KUNST CULTUUR
vj
Première met 'pornopret' in Leidse Schouwburg
Expositie Maori's en tatoeages
'Papua
Leeft!'
Gerard Reve-dè
Leidse antiquai
Meeslepende bewegingen
op het ritme van Stravinsky
'Iedereen roept dat ze hem goed hebben geken
Franse Amélie draait ja
in Nederlandse bioscop
dinsdag 3 december 2<f
Leonardo DiCaprio. Foto: Reuters
DiCaprio in film
over atoombom
los angeles - Filmster Leonar
do DiCaprio heeft de hoofdrol
gekregen in de nieuwe film
Bombshell', over de ontwikke
ling van de atoombom. De film
wordt geregisseerd door Lasse
Halstrom, bekend van onder
meer 'Chocolat' (2000) en 'The
Cider House Rules' (1999). Di
Caprio speelt Theodore Hall. de
jongste deelnemer in het Man
hattan Project. Hall zou gehei
me informatie hebben doorge
speeld aan de Russen.
Galeriebonden
gaan fuseren
^sterdam - De twee galerie-
bonden die Nederland rijk is,
de Nederlandse Vereniging van
Galeriehouders (NVG) en de
Galeriebond Nederland (GbN),
fuseren binnenkort tot de Ne
derlandse Galerie Associatie
(NGA). Het is de bedoeling dat
dé nieuwe koepelorganisatie
een bureau opzet met aan het
hoofd een directeur die de be
langen van de leden behartigt.
De secretaris van de NVG sluit
niet uit dat er al volgend jaar
éen nationaal galerieweekend
ónder de nieuwe vlag kan wor
den gehouden. De vorige editie
\-an het weekeinde kon niet
doorgaan vooral vanwege het
ontbreken van de nodige spon
sors en het uitblijven van subsi
die.
Oorlogskunst
terug naar familie
roETERMEER - Demissionair
staatssecretaris Van Leeuwen
•(Cultuur) heeft een verzoek tot
teruggave van oorlogskunst ge
honoreerd. Het gaat om het
schilderij 'Portret van een
vrouw met een kleine hond'. De
joodse eigenaar heeft dit schil
derij tijdens de Tweede Wereld
oorlog op onvrijwillige wijze
verloren. Van Leeuwen neemt
hiermee het advies over van de
adviescommissie Restitutiever-
zoeken Cultuurgoederen en
Tweede Wereldoorlog om het
kunstwerk terug te geven aan
de erfgenaam van de oorspron
kelijke eigenaar.
Potter verslaat
lames Bond
Los angeles - 'Harry Potter en
de Geheime Kamer' was afgelo
pen weekeinde de best bezoch
te film in de Verenigde Staten.
Het tweede avontuur van de to
venaarsleerling veroverde daar
mee de koppositie op James
Bond, die vorig weekeinde na
de première van beide films de
meeste inkomsten boekte. In de
nek-aan-nekrace tussen de
twee bekendste Britten in de
Amerikaanse bioscopen bracht
Potter de afgelopen dagen on
geveer 32,2 miljoen euro in het
laatje. Het twintigste avontuur
van geheim agent Bond, 'Die
Another Day", bleef op 31 mil
joen euro steken, blijkt uit
schattingen van de filmstudio's.
door Wijnand Zeilstra
leiden - In de Leidse Schouwburg gaat morgen
avond het nieuwe programma van De Bloeiende
Maagden in première. Hoewel 'nieuw'? In juni
van dit jaar stonden ze al met 'Lege maag' in
Leiden. Een inspeel periode van maar liefst vier
maanden - dat is opmerkelijk.
Volgens Ingrid Wender, één van de Bloeiende
Maagden, is de reden hiervoor heel eenvoudig:
„In april zouden we al in première gaan. De
voorstelling was toen echter nog niet af. Daar
na was het meer een kwestie van logistiek.
Niet alle zalen, waarin we op dat moment
speelden, hebben nu eenmaal de capaciteit
om de landelijke pers uit te nodigen. En om
nu vlak voor de zomerstop in première te
gaan, is ook een beetje vreemd. Dus na een in-
Bloeiende Maagden brengen publiek in verwarring
speelperiode in november is het Leiden ge
worden."
Als in april de voorstelling niet 'af was, dan
maakt dat nieuwsgierig naar wat er nadien ge
wijzigd is. Volgens Ingrid Wender is er veel ge
beurd. De hoeveelheid tekst is aanzienlijk toe
genomen: aanvankelijk besloeg dat niet meer
dan één A4-tje. Daarnaast is hun optreden
„duidelijker in een context geplaatst."
Minou Bosua, haar tegenspeelster, speelt de
engel die het mens-zijn aan den lijve wil erva
ren. Zelf vervult Ingrid Wender de rol van gast
vrouw in een soort televisieprogramma dat
aan de wens van de engel tegemoet wil ko
men. Aldus komen beiden in tal van erotische
fantasieën terecht, waartoe zij per telefoon op
drachten krijgen van een onbekende.
Door die ontmoeting van engel en mens wil
len De Bloeiende Maagden volgens Ingrid
Wender het verhaal een metafysische dimen
sie meegeven. Wender „Die engel staat voor
de ziel. Dat heeft met mijn wereldbeeld te ma
ken. Ik geloof namelijk dat we allemaal zielen
zijn die tijdelijk een lichaam hebben. Mijn rol
van gastvrouw staat voor onze moderne we
reld, waarin we als mens niet goed met onze
gevoelens weten om te gaan, zoeken naar mo
gelijkheden met onze ziel in contact te komen.
Daartegenover staat de engel als 'amoreel' we
zen, dus buiten de moraal staand, die in ons
verhaal een lichaam wil krijgen om fysiek te
kunnen ervaren. De confrontatie met de por
nowereld is dan symbool voor de situatie,
waarin seks en liefde het meest extreem ont
koppeld zijn geraakt."
In de uitwerking van dit gegeven gaan Ingrid
Wender en Manou Bosua in elk geval heel ver.
Een groot deel van de voorstelling spelen ze
geheel naakt. Ze rennen, springen, dansen en
rollebollen over het podium en maken heel
wat 'pornopret'. Dan loop je het risico van re
censenten het verwijt van effectbejag te krij
gen.
Wender ontkent ten stelligste dat van enig ef
fectbejag sprake zou zijn: „Zo maak je zo'n
voorstelling niet. Je gaat niet aan een tafel zit
ten om dit allemaal rationeel te bedenken. Er
is een heel proces van improvisaties voor no
dig, waarin als het ware een ruwe.0
ontstaat. Die diamant ga je slijpen, opc
stelling in wording ga je een redacti/r
sen."
is
Wat wij in dit programma doen, rp
sterk de schaamte aan. Dat merk je u
ties in de zaal. Dat merk je ook in gej;
met mensen achteraf. Er blijkt na de»i
ling vaak veel verwarring te bestai
vraagt zich af, waar men nu eigenlijk
keken heeft. Mensen blijken uit hun,,
concept te zijn geslagen. Dat is wat w
delijk heel graag willen. Dat de me»<
direct goed begrijpen, wat er allemaaf
is gebeurd. Maar daar moet je je wel
len openstellen. Recensenten doen k
het algemeen veel minder. Die gaan dc
rationeler te werk. Daarom missen Dv
ten naar mijn mening vaak de boot." e
leiden - In 2003 presenteert het
Rijksmuseum voor Volkenkunde
in Leiden een grote overzichts
tentoonstelling over het Ka-
moro-volk uit Papua (Nieuw-
Guinea). Een wereldprimeur.
Behalve een selectie uit de his
torische collectie zijn ook voor
werpen te zien die recentelijk
zijn gemaakt. Kamoro houtsnij
ders komen naar Nederland om
hier hun kunnen te demonstre
ren en hun werk te verkopen.
De Kamoro, ongeveer 18000
mensen, leven aan de zuidwest
kust van Nieuw-Guinea. Sinds
jaar en dag vormen sago en vis
de voornaamste middelen van
bestaan. Vanaf 1828 werden ver
schillende expedities onderno
men om het kustgebied in kaart
te brengen en de bewoners, flo
ra en fauna te leren kennen. Ex
peditieleden brachten van alles
mee terug naar ons land, zoals
geprepareerde planten en die
ren, gebruiksvoorwerpen en
houtsnijwerk. Het Rijksmuseum
voor Volkenkunde kreeg op de
ze manier de oudste en belang
rijkste Kamoro-verzameling ter
wereld in handen.
De tentoonstelling begint met
een overzicht van enkele be
langrijke expedities en toont
voorwerpen die daar verzameld
zijn: bewerkte prauwvoorste
vens en peddels, voorouderpa
nelen, trommen, maskers en ge
bruiksvoorwerpen. Voorwerpen
die veelal begin twintigste eeuw
in het museum zijn beland.
Jaarlijks terugkerende feesten en
rituelen, een belangrijke rode
draad in het leven, maken veel
duidelijk over hoe de Kamoro in
het leven staan. Feesten begelei
den belangrijke overgangen in
het leven zoals die naar volwas
senheid, dood en nieuw leven.
In de afgelopen eeuw kregen de
Kamoro te maken met belang
rijke invloeden van buitenaf. De
inmenging in het leven en leef
gebied had grote gevolgen. Dat
de Kamoro-cultuur niet is ver
dwenen, blijkt nu de afgelopen
jaren het Kamoro Art festival
wordt georganiseerd in het dorp
Pigapu. Voor het jaarlijks terug
kerende festival, waaraan een
kunstveiling gekoppeld is, wordt
op grote schaal houtsnijwerk ge
maakt, met traditionele en nieu
we vormen en motieven. Dan
sen worden weer opgevoerd, ce
remoniële huizen gebouwd en
rituelen uitgevoerd.
De tentoonstelling 'Papua leeft!
- Ontmoet de Kamoro' is te zien
van 15 februari t/m 31 augustus
2003 in Volkenkunde.
IC
leiden - Het Leidse antiquariaat
AioloZ houdt op zaterdag 14 de
cember een manifestatie ter ge
legenheid van de 79ste verjaar
dag van Gerard Reve. De bijeen
komst, in dierentuin Artis in
Amsterdam, wordt ondermeer
opgeluisterd door Teigetje en
Woelrat, twee voormalige le
venspartners van Reve. Zij geven
met behulp van een diapresen
tatie en een smalfilmpje een im
pressie van hun jaren met de
'volksschrijver'. Cabaretier Die-
derik van Vleuten vertelt over de
'vreugden en verschrikkingen'
van het verzamelen van Reve.
Maar minstens zo belangrijk,
vindt antiquaar Piet van Win
den, is het 'Comité Gerard Reve
80 jaar' dat die dag opgericht
wordt. Het comité gaat zich ko
mend jaar bezighouden met het
voorbereiden van een gepaste
viering van de tachtigste verjaar
dag van de schrijver. Daar hoort
in elk geval een 'nationaal ge
schenk' bij, zegt Van Winden.
Wat de Leidenaar betreft wordt
dat - indien realiseerbaar - een
Reve-museum.
Een basiscollectie is er al, ver
klapt de antiquaar. „We hebben
contact gelegd met een Reve-
verzamelaar die zijn collectie in
de verkoop wil doen. Die collec
tie bestaat behalve uit boeken,
handschriften en ongepubli
ceerd werk ook uit hele per
soonlijke voorwerpen, zoals een
bril die hij vaak droeg tijdens het
signeren, een boodschappen
lijstje, dat soort zaken. De neer
slag van een rampzalig leven,
kortom." Een deel van de col
lectie zal op de Reve-dag al ten
toongesteld worden.
Als het museumplan spaak
loopt wil Van Winden er sowie
so voor zorgen dat deze collectie
volledig beschreven
een catalogus. „Op dib
blijft hij in elk geval cr
bestaan." Het is de t)
dat de catalogus ook
tachtigste verjaardag \m
voltooid is. d
Dat Artis als locatie vooij
nifestatie is gekozen, is.
vallig. Reve woonde eei i
jaar dicht in de buurti
dierentuin. Hij zwierf J
matig rond in de hoop/(
gen op te pikken, zoals h
boek 'Bezorgde oude
schrijft cl
Het is inmiddels de ded
dat AioloZ zich voor en
dag inzet. Het Leidse a.
aat was ook de drijvenie
achter de viering van du
ste verjaardag van 'De it
in de Allerheiligste Ha
Amsterdam. In '99, orgc
AioloZ een Reve-manffi
Artis. il
Piet van Winden is
liefhebber van het
„Toen ik op mijn zestie
het eerst 'Nader tot U*C
anderde mijn leven op :e
ter zou hij regelmatig
volkschrijver over de t
men, met hem corresp.
en telefoneren. „Tot zijl
Joop Schafthuizen er o'f
of andere manier gen!1
had, toen was het afgeld
De 250 beschikbare t
kaarten voor het evenei^1
wacht Van Winden zor.
blemen kwijt te rakeif
heeft altijd de meest
pende types aangesprc
je tegen een chique X
begint over Reves pli
zijn ze niet meer te hoi£
zo goed als een zestienj,
Weltschmerz leidende E!
kop met hem kan weglcP:
e3d
Publiciteitsfoto: Patricia Steur
Amsterdam - Nieuw Zeeland is
beroemd om zijn oorspronkelij
ke bevolking, de tatoeagedra-
gende Maori's. Vooral de ge
zichtstatoeages, de 'tako moko'
van de mannen baren veel op
zien.
Bijvoorbeeld tijdens de buiten
landse optredens van het
Nieuw-Zeelandse rugbyteam.
Vooraf aan iedere wedstrijd voe
ren de spelers van de All Blacks
een oorlogsdans uit van de Ma
ori's, waarmee zij hun tegen
standers met wijdopen gesperde
ogen en woeste bewegingen als
het ware de oorlog veridaren.
Fotograaf Patricia Steur heeft
zich vier jaar lang samen met de
tatoeagekunstenaar Gordon Toi
Hatfield, zelf afkomstig uit de
Ngapuhi clan, verdiept in de
Maori-cultuur. Het resultaat is
een intrigerende fototentoon
stelling waarin niet alleen wordt
getoond hoe oeroude tradities
voortleven, maar ook hoe deze
zijn geïntegreerd in het dagelijks
leven. Steur, die al eerder aan
dacht besteedde aan tatoeages
in haar boek 'The Rockstar En-
cyicopedia' heeft meerdere ex
posities gemaakt over onder
werpen als bekende musici, au
teurs en acteurs. Haar interesse
voor tatoeagekunst heeft zich
inmiddels ontwikkeld tot een
ware passie.
Dedicated by blood', Toewij
ding door afkomst', is te zien tot
en met 9 februari. Nederlands
Scheepvaartmuseum Amster
dam, Kattenburgplein 1, Am
sterdam. Openingstijden: dins
dag tot en met zondag van
10.00-17.00 uur. Tijdens de
Kerstvakantie ook op maanda
gen geopend.
Amsterdam/anp - De Franse film 'Le fabuleux destin d'Am
lain' van regisseur Jean-Pierre Jeunet draait al een jaar or
ken in een groot aantal Nederlandse bioscopen. Dat is eenl
zeker voor een Franse film. De film heeft ondertussen i>-
330.000 bezoekers getrokken.
'Amélie' vertelt het verhaal van een jong meisje dat zich
stelt de levens van vrienden en onbekenden een positieve
te geven. Niet alleen in Nederland is de film een succes. In Ne
trok 'Amélie' al acht miljoen bezoekers, terwijl ook in AnL
cords werden gebroken met een opbrengst van 30 miljoens'
vier maanden. Om de veijaardag van 'Amélie' te vieren,la'
toegangskaartje voor de film op 5 december één euro. De fing
der meer nog te zien in Amsterdam, Rotterdam en Den Haa
theater recensie
Maarten Baanders
Voorstelling: Johan Inger Programma
door Nederlands Dans Theater 2.
Gezien: 2/12, Leidse Schouwburg.
Jong, speels, pretentieloos. De
choreografieën van Johan In
ger zijn de juniorengroep van
het Nederlands Dans Theater
(NDT2) op het lijf geschreven.
Inger houdt van verhaaltjes.
Een momentopname kan
voor hem genoeg zijn om een
hele choreografie te maken.
Hoe simpel het verhaalgege
ven ook is, het wordt met een
naar alle kanten zwevende
fantasie uitgewerkt en dit
geeft zijn choreografieën een
eigen charme.
'Mellantid' begint met een
vrolijke pose voor een groeps
foto. Een danser maakt zich
los en begint een eenzame so
lo. Met gespreide armen pro
beert hij tevergeefs te vliegen.
Het is moeilijk voorstelbaar
dat bij NDT2 iets niet van de
grond komt en er volgt dan
ook een reeks vlotte, energie
ke en grappige scènes met
vier dansers en twee danse
ressen. Vooral het herenkwar
tet met zijn bruuske sprongen
en draai- en zwaaibewegin-
gen heeft een sterk effect.
De latere scènes waarin een
vrouw jacht maakt op man
nen, ademen de onschuld van
cartoons. De groepsdansen
zijn een en al lichtheid en de
dansers schuiven vloeiend te
rug in de pose die ze in het
begin aannamen voor de
groepsfoto. Weer maakt die
ene danser zich los. Kennelijk
hebben zijn avonturen met de
anderen hem op het juiste
idee gebracht: wie wil vliegen,
stapt gewoon in een vliegtuig.
In Dream Play" is het uit
gangspunt nog simpeler. Een
man ziet een vrouw passeren
en onmiddellijk breekt in zijn
hoofd een droom los. Man
nen en vrouwen dansen wild,
extatisch op 'Le Sacre du
Printemps' van Stravinsky. Ze
maken ferme stappen, krach
tige armzwaaien en de hoof
den schudden heftig mee.
Ook in een loom duet duurt
de gedrevenheid tussen man
en vrouw voort. 'Dream Party1
gaat over de wilde, niet over
de intieme kant van erotiek.
De bewegingen zijn niet revo
lutionair, maar vormen een
meeslepende weergave van
de gloed, het ritme en de zin
dering die van Stravinsky's
muziek afspatten.
'Out of Breath' maakt precies
waar wat de titel belooft.
Rondom een scheef in de
grond verzonken ovale muur
maken de dansers afmattende
bewegingen. Grillig, fel of in
eens traag schieten ze voorbij,
kronkelend, de armen zwaai
end of wild schuddend als
stijve poppen. De duetten zijn
ruw en rusteloos. Nerveus til
len ze elkaar op. Er wordt
rondom de muur gerend, ze
proberen elkaar tegen te hou
den en telkens keert de obses
sie terug om op de muur te
klimmen. Daar ligt dan ook
het eindpunt. Als een vrouw
erop zit en omkijkt, is er ein
delijk rust. Het is een mooie
afsluiting van een simpel en
leuk uitgewerkt gegeven.
Patrick Buch verbaasd dat zijn broer zo veel vrienden heeft
door Leo van der Velde
vervolg van voorpagina
wassenaar - De familie Buch is
bedroefd en kwaad tegelijker
tijd. Over alle verhalen en nog
meer op alle mensen die zich nu
opwerpen als Boudewijns vrien
den. Broer Patrick: „Bij Barend
en Van Dorp, in de kranten en
tijdschriften, iedereen roept dat
ze hem goed hebben gekend.
De meeste verhalen rond 'Boud'
en het gezin Buch zijn niet
waar."
„We waren een doorsnee gezin
en een scheiding betekende in
die tijd nogal wat in een dorp als
Wassenaar. Overigens zijn mijn
ouders niet in 1958 gescheiden,
zoals Boudewijn beweerde,
maar pas in 1963. En tegen de
wil van mijn vader, want die was
streng katholiek."
Na het vertrek van haar man
moest mevrouw Buch zorgen
voor zes zonen. Patrick, de vijf
de zoon, is acht jaar jonger dan
Boudewijn, die in 1948 werd ge
boren. Net zo gedreven pratend
als zijn broer doet hij in Hotel
Duinoord zijn verhaal. „Mijn va
der heeft nooit actief bij het ver
zet gezeten en ook niet na de
oorlog in een toneeluniform ge
lopen om Duitse toeristen te be
keuren. Hij kwam uit Den Aaag,
werkte bij de gemeente en
trouwde in 1942 met mijn moe
der om te ontkomen aan een
eventuele tewerkstelling in
Duitsland.
Buch zegt dat de familie gebukt
gaat onder de leugens die nu de
ronde doen. „We hebben er al
lemaal last van. Toen mijn vader
hertrouwde gaf hij zelf aan geen
behoefte meer te hebben aan
onze bezoeken. Daarna heeft
vrijwel niemand hem nog ge
zien."
Na het overlijden van zijn vader
zei Boudewijn Büch tegen men
sen als neerlandicus dr. Harry
Prick en prof. F.Bastet dat de
zoons miljoenen guldens had
den geërfd. „We hebben alle
maal zevenhonderd gulden ge
kregen. Daar gaat het niet om,
maar toen ik mijn broer met dat
verhaal confronteerde, viel dat
slecht. Er was geen sprake van
ruzie of haat", voegt Patrick er
nadrukkelijk aan toe.
„Maar we vermeden alle con
tact, want hij kwam nog wel bij
mijn moeder. Zo ging dat altijd.
Boudewijn had steeds een nieu
we kring van mensen om zich
heen tot er nieuwe vrienden bij
kwamen. Als hij daar geen vat
op kon krijgen, verdween hij
voorgoed uit hun leven en jkoos
andere kennissen. Vaak vergat
hij ook gewoon mensen. Begin
jaren tachtig heb ik hem daar
mee geconfronteerd. Hij heeft
me alleen aangekeken en koos
ervoor niets meer van zich te la
ten horen. Boudewijn zat in een
onomkeerbaar proces van pa
thologisch liegen. En als iemand
dat merkte, dan wendde hij zich
af."
Patrick vertelt zonder wrok en
zonder te oordelen omdat hij
zeker weet dat zijn broer daar
erg onder gebukt ging. „Nog
maals, zijn eenzaamheid ver
oorzaakte hij zelf. Die nachtelij
ke gedrevenheid. Ik ben geen
psychiater, maar ik zou het wel
uitgezocht willen zien. Ik denk
dat zulke eenzaamheid komt
doordat die mensen ook verla
tingsangst hebben. Zich niet
willen hechten, geen vrienden
kunnen hebben, omdat ze bang
zijn gekwetst te worden. Boude
wijn creëerde een wereld die
niet bestaat. Toch was ik waan
zinnig gek op hem en hij op mij,
zijn jongere broertje.
Patrick zegt dat zijn beroemde
broer alles deed om aandacht te
krijgen. „Toen hij zestien was
reed hij bestellingen voor de
apotheek. Dan nam hij allerlei
dingen mee die hij op zijn ka
mertje bewaarde in een afgeslo
ten gifkast. Zijn klasgenoten
kwamen dan kijken. Tijdens de
oorlog in Vietnam merkten we
niet of hij nou voor of tegen
was. Toch kwam hij thuis met
Amerikaanse telefoonboeken en
daar scheurde hij pagina's uit
Of we maar even brieven wilden
schrijven naar wildvreemde
mensen om te protesteren. Dan
stond hij in het middelpunt,
maar dan hoorde je er niks meer
over."
„Hij probeerde altijd dingen te
weten die een ander niet weet.
Bij Barend en Van Dorp aften
vaak mensen aan tafel'Vo
door enige kennis wo^€
hinderd. Dan is het lefna
vertellen over een boek
do's uit 1903. De breuk53
als broers was onvrijv
nood geboren. Je kunt J
met elkaar eens zijn, L
zocht het dan in een r
van elkaar vermijden. H3-
zo zijn, maar puur uli
houd. Boudewijn leé"e
liefst in een wereld zoajj*
in zijn romans vertelioh
somberte die hij nodig 1°
