Kamernood schuld
van afgestudeerden
REGIO
Kritiek op Groen zwelt aan
Oprit taxistandplaats nu al verstopl
lemST
Joodse gemeenschap kampt met kosten begraafplaats
atverlichting
tje te laat
ALLICHT,
.FTINK RAMEN
Muziek
1 voor het oog
*WAAK(Rj
Landal
www.autoheemskerk.com
www.landal.nl
RT
Muller yoghurt snacks
x Uitgekeken
op uw
B college's
:>aan de
Ttt zal warmte
n ovens missen
Oegstgeest
lid over fout
woontorens
- De straatverlichting in
oot deel van Zuid-Hol-
s gisteren ruim een uur la-
n gewoonlijk ontstoken,
kwart voor vijf had de
ïting automatisch moeten
an maar door een storing
netwerk gebeurde dit
Jiteindelijk is even voor
ïr het signaal voor de ver-
ïg handmatig gestart. In
senliggende periode deed
aatverlichting het niet in
n en de regio, Alphen aan
ijn en omgeving en delen
e Duin- en Bollenstreek,
iebedrijf Nuon had van-
id nog geen verklaring
storing.
(advertenties)
geen ander raam kan tippen
fc kwaliteitsramen van Lieftink.
■Jgen fabriek vervaardigd uit
waardige Schüco profielen,
laar in tal van uitvoeringen in
ninium of kunststof en met
D-keur als kwaliteitsgarantie,
elkom in onze showroom.
owroom: Produktieweg 15-17
2404 CC Alphen a/d Rijn
0172 46 96 70 - www.lieftink.nl
Openingstijden showroom:
g t/m vrijdag van 9.30 tot 16.30 uur
terdag van 10.00 tot 16.30 uur
eoSound Ouverture is een
ileet muzieksysteem. Met
:M-radio met RDS, cd-speler en
ttedeck Maar er is meer te
illen over het plezier dat de
ound Ouverture u geeft.
rir
SJ dichterbij met uw hand en de
'atjes glijden geruisloos opzij. Een
licht overstraalt het gehele
•el Zo heet de BeoSound
rture u welkom in een muziek-
'W ld die alle zintuigen boeit,
hikt voor alle Bang Olufsen
ve luidsprekers
I F E LESS ORDINARY
M A Qelulér VjR
O 1 I
op|f<
celhof 81, Leiderdorp,
foon 071 541 24 97
fJG 6. OLUFSEN
OP ZOEK NAAR EEN VERTROUWDE OCCASION?
EEN ZAAK VAN VERTROUWEN
AUT©=K:geiWgflftE R K
Leiden Roelofarendsveen
L. (071)-5310811 R. (071 >-3312866
(Nu 4-8 parken midden in de vrije pfetuur
-rr-~~
^223
In december geeft
Slager Stegeman een j
Nationale Bioscoopbon
van 2,50 bij aankoop van twee
Stegeman droge worsten (kijk voor
i de voorwaarden op het actie-etiket)
Zoekt u een verbazend
smakelijk tussendoortje,
een lekkere hongerstiller
of een opvallend hapje
bij cocktails of aperitief?
Probeer dan één van
de nieuwe Stegeman
topcervelaten!
Het assortiment bestaat
uit drie bijzondere
varianten, namelijk:
Ardenner Cervelaat,
Kalkoen Cervelaat,
Peper Cervelaat.
Daar hou ik van!
LEIDEN
door Wilfred Simons
leiden - Steeds meer afgestu
deerden blijven in Leiden wonen.
Maar liefst een derde van alle
studenten besluit al tijdens de
studie in de stad te blijven. Dat
blijkt uit een enquête van ROOS,
het jongerennetwerk van PvdA-
Leiden onder 459 studenten.
ROOS Stelde vooral vragen over
hun woonsituatie en -wensen.
Veel studenten blijken zéér onte
vreden over het hospiteersys-
teem van de SLS.
Uit de enquête van ROOS blijkt
opnieuw dat het gebrek aan stu
dentenkamers te maken heeft
met het gebrek aan doorstro
ming. Afgestudeerden blijven
soms jaren op hun studentenka
mer wonen, ook als zij allang
een baan hebben. Het voorne
men van minister Kamp van
VROM om afgestudeerden zon
der pardon op straat te zetten,
kan echter niet op brede steun
van de studenten rekenen. Afge
studeerden moeten ophoepe
len, zeker, maar alleen als er ge
schikte woonruimte is.
Uit de enquête blijkt ook dat de
studenten zich te gemakkelijk
slachtoffer van het woningtekort
voelen. Ze willen wel in Leiden
blijven, maar ondernemen niets
om dat mogelijk te maken. Nét
twintig procent van hen schrijft
zich tijdens de studie in bij een
woningcorporatie. Vrij onthut
send' noemt ROOS dat. „Dat
bevordert de doorstroom op het
moment van afstuderen natuur
lijk niet." De oplossing moet
een '3 in 1'-systeem zijn, waar
mee in Utrecht wordt geëxperi
menteerd. Studenten registreren
zich dan eenmalig voor studen
tenhuisvesting, woningbouw en
particuliere kamermarkt. Het
voordeel is dat zij 'direct een
overzicht krijgen van de moge
lijkheden en de eisen waar zij
aan moeten voldoen'.
Studenten hebben veel kritiek
op hun kamers. Ze vinden ze te
duur. Vooral particuliere kamers
zijn slecht onderhouden. Tege
lijkertijd zijn ze erg gelukkig in
de stad, zo blijkt. Maar liefst ne
gentig procent van alle geën
quêteerden vindt Leiden 'een
prettige stad om in te wonen'.
De aanwezigheid van andere
studenten speelt daarbij een rol.
Zonder studenten is 'de Leidse
binnenstad niet langer de Leidse
binnenstad'. Niet verbazend dat
34 procent van hen al tijdens de
studie besluit in Leiden te blij
ven, terwijl nog eens 50 procent
dit overweegt. Zij nemen na hun
studie een besluit.
ROOS vindt dat de Stichting
Leidse Studentenhuisvesting
(SLS) weer kamers moet verde
len met behulp van een wacht
lijst. Alleen de bovenste tien stu
denten op een wachtlijst zou
den het recht op hospiteren
moeten krijgen. Op de bonne
fooi hospiteren, zoals nu, werkt
niet langer. „Dat systeem is in
gevoerd in een tijd dat de SLS
op sommige plekken zelfs met
leegstand te kampen had."
Vooral studenten die geen lid
zijn van een studentenvereni
ging vinden moeilijk een kamer.
Eén van de meer opmerkelijke
voorstellen van ROOS is de her
invoering van de hospita. In
Amsterdam en Utrecht wordt
elk jaar een campagne gehou
den om particulieren tot het
verhuren van een kamer te be
wegen. ROOS wil dat de ge
meente Leiden ook zo'n cam
pagne houdt. Er moet een stich
ting komen waar particulieren
zich kunnen melden.
'Het zou van wijsheid getuigen als hij zich terugtrekt'
door Wilfred Simons
vervolg van voorpagina
leiden - De kritiek op de voor
dracht van Hany Groen als bur
gemeester zwelt in de hele stad
aan. Daarbij gaat het niet alleen
om de persoon Groen, maar ook
om de procedure die de ver
trouwenscommissie hanteert.
Weliswaar noemt staatsrechtge
leerde Joop van den Berg die
'een rommeltje', want een com
promis tussen drie zeer verschil
lende politieke opvattingen,
maar hij moet toch gevolgd
worden, meent hij.
Van den Berg zegt dat de Leidse
gemeenteraad er het beste aan
doet Groen nu niet te benoe
men, maar de sollicitatieproce
dure te verlengen. „Leiden heeft
een goede waarnemer, dus dat
scheelt." Hij vindt dat Leiden er
onverstandig aan doet zichzelf
'de keuze voor een goede burge
meester te ontnemen'. „Een
burgemeester blijft lang en heeft
een gevoelige portefeuille, waar
in een hoop mis kan gaan. Dan
moet je echt de keuze hebben
en geen genoegen nemen met
de enige kandidaat die op dat
moment voorhanden is."
Volgens Van den Berg zijn er
ook formele redenen om de hui
dige gang van zaken af te keu
ren. „De gemeenteraad heeft de
bevolking een referendum be
loofd. Die belofte wordt ge
schonden door met maar één
kandidaat te komen. Ook moet
de minister kunnen kiezen uit
twee kandidaten, dat is nu een
maal zo afgesproken."
Dominee Anton Dronkers, tot
voor kort intensief betrokken bij
diaconaal centrum De Bakkerij,
schrijft in een brief aan deze
krant dat Leiden zichzelf een
slechte dienst bewijst door
Groen te benoemen. „Hoe is het
mogelijk om akkoord te gaan
met een burgemeesterskandi
daat die zozeer omstreden is
vanwege aanvechtbaar declara
tiegedrag in diverse functies?"
Dronkers is ervan overtuigd dat
Groen, als hem juridisch niets te
verwijten valt, toch 'langs de
rand van het toelaatbare is ge
gaan waarbij het eigen voordeel
voorop stond'. „De overheid
heeft een voorbeeldfunctie. Bur
gemeester Job Cohen heeft
daarover deze week in de Cleve-
ringa-lezing behartenswaardige
opmerkingen gemaakt." Ook
meent Dronkers dat het referen
dum 'op ondemocratische wijze
om zeep is geholpen'. „Het zou
van wijsheid getuigen als Hany
Groen zich terugtrekt als kandi
daat voor het ambt van burge
meester van Leiden."
De afbrokkeling van kostbaar erfgoed
door Ilse Keuenhof
VRIJDAO 29 NOVEMBER 2002
leiden - Verscholen in het groen
ligt aan de Rijnstraat in Katwijk
aan den Rijn het 'jodenbolwerk',
de begraafplaats van de joodse
gemeente in Leiden. In 1758 be
taalde de joodse gemeenschap
per jaar tien gulden erfpacht.
Maar tijden veranderen en het le
ven, maar ook de dood, wordt
duur betaald.
De begraafplaats moet gerestau
reerd worden. Kosten: 150.000
euro voor de grafzerken en de
ommuring. Veel geld, zeker voor
de kleine joodse gemeenschap
in Leiden, eigenaar van het rijks
monument, die slechts tachtig
zielen telt. Over een paar maan
den moet duidelijk worden of
de Rijksdienst voor Monumen
tenzorg een deel van de kosten
op zich neemt.
Dat geld komt er volgens secre
taris Leo Levie wel, maar de
wachttijd voor dit geld is zeven
jaar. Dan moet de gemeenschap
nog de rest van het geld bij el
kaar sprokkelen. Afhankelijk van
de grootte van de subsidie gaat
dit volgens Levie minimaal twee
jaar duren. Tot die tijd staan de
stenen op de begraafplaats te
verloederen. Over veel van de
verzakte zerken groeit het korst
mos lagen dik. In een 49 pagi
na's tellend restauratierapport
staan alle gebreken treurig op
een rij: haarscheuren en diepere
scheuren in de stenen, afbrok
keling van stenen, scheefstaan
de en omgevallen zerken, over
woekerende begroeiing, enzo
voort. Alleen het beheerders
huisje dat al in 1981 onder han
den werd genomen, staat er
puik bij.
Verspreid over Nederland liggen
ruim tweehonderd joodse be
graafplaatsen. Vooral na 1945
werden veel joodse gemeenten
opgeheven omdat in de plaat
sen geen joden meer leefden.
Slechts een klein deel van de be
graafplaatsen is nog in gebruik.
Zo ook de begraafplaats in Kat
wijk.
Een joodse begrafenis hangt aan
elkaar van rituelen. Nabestaan
den wassen de overledene voor
de begrafenis. Drie keer gieten
zij het water over het lichaam
uit, terwijl zij Leviticus 16:30 uit
spreken: 'En op die dag zal men
verzoening voor jullie krijgen,
om jullie te louteren: van ai jul
lie zonden zullen jullie tegen
over de Eeuwige rein worden'.
Daama krijgt de overledene de
tachrichiën aan. Deze eenvoudi
ge doodskleding wordt met de
hand gemaakt van wit linnen of
katoen. De tachrichiën maken
duidelijk dat de dood geen on
derscheid maakt tussen arm en
rijk.
De kist is, net als de begrafenis,
eenvoudig. De hesped, de rouw-
Reservering of brochure:
Q800-0309 (gratis)
PvdA-wethouder Hillebrand wordt verwelkomd door vier danseressen, nadat hij in een limousine naar de nieuwe taxistandplaats bij Leiden
Centraal is gereden. Foto: Dick Hogewoning
door Esther Hartenberg
leiden - De nieuwe taxistand
plaats boven op de fietsenstal
ling bij Leiden Centraal was de
eerste ochtend na de officiële
opening al verstopt. Tientallen
taxichauffeurs gaven gistermid
dag na 17.00 uur blijk van grote
scepsis over de 'gebruiksaanwij
zing' van hun nieuwe plaats aan
het Schuttersveld. „Volgens mij
kunnen hier nog geen dertig
taxi's staan", vreest W. Koenes.
.Achter het station was het al
een puinhoop, maar hier ont
staan ook opstoppingen."
Het leek gistermiddag nog zo
idyllisch. Met vuurwerk en thea
ter opende PvdA-wethouder
Hillebrand (Ruimtelijke Orde
ning) de taxistandplaats en de
fietsenstalling, door in een witte
limousine het dak van de stal
ling op te rijden. De muzikale
begeleiding van de Vivo's en vier
danseressen met ballonnen aan
hun haren zorgde voor een op
vallend schouwspel. De wet-,
houder noemde het project er
een met een 'lange adem', maar
is tevreden over het resultaat.
„Het is goed een mijlpaal als de
rede, wordt gehouden terwijl
naasten iets vertellen over de
overledene. Nabestaanden, bij
gestaan door leden van de ge
meente, dragen de kist naar het
graf. Ten slotte zeggen de fami
lieleden de kaddiesj, een gebed
waarin de naam van God wordt
geheiligd, en werpen de aanwe
zigen drie scheppen aarde op de
kist. Een jaar na het overlijden
komt de grafsteen op het graf.
De joden in de streek hebben de
nodige problemen met hun
laatste rustplaats gehad. Oor
spronkelijk bevond de begraaf
plaats zich in Leiden, waar nu
het centrale faciliteitengebouw
van de universiteit staat. De be
graafplaats lag er vanaf 1719,
maar in 1750 maakten Leidse
grafschenners het leven van de
joódse nabestaanden zuur. Van
af toen werd gekeken naar een
betere plaats. Katwijk aan den
Rijn had nog wel een stukje
duinterrein en jachtgebied over.
In 1758 was de Katwijkse be
graafplaats een feit.
De begraafplaats is belangrijk
voor de joodse gemeenschap.
Volgens de Talmoed (de joodse
wet) is het één van de basisvoor
waarden voor een joodse ge
meenschap, nog belangrijker
dan de synagoge. Joodse graven
mogen nooit worden geruimd.
Die mooie religieuze opvatting
heeft één knelpunt. Normaal
kunnen nabestaanden meehel
pen met het onderhoud. Voor
de Tweede Wereldoorlog telde
de joodse gemeente Leiden 369
leden, na mei 1945 meldden
slechts 113 overlevenden zich
b;j de synagoge.
Morgen vindt u de
baan die bij u past in
De joodse
begraaf
plaats in
Katwijk is
hard toe-
aan groot
onderhoud.
Foto: Dick
Hogewo
ning
Omdat veel joden de oorlog niet
hebben overieefd, kwam de zorg
zwaarder te rusten op de schou
ders van de uitgedunde ge
meenschap. Levie: „De begraaf
plaats is onderdeel van onze ge
schiedenis. De Tweede Wereld
oorlog heeft er een stempel op
gedrukt, de begraafplaats is een
schakel."
De joodse gemeenschap is al
sinds de jaren tachtig bezig met
plannen voor de restauratie van
het erfgoed. Maar geld van bui
ten is hard nodig. „We doen ook
een beroep op de plaatselijke
bevolking, maar wie geeft er nou
geld voor een begraafplaats?",
vraagt Levie zich met treurrim-
pels in zijn voorhoofd af. „Kat
wijk is ons goed gezind, maar
om voor zoiets de portemonnee
te t;ekken..."
feur R. Bontje. „Draaien wordt
een probleem en dan komen we
klem te zitten." Na een paar mi
nuten stonden de eerste taxi's
inderdaad al in de file. Ook van
ochtend blokkeerden de wach
tende taxi's het fietspad, waar
door er opstoppingen ontston
den aan de kant van het Schut
tersveld.
De chauffeurs zijn wel blij dat
de taxi's eindelijk aan de voor
zijde van het station staan. „Lei-
denaars wisten weliswaar dat zij
aan de achterkant moest zijn",
aldus Bontje. „Maar iemand uit
Lutjebroek loopt automatisch
naar de hoofdingang."
De chauffeurs maken zich zor
gen over de fietsers die langste
afrit rijden. Voor ouderen ten
rolstoelgebruikers wordt de stei
le wand een hindernis, denken
de chauffeurs. „Ouderen die
slecht ter been zijn, kunnen
toch moeilijk bij vorst met zware
koffers die helling op kruipen",
aldus Koenes. Het ruwe glas, is
echter uitgebreid getest, vertelt
Hillebrand. „Met ijs, bladeren
en water. Leiden heeft trouwens
bruggen die veel steiler zijn."
De bouw van de taxistandplaats
en fietsenstalling heeft ruim een
jaar geduurd en kostte 4,5 mil
joen euro.
(advertenties)
De nieuwe plezierige tussendoortjes.
In vrijwel alle supermarkten staat iets volstrekt nieuws in het koelvak:
Froop, Froop Corner en Crema Duo. Negen unieke en voedzame yoghurt snacks
voor elke dag. Het is écht nieuw. Probeer het maar. Het Is Muller Zuivel plezier.
ze te markeren", sprak hij het
publiek toe.
Tijdens de opening verzamel
den tientallen taxichauffeurs
zich op het dak van de stalling.
Behendig zetten enkele chauf
feurs hun wagens achter elkaar
op de banen. „Denk maar niet
dat alle chauffeurs zo netjes blij
ven staan", waarschuwt chauf-
(advertentie)
Zuivel plezier
