SPORT
Joris van den Bergh: de pen als slagzwaard
Super-Roy
LINKS
BUITEN
Van ijsheks
tot profbokser
Memphis - 'Ilsheks' Tonya Har
ding maakt van een 'liefhebbe
rij' haar beroep. De voormalige
kunstrijdster debuteert op 22
februari als profboksster. Zij
staat in het voorprogramma
van het gevecht tussen Mike
Tyson en Clifford Etienne in
Memphis. Tonya Harding was
in 1991 tweede van de wereld in
het kunstrijden. In januari 1994
stond zij dagelijks in het we
reldnieuws na een staafinci-
dent. Haar toenmalige echtge
noot sloeg Tonya's rivale Nancy
Kerrigan in de aanloop naar de
Olympische Winterspelen van
Lillehammer met een ijzeren
staaf op de knie. Kerrigan raak
te gewond, maar kwam toch uit
op de Winterspelen en won zil
ver. Kwade genius Harding
reikte niet verder dan de acht
ste plaats. Harding werd in mei
2000 veroordeeld tot drie dagen
cel en tien dagen taakstraf bij
de reinigingsdienst op een
kerkhof, nadat zij onder invloed
van alcohol haar ex-echtgenoot
met een fietshelm in het gezicht
had geslagen. De man verklaar
de: „Zij raakte mij met een hoek
waar Tyson jaloers op zou
zijn."
Burgemeester
koopt voetbalclub
barnsley - De in financiële
nood verkerende voetbalclub
Bamsley is gered. De burge
meester van de gelijknamige
stad heeft een akkoord bereikt
over de overname van de club.
Bamsley, waar de Nederlander
Dean Gorré voetbalt, degra
deerde in 1998 uit de Premier
League en is inmiddels afge
daald naar de tweede divisie.
De club heeft een schuldenlast
van meer dan vijf miljoen euro.
De burgemeester is een bemid
deld man met een verleden in
de olie- en gasindustrie.
Kaartjes Athene
veel goedkoper
athene - Toeschouwers van de
Olympische Spelen van 2004 in
Athene betalen minder voor
hun entreebewijs dan tijdens
de vorige editie van het grootste
sportevenement van de wereld
in Sydney. Het Griekse organi
satiecomité heeft vastgesteld
dat 68 procent van de in totaal
vijf miljoen kadrtjes voor 30 eu
ro wordt verkocht. Volgens de
organisatoren van de komende
Olympische Spelen waren de
entreebewijzen in Sydney ge
middeld 34 procent duurder.
De kaartjes komen in mei vol
gend jaar op de markt.
Bobslee op
universiteit
enschede - De Universiteit
Twente gaat onderzoek doen
naar een nieuwe bobslee die bij
de Olympische Spelen van Tu
rijn in 2006 voor Nederlands
succes moet zorgen. Het onder
zoek spitst zich toe op zowel de
vormgeving als de stabiliteit
van de slee. Het NOC'NSF heeft
hierover al contacten gelegd
met de vakgroep Oppervlakte
technologie en Tribologie van
de UT. Die houdt zich specifiek
bezig met de wrijvings- en slij-
tageverschijnselen van loop-
vlakken.
Maradona begint
restaurantketen
buenos aires - Diego Maradona
gaat zich toeleggen op de gas
tronomie. De voormalige ster
voetballer opent binnenkort
een internationale restaurant
keten. Volgens manager Guil-
lermo Coppola komt het eerste
'Mundo Maradona' in Buenos
Aires. Daarna volgt de rest van
de wereld, te beginnen in Na
pels. De restaurants van Mara
dona worden opgeluisterd met
foto's van hoogtepunten uit
zijn carrière. De Argentijn is
ook van plan een reizend Mara-
donamuseum te beginnen.
Koude douche
voor Grobbelaar
londen - Acht jaar deed Bruce
Grobbelaar er over om zijn
naam in juridisch opzicht te
zuiveren. Smartengeld kreeg de
voormalig doelman van Liver
pool slechts in de vorm van de
symbolische 1 Engelse pond.
Afgelopen week werd de Zim-
babwaan in Londen door de
hoogste rechterlijke instantie
veroordeeld tot het betalen van
de juridische kosten ter hoogte
van 1,5 miljoen euro. Sinds
1994 was Grobbelaar in juridi
sche strijd verwikkeld met de
krant The Sun over aantijgin
gen dat hij tegen betaling de
uitslagen van wedstrijden beïn
vloedde. Grobbelaar werd in
1997 vrijgesproken. Dat vonnis
werd in januari door het hof
van beroep verworpen. Het hof
twijfelde er niet aan dat Grob
belaar steekpenningen had
aangenomen, alleen was er
geen bewijs. De Law Lords be
paalden dat Grobbelaar twee
derde van de juridische kosten
van The Sun voor zijn rekening
moet nemen.
maandag 2 DECEMBER 20
Maar weinig sportjournalisten uit de vorige
eeuw zijn in de herinnering blijven voortle
ven. De naam Herman Kuiphof zal menigeen nog
bekend zijn, ouderen zullen nog wel weten wie
Han Hollander, ir. A. van Emmenes en Aad van
Leeuwen waren. Maar er is er één die wat beteke
nis voor de ontwikkeling van de sportjournalistiek
betreft boven hen allen uittoomt: Johannes Anto-
niüs Amoldus 'Joris' van den Bergh (1882-1953).
Zijn naam is al enkele malen in deze rubriek ge
noemd. Tijd om hem eens wat uitvoeriger te be
schrijven.
Van den Bergh was aanvankelijk rijksambtenaar,
maar de sportjournalistiek oefende een steeds
grotere aantrekkingskracht op hem uit, vandaar
dat hij zich op zeker moment op wachtgeld liet
zetten om de vrije hand voor zijn liefhebberij te
hebben. Hij schreef voor talloze bladen. Zijn leven
lang bleef hij freelance om zijn onafhankelijkheid
te bewaren.
Van den Bergh ontwikkelde zich tot een expert op
wielergebied, hoewel hij zelf vond dat zijn kennis
zich tot talloze takken van sport uitstrekte, want
bescheiden was hij niet bepaald. Terwijl zijn colle
ga's in het eerste kwart van de vorige eeuw zich
beperkten tot het beschrijven van de buitenkant
van sportwedstrijden en dus niet veel meer dan
notulisten waren, keek hij naar de binnenkant.
Anders gezegd: hij zocht naar oorzaken waarom
de dingen gegaan waren zoals ze gegaan waren.
Dat is nu de gewoonste zaak van de wereld, dat
was het toen niet. Zijn analyses waren opmerke
lijk. Als eerste drukte hij op het belang van de
mentale voorbereiding van de sportman: de geest
moest heersen over de spier. Hij schreef er een
boek over dat nog altijd als een klassieker geldt
'Mysterieuze krachten in de sport'. Jarenlang trok
hij op met de veelvoudige wereldkampioen baan-
wielrennen Piet Moeskops en liet daar een even
eens beroemd gebleven boek over verschijnen:
'Temidden der kampioenen'.
Als polemist had hij een grote naam. Als hij vond
dat iets niet deugde gebruikte hij zijn pen als slag
zwaard.
Van den Bergh was ook heel praktisch ingesteld.
Hij zorgde er in 1936 voor dat Nederlandse ren
ners aan de Tour de France konden meedoen en
trad daarbij (tot 1949) als ploegleider op. Ook gold
hij als ontdekker van talent, al zat hij er wat dat
betreft wel eens grondig naast. Soms was hij ook
merkwaardig kortzichtig en conservatief. Hij zag
niets in vrouwenatletiek CVrouwen die aan atle
tiek doen zijn als slakken die een zoutkeet binnen
kruipen: zij verliezen hun vormen'), hij moest
niets hebben van de invoering van het stopper-
spilsysteen en bij het schaatsen toonde hij zich
een tegenstander van het rijden op schema
Zijn houding in de oorlogsjaren was niet vlekke
loos. Al in de jaren dertig was hij onder de indruk
van de plaats van de sport in nazi-Duitsland. „Of
ik nu Hitleriaan ben? Wat kan het u trouwens
schelen wat ik ben. Als bij mijn gedachtengang de
welstand van de sport maar in de eerste plaats
komt." Al een paar dagen na de capitulatie meen
de hij voordelen aan de bezetting te zien: „Ik
houd rekening met de mogelijkheid dat er winst
in kan zitten door het organiseren van wielerwed
strijden daar waar zij tot nu toe niet rijn gehou
den. En let op! Dat er dan plotseling geen bezwaar
meer zal bestaan over den Rijksweg te rijden."
Ook liet hij zich verleiden tot het houden van een
lezing op een door de bezetter gehouden bijeen
komst. Daar sprak hij bijkans in nazi-jargon over
'de mannelijke, bloedversterkende sport'. Hij
kwam er na de bevrijding opmerkelijk gemakkelijk
mee weg.
Joris van den Bergh stierf in 1953 met de pen in de
hand. In het blad Sportief verscheen gelijk met
rijn laatste artikel rijn necrologie.
Ruud Paauw
Dit is de 42ste aflevering van een serie over de geschiede
nis van de sport
Joris van den Bergh.
Karikatuur: Bob Uschi.
SPORT IN BEELD
"Cmvh,
Bob de long tijdens de marathon overmand door vermoeidheid. Amsterdam. November 2002.
Honderd kilometer uit de, in Costa da Morte
hernoemde, kust van Galicië drijft dinsdag
met angstaanjagende snelheid van 10 mijl per
dag een olievlek van 27 keer de omvang van de
stad La Coruna op La Coruna af- én het regent.
Toch is er als je de voorpagina van La Voz de Ga-
licia als graadmeter neemt die dag in de wereld
maar één zaak van essentieel belang. Scoort Roy
Makaay?
Bijna de hele voorpagina van genoemde krant is
besteed aan een levensgrote foto van een (de tong
nabij de rechtermondhoek uit de mond hangend,
de ogen niet op de bal maar op het doel gericht)
scorende Makaay.
Staat er behalve de foto óók
nog een artikel op de voorpagi
na? Ja, Wat heet? Wel twee!
Het eerste artikel bestaat uit
vier woorden en wordt in onze
krantencultuur een kop ge
noemd. Makaay busca el ré
cord. Makaay jaagt op record.
Het tweede artikel vult het eer
ste aan en wordt bij ons een
'chapeau' genoemd. In dit geval
is de Spaanse journalist niet
zuinig geweest met woorden.
Veertien maar liefst! Vrij ver
taald is de strekking van het
'verhaal' als volgt: Makaay lost
Bebeto af als Europees topsco
rer van Deportivo als hij scoort
tegen Juventus.
Je kunt maar tot één conclusie
komen. Als de wereld de adem
inhoudt voor een voor jaren vervuilde Galicische
kust en de slachtoffers van deze milieuramp zélf
tegelijkertijd de adem inhouden omdat één hun
ner op het punt staat in Galicië voetbalhistorie te
schrijven, dan moet Roy Makaay wel een feno
meen zijn. Dat is hij ook
De taxichauffeur die mij maandag oppikt op het
vliegveld van La Coruna begint geen gesprek over
de gezonken 'Prestige', maar vraagt naar mijn
herkomst en als hij mijn antwoord begrijpt over
schrijdt hij op weg naar mijn hotel uit enthousi
asme de toegestane maximumsnelheid met een
kilometer of 50 en hangt een onafgebroken betoog
op van een woord of2000 waarvan ik er twee
versta Super. Roy.
Super-Roy.
Wij weten dat Roy Makaay de goaltjesdief van Vi
tesse was. Wij weten dat hij ook voor zijn eerste
Spaanse club Tenerife veelvuldig het net wist te
vinden en wij weten dat hij zelfs voor het hoger
aangeschreven Deportivo La Coruna meer dan
eens scoort.
Goaltjesdief. Net weten te vinden. Meer dan eens
scoren. Zolang wij in deze termen aan Roy
Makaay blijven denken, zal hij de nagedachtenis
aan Willy van der Kuijlen nooit óverstijgen. Ik
zeg w Ik ben een fan van Ruud van Nistelrooy,
maar als Makaay voor Manchester United zou
spelen, dan zou Van Nistelrooy slechts een over
gang naar Manchester City resten, ook geen
schande trouwens.
Roy Makaay is topscorer van de zelfs door Louis
van Gaal hoogst aangeschreven
competitie van Europa én heeft
in de Champions League dit
seizoen méér goals gemaakt
dan Ajax. Méér dan Feyenoord.
Méér dan PSV. Makaay liet Oli
ver Kahn drie keer vissen in ne
gentig minuten, maar voor een
vaste plek in (de selectie van)
Oranje is dat niet genoeg. Hoe
veel goals had MiXaay dan te
gen Bayem moeten naken om
onmisbaar te zijn; vier, vijf,
zesentwintig?
In de negende minuut maakt
Diego Tristan uit een voorzet
van linksback Capdevilla kop
pend 1 -0. Makaay leidde door
vrij te lopen bij de tweede paal
behendig de aandacht van een
tweetal verdedigers af.
Twee minuten Later zijn de rol
len omgekeerd. Tristan leidt af, Makaay rondt af.
Het is zijn veertiende Europese goal voor Deporti
vo La Coruna De voorzet komt weer van links en
is zo strak dat menig mid voor de bal het stadion
uit had geschoten. Maar Makaay raakt de bal
precies goed.
Het lijkt een 'kus des doods' voor Juventus, maar
de Italianen beschikken die avotid over nog een
tweede leven. Het wordt 2-2. Een uur na de wed
strijd wil Makaay de straat tegenover het stadion
oversteken om nog een hapje te gaan eten in zijn
favoriete pizzeria
Dat had hij gedacht. Eerst nog met 46 van de al
lerleukste bakvisjes die Galicië te bieden heeft een
fotosessie ondergaan en drie keer zoveel handte
keningen uitdelen. Want Roy Makaay uit Wychen
is een fenomeen, in La Coruna wel
Frank Snoeks
UIT HET OOG
Petra de Bruin maakte in 1979 in
eens naam. De wielrenster eiste
in 1979 in een sprint-a-deux op
17-jarige leeftijd de wereldtitel
op de weg voor zich op. Dertien
jaar later nam zij tijdens 3 okto
ber in Leiden met vele nationale
titels op zak afscheid van het
wielerpeloton. De Bruin (40), die
inmiddels als achternaam Mank
heeft, woont in Ter Aar en is
moeder van twee kinderen:
Jeantien (8) en Marchal (6).
„Het was pas mijn tweede WK.
Keetie van Oosten-Hage was
toen de topper en ik mocht als
jonkie meedoen. Doordat alle
ogen op haar waren gericht,
kreeg ik de ruimte. Het was een
mooie koers in Valkenburg, die
hard werd gemaakt door de Ne
derlandse ploeg. Doordat ik
niet zo goed bergop kon rijden,
ontsnapte ik in een afdaling. In
de derde ronde was ik al een
keer weg met een groepje, maar
werden we teruggepakt. Net
voor de laatste ronde probeerde
ik het nog een keer, samen met
de Belgische Jenny de Smet.
Mijn enthousiasme kostte mij
in de finale bijna de titel. Ik
ging zo'n twintig meter voor de
finish al juichen, maar De Smet
had meer snelheid in de laatste
meters. Ik hield gelukkig nog 38
centimeter over, maar voor de
toeschouwers was het wel
schrikken.
Een sporter groeit normaal naar
zijn top toe. Bij mij ging het
achterstevoren. Ik was ineens
een topper. Terugkijkend is het
misschien jammer dat die titel
niet wat later kwam, maar het
gevolg was wel dat meteen de
deur open stond naar allerlei
etappekoersen. Bovendien ben
ik door die prestaties lid gewor
den van Club 48, een vereni
ging met allemaal toppers uit
het wielrennen, zoals Jan Jans
sen, Gerrie Knetemann, Jan
Raas en Keetie van Oosten-Ha
ge. Het is een club waarvan je
geen lid kan worden, maar
waarvoor je wordt uitgenodigd.
De WK-titel is niet het enige
hoogtepunt. Ik won niet lang
daarna brons tijdens het we
reldkampioenschap op de
baan. In de kwartfinale achter
volging versloeg ik Jeannie Lon-
go. Ja, die reed toen ook al. Ik
heb ook aan de eerste Tour de
France voor vrouwen meege
daan. Wij mochten toen voor
de mannen het laatste deel van
het parcours rijden. Ik won drie
etappes en een jaar later nog
een. Ik heb vijf keer aan de Tour
meegedaan. Als rijdster koos ik
graag voor de aanval. Daarnaast
had ik een redelijke tijdrit in de
benen. Ik ben een keer of vijf
Nederlands kampioen achter
volging geworden. Mijn eerste
nationale titel haalde ik op het
omnium, een combinatie van
een punten- en afvalkoers en
de achtervolging.
Ik deed de sport naast mijn
werk. Ik kreeg wel eens hon
derd gulden startgeld, maar dat
geld was je bij wijze van spre
ken al aan de benzine kwijt. Ik
werkte vijftien uur per week in
de zwakzinnigenzorg. Ik trainde
het liefst met een groep man
nen. Zo hard mogelijk rijden,
want het waren allemaal fiets-
gekken. Dan gingen we richting
Haarlem en via de duinen naar
Katwijk en dan terug.
In 1992 was mijn laatste sei
zoen. Ik heb mijn eigen feestje
georganiseerd. Enkele weken
ervoor werd ik tijdens een trai-
ningsrit door een gefrustreerde
automobilist aangereden. Hij
vond de groep waarschijnlijk te
groot en sneed mij af. Ik heb
met een dikke knie naar de race
op 3 oktober gekeken en had
een paar vriendinnen uit het
peloton uitgenodigd.
Ik mis het wielerleven helemaal
niet. Als je niet meer hoeft te
fietsen is de druk er meteen af.
Sport is, als je het doet, alles
voor je, maar als je bent ge
stopt, zeg je: "Was dit nou alles'.
Je bent verzadigd als je van je
13de tot je 32ste hebt gefietst.
Dan heb je het gezien, heb je
het gehad.
Ik kijk nu van een afstandje
Petra de Bruin in de regenboog
trui. Archieffoto
naar het vrouwenwielrennen.
Toen ik nog reed was de subtop
heel breed. Tegenwoordig is Le-
ontien van Moorsel een topper
en rijn er maar een paar
subtoppers. Haar team over
heerst het ploegenspel waar
door de koersen een beetje
dood worden gemaakt. Het zou
mooi rijn als er meer gezichten
in beeld komen. Daarom is het
jammer dat Mirjam Melchers
tijdens het WK viel. Het is alles
of niets. Je hebt rijke ploegen
die kunnen rijden waar en wan
neer ze willen, maar daarnaast
heb je ook nog meiden die aan
hun vader moeten vragen of die
ze eventjes naar Assen kunnen
brengen. Dat wordt vaak niet
gezien. Ik heb voor die sporters
net zo veel respect als voor Le-
ontien die in de watten wordt
gelegd."
UIT
GESPROK
éLeo Beenhak
technisch dir
van Ajax, in S
week:
„Je hebt Bassi
Adriaan, je hebt Hepie er
en je hebt Koeman en Kr
FC Utrecht-verdediger
Vreven in Nieuwe Revu
Leonardo van Feyenoor
zit in de categorie: geef h
schop en hij begint metei
mekkeren. Tegen de sche
rechter, tegen mij. Hij is
die zich volledig uit zijn
laat halen door fysiek ge
En als je twee zinnen teg
zegt, raakt hij de kluts ki
Idem:
„Ik geef niet hoog van m
op, maar ik denk dat er
linkerspits in Nederland
denkt: nou, vandaag ga
ker tegen die Vreven ball
Idem:
„Tegen Ajax, PSVofFeye
kom je als FC Utrecht tei
en tactisch gewoon fófcorffl
toch een kans maken orr,
winnen, dan moet je dat
re wilskracht doen, en dt
met unfaire middelen.
Rafael van der Vaart in
Straatvoetbal is niet de
van alle techniek. Pracht
wat Jermaine Vanenbuq
neefje van Gerald, allem
kan, maar op het veld ki
niet ver mee. Dan krijg
een een schop. Functiom
niek is een bal aannemei
perfect doorspelen, niet t
hooghouden en een hakj
Idem:
„Koeman heeft gelijk als
dat ik mijn rechterbeen 1
trainen, maar eigenlijk 1
dat niet nodig. Ik heb
een heel goed been, dan
lijkwaardige."
Idem:
„Ik heb ook wel eens de 1
om iemand aan te pakkt
deel ik uit, maar alleen 1
nog geen gele kaart heb.
nooit met rood het veld
Idem:
„Ik hoef geen Ferrari. Ik g
het fantastisch voor Midh
ik zou me er in schamerm
beer te blijven wie ik berm
eindelijk heb je daar het j
Idem:
„Er is een verschil tussen
balintelligentie en intelln
die je nodig hebt op de 11*
teit. In dat opzicht ben ifc
slimste, dat weet ik ook 1
School kon me altijd wo>
stolen, ik had een gruwe.1
kei aan leren. Menser
vaak dat voetballers don^
maar ze vergeten dat voc
voetbal het enige is dat te1
a
Monique Velzeboer uit cl
wijk, die in 1993 door en
shorttrack-ongeval aam
benen verlamd raakte, te
Algemeen Dagblad:
„Ik vond het heel erg wd&
had, maar ik heb nooit g.
Waarom ik? Ik heb heush
moeilijke momenten gele)
Maar ik heb nu een gelul]
ven, het gaat best goed m
B!
Idem: n
„Ik denk dat mijn hands)
eerder in mijn hoofd zitk
mijn lichaam. Ik kan er
ven. Natuurlijk heb ik ea
dicap, maar het voelt nie
Idem: n
„Op een feest gaan mens
serieuze gesprekken met'
aan, waarschijnlijk omw
een rolstoel zit. Krijg ik im
te horen over de ergste fid
ziektes. Dat komt waarsb
ook door mijn studie ps)
gie. Ik straal het waarsch
uit, hahaha. Maar op ee
zit je daar niet altijd op
wachten. Vroeger stond tv
dansvloer, hoefde ik geeis
sprek te voeren. Ik kon b
dig dansen. En ik weet ni
cies hoe dat voelde. Rolstt)
sen? Da's toch geen gezicï
9
Idem, over haar nieuw*
vriend: te
„Ik heb hem ontmoet opy
baan, toen ik daar moess
graferen. Ook hij heeft et%
dicap. Nul, geloof ik.r\
s
De Amsterdamse FC U»
speler Dave van den Be
Sportweek over zijn Spat
periode bij Rayo VallecE
„We deden er alles aan d
de tegenstander zo moei
gelijk te maken. Het vela
hobbelig het gras stond
Een maand voordat Read
celona kwam, werd er gK
met maaien.
o
Idem: 10
„Ik wist niet datAmsten
mers zo gehaat zijn I
in Utrecht, omdat
het andersom niet zo |e
is. Ik heb dat een d
beetje onderschat." It
11
