Irak: Inspecteurs spioneren
BUITENLAND
Abou Jahjah zegt met
dood te zijn bedreigd
Europese Commissie
tegen 'EU-president'
Amerikanen keren zich af van 'trouw' Saudi-Arabië
Ook Fransen bezorgd
over olie uit 'Prestige'
i pakt kwart
n xtc-pillen
Winter in America is cold
Nieuw bewijs
tegen priesters
Sharon start campagne
met vredesplan in fasen
-i=
jevic wil niet
;rde psychiater
ic - De Joegoslavische
iHkident Milosevic wei-
jpsychiatrische onder-
jndergaan dat door het
ivië-tribunaal was ge-
Uïechters hadden ook
(iologisch onderzoek
om te kunnen beslis-
et tempo en de druk
Qproces moeten worden
ist. Sinds het begin van
les zijn al veel zittings-
frloren gegaan door
|n Milosevic (61). Hij
van uitputtingsver
in en hoge bloeddruk.
toestand
st-Timor
[Oost-Timorese rege-
gisteren de noodtoe-
jeroepen, nadat bij
vijf doden en talloze
waren gevallen,
soldaten van de VN-
icht hebben het parle-
'ili afgezet om te ver-
i dat betogers opnieuw
gebouwen optrekken,
onderden studenten
gisteren slaags met de
ue het vuur opende. De
Jïgon nadat een student
■mbekende redenen
ftepakt.
compromis
sn valt slecht
Zowel voor- als tegen-
van de vossenjacht in
ttannië zijn tegen een
•oorstel om de jacht
der strenge voorwaar-
e staan. De regering
ossenjacht laten be
door een commissie,
bepalen of de jacht,
onden worden ingezet
ioi verscheuren, niet
is. Tegenstanders vin-
lun bezwaar tegen de
d blijft bestaan, en
Iers zijn mordicus te-
beperking.
- De politie van het
Mechelen heeft na een
r-operatie 250.000
onderschept. De
iben een straatwaarde
500.000 en 1 miljoen
personen zijn in ver-
de zaak gearresteerd,
onderschepte de
ige week in het nabij-
ier. De vier verdach-
in volgens de politie
an een organisatie die
ook zelf produceerde.
i's dragen
rgoed vijand
m - Israëlische solda-
en onderbroeken van
se makelij gekregen,
iviv Kolber vertelde
loe verbaasd hij was
n jntdekte dat zijn on-
is gemaakt op de West-
Dan de ene kant moe-
3rtgen de vijand vechten
andere kant kopen
Ei van hem", zei Kolber.
1gBterie van defensie zei
ndergoed ofwel gedo-
s, ofwel door een tus-
pn was ingeslagen.
nbaby pas in
vertoond'
_i - De eerste gekloonde
cstvereld wordt volgens
39 eden Italiaanse vrou-
fritinori 'de zoon van
Arabier'. Het kind, dat
_jem nog dit jaar ter
»mt, wordt pas over
gepresenteerd. Dan
19erzin tegen klonen wel
«venen, aldus de Itali-
r Spiegel. Onlangs zei
nog dat de kloonbaby
i geboren zou worden.
'and kost
aliër leven
tenminste een per-
mgekomen als gevolg
Dl bosbranden die rond
i.ilische stad Sydney
V^eker twintig huizen
'rooi gevallen aan de
€Honderden bewoners
ebied werden geëva-
€)oor de aanhoudende
~~!n de hevige windvla-
het vuur snel om zich
t dodelijke slachtoffer,
Cfige man, kwam om in
ig zijn paarden in vei-
brengen.
4or Ne Win
Manmar dood
De ex-president van
-4 (Birma), Ne Win, is
op 92-jarige leeftijd
k. Ne Win ('Stralende
ep na de onafhanke-
&n Birma in 1948 tot
_J toe de macht. Hij was
tot 1988 staatshoofd,
rvfiime kenmerkte zich
ItPt bestuur, onder
en uitbanning van
•Idse invloeden. Na zijn
•aki in 1988 behield hij
li schermen macht bij
~^re junta die het land
ing besturen.
donderdag 5 DECEMBER 2002
bagdad/dpa-afp-anp - De Iraak-
se regering en de VN-wapenin-
specteurs zijn een week na het
begin van de nieuwe inspecties in
Irak voor het eerst met elkaar in
conflict geraakt. De Iraakse vice-
president Ramadan heeft de in
specteurs in niet mis te verstane
bewoordingen uitgemaakt voor
spionnen van de Amerikaanse
geheime dienst CIA en de Israëli
sche Mossad.
De inspecties zouden volgens
hem slechts dienen om een
aanval op Irak voor te bereiden.
Ramadan sprak een Egyptische
delegatie toe. Hij zei dat de in
specteurs de Iralti's provoceren,
zodat ze kunnen claimen dat die
niet meewerken. De resolutie
die de inspecties ondersteunt,
nummer 1441 van de VN-Veilig-
heidsraad, bevat volgens Rama
dan talrijke 'landmijnen', en het
is volgens hem de bedoeling
'dat er eentje afgaat'. De inspec
teurs hebben van zich afgebeten
en ontkend dat er wordt gespio
neerd.
De spanningen volgen op een
bezoek van de inspecteurs aan
een paleis van Saddam Hussein
op dinsdag. De Iraki's lieten bij
de eerdere inspectieronde geen
pottenkijkers toe tot de presi
dentiële panden, maar nu zijn
ze daartoe verplicht. Ramadan
zei dat deze inspectie 'overbodig
en ongerechtvaardigd' was. Hij
stelde dat er een neutrale partij
zou moeten komen die bekijkt
of de inspecties wel deugen en
een doel dienen.
De uitspraken van Ramadan lij
ken verdacht veel op nieuwe
Iraakse voorwaarden van het ty
pe dat de toenmalige wapenin
specties eind 1998 deed misluk
ken. Zaterdag komt Irak naar ei
gen zeggen met een 'gedetail
leerde lijst' van zijn bewape
ningsprogramma, waarin 'nieu
we elementen' zijn opgenomen.
De door de VN geëiste lijst zal
een graadmeter worden om te
zien of het regime eerlijk infor
matie verschaft.
De Veiligheidsraad heeft afgelo
pen nacht unaniem ingestemd
met verlenging voor een halfjaar
van het olie-voor-voedselpro
gramma voor Irak. De VS had
den de verlenging aanvankelijk
tegengehouden. Washington
wilde een verkorting van de ter
mijn - altijd steeds zes maan
den - en een beperking van de
lijst van civiele goederen die
Bagdad mag importeren. De VS
raakten met die houding echter
in toenemende mate geïsoleerd
in de raad.
'Olie-voor-voedsel' is een uit
zonderingsregeling op de al vele
jaren geldende sancties tegen
Irak. Bagdad mag beperkt olie
exporteren om onder toezicht
voedsel, medicijnen en andere
levensbehoeften in te kopen.
antwerpen/anp - Dyab Abou
Jahjah, de voorman van de radi
cale Arabisch-Europese Liga
(AEL) uit Antwerpen, zegt dat er
serieuze bedreigingen tegen
hem zijn binnengekomen. Hij
beriep zich gisteren op informa
tie van het Belgische ministerie
van buitenlandse zaken dat een
'moordcommando' het op hem
gemunt heeft.
Een woordvoerder van het mi
nisterie ontkende echter over
zulke informatie te beschikken.
Volgens hem is er een paar we
ken geleden een telefoontje 'in
de vaagst mogelijke termen' ge
weest van een ambassade van
een niet nader genoemd Ara
bisch land in Brussel over mo
gelijke doodsbedreigingen aan
het adres van Abou Jahjah.
De AEL-leider kwam dinsdag
avond vrij, nadat hij was opge
pakt als vermeend aanstichter
van rellen die vorige week in
Antwerpen uitbraken. Honder
den jonge Marokkanen betoog
den toen tegen het doodschie
ten van een Belgische Marok
kaan door diens Vlaamse buur
man.
Jahjah heeft beloofd drie maan
den lang niet deel te nemen aan
demonstraties, maar hij mag
spreekbeurten houden en mee
doen aan debatten. Hij trok na
zijn vrijlating meteen fel van leer
tegen de Belgische premier Ver-
hofstadt, omdat die de AEL in
het parlement crimineel noem
de. Er zou een klacht wegen las
ter en eerroof komen.
Verhofstadt zag gisteren geen
reden de AEL zachter aan te
pakken. Hij noemde de liga 'een
bedreiging voor de samenleving'
en een organisatie die 'leeft van
confrontatie en provocatie'. De
dagvaarding tegen hem deed hij
af als 'een zaak voor het ge
recht'. Volgens Kamervoorzitter
De Croo kunnen politici echter
niet worden vervolgd voor uit
spraken die zij hebben gedaan
in het parlement.
Detroit - Australiër Doug Ashdown, zelf afkomstig uit een land dat geen echte winters
kent, zong het al in de jaren zestig: Winter in America is cold. En de inwoners van Detroit
in de Amerikaanse staat Michigan zullen het dezer dagen met hem eens zijn. Het is er nu
zo'n vijftien graden onder nul. Niet dat ze er wakker van zullen liggen. De mensen in de
staten rond de Grote Meren krijgen hartje winter wel eens een graadje of dertig onder
nul voor de kiezen. Foto: AP/Mandi Wright
door onze correspondent
Mare Peeperkom
brussel - De Europese Commis
sie wil niets weten van een ge
kozen president voor de Euro
pese Unie. Volgens Commissie
voorzitter Prodi schaadt zo'n
president - een plan van Groot-
Brittannië, Frankrijk en Spanje -
de belangen van de kleinere lid
staten. Nederland schaart zich
volledig achter het verzet van de
Commissie.
Prodi presenteerde vandaag zijn
eigen voorstellen om een EU
met straks 25 leden bestuurbaar
te houden. Een aparte EU-presi-
dent komt daarin niet voor. Wel
wil de Commissie de besluitvor
ming in de EU vergaand vereen
voudigen. Het vetorecht moet
verdwijnen om te voorkomen
dat één lidstaat de boel blok
keert. Prodi handhaaft verder
het principe dat iedere lidstaat
één commissaris levert.
Het 'ABC-plan' voor een geko
zen president, genoemd naar de
opstellers Aznar, Blair en Chirac,
veroorzaakt al weken onrust on
der diplomaten en politici. Lon
den, Parijs en Madrid menen
dat het huidige systeem van
steeds wisselende EU-voorzit
ters niet meer werkt in een unie
met 25 of meer leden. Hun 'pre
sident' zou worden gekozen
door de regeringsleiders en voor
enkele jaren het gezicht van de
EU zijn. Nederland vreest dat
zo'n functie de positie van de
kleinere lidstaten ondergraaft.
De Commissie wil, net als Ne
derland, het halfjaarlijkse EU-
voorzitterschap handhaven. Dat
dwingt elke nationale regering
zich regelmatig met alle EU-za-
ken bezig te houden en maakt
'Brussel' zichtbaar in de ver
schillende lidstaten. Voor som
mige Europese vakministerra
den (financiën, landbouw) kan
wel voor langere tijd een voor
zitter worden aangewezen, als
dat het werk ten goede komt.
De plannen van de Commissie
zijn bedoeld als bijdrage aan de
werkgroep onder leiding van de
Franse oud-president Giscard
d'Estaing. Deze Conventie buigt
zich over een Europese grond
wet om de EU na de uitbreiding
in goede banen te leiden. Het
eindadvies van Giscard komt
volgende zomer. Nadien moe
ten de regeringsleiders er een
besluit over nemen.
boston - Het schandaal rond
seksueel misbruik door geeste
lijken in het Amerikaanse aarts
bisdom Boston heeft zich verder
uitgebreid. Op last van de rech
ter zijn duizenden documenten
vrijgegeven waarin gewag wordt
gemaakt van priesters die drugs
gebruikten en seks hadden met
jonge meisjes die non wilden
worden.
Tot nu toe zijn al tientallen
rechtszaken aangespannen door
mensen die zeggen seksueel te
zijn misbruikt door geestelijken.
De nieuwe documenten gaan
echter over personen die nog
niet eerder in opspraak waren
geraakt.
In de documenten staat be
schreven hoe een priester in de
jaren '60 jonge meisjes aanzette
tot seksueel contact. Hij noem
de zichzelf 'de wederkomst van
de Heer' en spoorde de aspi
rantnonnen aan om 'bruiden
van Christus' te worden.
door onze correspondent
Ans Bouwmans
Washington - In de Amerikaanse media
krijgt Saudi-Arabië het de afgelopen we
ken flink te verduren. Een liefdadigheids
gift van Haifa al-Faisal, de vrouw van de
Saudische ambassadeur in Washington,
zou wellicht via via in handen van terro
risten terecht zijn gekomen. De sluime
rende woede in de VS over de betrokken
heid van bondgenoot Saudi-Arabië bij 11
september en moslimextremisme vond
een uitlaatklep.
Het gezicht van Adel al- Jubeir, politiek
adviseur van de Saudische heerser
kroonprins Abdullah, is niet weg te
slaan van de Amerikaanse tv. Als symp
toom van de zorg die in Saudi-Arabië is
ontstaan over de wellust waarmee poli
tici en media zich de afgelopen weken
hebben overgegeven aan het beschim
pen van de Arabische bondgenoot, is
de deels in Amerika opgegroeide Adel
al-Jubeir belast met een campagne om
het beeld 'recht te zetten'.
Dat valt niet mee, want voor veel Ame
rikanen is het inmiddels een onbegrij
pelijke zaak dat de VS vriendschappelij
ke banden onderhouden met het land
dat niet alleen staatsvijand nummer
één Osama bin Laden voortbracht,
maar ook vijftien van de negentien ka
pers die op 11 september 2001 Amerika
een historische dreun verkochten.
Saudi-Arabië is het land waar vrouwen
niet eens auto mogen rijden en vrou
welijke Amerikaanse soldaten zich niet
vrij kunnen verplaatsen. Het land waar
de heersende koninklijke familie radi
cale islamieten jarenlang ongemoeid
heeft gelaten. Erger zelfs, ze heeft een
verbond met hen gesloten om haar
greep op de troon te kunnen handha
ven, aldus klagende politici in de VS.
Anderhalve week geleden berichtte het
Amerikaanse blad Newsweek dat geld
van een gift van prinses Haifa - de
vrouw van ambassadeur Bandar bin
Sultan - terecht was gekomen bij de
man van een vriendin van de vrouw
aan wie ze het geld gegeven had. En
deze Omar al-Bayoumi bleek begin
2000 twee Saudiërs te hebben geholpen
na hun aankomst in San Diego. Twee
mannen die anderhalf jaar later op 11
september een vliegtuig in het Penta
gon boorden.
Het is hoogst onwaarschijnlijk dat het
ambassadeursechtpaar uit Washington
willens en wetens geld naar terroristen
heeft gesluisd - zoals minister Powell
van buitenlandse zaken onmiddellijk
verzekerde - maar het nieuws raakte
een open zenuw in de VS. De relatie
tussen de VS en Saudi-Arabië is geba
seerd op internationale belangen en
olie, niet op een gevoel van verbonden
heid. Amerika heeft goedkope olie no
dig voor zijn benzineslurpers, Saudi-
Arabië wil wapens en bescherming.
Maar na 11 september zijn doorsnee
Amerikanen zich veel bewuster gewor
den van de ondemocratische, repres
sieve maatschappij waarvoor hun lang
durige bondgenoot Saudi-Arabië staat,
en ze zijn zich gaan afvragen of het
land wel genoeg doet om moslimfun
damentalisme tegen te gaan. Dat ge
voel van onvrede is aangewakkerd door
een coalitie van politici die het incident
hebben aangegrepen om de jacht op
Saudi-Arabië te openen, zegt Anthony
Cordesman, Saudi-Arabië-expert bij
het centrum voor strategische en inter
nationale studies CSIS.
Hij vindt dat er sprake is van stem
mingmakerij, iets wat de Saudische pr-
afgezant al-Jubeir overigens ook be
weert. „Zonder de Saudi's vrij te pleiten
- het blijft een feit dat de meeste kapers
uit hun land kwamen - moet je consta
teren dat deze hetze is ingegeven door
politieke motieven", zegt Cordesman.
In de eerste plaats zijn er fulminerende
Democraten die president Bush in ver
legenheid willen brengen en zichzelf in
de kijker willen spelen. Een tweede
groep, die streeft naar schonere energie
in de VS, heeft er belang bij de relatie
met Saudi-Arabië te ondermijnen, al
dus Cordesman. En ten derde is er een
groep neo-conservatieve Republikei
nen - ook in de regering-Bush - die
vindt dat Saudi-Arabië niet genoeg doet
in de strijd tegen al-Qaeda.
Op dit moment hebben de VS echter
geen baat bij een slechtere relatie met
Saudi-Arabië. De Amerikaanse regering
wil zijn militaire aanwezigheid in het
Arabische koninkrijk kunnen benutten
voor een oorlog in Irak. Saudi-Arabië is
van belang voor een blijvende toevoer
van olie als het tot een invasie in Irak
komt. Cordesman verwacht dat deze
storm vanzelf weer overwaait, maar het
probleem verdwijnt voorlopig niet ach
ter de horizon.
De toenemende kritiek en een rechts
zaak van slachtoffers van 11 september
tegen onder anderen leden van de ko
ninklijke familie in Saudi-Arabië heb
ben de relatie al onder druk gezet. Dat
zorgt in Saudi-Arabië voor vijandigheid
en woede, aldus de expert. Ondertus
sen hebben de oproepen om Riyad nu
eens 'hard aan te pakken' in de VS de
indruk versterkt dat het Witte Huis zich
inhoudt tegen Saudi-Arabië en de Sau
dische regering niet echt hard zou wil
len optreden tegen moslimterroristen.
Dat laatste is een misvatting, zo luidde
de boodschap van Adel al-Jubeir deze
week. Maar het is de vraag of het Ame
rikaanse publiek zich daarvan laat
overtuigen.
door onze correspondent
Ad Bloemendaal
tel aviv - De Israëlische premier
Sharon wil na de verkiezingen
van 28 januari een regering van
nationale eenheid vormen, sa
men met onder meer de Arbei
derspartij. De basis voor zo'n
coalitie zoekt hij in een gefa
seerd vredesplan, dat elementen
bevat van Amerikaanse en inter
nationale vredesvoorstellen.
Het plan voorziet in een Pales
tijnse staat met tijdelijke gren
zen op 42 procent van de Wes
telijke Jordaanoever, maar al
leen als de Palestijnen hun ge
weld staken en hun bestuur in
grijpend hervormen. Sharon
ontvouwde zijn plannen in een
voor hem ongewoon uitgebrei
de politieke toespraak voor een
conferentie in Herzliya.
In Israël wordt Sharons toe
spraak gezien als het begin van
zijn verkiezingscampagne. Zijn
Likud moet het opnemen tegen
de Arbeiderspartij, die sinds kort
onder leiding staat van de zeer
gematigde Amram Mitzna. Die
wil binnen een jaar na een aan
treden als premier de Gaza-
strook ontruimen. Hij heeft de
Palestijnen aangeboden verder
te onderhandelen op basis van
wat destijds is bereikt onder de
regering-Barak.
Alle peilingen wijzen op een
monsteroverwinning voor Li
kud. De premier is vaak verwe
ten dat hij het leger tegen de Pa
lestijnen laat optreden zonder
vredesalternatief. Zijn toespraak
van gisteren leek bedoeld om
zo'n alternatief te bieden. Sa
men met de Europese Unie, de
Verenigde Naties en Rusland
('het kwartet') hebben de VS een
'routebeschrijving' naar een vre
desregeling uitgezet, die nu de
basis vormt voor Sharons plan.
Dat wijkt wel op een aantaJ be
langrijke punten af. Zo wil Sha
ron zich niet vastleggen op een
tijdschema, en het kwartet wel.
Omdat het beschikbare professionele materiaal niet voldoet om alle olie uit de zee te halen, zetten wan
hopige Noord-Spaanse vissers alle denkbare middelen in. Deze grijparm is eigenlijk bedoeld voor de
vangst van schaaldieren. Foto: AP/Armando Franca
door onze correspondent
Henk Glimmerveen
parijs - Drie weken lang was de
ramp met de olietanker Prestige
voor de Spaanse kust een ver-
van-m'n-bed-show voor de
Fransen. Maar nu grote olievlek
ken zich in de richting van de
stranden van Les Landes bege
ven, begint men zich vooral in
Parijs zorgen te maken.
Op last van de regering is een
noodplan in werking gezet dat
de prefect van de Atlantische
kust vrijwel onbeperkte vol
machten geeft om de strijd te
gen de olie aan te gaan. Volgens
de laatste berichten bevinden
zich grote olievlekken op zo'n
200 kilometer van de Franse
kust. Staatssecretaris Bussereau
van verkeer zei gisteren dat een
speciale werkgroep is gevormd
die zich uitsluitend met de olie
kwestie zal bezighouden.
President Chirac was volgens
Bussereau tijdens het kabinets
beraad woedenAover de 'schur-
kenpraktijken' van reders die
'vuilnisbakken' de zee opsturen.
Hij kondigde aan dat vanaf 1 ja
nuari alle enkelwandige tankers
ouder dan 15 jaar gecontroleerd
gaan worden als ze Franse ha
vens aandoen. Tot dusver
maakte Frankrijk niet veel werk
van de controle van olietankers.
Het bericht dat de olievlekken
richting Frankrijk drijven, heeft
vooral in visserskringen voor
onrust gezorgd. Niet dat men
gelooft dat de drab werkelijk op
de stranden terecht komt, maar
van dergelijke berichten gaat
een psychologische werking uit.
De ramp in 1999 met de olietan
ker Erika bij Bretagne trof niet
alleen die regio, maar had ook
grote invloed op de inkomsten
van de vissers in Zuid-Frankrijk.
De verkoop van oesters stag
neerde en ook de toeristen ble
ven de volgende zomer weg.
