Bonden gunnen NS adempauze
ECONOMIE
t h i#
Wervelstorm McDonald's is gaan liggen
Truckers blokkeren Franse autowegen
Muziek voor 99 dollarcent per nummer via internet
Op zijn vroegst publieksvriendelijke acties in december
Kristallen decemberzegels
Consumentenbond vraagt
onderzoek speelgoedprijs
Guller voor schone kunsten
is ontwikkelt
aal papier'
en - Philips verwacht in
ar te zijn met de ont-
g van 'elektronisch pa-
inten en boeken kun-
worden vervangen
i 'herschrijfbaar' medi-
jens Philips-onderzoe-
Johnson kan het elek-
e papier worden opge-
een laant, maar toch
ccer een andere digitale
lijgen. Het 'papier' be-
een beeldscherm dat
nillimeters dik is. Het
bevat miljoenen micro
die zijn gevuld met
en witte pigment en
lektrisch signaal met
naar de oppervlakte
;edraaid.
ord conflict
ns in VS
icisco - Er is gisteren
ord bereikt voor de ha-
de Amerikaanse west-
rkgevers mogen tech-
he vernieuwingen
en en de havenarbei-
;en een loonsverhoging
epi-iiMuemonr/ienm-
akkoord heeft een
ran zes jaar. Het con-
le tot een staking die
rans tien dagen lam
a de Taft-Hartley-wet
dwong president Bush
elingsperiode van 80
Het akkoord heeft het
in 400 tot 500 banen
g. Via de zeehavens
arlijks voor 300 miljard
n goederen afgëhan-
schade bedroeg 1 mil-
ir per dag.
las verwerft
eel in ANZ
on - De Australische
tschappij Qantas zal
eel van 22,5 procent
n in Air New Zealand,
ivesteert maximaal 270
lollar in Air New Zea-
vorig jaar voor 82 pro-
anden van de regering
n het voor faillissement
den. De aandelen Air
land gingen op de
pijlsnel omhoog met
nt. de aandelen Qantas
et 1,5 procent. Er dient
emming te worden ge-
or de toezichthouden-
ties, maar de verwach-
t een fusie midden
r beslag krijgt.
rverbod in
ll-Korea
toord-Korea verbiedt
ig van volgende
et gebruik van de
inse dollar. Wisselkan-
epteren geen dollars
jankrekeningen in
orden automatisch
in euro's of andere
heden. Dat meldt het
>ersbureau Xinhua,
e weinige buitenland-
porganisaties met een
;in Noord-Korea. De
fl volgt op het stopzet-
|de VS van de olieleve-
l ruil voor het afzien
intwikkelen van een
en.
-teur duikt na
ement onder
den - Directeur Bran-
let bijna failliete bouw-
festerbaan in Leeuwar-
men met zijn vrouw
loken. Schuldeisers
jlem met de dood be-
je stonden vrijdag met
ivoor zijn huis. Dat
Woordvoerder Osinga
Ikbond CNV zaterdag
Hij sprak vrijdag met
Dver de toekomst van
lemers van de bouwfir-
'der bracht het winst-
jedeelte van Wester-
i er in twee nieuwe
hebben 45 van de
fiemers een nieuwe
rest is ontslagen.
meyrijheid
entinië
i - De Argentijnse re
eft de gedeeltelijke be-
'an bankrekeningen en
leden met onbeperkte
tijheid met onmiddel-
ïg opgeheven. Daar-
i ïen Argentijnen één
instelling ervan weer
un geld beschikken.
>r spaartegoeden die
e tijd zijn vastgezet
ig restricties van
et de maatregel ko-
r iljard peso's (5,9 mil
terug in roulatie.
Econi wil
Ier pact
Italiaanse president
i wil op korte termijn
et Frankrijk en Duits-
e kijken of de regels
abiliteitspact kunnen
trsoepeld. Dat meldde
ise zakenkrant II Sole
teren. Het pact uit
t een sterke en stabie-
randeren onder ande-
t binnen de perken
m het begrotingste-
alle eurolanden en
rste inflatie.
maandag 25 NOVEMBER 2002
los angeles/gpd - Universal Music
Group, de grootste muziekproducent ter
wereld, gaat meer dan 43.000 songtitels
beschikbaar stellen via internet. Uni
versal is het eerste concern dat internet
gebruikers bij de digitale verkoop via
downloaden apart laat betalen per num
mer of album.
De verkoop via internet vindt vooralsnog
voorlopig in de VS plaats. Voor artiesten
als de rapper Eminem, zangeres Diana
Krall of de band U2 moet 99 dollarcent
per nummer worden betaald. Universal
wil de digitale verkoop starten met de
nieuwe single van Mariah Carey. Nog
voor het album uitkomt, zal de single on
line via internet kunnen worden ge-
download.
Een andere grote muziekuitgever, het
Britse EMI, heeft soortgelijke plannen.
Vorige week meldde EMI 10.000 tracks te
gaan aanbieden via internet. De muziek
uitgever zegt negen overeenkomsten te
hebben gesloten met internetaanbieders.
Verdere details ontbreken nog.
Universal Music Group gaat hele albums
digitaal voor 9,99 dollar verkopen. Met de
nieuwe vorm van digitale muziekverkoop
hoopt Universal het illegaal downloaden
en kopiëren van cd's tegen te gaan. Bij de
verkoop kan de muziek zowel op een cd
worden gebrand als op veilig draagbare
apparatuur worden gekopieerd.
Voorlopig komen er bij Universal geen
mogelijkheden voor abonnementen. An
dere grote muziekuitgevers bieden mu
ziek via internet tot nu alleen via maan
delijkse abonnementen aan.
Universal Music Group is onderdeel van
het Amerikaans-Franse mediaconcern
Vivendi. Voor de service maakt Universal
gebruik van meer dan 25 websites waar
onder MP3.com, Best Buy Co.Inc., Cir
cuit City Stores Inc. en Tower Records.
utrecht/gpd-anp - Het misluk
ken van CAO-onderhandelingen
bij NS zal in ieder geval deze
week nog niet leiden tot acties
op het spoor en mogelijke hinder
voor reizigers. De bonden gaan
pas op zijn vroegst in december
actie voeren. Zij gunnen de direc
tie van NS-Reizigers tenminste
deze week de tijd om een beter
bod op tafel te leggen.
Aanvankelijk zullen de acties
publieksvriendelijk zijn, zoals
gratis reizen. Maar als NS Reizi
gers volharden in hun opstelling
sluiten de bonden stakingen
niet uit.
De onvrede bij het personeel en
de bonden draait met name om
het loonbod, de werkzeker-
heidsgaranties voor niet-rijdend
personeel en het ouderenbeleid
bij NS Reizigers.
De vakbonden FNV Bondgeno
ten, WMC en CNV Spoorwegen
maakten zaterdag bekend dat
hun leden het eindbod voor een
nieuwe CAO verwerpen. De ac
tiebereidheid onder de achter
ban is volgens de bonden groot.
NS Reizigers bieden vanaf 1 ja
nuari volgend jaar 3 procent
loonsverhoging en 1,5 procent
in 2004. Dat is te weinig om de
inflatie bij te benen, vinden de
bonden. Bovendien had er in
oktober al een nieuwe CAO al
moeten ingaan. ,,We kachelen
achter de inflatie aan", aldus
CNV-vakbondsbestuurder Kus-
ters.
Ook eisen de bonden werkze-
kerheidsgaranties voor het on
dersteunend personeel. Con
ducteurs en machinisten kregen
die garantie eerder al, maar ver
der willen NS Reizigers niet
gaan. Onder ondersteunend
personeel is een ingrijpende be
zuinigingsoperatie gaande
waarbij 350 banen verdwijnen.
De bonden proberen deze week
nog met de NS een oplossing te
vinden. Maar het vertrouwen op
succes is klein. „NS laten het op
een conflict aankomen", aldus
FNV-vakbondsbestuurder Berg
huis.
Volgens WMC-bestuurder Cijs
is de opkomst van de leden 'op
vallend' hoog. De WMC en
CNV hebben de afgelopen week
al hun leden al geraadpleegd.
9^*8 j 2g*-r" - 29*~" 2%r-"
29.™,. 29.™. 29,..,,
FNV Bondgenoten had vandaag
nog de laatste vergadering in
Groningen, maar ook bij deze
bond verwerpt de meerderheid
van de leden het bod.
Bij NS Reizigers werken 10.000
tot 11.000 mensen. De CAO-on
derhandelingen liepen in okto
ber al vast op onder meer het
loon.
NS Reizigers deden eind okto
ber, in een uiterste poging om
uit de impasse te komen, een
nieuw loonbod. Maar de bon
den waren daarover al op voor
hand ontevreden.
Rijswijk - 'Decembergedachten' is het thema van de decemberzegels
2002 van TPG Post, die vanaf morgen te koop zijn. Op elke zegel prijkt
een oer-Hollands winterlandschap in het design van nu. Kriskras door
het decemberdecor lopen de gouden kristallen die als een keten van
gedachten de mensen op de zegels met elkaar verbinden. Ontwerpbu
reau Experimental Jetset uit Amsterdam gebruikte de kleuren goud,
geel, magenta, cyaan en zwart. De decemberzegels hebben een waar
de van 29 eurocent. Dit kortingstarief is alleen in Nederland geldig
van 26 november tot en met 6 januari. Daarna moet er bijgeplakt
worden. Hiervoor brengt TPG bijplakzegels uit van 2 en 10 eurocent.
TPG wil alle wenskaarten binnen drie werkdagen bezorgen.
Foto: ANP/TPG
den haag/anp - De Consumen
tenbond gaat onderzoek doen
naar de speelgoedprijzen. De
bond zegt genoeg signalen te
hebben ontvangen dat winke
liers onderling prijzen afspreken
en dat fabrikanten de prijzen
kunstmatig hooghouden. „Het
is raar dat speelgoed in de ver
schillende folders tot op de cent
gelijk is", zei een woordvoerder
zaterdag. De bond wil dat ook
de Nederlandse Mededingings
autoriteit een onderzoek begint-
.„Veel speelgoed is met de
komst van de euro naar boven
afgerond. Soms betekent dat
een stijging van 10 procent ten
opzichte van vorig jaar", aldus
de woordvoerder. Hij wijst erop
dat maar een beperkt aantal
spelers op de speelgoedmarkt
actief is. Zo is Blokker eigenaar
van de speelgoedketens Inter-
toys en Bart Smit en bezit het
een belang in Toys 'R' Us.
ECONOMIE WIJZER
ARJO KLAMER
cultureel econoom
Erasmus Universiteit
Wil de overheid dat er meer aan
kunst gedaan wordt, dan kan ze
culturele instellingen meer geld
geven. Of ze kan mensen die
geld uitgeven aan de kunsten,
een belastingvoordeel geven. Je
zou zeggen dat het resultaat het
zelfde is, want de overheid
schiet er hoe dan ook financieel
bij in en de kunsten worden ge
stimuleerd. Maar het maakt
nogal wat uit of de overheid
meer besteedt of minder in
neemt.
Belangrijkste ver
schil is dat een
overheidsuitgave
zichtbaar op de
overheidsbegroting
staat en dat de kos
ten van belasting
aftrek aan het zicht
worden onttrokken
- een bijkomende
factor is dat een
uitgave onder de
Zalmnorm valt en
een aftrek niet.
Neem het stimule
ringsbeleid ten
aanzien van Neder
landse films. Had
de overheid besloten filmpro-
dukties direct te subsidiëren,
dan was het subsidiebedrag een
uitgave geweest. Dat bedrag kan
begroot worden zodat zekerheid
bestaat over de kosten. Met een
belastingaftrek voor investeer
ders in film heeft de overheid
die zekerheid niet.
Want hoeveel de overheid daar
door misloopt aan belastingen,
hangt af van het enthousiasme
van de investeerders. Dat en
thousiasme bleek in dit geval
veel groter dan gepland, met als
gevolg dat de overheid iets meer
dan 25 miljoen euro aan belas
tingen misliep in 2002. Fiscalis
ten spreken daarom van een re
geling met 'een open einde'. Het
is een van de redenen waarom
zij gekant zijn tegen bijzondere
aftrekposten. Verder vinden zij
dat aftrekposten het belasting
systeem onoverzichtelijk en de
belastingformulieren onnodig
ingewikkeld maken.
In tegenstelling tot fiscalisten
hebben economen wel wat met
aftrekposten. De overheid kan er
immers gericht mee werken om
mensen te prikkelen tot gewenst
gedrag, zoals bijvoorbeeld geldt
voor de stimuleringsregeling
voor groen beleggen.
Natuurlijk kan de overheid zelf
groene energie stimuleren via
directe subsidies. Maar dan doet
zij het weer helemaal zelf. Wil de
overheid dat wij burgers ons
sterk maken voor groene ener
gie, dan kan ze ons stimuleren
door een verlaging van de BTW
op milieuvriendelijke energie
vormen of met een belastingsaf
trek op het groene beleggen. In
dat geval beslissen u en ik. En
daar gaat het om.
De strijd tussen fiscalisten en
economen woedt nu in alle hef
tigheid op het politieke niveau.
Vermeend, u weet wel, de PvdA-
er die het nieuwe belastingstel
sel in elkaar zette, had veel op
met het belastinginstrument.
Fiscalisten spraken van Ver
meend! tis' om aan te geven hoe
ziekelijk de neiging van de oud
bewindsman was om van alles
en nog wat te regelen via uitzon
deringen op de belastingregels.
Het betrekkelijk nieu
we begrip 'Hereyc-
king' staat voor het
terugdraaien van al
die uitzonderingen
door de inmiddels
demissionaire staats
secretaris Van Eyck.
Deze komt uit de
school van fiscaal
economen zoals col
lega Leo Stevens,
voor wie elke uitzon
dering een doom in
het oog is.
Even leek het erop
dat Van Eyck zijn zin
kreeg. Het spaarloon
zou eruit gaan, en zo
ook het belastingvoordeel voor
het groene beleggen. Het fiscaal
stimuleren van cultureel beleg
gen, zoals in films maar ook in
musea en andere culturele pro
jecten, zou tegengehouden wor
den. Maar de fiscalisten, met
Van Eyck aan kop, hebben het
pleit vooralsnog verloren. Het
groene beleggen blijft voorlopig
in de belastingwet en het cultu
reel beleggen komt erin.
Helemaal gelukkig is deze uit
komst niet. Het voorbeeld van
de film-investeringsaftrek
schrikt af. Het is leuk dat we nu
allemaal kunnen genieten van Ja
Zuster, Nee Zuster, Abeltje,
Minoes en Pietje Bell. Maar als
je hoort dat de overheid voor
deze Nederlandse speelfilms bij
elk gekocht bioscoopkaartje 66
euro cent bijpast, krab je jezelf
toch wel evéfchachter de oren.
Daarbij gaat het de investeer
ders vooral om het rendement
en pas in de derde plaats om de
films. Echte betrokkenheid sti
muleert de overheid met deze
aftrek niet
Wil de overheid dat u en ik meer
betrokken raken bij de kunsten
in dit land, dan zou ze zich
vooral moeten richten op het di
recte geven. Zoals ik ieder jaar
vlak voor Sint-Nicolaas en
Kerstmis betoog, kan de cultuur
van het geven in dit land wel
wat stimulans gebruiken. De
oproep is aan een ieder die de
kunsten, of welk ander goed
doel dan ook, een warm hart
toedraagt: geef! De overheid zou
kunnen meehelpen door de
maximale aftrek van 10 naar 20
procent te verhogen, onder het
motto: zij die geven, zullen ont
vangen.
door Achille Prick
den haag - Jarenlang was McDonald's een
schoolvoorbeeld in de marketingboekjes.
Een strakke formule die als een wervel
storm over de hele wereld is uitgerold.
Dan is het even wennen als de hambur
gerkoning filialen sluit en zeven van de
laatste acht kwartalen minder winst
maakt.
Je gaat drie jaar lang elke dag naar Mc
Donald's voor de dagelijkse maaltijd. En
als je dan als tiener plotseling 125 kilo
weegt en je woont in Amerika, wat doe je
dan? Dan sleep je McDonald's voor de
rechter. Een groepje tieners uit New York
toog afgelopen week met hun advocaat
naar het gerecht. McDonald's is wel wat
gewend, maar kan dezer dagen maar
weinig hebben. Het gaat allemaal niet
meer zo vanzelfbij de koning van de
hamburger.
Sterker, op Wall Street is het aandeel Mc
Donald's in een half jaar tijd bijna gehal
veerd tot ruim 18 dollar per stuk. Niet
vreemd want het miljardenconcem heeft
in de laatste acht kwartalen zeven keer
een winstdaling moeten melden. In het
derde kwartaal was dat een teruggang
van 11 procent ten opzichte van dezelfde
periode een jaar eerder. De omzet nam
nog wel toe met 4 procent tot 4,1 miljard
in het derde kwartaal.
In plaats van bijna 10 procent hoopt Mc
Donald's over heel 2002 uit te komen op
5 procent nettowinst. Maar dat was niet
alles, want topman Jack Greenberg kon
digde ook aan dat zijn keten volgend jaar
de helft minder nieuwe restaurants zal
openen en dat 175 filialen zelfs dicht
gaan. Dat valt nog steeds in het niet bij
de 30.000 vestigingen die in 2001 goed
waren voor een winst van ruim 1,6 mil
jard dollar op een omzet van 14 miljard,
maar toch.
In de VS, waar het bedrijf 36 procent van
de omzet behaalt, heeft het concern veel
last van directe concurrentie. Ketens als
Burger King en Wendy's zijn de slag aan
gegaan met campagnes als 'alles voor 99
dollarcent' en dat doet pijn. De sluitin
gen betekenen ook een streep door zo'n
500 banen. Ook klagen Amerikanen
steeds vaker over de hygiëne, de kwaliteit
en de service.
Ooit waren dat de drie kernpunten waar
de formule mee groot is geworden. Ana
listen en beleggers menen dat juist die
drie belangrijke uitgangspunten naar de
achtergrond zijn verdwenen in de onge
breidelde drang om zoveel mogelijk filia
len te openen. Veel nieuwe locaties ble
ken achteraf ook nog eens niets aan de
omzet toe te voegen, omdat ze klanten
weg snoepten bij bestaande vestigingen.
Ook in Europa (32 procent van de omzet)
heeft McDonald's last. Met name Duits
land en Groot-Brittannië gaan een stuk
minder. In Latijns-Amerika ontkomt ook
McDonald's niet aan de crises aldaar. Al
leen al de geldontwaarding hakt er in. En
dan het Midden-Oosten, delen van Azië
en Afrika. Daar merkt het concern heel
duidelijk dat het één van de iconen van
Amerika is. En sinds president Bush de
islamitische wereld de oorlog heeft ver
klaard, althans zo wordt het opgevat, is
alles wat met Stars and Stripes wordt ge
associeerd een stuk minder populair.
Maar er is nog iets aan de hand. De ge
zondheidstrend, die al enkele jaren gele
den is ingezet, lijkt steeds breder gevolgd
te worden. Wendy's en Burger King lok
ken klanten met gezonde salades. Zwaar
lijvigheid is, na roken, inmiddels de
tweede doodsoorzaak in de VS. Alleen al
uit angst voor gigantische schadeclaims,
zie de tabaksindustrie, heeft de fastfood-
industrie al toegezegd geld te stoppen in
voorlichtingscampagnes over een gezon
de levensstijl. En afgelopen september
kwam de mededeling dat de frietje en de
hamburgers voortaan gebakken zullen
worden in een beter frituurvet met min
der vetzuren.
McDonald's Nederland lijkt al verder. Tot
verrassing van vriend en vijand werd het
bedrijf dit jaar genomineerd voor de Jaar
prijs Goede Voeding van het Voedings
centrum. Ze kregen hem niet, maar met
de McSalad vond het Voedingscentrum
desalniettemin dat McDonald's de salade
op originele wijze in de markt heeft ge
zet. En volgend jaar komt de keten met
een compleet ontbijtaanbod, gericht op
een gezonde start van de dag.
Het kan Nederlandse pubers in de toe
komst een gang naar de rechtbank be
sparen.
Vrachtwagenchauffeurs richtten gisteravond bij Lomme in de buurt van Lille een blokkade op om de toegang naar een regionaal distributiecentrum te versperren. Ook op andere
plaatsen in Frankrijk werden barricades opgebouwd. Foto: AFP/Philippe Huguen
parus/anp-gpd - Franse vracht
rijders zijn vannacht begonnen
met blokkades op belangrijke
knooppunten en doorgaande
routes. Ze willen met hun actie
hun eis voor hogere lonen en
een dertiende maand kracht bij
zetten. De blokkades hadden
vanochtend nog geen ernstige
gevolgen voor het overige weg
verkeer.
Het sein tot actie werd gister
avond laat gegeven door de
twee grootste bonden in het
wegvervoer, de CGT en de
CFDT. Een viertal kleinere bon
den was wel akkoord gegaan
met een nieuw aanbod van de
werkgevers.
Hoewel het tegen de instructies
is van de bonden, hielden truc
kers ook .personenauto's tegen.
Op de autosnelweg A7 bij Lyon
blokkeerden boze vrachtwagen
chauffeurs alle verkeer. Daar
stond rond 8.30 uur een file van
20 kilometer.
De Franse regering wil niet dat
blokkades de economie van het
hele land platleggen. Daarom
werden 23 eenheden oproerpo
litie ingezet onder meer in Gen-
nevilliers, de grote binnenhaven
bij Parijs met olietanks die de
hele regio bevoorraden.
Minister Sarkozy (binnenlandse
zaken) dreigde gisteren blokke
rende chauffeurs onmiddellijk
hun rijbewijs af te pakken. „Als
de politie verschijnt, gaan we
gewoon weg en beginnen twee
kilometer verder opnieuw al
dus een CFDT-woordvoerder in
Lomme bij het Noord-Franse
Lille.
Om hun rijbewijs niet kwijt te
raken, gebruiken vrachtwagen
chauffeurs hun eigen particulie
re auto's om het verkeer in de
war te sturen. Bij Lyon werden
zes vakbondsleiders aangehou
den en overgebracht naar de
gendarmerie.
In de loop van de dag worden
ook rond Parijs blokkades ver
wacht. De bonden hebben laten
weten dat voorlopig geen blok
kades zullen worden opgericht
nabij raffinaderijen. De regering
heeft benadrukt dat blokkades
bij benzinedepots niet worden
geaccepteerd en desnoods met
geweld zullen worden opgebro
ken.
Het gaat om het eerste grote so
ciale conflict voor de nieuwe
centrum-rechtse regering in
Frankrijk, dat morgen mogelijk
grotere vormen krijgt. Alle bon
den in het openbaar vervoer,
posterijen, France Telecom, lan
delijke gas- en elektriciteits
maatschappijen, maar ook die
bij Air France gaan dan actie
voeren, hoofdzakelijk voor meer
loon, betere arbeidsomstandig
heden en uit angst voor privati
seringen.
Vervoerdersorganisatie Trans
port en Logistiek Nederland
(TLN) liet vanochtend weten dat
de blokkades zich nog niet voor
doen op de grote doorgaande
wegen. TLN heeft transporteurs
gevraagd afspraken te maken
met opdrachtgevers voor het ge
val de wagens in een blokkade
stil komen te staan. Vooral ver
voerders van dieren, bloemen
en groenten kunnen in proble
men komen.
TLN heeft bij de vorige acties
getracht een claim in te dienen
bij de organiserende Franse vak
bonden.
Juridisch bleek dat echter lastig
te onderbouwen en de claim is
niet doorgezet. „We zijn wel blij
dat de Franse overheid zich nu
actiever opstelt"
