BUITENLAND
Opnieuw rellen in Antwerpen
Aids-epidemie gaat jongeren Rusland genadeloos hard treffen
Berlijn en Washington
botsen weer over Irak
Inspectie van Iraakse industrie
Loeiende sirenes zorgen
voor paniek in België
'Bin Laden voorspelde
duizenden slachtoffers'
Schizofrene oud-agent
kaapt opnieuw vliegtuig
'Saudi's steunen Harnas
en de Islamitische Jihad'
nas zou jihad
liet plannen
IGELES - De militante isla-
lie beweging Harnas heeft
iaar volgelingen op aan-
igen een driedaags elek-
h offensief tegen joodse
(es te beginnen. Dat heeft
berikaanse afdeling van
[non Wiesenthal Centrum
g gemeld. Het centrum,
hjdt tegen racisme en an-
[tisme, meldde dat op
krabische websites een
b is gedaan massaal in te
h op joodse internetpagi-
let offensief zou morgen
n beginnen.
>r explosies
[uid-Afrika
«n - Een brug bij een va
toord in de Zuid-Afrikaan-
ïcie KwaZulu-Natal is
jrgen door twee explosies
r beschadigd. De politie
er rekening mee dat
extremisten verantwoor-
ren. Er vielen geen ge-
i. De beschadigde brug
rivier Mtamvuna ver-
Ie provincies KwaZula
m Oostkaap. In de zwarte
jweto bij Johannesburg
n vorige maand negen
ies plaats, volgens velen
rk van blanke extremis-
jrt daarna waarschuwde
ce militante groep dat
het vakantieseizoen op-
r bommen zouden explo-
ifaatstaat
I verboden
- De islamitische Kalif
at blijft in Duitsland ver-
4. Dat heeft de hoogste
jank van de bondsrepu-
bepaald. Ze bevestigde
lee het verbod van eind
ICalifaatstaat is een radi-
loslimorganisatie die zich
(is Berlijn tegen de demo-
keert. Leider is de Turk
i Kaplan. Hij zit vier jaar
Kens moord. Duitse me
iden eerder dat de organi-
het verbod onder-
is gegaan, ook in Neder-
)e inlichtingendienst
'op de hoogte van acti-
i van de Kaplanbewe-
ssitieleider
aat Ivoorkust
- De belangrijkste op
leider in Ivoorkust, Alas-
lattara, is het West-Afri-
land met Franse hulp
it. Hij verbleef al sinds
iber in de Franse ambas-
een vermeende poging
vermoorden. Ouattara
jens veel Ivorianen ach-
recente opstand van mi-
DRi, die het land in tweeën
Kdeeld. Het is niet duide-
Ouattara in balling-
lat. Volgens Franse
—en gaat hij niet naar een
^es land. Het was giste-
ik weer onrustig in Ivoor-
"".eger en rebellen beschul-
mmi elkaar van het schenden
Sm fragiele wapenstil-
14
02
_jr raketaanval
egerbasis VS
36 - Onbekenden hebben
ig een raket afgeschoten
I Amerikaanse basis in Af-
,azltan, bij de grens met Pa-
e a. Er vielen geen slachtof-
l*[®jet voertuig van waaraf
bjectiel was afgeschoten
je er in te ontkomen. Het
tweede aanval op de ba
rter dagen. Zaterdag werd
^ntal raketten afgescho-
*n ervan belandde op de
p veroorzaakte kleine
|es. Maandag en dinsdag
er raketaanvallen in en
(bul.
senkelingen bij
^ialië opgevist
lesiri - Franse en Duitse ma-
3 M hepen hebben 96 mensen
S50Golf van Aden gevist, na-
es^Somalische dhow waar-
v laten was gezonken. Ze-
Tvarenden zijn verdron-
an .et schip was op weg van
'J®Të naar Jemen. De dhow
^joordat er veel te veel
ner)in aan boord waren. De
j^ise schepen patrouilleren
>olf van Aden in het ka-
Preti de internationale actie
- p[jiet terrorisme. Ze moe-
5l2frkomen dat extremisten
Dmalië vluchten.
REI
Vinger leidt
uelc
erzoek 11-9
^^liCTow - Henry Kissinger
,ursud-minister van buiten
ge zaken van de VS, leidt
oèderzoek naar mogelijk fa-
de inlichtingendiensten
lanslagen van 11 septem-
esident Bush benoemde
"^steren. Washington ver-
)Q(lch eerst tegen zo'n on-
n aj|k. Het Congres stuitte tij-
^r^HOorzittingen echter op
aanwijzingen van ver-
tzaamde waarschuwin
kje wezen op een ophan-
ïde aanslag, waarop een
e commissie in het leven
Hlproepen.
donderdag 28 NOVEMBER 2002
Woedende Marokkaanse demonstranten werden in Borgerhout tegengehouden door de Belgische ME. Foto: Belga/Olivier Hoslet
door onze correspondent
Pa scale Thewissen
Antwerpen - In de Antwerpse wijk Borger
hout is het gisteren opnieuw onrustig ge
weest als gevolg van de moord, een dag
eerder, op een 27-jarige man van Marok
kaanse afkomst. Ondanks een oproep van
de familie van het slachtoffer om kalm te
blijven, kwam het opnieuw tot onlusten
tussen migrantenjongeren en de politie na
afloop van een bijeenkomst in de moskee.
Meer dan negentig jongeren werden op
gepakt.
„We hopen dat er niet opnieuw rellen
uitbreken en dat er geen misbruik ge
maakt wordt van de gebeurtenissen", zei
een broer van het slachtoffer gisteren tij
dens een persconferentie, in een poging
de verhitte gemoederen onder de buurt
bewoners te bedaren. Een dag eerder
had zijn vader al vergeefs geprobeerd om
jonge relschoppers tot de orde te roepen.
Mohammed Achrak, een jonge islamdo-
cent, werd dinsdag doodgeschoten door
een 66-jarige buurman. Volgens de fami
lie van de 27-jarige Marokkaanse Belg en
de Marokkaanse verenigingen gaat het
om een racistische moord. Het openbaar
ministerie wilde dat niet bevestigen, om
dat het motief nog niet vaststaat De be
jaarde Belg had ook psychische proble
men.
De moord is de voorlopige climax in de
oplopende spanningen in Antwerpen.
Eerder dit jaar waren er tijdens een pro-
Palestijnse betoging ook al rellen. De mi
litante Arabisch-Europese Liga (AEL) en
haar 31-jarige voorman Abou Jahjah, een
Libanees die in 1991 in België asiel aan
vroeg, wordt verweten de spanningen op
de spits te drijven. De veifigheidsadviseur
van premier Verhofstadt kondigde giste
ren gerechtelijke stappen aan. „De AEL
heeft op een onaanvaardbare manier
aangezet tot rellen", zei hij.
Meteen na de moord kwam het dinsdag
tot zware rellen in Borgerhout. Winkelra
men, autoruiten en bushokjes gingen
aan diggelen, en etalages aan de drukke
Turnhoutsebaan werden geplunderd. Er
werden drie mensen aangehouden. Gis
teren was het opnieuw raak. Met name
journalisten moesten het ontgelden. Ook
werden trams en bussen met stenen be
kogeld.
Het stadsbestuur heeft intussen aange
kondigd geen nieuwe onlusten te tolere
ren. De politie voert een 'nultolerantie'-
beleid en treedt hard op. Burgemeester
Detiège duldt ook geen nieuwe betoging
van de AEL, omdat Jahjah opruiende taal
zou hebben gebezigd. Hij ontkent dat, en
zegt dat de AEL juist heeft geprobeerd de
gemoederen te bedaren.
Tegen Jahjah lopen twee aanklachten
wegens het aanzetten tot haat tegen jo
den. Zo omschreef hij Antwerpen eerder
als 'een stad waar bendes Sharon-aan-
hangers en zionistische fanatiekelingen
de wet dicteren'. Jahjah zelf wijst alle
aantijgingen van de hand. Sterker nog:
hij gaat gewoon door met provoceren. Zo
heeft hij al laten weten deel te willen ne
men aan de Belgische verkiezingen en
ook een Nederlandse afdeling van de
AEL op te willen richten.
Lijnrecht tegenover de AEL staat het ex
treemrechtse Vlaams Blok, de grootste
partij in Antwerpen. Leider Dewinter
kondigde gisteren aan dat hij op 5 de
cember een extra gemeenteraad bijeen
roept naar aanleiding van de gebeurte
nissen. Hij liet ook weten af te zien van
een demonstratie tegen de bouw van een
nieuwe moskee, omdat hij 'geen olie op
het vuur wil gooien'. Hij betuigde ook
zijn medeleven met de familie van het
slachtoffer. Morgen wordt een herden
kingsplechtigheid gehouden voor
Achrak.
door onze correspondent
Wlerd Duk
Berlijn - Na weken van diplo
matieke inspanningen om de
verstoorde relaties te herstellen,
dreigt een nieuw Duits-Ameri
kaans conflict. Dit keer gaat het
over de inzet van Duitse wapen
systemen bij een mogelijke
Amerikaanse aanval op Irak. De
Verenigde Staten en Israël heb
ben Duitsland om concrete wa-
pensteun gevraagd.
Bondskanselier Schroder (SPD)
maakte gisteren na een ontmoe
ting met de fractievoorzitters in
de Bondsdag duidelijk dat hij
slechts gedeeltelijk aan die vraag
tegemoet zal komen. Zo krijgen
de VS niet de beschikking over
zes in Koeweit gestationeerde
Fuchs-pantservoertuigen van de
Bundeswehr. Met deze voertui
gen kunnen radioactieve of che
misch besmette bodemmon
sters worden geanalyseerd.
Ook de 52 soldaten die tot de
Fuchs-eenheid behoren, mogen
alleen in actie komen binnen
het mandaat van de strijd tegen
het internationale terrorisme,
zei Schroder. Aan de Ameri
kaanse vraag naar niet nader ge
specificeerde luchtafweer-raket-
systemen komt Berlijn evenmin
tegemoet.
Schroder staat Washington wel
het gebruik van het Duitse
luchtruim voor Amerikaanse en
geallieerde toestellen toe. Bo
vendien stemt de Duitse rege
ring in met Amerikaanse en ge
allieerde legertransporten door
Duitsland, en met het gebruik
van Duitse vliegbases. „Maar we
zijn niet van plan nog meer
middelen ter beschikking te stel
len, laat staan personeel", zo
bakende Schroder de grenzen
van de Duitse solidariteit af.
De Duits-Amerikaanse betrek
kingen raakten verstoord tijdens
de campagnes voor de Bonds
dagverkiezingen. Schroder ha
merde er toen veelvuldig op dat
Duitsland niet militair zou deel
nemen aan een oorlog tegen
Irak. De sociaal-democraat wist
met die anti-oorlogsretoriek veel
weifelende kiezers voor zich te
winnen. Kennelijk blijft de kan
selier bij dit standpunt.
Anders dan Amerika krijgt Israël
wél de beschikking over Fuchs-
pantservoertuigen en over twee
Duitse batterijen Patriot-raket-
ten 'ter-bescherming van de ei
gen bevolking'. „We hebben ten
opzichte van Israël een histori
sche en morele verplichting",
legde Schroder uit. „Bovendien
gaat het hier om wapens voor
zuiver defensief gebruik."
bagdad - In gezelschap van
Iraakse begeleiders lopen VN-wa-
peninspecteurs (met petjes) over
het terrein van een fabriek voor
raketmotoren in Amariyah, zo'n
veertig kilometer buiten Bagdad.
De inspecteurs toonden zich gis
teren na hun eerste werkdag te
vreden over de medewerking van
de autoriteiten. Irak is sinds de
Golfoorlog van 1991 verplicht zich
controleerbaar van zijn massaver
nietigingswapens te ontdoen.
Het internationaal toezicht op die
ontwapening werd vier jaar gele
den door Bagdad onmogelijk ge
maakt. Na grote druk zijn de in
specties nu met steun van de on
langs aangenomen resolutie 1441
van de Veiligheidsraad hervat.
Overigens voorlopig op beschei
den schaal: er kwamen gisteren
nog geen twintig experts in actie.
De rest volgt later. De inspecteurs
werden begeleid door horden
verslaggevers en camerateams,
die zo'n vijftig wagens ter be
schikking hadden. Op sommige
plaatsen ontstonden hierdoor
zelfs verkeersopstoppingen. De
VN-teams bezochten gisteren
ook twee militaire installaties en
enkele industriële complexen
waar de productie van wapens
werd vermoed.
Foto: AP/Jerome Delay
door onze correspondent
Pascale Thewissen
brussel - Een actie van de Belgi
sche civiele bescherming voor
meer loon is gisteren flink uit de
hand gelopen. In het Gentse ha
vengebied, het Antwerpse pol
derdorp Doel en in Tihange bij
Luik loeiden minutenlang de si
renes en kregen omwonenden
van de kerncentrales het advies
ramen en deuren dicht te hou
den. Niet beseffend dat het om
een actie ging, grepen enkele
mensen naar een jodiumtablet.
Minister Duquesne van binnen
landse zaken reageerde gisteren
woedend op de actie. Hij heeft
een onderzoek gelast naar het
'misbruik' van de sirenes. Die
loeien normaal gesproken alleen
in geval van nood. Niet alleen de
omwonenden maar ook de
hulpdiensten waren niet op de
hoogte van de actie. Zo rulrie de
brandweer van Huy bij Tihange
voor niets uit. Een woordvoer
der sprak na afloop van 'een on
smakelijke grap'.
Op het noodnummer 100 kwa
men tientallen verontruste tele
foontjes binnen. Zwangere
vrouwen die in paniek een jodi
umtablet innamen en moeders
die borstvoeding geven, kregen
het advies contact op te nemen
met hun arts. Jodiumtabletten
beschermen de schildklier tegen
het opnemen van radioactief
materiaal, maar kunnen in som
mige gevallen schadelijk zijn,
bijvoorbeeld voor zuigelingen
en voor mensen die lijden aan
een schildklieraandoening.
Bij de civiele bescherming in
België werken zo'n 700 mensen.
Zij eisen een hogere vergoeding
voor nachtwerk en een gevaren-
premie. De acties, die vier dagen
gaan duren, volgen op mislukte
onderhandelingen met Duque
sne op dinsdag. Boze werkne
mers bezetten gisteren ook de
militaire basis in Koksijde. Daar
door konden twee vrachtwagens
met materieel voor het oprui
men van de oliesmurrie voor de
Spaanse kust gisteren niet ver
trekken.
hamburg/ap - Osama bin Laden
heeft zijn aanhangers vorig jaar
enkele maanden voor de aansla
gen van 11 september opgeroe
pen de VS te 'vernietigen', en
voorspeld dat er op korte ter
mijn duizenden slachtoffers
zouden vallen. Dat heeft een ge
tuige gisteren verklaard in het
proces tegen Mounir el Motas-
sadeq (28), een Marokkaan die
in Duitsland vervolgd wordt we
gens medeplichtigheid aan de
aanslagen.
Volgens de 25-jarige Jordaniër
Shadi Abdellah heeft El Motas-
sadeq in mei 2001 een trainings
kamp van al-Qaeda in Afghanis
tan bezocht, en heeft hij daar
ook de toespraak van Bin Laden
gehoord. El Motassadeq ontkent
Bin Laden ooit ontmoet te heb
ben of deel uit te maken van
diens terreurnetwerk.
El Motassadeq staat terecht we
gens lidmaatschap van een ter
reurorganisatie en medeplich
tigheid aan moord op 3.116
mensen. Tot de Hamburgse ter
reurcel waar hij volgens het
openbaar ministerie toe be
hoorde, zouden ook de zelf
moordpiloten Mohammed Atta,
Marwan al-Shehhi en Ziad Jar-
rah en het in onlangs in Pakis
tan opgepakte brein achter 9-11,
Ramzi Binalshibh, hebben be
hoord.
lyon/ap - Een man die in 1999
een Frans vliegtuig kaapte, heeft
gisteren weer toegeslagen op
een vlucht van Alitalia van Bo
logna naar Parijs. Hij dreigde
het vliegtuig met 57 passagiers
en 7 bemanningsleden op te
blazen. Bij een tussenlanding in
Lyon gaf hij zich over.
De Italiaan Stefano Savorani
(29), een voormalige politie
agent met psychische proble
men, beweerde gisteren boven
Zwitserland dat hij een lid van
het al-Qaedanetwerk was. Hij
zwaaide met een afstandsbedie
ning die volgens hem verbon
den was met een bom.
Hij eiste dat de piloot naar Lyon
zou vliegen en dat hij daar jour
nalisten te woord kon staan. In
Lyon liet hij de passagiers in
twee groepen gaan, waarna hij
werd gearresteerd. De politie
vond geen explosieven aan
boord van het vliegtuig.
Savorani kaapte in 1999 op soot-
gelijke wijze een toestel van Air
France, en dwong dat naar een
vliegveld in Parijs te vliegen.
Daar hield hij enkele passagiers
nog drie uur gegijzeld. In 1998
ondernam hij al een poging tot
treinkaping met een namaakwa
pen. Het Italiaanse persbureau
Ansa citeerde zijn moeder, die
zei dat hij wordt behandeld we
gens schizofrenie.
Volgens Ansa trad Savorani na
zijn schooltijd in 1992 in dienst
bij de politie. Hij werd gestatio
neerd in een dorp buiten Turijn,
maar het ging niet zo goed met
zijn carrière. In 1997 kreeg hij
van een dokter de raad om me
dische hulp te zoeken, en werd
hij uiteindelijk om gezondheids
redenen ontslagen.
berlun/dpa-anp Saudi-Arabië,
een bondgenoot van de Ver
enigde Staten, verleent steun
aan de de radicale Palestijnse
groepen Harnas en de Islamiti
sche Jihad. Dat meldt de Duitse
krant Die Welt vandaag. De
krant zegt zich te baseren op
Saudische documenten die de
Israëlische strijdkrachten heb
ben gevonden tijdens een actie
in de Palestijnse stad Tulkarem
op de Westoever.
De Saudische hulp bestaat voor
al uit financiële steun aan de
nabestaanden en sympathisan
ten van Palestijnse zelfmoorde
naars. Sinds het begin van de
tweede intifada is volgens Die
Welt 140 miljoen euro 'uitge
keerd'. Een groot deel van dat
geld vond via dertien 'liefdadig
heidsinstellingen' zijn weg naar
de Palestijnen. Vooral Hama9
zou hiervan hebben geprofi
teerd.
De Verenigde Staten zeiden juist
dinsdag dat Saudi-Arabië meer
moet doen in de strijd tegen het
terrorisme. The Washington Post
meldde deze week dat de Natio
nale Veiligheidsraad er bij presi
dent Bush op heeft aangedron
gen de Saudi's drie maanden te
geven om op te treden tegen za
kenlieden verdacht van financi
ële steun aan terrorisme. Wordt
hier niet aan voldaan, dan volgt
eenzijdige Amerikaanse actie,
aldus de krant.
door onze correspondent
Frank Hendrickx
moskou - In de voormalige Sov
jetunie grijpt de aids-epidemie
sneller om zich heen dan waar
ook ter wereld. In 1998 waren er
in Rusland slechts 11.000 mensen
besmet met aids, nu is dat aantal
al opgelopen tot meer dan
215.000. 'Afrikaanse toestanden'
dreigen, maar voor de Russische
overheid is de bestrijding van de
epidemie geen prioriteit.
Voor het eerst sinds jaren had
^ennadi Onisjtsjenko, topamb
tenaar van het ministerie van
volksgezondheid, aan de voor
avond van Wereld Aidsdag iets
positiefs te melden. Het aantal
HIV-besmettingen is dit jaar in
Rusland minder sterk gestegen
dan voorheen. In de eerste tien
maanden van 2002 kwamen er
'slechts' 41.000 nieuwe seropo-
sitieven bij, terwijl dat er in 2001
nog ruim 80.000 waren. „Helaas
kunnen we niet zeggen dat de
afname zich zal doorzetten", al
dus Onisjtsjenko. „We moeten
juist rekenen met een verdere
toename."
Specialisten breken zich het
hoofd over de reden van de ver
minderde stijging in 2002. Eén
itfp de verklaring is dat de aids-
epidemie zich in Rusland in een
overgangsfase bevindt. De ko
mende jaren zal de verspreiding
van het virus vooral via seksueel
contact plaatsvinden, terwijl tot
dusver drugsgebruik de belang
rijkste oorzaak is. Tussen die
twee fases zit een 'pauze', zo is
gebleken in Oekraïne, het land
in Oost-Europa waar de epide
mie het snelst groeit. Twee jaar
geleden had 90 procent van de
geïnfecteerden een drugsverle
den, inmiddels is dat nog maar
70 procent. In Rusland zal waar
schijnlijk hetzelfde gaan gebeu
ren.
„De daling van het aantal nieu
we aids-gevallen in Rusland is in
e'i geval niet het gevolg van
adequate actie door de autori
teiten", zegt Iran van de Braak,
algemeen directeur van de Ne
derlandse Aids Foundation
East-West (AFEW) in Moskou.
De aids-epidemie krijgt in Rus
land amper politieke aandacht.
De vijf miljoen dollar die be
schikbaar is voor de bestrijding,
is een schijntje vergeleken met
de bestedingen in andere lan
den.
De door Artsen zonder Grenzen,
de Soros Foundation en Neder
landse overheid gefinancierde
AFEW heeft met een budget van
4 miljoen dollar al bijna net zo
veel te besteden als de hele Rus
sische staat. „Er is een veel glo-
t)élere aanpak nodig van de
overheid, want op deze manier
zullen er in 2005 vijf miljoen
mensen met aids zijn", aldus
Van de Braak. „Dat zal dramati
sche gevolgen hebben. Het land
kan zoveel zieken niet aan."
De ernst van de situatie is nog
niet doorgedrongen tot het
Kremlin. „Daar kijken ze naar
dat getal van 200.000 en denken
ze: we hebben grotere proble
men", meent Van de Braak.
„Het probleem is dat het werke
lijke aantal besmette mensen nu
al vijf keer zo hoog is als uit de
statistieken blijkt."
Rusland geeft het merendeel
van het budget uit aan aidstests,
terwijl volgens Van de Braak
VC45I meer aandacht aan voor
lichting en preventie gegeven
moet worden. AFEW heeft als
goed voorbeeld 41 centra opge
zet waai" junks hun naalden
kunnen inwisselen. Dat is lang
niet genoeg, want Rusland heeft
zo'n 2,5 miljoen jongeren die
spuiten, aldus Van de Braak. „In
Nederland experimenteren jon
geren met joints en pillen, in
Rusland is de eerste stap drugs
gebruik door injecties."
Rusland reageerde op de explo
sie in het drugsgebruik door de
wetgeving strenger te maken.
De maatregel heeft een ave
rechts effect gehad, want door
de instroom van jonge junkies
zijn de gevangenissen het epi
centrum van de aids-epidemie
geworden. Inmiddels zijn 36.000
gedetineerden besmet, en ook
dat aantal stijgt elk jaar.
Aids is in Rusland een ziekte van
jongeren, wat het gevaar op een
snelle verspreiding via seksueel
contact groot maakt. Op Russi
sche scholen is er nog steeds
geen seksuele voorlichting, en
ook Postbus 51 spotjes zijn vol
ledig onbekend. „Wij hebben al
le spotjes die op de Russische
televisie te zien zijn betaald",
zegt Van de Braak. „We willen
de autoriteiten laten zien wat de
beste manieren zijn om het pro
bleem aan te pakken, maar uit
eindelijk zal de Russische over
heid het moeten gaan do.en."
