REGIO
'Kringlopen' wint
aan populariteit
èi
m
Het Warenhuis
Avegasie
Sterk verhi
VRIJDAG 22 NOVEM
NAVRAAG
tJ
Een garnalenvisser uit Ouddorp strandde gistermiddag op een zand
bank op honderd meter van de Katwijkse kust. In het zakkende water
kon de kotter geen kant op. Er zat niets anders op dan tot diep in de
nacht te wachten op kerend tij. Toeschouwers vermaakten zich wel
met het stilleven op zee. In tegenstelling tot schipper JAN-PIETER LUI-
ME en zijn twee bemanningsleden van de 'Adrianne'. Navraag bij de
roerganger.
Zo'n ervaren schipper, hoe kan dat nou gebeuren?
„Het kan de beste overkomen. De geultjes onder het strand veran
deren elke keer, doordat er zand wordt opgespoten. We waren net
over hoogwater heen. maar
jk dacht: het kan nog wel,
'f net als vorig jaar. Tsja, niet
,fius."
Maar jullie gebruiken toch
een elektronische zee
kaart?
„Jawel, maar daar staan de
laatste veranderingen niet
op. Deze is alweer van
*2000, dus ik ga maar eens
een nieuwe kopen. Vervol
eens wisten we ook niet
welke kant we op moesten.
Ik dacht naar voren, maar
idat lukte niet. De KNRM (Koninklijke Nederlandse Redding Maat
schappij) trok ons er later naar achteren af. We riepen de KG9 nog
op, die lag naast me en had me eruit kunnen trekken, maar op on
ze oproep kwam geen enkele reactie. Een Belgische kotter die in
Noordwijk even dreigde vast te komen, wilde wel helpen, maar die
kon er al niet meer bij komen."
Heeft u vaker zo lang vastgelegen?
„We lagen tien uur droog, dat gebeurt nooit. Meestel komen we
snel weer weg, maar het liep hier taps toe. Als we dichter langs het
strand waren gebleven, was er niets gebeurd."
Liggen die garnalen dan zo dicht bij het strand?
„Ja ja. de laatste paar dagen vind je ze daar zeker. Eigenlijk is het
niet normaal dat ze zo droog zitten, in ondiep water, bedoel ik
dan. Dat komt doordat het nog niet echt koud is geweest. Straks
zoeken ze het diepere water op. Maar in het half uur dat we hier
hebben gevist, haalden we zestig kilo binnen. Op zich is het een
heel goed plekje."
Hebben jullie je wel een beetje vermaakt aan boord?
„We hebben op ons gemak gegeten en wat herstelwerk gedaan. De
jongens zijn toen even gaan slapen en ik heb een poosje staan kij
ken naar de mensen op het strand, die naar ons stonden te kijken.
Het was wel vermakelijk. Tegen half twee kwamen de jongens van
-de KNRM. We hebben een lekker bakkie koffie voor ze gezet."
Tekst: Saskia Buitelaar
Foto: KNRM/Arie van Dijk
UIT DE ARCHIEVEN
ANNO 1952, Zaterdag 22 November
rj^LPHEN - In de nabijheid van de nieuwe Provinciale weg langs Al
phen staat, midden in onbebouwd gebied, een trots nieuw gebouw,
swaarvoor gisteren de Hollandse driekleur woei. De nieuwe Landbouw-
ijiuishoudscfïool 'Koningin Juliana', werd officieel in gebruik geno
den en het was derhalve feest voor Alphen en verre omgeving.
v^eer velen woonden deze opening van de school van de Hollandse
Maatschappij van Landbouw bij en zij konden zich na de toespraken
overtuigen van de uitstekende inrichting en outillage van het ge
bouw, factoren die nodig zijn om mèt bezieling van leerkrachten en
leerlingen het landbouwhuishoudonderwijs tot een succes te maken.
De voorzitter van de Maatschappij herinnerde na zijn welkomstwoor
den aan de eerste-steenlegging op 14 Maart 1951. Het werk van de
school is echter van ouder datum. Het begon met de Leerhoeve in
1889. Helaas moest de eerste poging vijf jaar later worden opgege
ven. Eerst in 1923 werd de draad weer opgevat door de opening van
een landbouwhuishoudcursus en 1 September 1925 kon daarvoor
een eigen gebouw in gebruik worden genomen. Van dat ogenblik af
werd elk jaar met een tweejaarlijkse cursus gestart. In bezettingstijd
werd de school overgedragen aan de zorgen van het gemeentebe
stuur, doch in 1948 werd het heft weer in eigen handen genomen.
„lAnno 1977, dinsdag 22 november
JtiJNSBURG - Wethouder De Mooy van Rijnsburg heeft gistermiddag
de feestelijke opening verricht van de nieuwe marktplaats. De
kraampjes moesten indertijd wijken voor de nieuwbouw van het
,winkelcentrum aan de Anjelierstraat. De marktlieden hebben nu een
nieuwe standplaats op het parkeerterrein achter de Anjelierstraat.
*Foto: Archief Leidsch Dagblad
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op
gironummer 57055 t.n.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA
n Leidsch Dagblad, ANNO d.d. (datum van plaatsing)
of door contante betaling aan de balie van net Leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82
te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
COLOFON
Leidsch Dagblad
Directie: 8 M. Essen berg, G.P Arnold
W.MJ Bouterse (adjunct)
E-mail: directie@damiate.hdc nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor. Kees van
der Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct)
61
it
E-mail: redactie.ld@damiate hdcnl
HOOFDKANTOOR
•Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
■postadres Postbus54,2300ABLeiden.
'Redactie fax 071-5 356 415
1 Advertentie fax 071-5 323 508
'familieberichten fax 023-5150 567
ADVERTENTIES
#71-5 356 300
Sprinters (rubrieksadv.): 072-519 6868
ABONNEESERVICE
>371-5128 030
f-maih abonneeservice@hdc.nl
ABONNEMENTEN
®ij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €19,60 (alleen aut ine)
.p/kw €55,00 p/j €210.60
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 071-5128 030
ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV
cq. de betreffende auteur.
HDC Uitgeverij Zuid BV, 2002
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de
verwerking van gegevens van abonnees van
dit dagblad Deze gegevens kunnen tevens
worden gebruikt om gerichte informatie over
voordeelaanbiedingen te geven, zowel door
onszelf als door derden. Heeft u hier bezwaar
tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten
aan HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 503,2003 PA Haarlem.
Vroeger was het vooral een uitkomst
voor minderbedeelden. Tegenwoordig
zijn kringloopcentra populair bij arm
én rijk. De niet-commerciële winkels
met gebruikte goederen zijn in trek
bij koopjesjagers en verzamelaars.
De Leidse regio kent een groot aan
bod aan kringloopcentra. Een rond
gang langs diverse adressen leert dat
de verschillen in prijs soms groot zijn.
door Erna Straatsma
Kringloopbedrijf Het Warenhuis in
de Willem Barentzstraat te Leiden
Veruit het grootste kringloopcen
trum in Leiden is te vinden op be
drijventerrein De Waard. Een winkel
die zijn naam vanwege de grootte en
de keurige rangschikking van spul
len eer aandoet. De begane grond
bestaat voor een groot deel uit meu
bels, waarbij meteen opvalt dat don
kerbruin de overheersende kleur is.
Veel ruimte is er ook voor 'witgoed'.
Wie een wasmachine of koelkast no
dig heeft is hier op het goede adres,
want Het Warenhuis is een regionaal
inzamelpunt voor gebruikte appara
ten, die zonodig naar de reparatieaf
deling gaan en vervolgens weer te
koop zijn. De eerste verdieping is
bestemd voor kleinere artikelen zo
als een ruime sortering kleding, boe
ken, speelgoed, glas- en aardewerk.
Voor goede en goedkope kleding is
dit een uitstekend adres. Keurig uit
ziende babyspeelpakjes kosten ge
middeld 75 eurocent..Kledingstuk
ken voor volwassenen kosten een
paar euro. Wie geluk heeft tikt een
Mexx- of In wear shirt voor een prik
kie op de kop.
Uit onderzoek van een heao-student
bleek een paar jaar geleden dat zo'n
tien procent van de bezoekers van
Het Warenhuis meer dan 5.000 gul
den (2270 euro) netto verdiende.
„Da's toch een leuk gezinsinko
men", zegt bedrijfsleider J. Marijt.
„Er komen hier gezinnen van wie de
man en vrouw allebei vet verdienen.
Die komen hun kinderen hier kle
den. Of ze zoeken hier naar meubels
voor hun tweede huis."
Het aanbod van gebruikte goederen
is enorm. Een groot deel van de 55
medewerkers is dagelijks bezig met
het uitladen van volle vrachtwagens.
Bij het bepalen van prijzen raadple
gen ze regelmatig www.markt-
plaats.nl
„We hebben marktconforme prij
zen", zegt Marijt. „Voor een Gispen-
stoel kun je op een a-locatie 500 eu
ro vragen. Maar als wij hier, op deze
plek, voor zo'n stoel 80 euro vragen,
vinden onze klanten dat duur." Voor
de verkoop van luxere artikelen
hoopt Marijt op de opening van een
kringloopwinkel in de Breestraat, in
het voormalige pand van het hoog
heemraadschap. Die plek zou zich
meer lenen voor de wat duurdere ar
tikelen. „De vraag naar gebruikte
producten is heel groot en een twee
de pand hebben we, maar de be
mensing lukt niet", aldus de be
drijfsleider, wiens personeel onder
meer bestaat uit vrijwilligers en
mensen met een Melkert-baan.
Vereniging Kringloopprojekt Lei
den aan de Volmolengracht in Lei
den
De oudste kringloopwinkel huist in
een groot pand aan de Volmolen
gracht. Bijna achttien jaar geleden
opende een club van Leidse milieu
voorvechters hier de eerste winkel
met gebruikte spullen. Ook hier is
het aanbod divers: van een bijzon
der ruime sortering eetkamerstoelen
tot een ruime collectie peper- en
zoutstellen. De klant moet wel ge
noegen nemen met een soms wat
rommelige opstelling, maar dat vin-
a m
07f 52.: CO 60;»;
Het Warenhuis in Leiden. Mark Lamers
den velen geen bezwaar. „Ik koop
hier van alles", zegt G. van Leeuwen,
die houdt van lekker 'struinen'. „De
zotste dingen kun je hier vinden.
Laatst nog een paar koffiekommetjes
gekocht. En ik heb al m'n borden
hier vandaan. Het Warenhuis vindt
ze veel te 'netjes': net een gewone
winkel. De Leidse is gehandicapt,
heeft een uitkering en moet het heb
ben van goedkope spulletjes. „Die
kringloopwinkels zijn een zegen
voor me. Vroeger ging ik naar han
delaren, maar die vroegen voor een
tweedehands kokosmatje een joetje.
Toch veel te duur? Ik had laatst een
theezeefje nodig en dat kost in de
winkel één euro. Dat is toch een be
lachelijke prijs voor zo'n ding? Nee,
dan ga ik liever hier zoeken.
S. den Hengst is als coördinator de
enige vaste kracht tussen vijftien
vrijwilligers. Hij is een man van het
eerste uur en zag het kringlooppro
ject in al die jaren flink groeien.
„Vroeger was je blij met elk bankstel
dat je kreeg aangeboden. Nu krijg je
LEIDS DIALECT
er soms vijf op een dag. En
geren we de meeste. Door h
aanbod zijn we steeds kritis
worden." Alleen goederen v
vraag naar is worden geselo
voor de winkel. „Je wordt de
gooid met computers, maai
men we niet. Meestal zijn zi
ouderd om ze nog kwijt te r
De prijzen van meubels ligg
iets lager dan in Het Warenl
ding is gemiddeld genomen
duurder. De overige artikele
ben een vergelijkbare prijs.
Stichting Kringloop Alphei
den Rijn, aan de Energiewi
Een uitstekend adres voor ti
hands meubels is het, 1200
meter grote, Alphense krii^
trum op bedrijventerrein R
Zowel kastanjebruin als mo
ruimschoots aanwezig in de
aan de Energieweg en de pi
bijzonder laag. Een grenen
soonsbed, plus matras, in
staat verkerend, kun je hier
len voor ongeveer 45 euro. I
kei heeft een ruim assortimi
der- (ledikantje: 15 euro) en
meubels. Kleding is hier nie
den, daarvoor heeft de stich
filiaal in de Hofzichtstraat. 1
komt merkt dat truien en si
geveer twee keer zo duur zij
Het Warenhuis.
Het Alphense Kringloopcer
heeft veel vaste bezoekers,
geld een kijkje nemen op u
iets leuks. „Soms vind je ee
berg-pot voor één euro", ze
Nieuwdam uit Alphen aan
Ze komt vaak langs, op zoel
bijzonder aardewerk. „Al h(
berg-aardewerk is handgen
is niet één artikel hetzelfde,
kost zo'n pot ongeveer 25 e
Het Warenhuis is ook wel e
bijzonders te vinden. „Daai
een Arabia-theepotje voor t
gevonden. Daar zag ik ooki
een Zaalberg-kandelaar sta
dan voor twaalf euro. Maar
ik te gek, het gaat toch om
dat je zoiets voor heel wein
kopen."
Zo'n 300.000 kilogram aan
verwisselt hier jaarlijks van
Qua kleding komt daar nog
eenzelfde hoeveelheid bij.
ben een groep klanten die 1
lijks langskomt om te snuffi
zegt directeur M. van Doon
hebben zelfs mensen die wi
twee keer per dag zien. Je k
tuurlijk elk moment weer n
spullen aantreffen. De dooi
van sommige goederen is h
In het Alphense kringloopc
werken tachtig personen, v
24 een betaalde baan hebb<
jaar geleden werd het centi
richt.
De Weggeefwinkel aan de
landsekerkgracht in Leide
Onder de kleinschalige krin
projecten (Kringloopwinkel
wijk, Kringloopwinkel Eenn
dermaal in de Beatrixstraat)
Weggeefwinkel het opvallei
ze 'uitgeefpost' van het link
bolwerk Eurodusnie is in 1!
opend als protest tegen de
nomie'. De winkel mag ziel
toenemende belangstelling
gen. Op zaterdagmiddag ka
enorm druk zijn.
Grote spullen vind je hier n
daarvoor is de ruimt te klei
kleine artikelen zijn er volo
iets van zijn gading vindt ra
gewoon meenemen. 'Niet 1
vijf artikelen', is de enige b<
die geldt. Het voelt als diefs
lijkt me een bewijs van de g
nomie waarin we leven", ze
medewerkster ('geen naam
niet belangrijk'). „Blijkbaar
bij de meeste mensen ingel
dat je overal voor moet beti
MENING!
Het aardige van dialectonderzoek is
dat je soms woorden tegenkomt
waarvan je denkt: 'Mijn hemel, waar
mag dat de verbastering van zijn?'
Dat is precies de gedachte die bij me
opkwam toen ik het woord avegasie
hoorde. Je gebruikt het in een zinne
tje als gaat mit je heile avegasie er-
rgens anderrs hein oftewel 'ga met je
hele handel ergens anders naar toe'.
Ik kon me herinneren dat ik in mijn
'Bergs woordenboek' het woord ago-
sie had opgenomen en dat was een
verbastering van negotie in de bete
kenis van 'handel'.
Hoe kom je van negotie naar agosie1
Dat is vrij eenvoudig. U kent het
woord arrestee en u hebt zich mis
schien wel eens afgevraagd 'wat is
nou eigenlijk een ar?' Welnu, een ar
is helemaal niets. Arrestee is de ver
bastering van narrenslee en die slee
werd zo genoemd omdat er dezelfde
belletjes aan zaten als aan een nar-
renpak. Jinglebells. Hoe ontstaat dan
uit narrenslee zo'n woord als arrestee
Als je een arrestee snel achter elkaar
uitspreekt, dan weet je niet of die n
van narren nou bij narren hoort of bij
een. En zo interpreteren mensen nar
renslee als arrestee. Datzelfde is er ge
beurd met negotie, men dacht dat de
n van negotie bij een hoorde en zo
werd het woord agosie geboren.
Avegasie lijkt een beetje op agosie,
maar ik zou met de beste wil van de
wereld niet kunnen verklaren waar
dat av- vandaan komt. En ik sta hele
maal met mijn handen in mijn overi
gens steeds dunner wordend haar,
als ik in het Bergen op Zoomse dia
lect het woord abbelegasie tegenkom
in de betekenis 'alles'. Dat lijkt in
vorm en betekenis heel sterk op aveg
asie. Ik ben ervan overtuigd dat ze
verwant zijn, maar ik zie niet hoe.
Mienahassa. Diezelfde radeloze han
den gaan in hetzelfde dunner wor
dende haar bij het woord mienahassa
voor 'tuthola'. "Jüh, die mèd van dat
is toch 'n mienahassa'. Dat mien kan
ik nog wel verklaren. Er zijn verschil
lende meisjesnamen die kennelijk
onmiddellijk de gedachte aan iets
truttigs oproepen. Mien is er daar een
van. Maar ook Bep en Trans gooien
hoge ogen. Maar ik zit nog met dat
hassa. Dat doet Indonesisch aan,
maar waarom zou het Leids iets uit
onze voormalige kolonie hebben ge
leend? Zo direct is het contact naar
mijn idee nooit geweest. Of werden
er toch Leidse jongens geronseld
voor de koloniën? Op een of andere
manier doet mienahassa mij denken
aan amenoela of an m'n hoela, de
uitroep waarmee je aangeeft dat je
iets nooit van z'n leven zult doen. Die
twee woorden of liever verbindingen
zijn de verbastering van de naam van
een Afghaanse vorst, Amanoellah, die
in de jaren twintig van de 20ste eeuw
nogal veel in het nieuws was. Ik heb
zo het idee dat ook mienahassa zo'n
verbasterde eigennaam is.
Paard. Gelukkig zijn er ook onvoor
waardelijke zekerheden in het leven
en dus ook in het taalleven. Een
groot, stevig, forsgebouwd mens
wordt in het Leids aangeduid met
paard van Waveren. Vroeger zat er op
de Oude Vest een bierbrouwer met
de naam 'Waveren'. Voor het vervoer
van de vaten bier die hij aan de Leid
se kroegen leverde had hij van die
lekker uit de kluiten gewassen paar
den, echte knollen dus, die de grote
bierwagens met het grootste gemak
voorttrokken. Vandaar. Iets minder
gemakkelijk is de verklaring van het
woord mogol voor een dikke, om
vangrijke vrouw. Er wordt wel eens
gezegd dat dit hetzelfde woord zou
zijn als mokkel, maar dat is per se
niet het geval. In verschillende delen
van het land komt ook het woord
machochel of machache in dezelfde
betekenis voor en dat lijkt heel sterk
op mogel. Naar verondersteld is dit
machochel afkomstig van het Spaan
se muchacha 'meisje'. We kennen het
ook nog in pieremachochel 'een nogal
log roeibootje van een onduidelijk ty
pe',een soort van bastaardbootje,
dus.
Veew minse. Tot slot nog een vraag
of liever een paar vragen. Ik hoor van
verschillende mensen dat de in
woorden als veel en heel door heel
veel Leienaars als een w wordt uitge-
proken, zodat we dus de vermakelijke
verbinding heew veew Leienaarrs krij
gen. En in woorden met een korte e
wordt die e vaak een i, vooral in
woorden waar op de e een n t, d of
s volgt: minse, bekind, printe. Ik zou
graag willen weten of deze klanken
vandaag de dag nog zo worden uitge
sproken.
Met dank aan Niek Bavelaar, Josje
Kamstra, Willem Kooreman, R. Puls
(Veendam) en Frans van Velsen.
Hans Heestermans
De berichtgeving over de k
op het spoor bij Warmond
lemaal correct. Ik zat in de
het ongeluk kreeg en ben ei
bij Akzo opgevangen. Wat
beurde is dat wij langs het i
naar een wachtende trein r
lopen, die vervolgens wegn
hij was volgeladen met niei
sagiers. De achterblijvers,
ik, konden aan het spoor v
op een volgende trein. Toei
trein waren ingeklommen,
stroom van het net gehaald
wij ruim anderhalf uur vast
uitzicht op het weiland, dat
Vervolgens werden de avor
hoe langer hoe ongelooflijk
de machinist opgelucht m(
de spanning er weer op sto
den we nog steeds niet rijdi
de remmen het rriet meer
Een kwartiertje later was di
ment verholpen, maar toen
horen kregen dat 'we nu éc
vertrekken', had er een graj
de noodrem getrokken en 1
we weer wachten.
Uiteindelijk kwam ik drieën
te laat aan op Den Haag CS
avontuur rijker dat de mee:
sen afdoen als een sterk vei
Frank I
