeld. Bij het onschadelijk
maken van de bom op het poli
tiebureau raakten twee agenten
gewond. „Een bom moet ter
plaatse worden ontmanteld en
mag nooit worden vervoerd",
aldus Van Riessen.
Verder werd bekend dat woens
dag het woonwarenhuis in het
Britse Croydon bij Londen was
ontruimd na een bedreigend te
lefoontje. De politie onderzocht
de winkel en de omgeving van
het warenhuis, maar trof niks
verdachts aan. Volgens het
Zweedse moederbedrijf is er
geen enkel verband met de
bommeldingen in Nederland.
Gisteren gingen acht van de tien
vestigingen in ons land weer
open. De meubelwarenhuizen
in Duiven en Hengelo openden
vanochtend weer de deuren.
IKEA heeft inmiddels in ver
schillende landen de bewaking
van de warenhuizen verscherpt.
De directie van IKEA Nederland
nam gisteren extra maatregelen
om de geschrokken personeels
leden zo goed mogelijk op te
vangen. Op alle afdelingen ston
den managers en chefs klaar om
ongeruste medewerkers eventu
eel bij te staan.
„Mensen die bij IKEA werken,
zijn betrokken bij het bedrijf. Na
zo'n gekke dag als woensdag,
wilden mensen hun hart luch
ten", aldus DCEA-woordvoerder
Soutendijk.
amsterdam/gpd - De Amster
damse politie is gisteren op
nieuw geconfronteerd met een
poging tot liquidatie in de on
derwereld. In Buitenveldert, de
wijk waar twee jaar geleden top
crimineel Sam Klepper op klaar
lichte dag werd vermoord, werd
een 35-jarige man neergescho
ten. Het gaat vrijwel zeker om
Gijs van Dam, de zoon van de
vroegere hasjhandelaar Van
Dam, die in de jaren tachtig
nauw samenwerkte met Sam
Klepper.
De schietpartij vond gisteroch
tend plaats. Het slachtoffer stap
te in een geparkeerde auto toen
een nog onbekende man het
vuur op hem opende. De dader
vluchtte daarna op een motor.
Van Dam is overgebracht naar
een ziekenhuis en verkeert in
middels buiten levensgevaar.
Van Dam senior en Sam Klep
per werden in 1986 aangehou
den bij het toenmalige Van der
Valk-brugrestaurant over de A4
bij Hoofddorp toen zij dozen
met hasj stonden over te laden.
Van Dam junior, die gisteren
werd neergeschoten, is halver
wege de jaren tachtig ontvoerd.
Aan zijn vader werd acht mil
joen losgeld gevraagd, maar die
wist de criminelen eigenhandig
om te kopen en betaalde een
borgsom van twee miljoen.
Hoofdverdachte in deze ontvoe
ring was de eigenaar van een
sportschool waar Gijs van Dam
junior trainde. Op dezelfde
sportschool zat ook kickbokser
André Brilleman, die op ge
ruchtmakende wijze werd ver
moord. Het lichaam zat in een
vat cement dat in de Maas werd
gevonden. Het is nog onduide
lijk of de liquidatiepoging van
Van Dam junior onderdeel is
van de oorlog die sinds 2000 in
de Amsterdamse onderwereld
woedt. Na de moord op Klepper
- de dader is nog steeds voort
vluchtig - zijn er diverse schiet
partijen geweest in het crimine
le milieu. Zo zijn aanslagen ge
pleegd op Heinekenontvoerder
Van Hout en Kleppers' zaken-
parter Mieremet.
Alleen rechthoek kan in sorteermachine
)e politie Haaglan-
:h de afgelopen ja-
irlijk gedragen te-
jieende pedofiel.
SSle Nationale Om-
iteren bekend. De
e in 1999 uit de
vijk Ypenburg bij
adat buurtbewo-
dden bedreigd. Zij
ichten opgevangen
pedofiel zou zijn.
Éfchter nooit met de
■braking geweest
"endelict. De Om-
ncludeert nu dat
nbtenaar buiten
gegaan door te
ij 'iets te maken
lofilie'.
Hens niet
Éj drogist
ontactlenzen ver-
rschijnlijk uit de
n 'gewone win-
;ede Kamer nam
CDA-motie aan
ije verkoop van
inger mogelijk is.
ïssionele begelei-
dragen van lenzen
tot niet-passende
hygiënisch gebruik,
ot een aantal inci-
i waarbij onher-
ide aan het ge-
gen is ontstaan.
e prijs voor
Duisenberg
Vlaamse Liga voor
tten kent haar jaar-
®ie aan Gretta Dui-
Jcrijgt die voor haar
3 de en moedige
"vie fundamentele
net Palestijnse
ÏJu'de Uga gisteren
rag wordt de prijs,
0 v,an een ets, in Gent
uf
an actie
ienpeace
Greenpeace heeft
irders gisteravond
ïr Byzantio in de
i haven gehaald. De
isatie maakte be-
rechtbank in Rot-
}iste, op straffe van
Dm van 250.000 eu-
ireenpeace voerde
n /dag actie omdat ze
temde schip als on-
Auwt. De tanker
f LD.000 ton stookolie
chi
>ede
'het land in
VI
f/7 fweede-Kamer-
77/ïeisglas wil bij de
q van typisch regio-
bij'erpen in het land
[geren en niet meer
du in het parlements-
dèen Haag. Zo wil hij
/-Letterlijk dichter bij
morengen, zo zegt hij
te fen interview met
non Dagblad. Hij
nd bijzonder aan
ergaderingen over
n als de aanleg van
of gemeentelijke
door Mare Brink
den haag Wie dezer dagen een
vierkante kerstkaart verstuurt,
zadelt zijn vrienden of familie op
met een extra cadeautje: een eu
roduppie strafport. De goedkope
decemberzegel van 29 eurocent
mag uitsluitend op langwerpige
kaarten prijken. „De mensen
staan er niet bij stil", zegt een
kaartverkoper.
Zodra mensen horen welke na
delen kleven aan de vierkante
kerstkaarten, zetten klanten op
de afdeling de zorgvuldig geko
zen doosjes weer terug. „Ik vind
de langwerpige kaarten niet zo
mooi. Maar ik neem ze toch
maar", zegt een meisje met een
kaartenset waarop engelachtige
blote baby's rijn afgebeeld.
Aan de prijs ligt het niet vier
kante en langwerpige kerstkaar
ten rijn even duur. Het verschil
rit in de zegels die erop moeten
worden geplakt. De december
zegel van 29 eurocent voldoet
wel voor de langwerpige maar
niet voor de vierkante. Op de
laatste moet een 'gewone' zegel
van 39 eurocent. Wie dat ach
terwege laat, kan de ontvanger
opzadelen met een strafporto
van tien eurocent.
Met het extra eurodubbeltje
verrekent TPG Post de sorteer-
poblemen. De sorteermachines
rijn niet in staat om de zegels
op vierkante kaarten te stempe
len. Dat moet met de hand. En
dat kost geld. „We komen de
mensen heel erg tegemoet met
onze goedkopere decemberze
gel. Maar we gaan de sorteer
machines niet aanpassen. Er
rijn grenzen aan onze service",
zegt TPG Post-woordvoerster
Daphne Andriessen.
Zij benadrukt dat bijna zes mil
joen huishoudens vorige maand
een informatiepakketje met re
gels voor het frankeren hebben
gekregen. Ook op de vellen
goudkleurige decemberzegels
staat een toelichting. Maar die
mededeling bevat geen letter
over strafporto. Volgens TPG
Post komt het zelden voor dat
post onvoldoende wordt gefran
keerd. Maar wanneer dat wel
het geval is, lijkt het bedrijf geen
moeite te veel om verhaal te ha
len. Er wordt een apart kaartje
aan de onvoldoende gefran
keerde post geplakt met het ver
zoek dat kaartje met de straf
porto naar TPG Post te sturen.
Na een paar weken volgt nog
eens een herinnering en als dat
niet helpt kan de post besluiten
om niet langer meer de post te
bezorgen. „Dat gebeurt zelden.
Want de mensen zijn heel net
jes", benadrukt de woordvoer
ster.
Zij gaat ervan uit dat de meeste
mensen weten wat de 'postze-
gel-regels' rijn. Maar wie daar
dezer dagen in kaartverkoop-
winkels naar informeert merkt
dat dit niet zo is. „De mensen
staan er niet bij stil. En juist de
vierkante kaarten rijn het meest
geliefd", zegt de bedrijfsleider
van een winkel vol kerstkaarten,
die zich niet geroepen voelt om
de klanten te informeren over
de plakregels.
Met een vierkante kaart in een
langwerpige enveloppe kun je
de duurdere zegel omzeilen.
„Maar dat is een knullige oplos
sing. Want het riet er niet uit",
zegt Edwin van Tulder, direc
teur van kaartuitgever Intercard,
een bedrijf dat is gespecialiseerd
in kerstkaarten.
Veel kerstkaarten rijn afkomstig
van kaartuitgever Cartess. Het
bedrijf zegt er dit jaar zo'n twee
miljoen te hebben geleverd.
„Ruim de helft is vierkant", zegt
woordvoerster Linda van Ger-
wen.
Volgens haar weten de meeste
mensen niet dat de frankering
van zo'n kaart duurder uitpakt.
Ze vindt het een 'belachelijke'
maatregel van TPG Post. Maar
haar bedrijf heeft er een serieu
ze oplossing voor bedacht. De
enveloppe van de vierkante
kaart is een halve centimeter
langer gemaakt „Nu is hij lang
werpig en is er niks meer aan de
hand."
den haag - Er moet opnieuw onderzoek worden gedaan naar de gang van zaken rond het fotorolletje met
bewijzen van oorlogsmisdaden in Srebrenica. Dit zei vanochtend de majoor der marechaussee Rutten te
gen de parlementaire enquêtecommissie Srebrenica. De betrokken laborant werd later vandaag ook ge
hoord. Foto: ANP/Koen Suyk
door Paul Bolwerk
en Henk van Celder
Nijmegen - Leed Volkert van der G. aan een psychiatri
sche stoornis toen hij op 6 mei Pim Fortuyn dood
schoot? Die vraag staat centraal tijdens rijn gedragskun-
dig onderzoek in het Pieter Baan Centrum (PBC), waar
schijnlijk vanaf begin volgende maand. Hij heeft rijn
daad bekend. Zijn verklaring zal bij de diagnosevorming
een belangrijke leidraad rijn.
Toch is een bekentenis niet per se nodig voor het ver
krijgen van een goed beeld van een persoon, stelt de
Nijmeegse hoogleraar forensische psychiatrie prof. dr.
H. van Marle. De voormalige directeur-geneesheer van
het PBC heeft zich geërgerd aan uitlatingen van politici
dat Van der G. 'moest bekennen'. Ook zonder bekente
nis is gedragskundige rapportage heel wel mogelijk, zegt
de persoonlijk adviseur van de minister van justitie.
Over de zaak wil de hoogleraar inhoudelijk niets zeggen.
In het algemeen wil hij wel kwijt dat van een ontken
nende verdachte heel moeilijk de toerekeningsvatbaar
heid valt in te schatten. „Voor een zwijgende verdachte
geldt dat ook wel, maar is het wel mogelijk", aldus Van
Marle.
Het PBC heeft vier afdelingen voor groepsobservatie. De
kliniek heeft capaciteit voor gelijktijdig onderzoek van
32 gedetineerden, die van zeer ernstige delicten worden
verdacht. Elke afdeling telt maximaal acht observandi.
Van der G. komt echter terecht op de 'E'. Dat is de afde
ling voor individuele observatie met slechts vijf plekken.
De vleugel is zes jaar geleden apart opgericht om 'de
bijzondere gevallen' onder de delinquenten in afzonde
ring te observeren. Het gaat om gedetineerden die niet
geschikt rijn om in een groep te functioneren.
Voor de toch al bijzondere bevolking van het centrum
rijn ze te verward, te impulsief, te achterdochtig, te
kwetsbaar of te agressief. Het personeel op de afdeling
vormt daarom 'de groep'. Van der G. wordt onderzocht
door een psychiater, een groepsleider, een maatschap
pelijk werker, een jurist en een psycholoog. In zeven
weken moet dit observatieteam de toerekeningsvatbaar
heid van Van der G. doorgronden.
Ferdi E., de ontvoerder en moordenaar van Gerrit-Jan
Heijn, beweert dat hij levenslange celstraf heeft ontlo
pen door de deskundigen in het PBC om de tuin te lei
den. Van Marle gelooft daar niets van. Hij erkent dat de
categorie van de veelal intelligente verdachte die het
'sociaal gewenste gedrag' vertoont een heel moeilijke is.
„Dat geldt bijvoorbeeld voor pedoseksuelen. Aan de
buitenkant heel gewoon. Aangepaste mensen. Jong.
Welbespraakt. Maar zo'n persoon kan nimmer een er
varen behandelteam zeven weken lang om de tuin lei
den. Dat is onmogelijk, tenzij je alle handboeken obser
vatietechnieken van het PBC uit je hoofd kent en kunt
toepassen. Het Centrum is getraind om daar in het on
derzoek rekening mee te houden."
Van der G. achtte Pim Fortuyn een bedreiging voor
kwetsbare groepen in de samenleving.
Een geval van psychische overmacht? Met andere woor
den: voelde Van der G. zich gedwongen door de om
standigheden, het politieke klimaat dat Fortuyn demo-
niseerde? Zag hij daardoor geen andere keuze voor
zichzelf dan de LPF-leider te vermoorden? In het onaf
hankelijk advies aan de Amsterdamse rechtbank moet
het PBC hierop antwoord geven.
Volkert van der G. benadert volgens prof. dr. Frank Bey-
aert, eveneens voormalig directeur-geneesheer van het
PBC, het profiel van een politieke moordenaar. Hij
noemde de man eerder al 'een eenling, monomaan en
doorgedraaid in het nastreven van rijn doelen dat hij
niets anders meer wilde zien'.
Het Pieter Baan-rapport is cruciaal voor het bepalen
van de strafmaat.
De advocaten van Van der G. zullen de samenstelling
van het forensisch onderzoeksteam met argusogen be
kijken. Het zal voor dat team zeer moeilijk rijn om Van
der G. neutraal te beoordelen. Beyaert: „Hij heeft een
beroemdheid tot slachtoffer gekozen. Er is al zoveel in
de media verschenen, datje als het ware het dossier al
hebt gelezen voordatje de verdachte hebt gezien."
De 'e-card' zoals die door imam Abdullah Haselhoef zou zijn samen
gesteld. Foto: GPD
Zelf kaarten maken bij de NCRV
door Dolf Rogmans
Hilversum - De Rijksvoorlich
tingsdienst (RVD) eist van de
NCRV dat een kaart met daarop
koningin Beatrix, prinses Maxi
ma en Pim Fortuyn in een kerst
stal niet via internet openbaar
wordt gemaakt. De NCRV heeft
de eis in beraad.
De NCRV opent vandaag samen
met mensenrechtenorganisatie
Amnesty International een site
op internet (www.hetiseenmeis-
je.nl) waar onder meer elektro
nische kaarten (e-cards) ver
stuurd kunnen worden. Bezoe
kers kunnen de kaarten zelf sa
menstellen door foto's van be
kende personen in een tekening
van de kerststal te plakken.
Bekende Nederlanders hebben
enkele voorbeeldkaarten ge
maakt die ook verstuurd kun
nen worden. Zo heeft imam Ab
dullah Haselhoef het hoofd van
koningin Beatrix op Maria ge
plakt, het hoofd van Pim For
tuyn op Jozef en het hoofd van
prinses Méxima op een herder,
aldus een persbericht van de
NCRV. Volgens een RVD-woord-
voerder is het verboden foto's
van leden van het koninklijk
huis op deze manier te gebrui
ken. Bovendien is de kaart 'in
deze samenstelling buitenge
woon wansmakelijk, omdat er
een overleden politicus op
staat'. De RVD gaat er vanuit dat
de kaart van het internet ver
dwijnt en zo niet 'dan beraden
wij ons op verdere stappen'.
Volgens een NCRV-woordvoer-
ster is van te voren wel overwo
gen toestemming te vragen voor
het gebruik van de portretten,
maar is daar uiteindelijk van af
gezien. De NCRV kon gisteren
niet aangeven of de kaart van
internet wordt gehaald.
De site hetiseenmeisje.nl is on
derdeel van het multimediale
kerstproject 'Het is een meisje!'
van de NCRV. Daarbij wordt on
der meer samen met Amnesty
actie wordt gevoerd voor de
mensenrechten van vrouwen en
jongeren in Russische gevange
nissen.
den hjlag/gpd - Volgens fractie
voorzitter Fred Teven van Leef
baar Nederland heeft rijn partij
sinds tsjakka-goeroe Emile Ra
telband kandidaat-lijsttrekker is
in recordtempo ongeveer een
derde van haar 1200 leden ver
loren. Partijvoorzitter Jetten, die
een verbeten machtsstrijd uit
voert met Teeven, zegt dat dit
zwaar is overdreven.
Teeven stelt dat het de afgelo
pen weken opzeggingen regen
de bij de partij en fractie van
Leefbaar Nederland. De fractie
voorzitter probeert alle circa
vierhonderd 'afvallers' zo veel
mogelijk persoonlijk te benade
ren met het verzoek zondag het
partijcongres te bezoeken. Dan
maken de leden een definitieve
keuze tussen Ratelband en
Teeven als lijsttrekker.
Aan het begin van het congres
dient Teeven een motie van
wantrouwen in tegen het partij
bestuur, dat onder druk van
slechte peilingen eigenmachtig
Ratelband aanzocht als alterna
tief voor Teeven. Nemen de le
den die motie met ten minste
tweederde meerderheid aan,
dan moet het bestuur opstap
pen. In dat geval is de rol van
Ratelband ook zo goed als uitge
speeld. Behalve opzeggingen
kreeg Teeven de laatste dagen
veel steunbetuigingen: 'een stuk
of driehonderd en dus allemaal
positief.
Voorzitter Jan Jetten, die sinds
de lancering van Ratelband niet
meer met Teeven door één deur
kan, ligt het aantal afmeldingen
veel lager. „We rijn honderd le
den kwijt. Maar er rijn er ook bij
gekomen, mensen die wel in Ra
telband geloven."
door Paul Bolwerk
en Henk van Gelder
utrecht - Volkert van der G. zal
het psychiatrisch onderzoek in
het Pieter Baan Centrum (PBC)
'in isolement' ondergaan. De
rechter-commissaris durft het
niet aan om de verdachte van de
moord op Pim Fortuyn in een
groep te plaatsen.
Hij acht de risico's voor ge-
dragskundig onderzoek temid
den van medegedetineerden,
die eveneens van zeer ernstige
misdrijven worden verdacht, te
groot, zo melden bronnen
dichtbij het onderzoek. De vrees
bestaat dat Volkerts mededelin
quenten hem iets willen aan
doen.
Van der G. komt in een van de
vijf cellen terecht van de E-vleu-
gel van het PBC, het psychia
trisch observatiecentrum van
het ministerie van justitie. De E-
vleugel is gereserveerd voor ob
servatie van bijzondere gevallen,
die niet geschikt rijn voor opna
me in een groep. Deze afdeling
is bestemd voor terroristen, pe
doseksuelen en zeer ernstig vèr-
warde en/of agressieve verdach
ten. Volkert wordt om 'gedrags
kundige én justitiële redenen'
geïsoleerd verpleegd en geob
serveerd.
Ook een onderzoek in afzonde
ring kan volgens de Nijmeegse
hoogleraar forensische psychia
trie prof. dr. H. van Marle, oud-
directeur-geneesheer van PBC,
een goed gedragskundig beeld
geven van de verdachte. Het
openbaar ministerie in Amster
dam en de advocaten van Van
der G. zeggen inhoudelijk niet te
kunnen reageren.
Wanneer Van der G. in de justi
tiële observatiekliniek wordt op
genomen, is nog niet bekend.
De rechter-commissaris wil
graag dat de 33-jarige verdachte
nog voor de jaarwisseling in de
Utrechtse klinidl terecht komt.
Justitie zegt te streven naar de
eerste week van januari. Maar
het is de vraag of ook dat haal
baar is.
De samenstelling van het onder
zoeksteam van deskundigen dat
over Van der G. moet rapporte
ren is evenmin al bekend. Het
multidisciplinair onderzoek
wordt gedaan door een psychia
ter, een groepsleider, een maat
schappelijk werker, een jurist en
een psycholoog.
Het onderzoek in het Centrum
duurt minimaal zeven weken.
Tijdens het onderzoek wordt ge
probeerd de mate van toereke
ningsvatbaarheid vast te stellen.
Het psychiatrisch onderzoek is
daarom van cruciaal belang
voor het bepalen van de straf
maat. Het strafproces tegen Van
der G. begint op rijn vroegst
eind maart in de beveiligde
bunker in Amsterdam-Osdorp.
