Leiden kiest
besmette
bestuurder
Unanieme keuze maakt burgemeestersreferendum onnodig
Verwendag voor bewoners 't Huis op de Waard
Nederland moet zichzelf opnieuw uitvinden
REGIO
16 wil 'iets' met Büch in Leiden
GroenLinks roept
Pechtold op het matje
eiderdorp
baken
der licht
adhuis is
knzinnig mooi
eilelijk
schrikt
trailer af
Een 54-jarige vrouw uit
;t heeft zich gistermid-
cesvol verweerd bij een
Zij wandelde rond half
ie brug op de Groene
k in de Kikkerpolder
e jongens stonden,
in hen fietsten weg ter-
jierde haar met een mes
ie en haar tas wilde
Tijdens de worsteling
op ontstond, raakte de
oor het mes aan haar
wond. De ongeveer
e jongen rende daarna
ïuit weg.
neemt
over
De overname van het
Vakopleiding Leiden
ior het Regionaal Oplei-
entrum Leiden (ROC) is
ld. Alleen de Raad van
en de Medezeggen-
aad van het ROC moe
formeel instemmen. De
ie is een landelijke ope-
32 ROC's en 47 vesti-
ran de Centrum Vakop-
n. Studenten en mede-
merken er voorlopig
ran. Het Centrum Vak-
g Leiden biedt volwas-
ucatie zonder diploma,
'emame werken het
en het ROC nauwer
ip het gebied van oplei-
:n reïntegratie. Het
zal dan ook gekwalifi-
choling geven. Als de
ie doorgaat, ontvangt
Iden de komende drie
fheidssubsidie om de
ie dekken.
LEI DE
woensdag 27 NOVEMBER 2002
R1
door Wim Koevoet
vervolg van voorpagina
leiden - De 58-jarige WD'er
Harry Groen wordt de nieuwe
burgemeester van Leiden. Daar
mee is de kans voor de Leidse
bevolking om via een referen
dum zelf een burgemeester te
kiezen, definitief van de baan.
Groen is als enige kandidaat ge
schikt bevonden.
D66, PvdA, Groenlinks, de SP,
Leefbaar Leiden en LWG/De
Groenen zijn wel teleurgesteld
over het niet doorgaan van het
referendum, maakten deze frac
ties gisteravond in het openbare
gedeelte van de raadsvergade
ring duidelijk. Ook Groen zelf
was volgens PvdA-fractievoor-
zitter C. Broeijer, die ook voor-
door Robbert Minkhorst
leiden - Hij was niet goed ge
noeg voor de Nederlandse atle-
tiekunie (KNAU) en eigenlijk ook
niet voor de gemeente Haarlem
mermeer, maar Herman Henricus
Maria Groen (58), wordt voorge
dragen als burgemeester van Lei
den. Daarmee kiest de stad voor
een besmet persoon.
WD'er Groen, waarnemend
burgemeester van Brielle, oud
wethouder in Amsterdam, werd
afgelopen weekeinde afgezet als
voorzitter van de KNAU. De
WD'er raakte in opspraak als
directeur en commissaris van
het Almeerse topsportbedrijf
Omniworld. Beide functies heeft
hij moeten neerleggen. Officieel
geldt Groen nog als kandidaat
voor het burgemeesterschap
van Haarlemmermeer. Hij is
daar de nummer twee achter
Fons Hertog, de huidige burge
meester van Velsen.
Declaratiegedrag was de reden
voor Groens vertrek bij Omni
world. Omniworld is een sport
vereniging en een topsportcom
plex in oprichting. Groen be
kleedde toen de onderneming
een tijd in grote financiële pro
blemen verkeerde, een dubbel
functie. Als directeur tekende hij
zijn eigen declaraties als presi
dent-commissaris. Hierdoor
heeft hij zijn eigen vergoeding
tot 1 februari 2003 veilig kunnen
stellen. De liquiditeitspositie van
Omniworld was slechts tot 1 de
cember zeker gesteld. Na de
ontdekking heeft Groen het
Leiden moet een 'tast-
innering' regelen aan de
overleden literator, co-
verzamelaar en tv-per
heid Boudewijn Büch.
dt D66-raadslid S. Ver-
De democrate wees gis-
in de raadsvergadering
tele aanleidingen die er
voor Leiden zijn om Büch blij
vend te gedenken.
Zo studeerde hij hier en was hij
vaste klant bij het Rijksmuseum
voor Volkenkunde. „Hij had een
innige band met Leiden", aldus
Verschoor. De D66'er liet weten
dat ze meer wil dan een straat
naambordje en dat daarom de
zitter is van de vertrouwens
commissie, 'helemaal klaar'
voor het referendum.
Broeijer erkent dat de kwaliteits
verschillen tussen Groen en de
andere elf kandidaten groot zijn
maar daarmee hebben volgens
haar het CDA, de WD en de
Christenunie, die tegen een re
ferendum waren, nog geen ge
lijk gekregen. Die partijen, het
CDA voorop, waarschuwden dat
een referendum kandidaten zou
afschrikken. „We zullen nooit
weten of er bij een procedure
zonder referendum meer sollici
tanten zouden zijn geweest."
Volgens WD-fractievoorzitter L.
de Lange wordt het gezichtsver
lies dat Leiden door de afgelas
ting van het referendum lijdt,
goeddeels gecompenseerd door
de eensgezindheid waarmee de
Leidse gemeenteraad achter de
benoeming van Groen als bur
gemeester staat. Ook CDA-frac-
tievoorzitter Bleijie vindt het
geen ramp dat er geen referen
dum komt. „Het referendum
was een middel om aan een
goede burgemeester te komen
en niet het doel."
Daar denkt CDA'er J. de Haan
anders over. Hij zei in het open
bare deel van de raadsvergade
ring dat de vertrouwenscom
missie onmiddellijk na haar
conclusie dat er maar één ge
schikte kandidaat onder de
twaalf sollicitanten zat 'beter de
opdracht aan de gemeenteraad
had kunnen teruggeven'.
Volgens Broeijer en O. Welling,
eerste man bij D66, zou dat ech
ter 'niet netjes zijn geweest voor
de heer Groen'. Welling: „Er zijn
drie mogelijkheden. We kunnen
de eisen verlagen zodat meer
kandidaten geschikt worden, we
kunnen een heel nieuwe proce
dure beginnen of we doen een
enkelvoudige voordracht. Die
laatste optie heeft onze voor
keur, ook al gaat dat ten koste
van een referendum."
Burgemeester Job Cohen van Amsterdam houdt Cleveringarede in Academiegebouw
vooruitbetaalde bedrag terugge
stort. De gemeente Almere, aan
deelhouder van Omniworld NV,
ontsloeg hem op 3 oktober.
Problemen met declareren wa
ren ook al de aanleiding voor
zijn ontslag als wethouder van
Amsterdam. Groen zou de reis-
en verblijfskosten van zijn vrien
din ten onrechte op de gemeen
te hebben verhaald. Het ge
meentebestuur concludeerde
zelf in 2000, Groen was toen al
afgetreden, dat de oud-wethou
der ten onrechte zo'n 23.000 eu
ro uit de gemeentekas had ge
haald. Dat bedrag was voor een
liefdadigheidsdiner voor de Rob
de Vilder Stichting, waar Groen
bestuurslid was.
Groen bleef er meestal laconiek
onder. „Een storm in een glas
water", zei hij tegen het Haar
lems Dagblad over de opwin
ding rond Omniworld. Vlak voor
een aandeelhoudersvergadering
van het bedrijf begon, zei hij te
gen een verslaggeefster van het
Dagblad van Almere„Mijn de
claratiegedrag kan eventueel in
de rondvraag aan de orde ko
men. Zelfs de kleur van mijn
schoenen kan dan worden be
sproken."
Opvallend is dat Groens curri
culum vitae dat de gemeente
Leiden heeft verspreid, niets
vermeldt over diens carrière in
Almere. Zowel voor de Leidse
politiek als de Zuid-Hollandse
commissaris van de koningin
Jan Franssen is de kous af.
Franssen deed onderzoek en dat
pleit hem vrij, zeggen Franssen
en de Leidse fractievoorzitters.
wethouder ruimte en groen,
PvdA'er Hillebrand, op haar
pleidooi moest reageren. Die
deed dat dan ook en gaf blijk
van 'een positieve grondhou
ding1. „We willen eerst zorgvul
dig nadenken over de vraag hoe
de tastbare herinnering aan
Büch eruit moet zien."
door Wilfred Simons
leiden - Nederlanders kunnen
niet tegelijk roepen om normen
en waarden en zelf uitmaken
aan welke regels zij zich willen
houden. De roep om een krach
tiger overheid en een einde aan
het gedogen betekent ook dat
Nederlanders zich moeten voe
gen naar de regels die zij stelt
Dat zei burgemeester Job Cohen
van Amsterdam gistemjiddag in
het Academiegebouw van de
Universiteit Leiden. Cohen hield
dit jaar de Cleveringarede, waar
mee de universiteit jaarlijks het
protest herdenkt tegen het ont
slag van joodse hoogleraren in
1940.
Eind november 1940 verordon
neerde rijkscommissaris Seyss-
Inquart dat alle joodse ambte
naren uit de overheidsdienst
ontslagen moesten worden.
Daartoe behoorden ook tien
joodse hoogleraren van de Uni
versiteit Leiden, van wie vooral
jurist Meijer algemeen geacht en
geliefd was. Hoogleraar Cleve-
ringa, een leerling van Meijer,
protesteerde op dinsdag 26 sep
tember 1940 met een moedige
rede tegen het ontslag van Meij
er. Het kostte hem zijn vrijheid
en leidde tot de sluiting van de
universiteit gedurende de oor
logsjaren. Cohens moeder was
als jonge studente bij de rede
van Cleveringa aanwezig.
Volgens Cohen ging het in de
toespraak van Cleveringa om
een keuze. De Nederlandse jo
den van vóór de oorlog gingen
ervan uit dat zij 'erbij hoorden',
dat hun godsdienst en hun
groepsgevoel het Nederlandse
burgerschap niet in de weg
stonden. Voor de Duitsers wa
ren de joden echter een 'Fremd-
körper', wezenlijk vreemd en
bedreigend, iets dat geëlimi
neerd moest worden. Joden
werden in het Nederland van
1940 'met een bewuste daad' tot
vreemdeling gemaakt De Ne
derlanders stonden voor de keu
ze: vasthouden aan het vooroor
logse gedachtegoed of meegaan
met de Duitse overtuiging. Cle
veringa koos voor zijn overtui
ging dat joden er in Nederland
wél bij hoorden.
Veel Nederlanders hebben het
prangende gevoel dat zij Cleve-
ringa's keuze opnieuw moeten
Burgemeester Job Cohen van Amsterdam hield gistermiddag in het Academiegebouw van de Universiteit Leiden de Cleveringarede, waarmee
de universiteit jaarlijks het protest herdenkt tegen het ontslag van joodse hoogleraren in 1940. Foto: Taco van der Eb
maken, meent Cohen. Tot '11
september' en de moord op Pim
Fortuyn leek het erop dat al
lochtonen zich langzaamaan
minder thuis zouden voelen in
het land van herkomst en meer
in hun aangenomen land. De
ontwikkelingen van het afgelo
pen jaar hebben dat natuurlijke
proces doorkruist Er hangt een
schisma in de lucht Horen ze
erbij? Of niet?
Dat gevoel, betoogde Cohen, is
echter onderdeel van een veel
groter onbehagen. Ook autoch
tonen vragen zich sinds de op
komst van en de moord op Pim
Fortuyn af of zij er nog wel bij
horen, nu zij het vertrouwde
land plotseling onherkenbaar
veranderd vinden.
Cohen meent dat de verklaring
ligt in de negatieve effecten van
vijf maatschappelijke processen
die Nederland sinds de jaren '60
in hun greep hebben. Het gaat
om individualisering, democra
tisering, privatisering, globalise
ring en secularisering. Deze pro
cessen hebben veel goeds ge
bracht, maar bevatten ook
krachten die de maatschappij
ontbinden. Individualisering
vernietigt sociale samenhang,
democratisering vernietigt con
sensus, privatisering betekent
dat consumenten hun greep
verliezen op instellingen die niet
tot dienstverlening gedwongen
kunnen worden en die bij klach
ten 'niet thuis geven'. Globalise
ring betekent vernietiging van
lokale tradities en vertrouwde
eigen cultuur. Secularisering
vernietigt de eenheid van religi
eus geïnspireerde normen en
waarden.
Juist in de omgang met nieuw
komers leidt die waardencrisis
tot grote onzekerheid. „Men
kent eikaars normen en waar
den niet", aldus Cohen. „Nie
mand weet wat hij van de ander
mag verwachten. Dat leidt tot
angst en aversie." De oplossing
is dat 'Nederland zich opnieuw
uitvindt', dat er een nieuw pro
ces van natievorming op gang
komt. De identiteit van het land
en de nonnen en waarden waar
Nederlanders voor staan, moet
opnieuw worden gedefinieerd.
Het lijkt een onmogelijke opga
ve, maar Cohen is optimistisch.
„Ontwikkelingslanden stellen
zich ook die vraag. Wat daar
kan, kan hier ook."
Het 'heruitvinden' van Neder
land eist van iedereen een grote
inspanning. Het betekent dat al
lochtonen, maar ook autochto
nen weer het gevoel moeten
krijgen 'erbij te horen'. Zij moe
ten allen Nederlandse burgers
worden. Ze moeten elkaar 'res
pect geven' en omwille van een
hoger goed, de eenheid van de
natie, 'kleine ergernissen inslik
ken'. „Zoals wij de SGP accepte
ren, die vrouwen niet toelaat tot
haar partij, zo moeten wij ook
moslims accepteren die hun
vrouwen discrimineren. De
overheid zal die vrouwen toch
beschermen en ontplooiings
kansen geven." Kritiek mag van
Cohen, verketteren niet
Aan de overheid stelt Cohen de
eis dat zij de normen en waar
den die de Nederlanders samen
uitdokteren, daadwerkelijk op
legt Als de regels duidelijk zijn,
betekent dat het einde van het
gedogen. „Het betekent terug
keer van gehoorzaamheid en
het zich houden aan afspraken."
'Geen discussie beginnen in de krant'
door Wim Koevoet
leiden - Van GroenLinks had
wethouder A. Pechtold de dis
cussie over de spreiding van al
lochtone kinderen over de Leid
se basisscholen niet in het
Leidsch Dagblad mogen begin
nen. Dat kreeg de D66'er in de
raadsvergadering te horen van
S. Dewkalie en J. Laurier.
Zij riepen de wethouder gisteren
op het matje, maar die weigerde
daar plaats te nemen. Groen
Links vindt dat Pechtold eerst
met een stuk naar de gemeente
raad moet komen.
Pechtold maakte vorige week in
deze krant bekend dat hij de
vorming van zwarte en witte
scholen met onorthodoxe mid
delen wil bestrijden. En dat hij
daarmee haast wil maken om
dat hij bang is dat er scholen
sneuvelen vanwege teruglopen
de leerlingenaantallen. Een ont
wikkeling, zo leert de geschiede
nis, die op overwegend zwarte
scholen in onder meer de Me-
renwijk, Leiden Zuid-West en
Leiden-Noord, niet is te keren.
Pechtold roept de scholen nu op
binnen hun 'zuil' (openbaar,
protestants-christelijk of katho
liek) allianties aan te gaan en de
allochtone leerlingen gelijkmati
ger te verdelen. Scholen die zo'n
spreiding bewerkstelligen kun
nen rekenen op extra geld.
GroenLinks liet zonder inhou
delijk op Pechtolds ideeën in te
gaan, weten dat de fractie niet
gediend is van de aanpak van de
wethouder. Maar D. Sloos van
Leefbaar Leiden en SP-voorman
P. Day, beiden van de oppositie,
moedigden de D66'er juist aan
en zeiden dat ze, net als Pecht
old zelf, hadden genoten van
het krantenartikel. Het CDA, de
PvdA en de WD hielden zicji
buiten de discussie.
Pechtold was blij met de hulde
en trok zich weinig aan van dfe
GroenLinks-kritiek „Ik heb ih
de krant het jorobleem geschetst
en een oplossingsrichting aan
gegeven. Voor de oplossingen ga
ik uiteraard de discussie met dg
gemeenteraad aan."
Pechtold memoreerde ook nog
dat hij de gemeenteraad wel de
gelijk als eerste had geïnfor
meerd en wel tijdens de begro
tingsbehandelingen, maar er
was toen niet één raadslid dat
op zijn opmerkingen inging. Dat
doet volgens GroenLinks echter
niet ter zake. Laurier wilde nog
weten of Pechtolds plan wordt
gedeeld door de rest van het
college. „Dat is volgens mij niet
het geval. Verder zijn er geeil
stukken en dus kunnen er nog
geen beraadslagingen worden
gevoerd."
Pechtold ergerde zich aan deze
formele opstelling. „Ik mag in
het duale bestel toch zeker wel
mijn denkrichting aangeven?"
i'l
lneHf Reinders
15/1
„Kom maar. Pas op.
^ar voren nog. Ja zo. Ik
■kkdel vast. Kijk uit voor het
,A. Nog eentje. En nog
'"^oed zo." Een half uur is
rokken om ongeveer
leren met instappen te
de rondvaartboort. De
schuifelen, onder-
loor hulpvaardige han-
)r dampende wolken uit
inde motor vier treden
leden. Het is Verwendag
bewoners van het Leid-
tgingshuis 't Huis op de
ervan de Kaarsenmakers-
Imag zelf weten wat hij
1. Dat gebeurt anders
jjhet tehuis. Want: druk
tijd. Maar nu is al het
opgetrommeld om de
in de watten te leg-
lager Jaap Slot: „Wil je
lag in bed blijven? Oké,
I Alles kan, alles mag
Er zijn bewoners die
D gaan. Of naar Schip-
en rondvaart maken,
h hiermee laten zien
Ök op andere dagen wat
™èdacht aan onze bewo
gen willen geven. Maar
Imogelijk omdat de
de zorg heeft uitge-
^^n Verwendag kan maar
E fper jaar. Niemand is
'Ik wou dat ik een kokmeeuw was'
dan vrij, alle roosters zijn omge
gooid en we krijgen hulp van
vrijwilligers en familieleden. An
ders lukt het niet."
De vrouw naast een oud-voet
baller van Roodenburg, Jan, is
de luidruchtigste van het gezel
schap dat door de Leidse grach
ten tuft. „Kijk, eendjes. Kijk,
mannetjes bij vrouwtjes. Het
zijn toch beesten, hè. Ze zoeken
elkaar op." Het personeel kopt
de voorzet in. „Dan bent u ook
een beest. Want u zoekt Jan toch
ook altijd op?"
Als de boot over de Herengracht
vaart, vertelt de stuurman over
het enig overgebleven urinoir in
de stad dat aan deze gracht
staat. „Vroeger waren er wel bij
na veertig in Leiden. Deze wordt
ook wel de krul genoemd." De
buurvrouw van de oud-voetbal
ler plaatst meteen een schuine
grap. Iets over de vorm van de
plasgelegenheid. Iedereen die
het kan verstaan, ligt dubbel. Zij
zelf nog wel het meest. „De Wit
te Singel", zegt de vrouw als ze
de Witte Singel opvaren. „Niet
zwart, maar wit." De oud-voet
baller reageert meteen. „Oh,
dan is-ie schoongemaakt."
Als de boot de Zoeter-
woudsesingel in vaart, telt de
vrouw acht, negen, tien kok
meeuwen op een rij. „Ik zou
best een kokmeeuw willen zijn.
Komen ze je oudbakken brood
brengen."
Bewoners van verzorgingshuis 't Huis op de Waard konden gisteren op de Verwendag doen wat ze anders door gebrek aan personeel nooit
kunnen. Een aantal bejaarden maakte een rondvaart door de Leidse grachten. Foto: Mark Lamers
