KUNST CULTUUR
Spetterend concert
jubilerend Kameleon
Javier Guzman amuseert met 'Sinterklaasconferenc*j
Vrolijk, maar soms rommelend
concert Com nu met Sangh
Crescendo houdi
operette levend
Kleurige plaatjes op de muurWaarlijk een wonder!
De lyriek van een romantisch*!
drankzuchtige, eenzame wol£
Blijvend Applausprijs voor Ramses
'Tijd voor Thijs' wint Kids E
Kees Brouwer (De Bintangs) overled
Toneelstuk over
Annie M.G.
Amsterdam - Het leven van An
nie M.G. Schmidt wordt onder
werp van een toneelstuk. Het
stuk, 'Annie M.G.- Dochter van
de Dominee' gaat op 3 septem
ber volgend jaar in première.
Het strik is geschreven door
Ton Vorstenbosch en wordt ge
regisseerd door Mette Bouhuijs.
De voorstelling gaat over hoe
een vrouw uit de anonimiteit
zich kan opwerken tot de meest
geliefde schrijfster van het land.
Vorstenbosch en Bouhuijs
werkten eerder samen aan Wil-
helmina: Je Maintiendrai' uit
1998.
Extra concert
Robbie Williams
Amsterdam - De Britse popster
Robbie Williams geeft komende
zomer niet een, maar twee con
certen in de Amsterdam ArenA.
De kaartjes voor het optreden
op 18 juli waren zaterdagmor
gen zo snel uitverkocht, dat
werd besloten tot een extra
concert op 17 juli.
Kuifje verfilmd
in Amerika
brussel - Een van de stripal
bums van Kuifje wordt binnen
kort verfilmd door de Ameri
kaanse producenten Dream
Works van Steven Spielberg en
Universal Pictures. De uitgeve
rij Moulinsart, die de belangen
van de erven van Hergé, de
schepper van Kuifje, behartigt,
heeft een contract gesloten met
de Amerikanen. Het is niet be
kend welk album van Kuifje
wordt uitgekozen, maar het
moet een soort 'superproduc
tie' worden, vergelijkbaar met
de verfilming van de Harry Pot
ter boeken.
MAANDAG 25 NOVEMBER
E
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Zanggroep Kameleon o.l.v.
Arkadi Gankin, m m v Catelijne Smit,
piano. Vincent Schoonderwoerd,
accordeon en het Russisch-Oekraïens
Zang- en Dansensemble Kalinka o.l.v.
Grigori Sarolea. choreografie Olimjon
Beknazarov. Gehoord: 23/11, De
Ridderhof, Koudekerk aan den Rijn.
Kameleon doet zijn naam eer
aan, kleurt natuurlijkweg mee
met de (folkloristische) omstan
digheden. Zo stond Kameleon
een half jaar onder leiding en
onder invloed van de Russische
diligente Irina Pozniakova. Ze
trok haar koor mee op grotere
hoogte en naar oosterse/aziati-
sche sferen. Nu Irina moeder is
geworden heeft een andere ras-
muzikant, de Rus Arkadi Gan
kin, het heft in handen gekre
gen. Gankin is niet alleen een
bevlogen dirigent maar hij be
speelt ook bloedmooi de accor
deon, waarmee hij een
schwung creëert die vanzelf tot
enthousiast zingen leidt Bo
vendien beschikt Kameleon ook
nog eens over een geweldige
begeleider in de pianist Catelij
ne Smit. Zij hanteert diezelfde
vanzelfsprekendheid, speelt or
ganisch, muzikaal en adequaat.
En als je dan ook nog de Rus-
sisch-Oekraïnse dans-, zang en
speelgroep Kalinka uit Rotter
dam haalt, dan kan een 40-jarig
jubileumconcert niet meer
stuk. Onder leiding van een
spetterende dirigent, Grigori
Sarolea, ook al zo'n man die tot
in z'n botten muzikaal is,
brengt Kalinka een wervelende
show, vol vaart, humor, elegan
ce, en discipline zonder star
heid. In kleurrijke kledij zingt
het koor reuze helder en
'zinggraag', en word je met de
balalaika, gitaar, viool, contra
bas, tamboerijn en ander klap-
en kletswerk feestelijk door de
Russische folklore heen ge
sleurd met sprankelende, sier
lijke dansen op de voorgrond.
Kameleon zingt mooi vóór de
pauze, maar nadat het tot twee
maal toe Kalinka heeft horen
feestvieren, swingt en zindert
het koor onder leiding van Gan
kin nog veel meer. In levendige
ritmes, grappige dynamische
effecten, sfeervolle uithalen zin
gen ze in Duits, Russisch, Ame
rikaans (spirituals), en tot slot
een smeuige medley van oud-
Hollandse liedjes. Opzwepend
speelt Gankin (met de accor-
deonnist Vincent Schoonder
woerd), het 'Twietje tjerèn'
waarin Kameleon sfeervol en
omfloerst homogeen over een
verloren liefde verhaalt. Hun
'oude' diligente Irina Pomiako-
va soleert voor en na de pauze
met een kruidig Russisch volks
lied. Met haar typerend Ooster
se timbre, donker, gloedvol en
expressief, diep uit haar borst
kas vibrerend steelt ze de show.
Arkadi Gankin begeleidt haar;
laat z'n accordeon hartstochte
lijk zingen, meesterlijk trekkend
aan maat en ritme.
door Wijnand Zeilstra
leiden - De naam is misschien
verwarrend: de Sinterklaascon
ference gaat namelijk helemaal
niet over de goedheiligman. Met
geen woord wordt over hem ge
rept. Het is gewoon een terug
blik op het afgelopen jaar, net
als een 'gewone' oudejaarscon
ference. Alleen wilde Javier Guz
man de concurrentie van Youp,
Freek en alle anderen te slim af
zijn. Dus kiest hij het eerste de
beste decemberfeest als speel-
datum en introduceert daarbij
tegelijkertijd het begrip 'Sinter
klaasconference'.
In de Leidse Schouwburg von
den gisteravond de televisie-op-
namen hiervoor plaats. En dat
zal geen toeval zijn. In deze
schouwburg namelijk won Guz
man in februari van dit jaar het
Leids Cabaretfestival. Nog geen
jaar later dus staan er vier came
ra's opgesteld om zijn verrich
tingen te registreren. Dan moet
je als aanstormend cabaretta
lent wel lef hebben. Dat heeft
deze half-Spaanse, half-Neder-
landse Javier Guzman dan ook
zeker. Mocht deze Sinterklaas
conference een echte traditie
worden, dan heeft de Leidse
Schouwburg de primeur in elk
geval ook voor de komende
twee jaar veilig gesteld. Schouw
burgdirecteur Bart van Mossel
liet gisteravond weten hiervoor
al een contract met Guzman te
hebben gesloten.
Met verwondering kijkt Javier
Guzman terug op het roerige af
gelopen jaar. Een paar stevige
grappen schuwt hij daarbij niet.
Als hij zijn woede en verbazing
combineert, levert dat de leuk
ste momenten op. De 24-jarige
Guzman laveert in zijn aanpak
tussen stand-up comedy en ca
baret. Gewapend met zijn erva
ringen uit het rappe comedian-
circuit en zijn opleiding aan de
Amsterdamse Kleinkunst Aca
demie laat hij vele hoogte- en
vooral dieptepunten d
passeren. Opmerkinge
Volkert, Pim, Maxima
Melkert, Bin Laden, Bi
zijn dan ook onvermijdej^
vallend is bovendien d
byboomers het bij h(
eens moeten ontgelden.
Wie deze 'coming man'
werk wil zien en niet tot
visie-uitzending wil
kan vanavond nog in
schouwburg terecht C
en 22.00 uur).
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert C.O.V. Com nu met Sangh o.l.v.
Henk Gijzen, m.m.v. Djoke Winkler Prins,
sopraan, Marjolein Niels, sopraan, José
Scholte, alt, Frank Fritschy, tenor, Robbert
Muuse, bariton, Anton Doomheim, orgel
en het Randstedelijk Begeleidings Orkest.
Gehoord: 22/11, Gereformeerde Kerk,
Sassenheim.
'Een vrolijk concert bij pauken
slag' zou je de uitvoering van
'Com nu met Sangh' kunnen
noemen. De hele avond was
doortrokken van pauken, én
trompetjes. Dat begon al met
een in het Te Deum van de
17de-eeuwse componist Mare
Antoine Charpentier, waarin de
paukenist een indrukwekkende
solo gaf als voorspel op de
overbekende Eurovisie-tune
met vol orkest. Weinig mensen
weten dat deze leuke en sterke
melodie uit dit Te Deum komt.
Het lag voornamelijk aan het
verende orkest, dat maat en rit
me strak in de hand hield, en
aan het aangenaam voortvaren
de tempo dat dirigent Henk Gij
zen zijn koor oplegde, dat dit
loflied tot een goed einde
kwam. Vooral de sopranen
hadden het zwaar in de hoge
lichtste registers. Homogeniteit
en een mooi gezamenlijk colo-
riet lieten op zich wachten tot
in het 'Pleni sunt coeli et terra';
ook daarna ging het nogal eens
rommelen. De 'Messe de Minu-
it',eveneens van Charpentier
ving aan met een onzeker en
ongelijk 'Kyrie eleison'.
Anton Doornheim kon zich tus
sen de delen flink uitleven op
zijn kleine orgeltje in allerhan
de grappige 'chansons de Noël',
kerstliedjes die toendertijd veel
vuldig werden gezongen. Hoe
origineel de programmakeuze
ook was, ook in deze mis wist
'Com nu met Sangh' zich maar
met moeite staande te houden.
Toch waren er genoeg pluspun
ten, zoals het geestige hoekige
ritme rond het 'Hosanna in ex-
celsis' en het 'Agnus Dei', waar
in het Randstedelijk Begelei
dingsorkest de verlegging van
accenten heel duidelijk liet ho
ren. Ook de koorzang had zeker
fraaie momenten.
Maar de Nelson Messe van
Haydn lag 'Com nu met Sangh'
het meest na aan het hart. Me
stemsoorten kregen body,
waardoor hier pas van een
hechte samenklank gesproken
kon worden. Zo werd met na
me in het laatste deel van het
Credo prachtig evocatief gezon
gen, werden dynamische con
trasten mooi gedoseerd, ging er
van het koor kracht en overtui
ging uit.
Van de solisten excelleerden de
bariton Robbert Muuse en de
sopraan Djoke Winkler Prins.
Muuse heeft een indrukwek
kend warm en donker timbre
waar hij ontspannen en uitge
balanceerd gebruik van maakt.
Winkler Prins kan grote zalen
aan met haar opera-achtige vi
brerende stem, die ze voor deze
mis functioneel inzette.
operette recensie
Susanne Lammers
Voorstelling: Crétin Mariza van Emmerich
Kalman door het Leids
Operettegezelschap Crescendo. Muzikale
leiding: Rutger van Leyden. Regie: Lida
Spaans Gehoord: 23/11,
Stadsgehoorzaal, Leiden
Een ouderwets romantische
operette wilde Crescendo - en
dat is 'Grafin Mariza', geschre
ven door Emmerich Kalman in
1924, tot in de details. Voor de
liefdesverwikkelingen van de
rijke gravin op haar Hongaarse
landgoed heeft het gezelschap
zich uitgeleefd in de decors en
de kostumering, in de grime en
vooral ook in de kokette krullen
van de talloze pruiken. Maar
hoe feestelijk de aankleding ook
is, het plezier en de toewijding
spreken het meest uit de muzi
kale prestaties van Crescendo.
Om te beginnen is daar het Or
kest van Crescendo, dat ieder
jaar opnieuw geformeerd wordt
en intensief bij de repetities be
trokken is. En dat is te horen,
zelfs door de soms akelig blik
kerige versterking heen. Ver
scholen in de bak leggen ze het
fundament. Rutger van Leyden
zweept zijn 35 muzikanten op
tot het summum van operet-
tesk speelplezier: de muziek
klinkt smeuïg en vrolijk, fluwe
lig soepel met de juiste dosis zi
geunerachtige sentimentaliteit
en tegelijk heel kordaat. Boven
dien spelen ze buitengewoon
alert en dienstbaar aan de zan
gers. De walsen krijgen een
heerlijk fondant-laagje,
kleine scheutjes jazz ja
componist gebruikte oi pg
en dan een beetje pit to<
gen, spelen ze gepeperd
Zit de versterking het oi ,g
regeld in de weg, voor
gers is het vaak een u
Het volzingen van de
hoorzaal gaat als vanze
blijft genoeg energie o
een lied ook te present!
neke van Geuns (als de
heeft het overigens
nodig, haar hoge sopra;
moeiteloos boven alles
in de zwaar aangezett
passages. Van Geuns sp
vendien een volstrekt
waardige Mariza. D
vrouw van de wereld
zo veel mannen begeer i
jaagd wordt, dat ze er en
dochtig én arrogant van
den is, geeft ze overtuij 9rt
stalte binnen de greru.10
het genre. Want het is 40
lijk wel operette, en al
het Oostenrijkse adagii on
Lage is hofinungslos, ab W.;
ernst - geldt, dan hier.
Het verhaal mag dan e
kere ondertoon hebben T/C
eenzaamheid en het lejidt
in een glitterwereld
aangesneden, drukken
den die thema's
nooit. Daarvoor zorgen el 3
rukkelijke aria's en due
zich altijd onmiddellijk
hart nestelen, zoals 'Ich lb l
traumen', 'Komm' Ci{
natuurlijk het beroemi jö"
ja, mein Lieb, sag' ja'. D
cendo dit erfgoed in L«
vend houdt, is niet hun 9®
ste verdienste.
Amsterdam - Ramses Shaffy (69) is gisteren met de
Blijvend Applausprijs 2002 onderscheiden voor zijn
„opmerkelijke en bijzondere" bijdragen aan het Ne
derlandse theater. Hij kreeg de prijs in theater De
Kleine Komedie in Amsterdam.
De prijs, die tweejaarlijks wordt uitgereikt, is voor
mensen die opvallende en algemeen gewaardeerde
bijdragen aan het Nederlandse theaterleven leve
ren. De onderscheiding bestaat uit een bronzen
beeldje en een geldbedrag van 2500 euro.
Tijdens de uitreiking traden onder anderen Liesbeth
List, Paul de Munnik, Huub van der Lubbe en Boude-
wijn de Groot op. Ramses Shaffy werd bekend met
liederen als 'Sammy*, 'Pastorale' en 'Zing, ve^ht,
huil, bid, lach, werk en bewonder*. Met Liesbeth List
vormde hij jarenlang een duo. Tot 1997 speelde hij
in theaterprogramma's.
Foto: ANP/Ed Oudenaarden
Amsterdam - Het scenario van
de documentaire 'Tijd voor
Thijs' is gisteren op het interna
tionale documentairefestival ID-
FA in Amsterdam bekroond met
de zogenoemde Realiserings-
prijs Kids Docs. Filmmaker
Joost van Ginkel schreef het
draaiboek naar een idee van de
jonge Thijs Tel. Kinderen tussen
de 8 en 13 jaar waren in het
voorjaar opgeroepen ideeën te
Magische toverlantaarn laat de tijden van weleer herleven
door Herman Joustra
oegstceest - Boeml Knal! Klap!
Vroeger, heel vroeger ging het er
met de toverlantaarn heel an
ders aan toe dan nu. In de tijd
dat er nog geen elektriciteit was
en de plaatjes op een andere
manier vertoond moesten wor
den aan het publiek. Kaarsjes?
Die gaven bij lange na niet ge
noeg licht om een mooie prent
op de muur te projecteren. Gas
wel. Of beter gezegd, een meng
sel van gas en zuurstof. Een juis
te verhouding was vereist, an
ders ontstond er een knap ex
plosief goedje. En dat leidde zo
af en toe wel eens tot ongeluk
ken.
Maar dat was vroeger. Nu is er
elektriciteit. Een aantal lampen,
vele honderden Watts tezamen,
zorgen voor haarscherpe afbeel
dingen op de muren van kasteel
Oud-Poelgeest, waar het theater
- want zo kun je het gerust noe
men - van Herman Bollaert en
de zijnen gisteren was neerge
streken. Met zijn latema magica,
de magische lantaarn, oftewel
de toverlantaarn. Want een to
verlantaarn was het heel vroeger
natuurlijk wel, in de tijd zonder
televisie en film. Kleurige plaat
jes op de muur, soms nog bewe
gend ook. Waarlijk een wonder!
Bollaert weet in een mum van
tijd dat gevoel weer op te roe
pen. Daar verschijnt een harle
kijn op de muur. Met naast zich
een grijnzende gedaante. En
daar figt een kerel in zijn bed,
terwijl een muis (of is het een
rat) langzaam naar boven
kruipt. Totdat hij in de mond
van de nietsvermoedende slaper
verdwijnt Oh, gruwel!
Oeps, daar komen twee paar
deugnieten van een koude ker
mis thuis. Het begint als een
leveren voor een kort 2.1
mentaire. De prijsvraag ie T
ruim 170 inzendingen ('B;
filmmakers werkten sari
de kinderen de tien bes
stellen uit tot scenario's
voor Thijs' neemt Thijs rte
een dag mee in zijn bele j.
tijd. Hij fantaseert hoe
zouden verlopen als de
staat, achteruit loopt 0
of langzamer gaat q6n
opc
theater recensie
Dick van Teylingen
Voorstelling: Wolfshonger.
Theaterconcert van Alex Roefca (zang,
gitaar), Jaco Benckhuijsen (toetsen). Peter
van Os (accordeon) en Reijer Zwart
(contrabas en mandoline). Gezien: 23/11,
Leidse Schouwburg.
Bijna een jaar geleden trakteer
de Alex Roeka Leiden op een
van die avonden die net iets
meer hebben dan een mooi be
vredigend theaterbezoek. Er ge
beurde werkelijk iets tussen de
Brabantse bard en het publiek
dat het avontuur aandurfde om
niet bij voorbaat voor de zeker
heid van een bekende naam te
kiezen. Roeka gaat niet de ge
schiedenis in als de nachtegaal
van Ravenstein, maar hij schil
dert prachtige liedjes, en sfeer
weet hij te maken.
Omdat je zulke samenzweerde
rige avonden nou eenmaal niet
geheim kunt houden, zaten er
ongeveer twee keer zoveel men
sen in de zaal als toen. Dat ging
onvermijdelijk ten koste van
iets van de verrassing en intimi
teit van de eerste keer, maar het
was goed om Roeka terug te
zien. Zijn programma van nu
heet 'Wolfshonger', maar het
heeft veel gemeen met 'In de
wildernis: een verzameling
mooie liedjes' met aankondi
gingen vol zwarte humor. "Ik
ben nogal een tijdje verzeild ge
raakt aan de onderkant van de
maatschappij, en dat geeft je
mooi de kans om de funda
menten van de samenleving te
bestuderen."
Roeka's helden zijn Céline en
Brei. In dat rijtje zijn meer ver
wanten te bedenken: romanti
sche, drankzuchtige, eenzame
wolven als Slauerhoff, Jim Mor
rison, Malcolm Lowry, noem
maar op. Bij Alex Roeka rijmt
goot op dood en feest op beest.
Als hij 'café' zegt, 'drank' of
'drog', trekken zijn ogen zich
nog dieper terug in hun harige
grotten en fluistert hij nog een
toontje zachter. Een overdosis
sex, drugs en rock 'n roll van de
zelfkant kan onuitstaanbaar ko
ket overkomen, maar Roeka
komt authentiek over en om
zeilt de klippen met zelfspot en
sterke teksten. Over Gerda bij
voorbeeld, de 'vleesetende
bloem' uit het café. "Ze is vies
en vet, zat en heet.
kwaad, hard en wreed,
straks de kale roept dat
huis toe gaan, ben ik ha
en loop achter haar aan
als een paard in een
klein bed, d'r hoeven
het plafond. Achter hafr
ker van nachtkonmgin
de tederheid van een ka
De muziek van Alex
me het liefst als je elk<
toets en elke pluk van
kunt horen. 'Noem 't g
de', het liedje waarme
de Annie M.G. Schi
voor het beste theater
het jaar 1999 kreeg, zinj
alleen met gitaar en act
en het is prachtig. Zijn
ders hebben niets m<
dan hun instrumenten,
voegingen als percir
elektronica maken de
niet welsprekender. H<
hoe beter. Daarom zijn
hier en daar nogal ovi
duceerde cd's ook geen
ging voor zijn optrede
derlandstalige bandje
drums en achtergron Ch
ressen hebben we geno
ka heeft veel meer te
Zoals zaterdagavond in
se Schouwburg.
De toverlantaarn weet in een mum van tijd het gevoel van weleer op te roepen. Foto: Henk Bouwman
geintje. De belhamels willen de
nietsvermoedende Diogenes,
die ligt te slapen in een ton, een
poets bakken. Dus begieten ze
hem met water. En rollen ze
hem in vliegende vaart de weg
af. Maar zie, het recht zegeviert.
De twee blijven haken achter
een paar spijkers in de ton en
worden in vliegende vaart plat
gewalst. Boontje komt om zijn
loontje.
Zo vliegen de gedachten naar
vroeger jaren, de zoete herinne
ringen. Naar de plaatjes in de
geschiedenisboeken. Die nu nog
eens bewegen ook. Daar staat
de verbannen Napoleon op Elba
voor zich uit te staren. Ook hij
denkt aan vroeger. Aan zijn
veldtocht in Rusland bijvoor
beeld. Hij staat voor Moskou. En
wat is dat? Daar schieten de eer
ste vlammen uit de huizen. Bin
nen de kortste keren staat bijna
heel Moskou in brand.
Het gaat verder. „En toen sprak
God, het worde licht", galmt
Bollaert. De zon, de maan, de
sterren, ze kruipen langs de
muur omhoog. Acrobaten, jong
leurs, een stromend beekje,
zwemmende goudvissen in een
kom, een serenade onder een
balkon, een schip dat vergaat,
een zwerm bijen om een bijen
korf, zwevende elfjes, van alles
passeert de revue. Met een be
zielde Bollaert als commentatgr.
Zijn Vlaamse tongval maakt het
geheel nog nostalgischer, in een
tijd dat het Amsterdams de
voertaal op televisie is gewor
den. Maar dat is televisie. Dit is
de toverlantaarn. Een wereld op
zich. Een wereld om te koeste
ren.
„Ik zou u gaarne wat geven",
zegt Bollaert aan het eind van
zijn voorstelling. „Maar dat kan
ik niet. Ik heb niks. Ik kan u al
leen de herinnering geven.10
door Peter Bruyn
heemstede - Als je met Kees
Brouwer over muziek praatte
kwam vroeger of later altijd die
zin: 'Ik ben een gevoelsmens.'
En dat uit de mond van mis
schien wel de hardst op de
trommels meppende drummer
van Nederland. Maar het was
waar. Uiteindelijk werd Kees
zijn gevoel hem de baas. Afgelo
pen vrijdagavond stapte de
drummer van de Bintangs uit
het leven. Hij was 42 jaar. De
Heemsteedse slagwerker maakte
een moeilijke periode in zijn pri-
véleven door. Maar deze beslis
sing had niemand verwacht.
Kees Brouwer was de benjamin
van de groep, maar tegelijkertijd
de drummer die het langst bij
de Bintangs achter het slagwerk
zat. Brouwer werd Bintang rp
n| f
icc J
n si
e( r I
n,
WE
lio V
an d
