Israël: Meer greep op Hebron
BUITENLAND
k
Geschiedenis van Hebron is met bloed doordrenkt
Noord-Korea geeft toe
dat het atoombom bezit
Nieuwe eerste minister
Turkije is pro-westers
Kust Galicië besmeurd
met olie uit 'Prestige'
Man met zakmes zaait
paniek in El Al-toestel
Relaxte Al Gore is terug van langdurig weggeweest
genei gelast
ining vonnis
MAANDAG l8 NOVEMBER 2002
;De hoogste geestelijk
Iran, ayatollah Kha-
R|eft de opperrechter
doodvonnis tegen de
igsgezinde hoogleraar
herzien. Aghajari is
dood veroordeeld
£t beledigen van de is-
it uiten van kritiek op
en. Het vonnis leidde
[tenprotesten. Kha-
;moeienis zal er
.Jijk toe leiden dat het
jrdt herroepen. Kha-
jnt alleen tussenbeide
^hlitieke crisis dreigt of
jflraanse nationale vei-
Tgevaar acht
t weer in
i Europa
Door slecht weer in
Jfen van Midden- en
«pa zijn afgelopen
twee mensen omge-
|h is een aantal gewon-
lilen. De materiële
de harde storm en
lïenval loopt in de mil-
[pro's. De doden vielen
prijk, waar een warme
ifcin zogenaamde föhn,
;fi*n aanhield. Ook Zuid-
1 had er veel last van.
mjrland deed zich een
Enfcdderlawines voor.
heeft in Noord-Ita-
H»t- en Zuid-Frankrijk
e!jade aangericht.
ar staakt
Igst aanslag
Iet treinverkeer door
lltunnel tussen Frank-
rjgeland ondervindt
'femstige hinder van
j. De medewerkers
feemationale Eurostar-
jerken niet omdat ze
jat de verbinding het
rordt van een terreur-
^olgens de bonden
e passagiers onvol-
•controleerd. Zo is het
Jmen dat verstekelin-
iis konden maken in
jgeruim. Veel personeel
Ét gescreend, en eten
et gecheckt voor het
d wordt gebracht.
eins RAF-leden
n «renen uit lab
De hersens van drie
in van de Duitse Rote
1 aktion (RAF) die in
rnoord pleegden in de
pis, zijn verdwenen uit
atorium waar sectie op
werd verricht. Dat
r Spiegel. De organen
elijk vernietigd om
maken in het lab.
is echter niets in de
ratie terug te vinden.
:ht komt temidden van
roverse rond Ulrike
een ander prominent
ur Onlangs openbaarden
ahters dat haar hersens
lelfmoord in 1976 zijn
en gebruikt worden
lerzoek.
ts Frankrijk
tuwe partij
Frans rechts heeft
iteren officieel een
bolitieke partij: de
iour un Mouvement Po-
JUMP). De UMPwerd
gevormd om rechts en
l-rechts te verenigen en
at Chirac aan een her-
pg te helpen. De partij
jde oude bewegingen
)F en DL. Chirac was
de oprichtingsbijeen-
Inaar noemde het con-
fen boodschap 'een
foment in onze politie-
1 liedenis'.
Jü kwart eeuw
oor Andreotti
Vjêr De Italiaanse oud-
ItAndreotti (83) is in ho-
>ep tot 24 jaar cel ver-
d wegens zijn betrok-
lin 1979 bij de moord
aalist Mino Pecorelli.
ft justitie gisteren be-
inaakt. De uitspraak is
/Ji de eis. De réchter in
lichtte bewezen dat An-
6|pdracht gaf tot de
Pecorelli belas-
Iformatie over de chris-
IDEiocraat had verzameld,
■ti heeft steeds ontkend.
{werd hij vrijgesproken.
^ing toen in hoger be-
Hjn advocaten zullen dat
as verdachten
Bali verspreid
t - De Indonesische
leeft gisteren foto's en
iitietekeningen ver
in zes mensen die ver-
delijk zouden zijn voor
'ag vorige maand op
er hen bevindt zich de
elijke leider van de
35-jarige Imam
fa. De zes voortvluchti-
mogelijk nog in Indo
tot nog toe één aan-
verricht. De arrestant
ïgenaar van het ge-
mbusje, maar zou
fdrol hebben gespeeld
ing.
door onze correspondent
Ad Bloemendaal
tel aviv - Het Hadassah-huis, een voormalig hospitaal
in de oude joodse wijk van Hebron, herbergt een per
manente tentoonstelling over de Arabische pogrom van
1929. Toen richtten Arabische Hebronieten een bloed
bad aan onder de joodse bevolking van de stad, met 67
doden als gevolg. De overlevenden trokken weg, en het
zou tot 1968 duren voor joden naar de stad terugkeer
den met het vaste voornemen zich er permanent te ves
tigen.
Voor deze koppige zionisten vormden de 67 martelaren
geen afschrikking, maar een stimulans. Martelaarschap
is de motor die het Israëlisch-Palestijnse conflict in
stand houdt. Ieder bloedbad geeft de partij van de mar
telaren de kans om de greep op de stad te verstevigen,
en de dood van twaalf Israëliërs, vrijdagavond bij een
Palestijnse aanval, vormt geen uitzondering. De rege
ring van premier Sharon en de kolonisten menen dat
het vorderen van meer gebied 'het enig juiste zionisti
sche antwoord' vormt.
Hoe belangrijk het scheppen van nieuwe feiten is, wis
ten de zich als 'Zwitserse pelgrims' voordoende Israë
liërs, die in 1968 hun intrek namen in het Park Hotel
aan de noordelijke toegangsweg. Hun leider, de fanatie
ke rabbijn Moshe Levinger, eiste van Israël het recht
zich te vestigen in de oude joodse wijk. Het was één jaar
na de Zesdaagse Oorlog en de Israëlische bezetting van
de Westelijke Jordaanoever.
De door de Arbeiderspartij gedomineerde regering
streefde naar een vredesregeling met Jordanië, maar on
der druk van de Palestijnen en de Arabische wereld wil
de koning Hussein daar niet aan. VN-resolutie 242, die
voorzag in Israëlische terugtrekking uit Arabisch gebied,
was door Israël aanvaard maar door de Arabieren ver
worpen.
„Het was een kapingsactie, het was afpersing. Ik kon het
niet goedkeuren", zei minister van defensie Moshe Day-
an in 1976 over de actie van Levinger. Dat hij toen niet
met aftreden heeft gedreigd, noemde hij later de groot
ste fout uit zijn carrière. „Had ik het gedaan, dan had de
regering waarschijnlijk mijn standpunt aanvaard. Maar
ik heb het laten afweten en daar heb ik nu spijt van."
Net als vrijwel alle Israëliërs vond Dayan dat joden het
recht hebben te wonen in de stad waar volgens de over
levering de aartsvaders Abraham, Izaak en Jacob begra
ven liggen. Evenveel recht als op de Tempelberg in Jeru
zalem. Maar voor beide heilige plaatsen gold volgens
Dayan ook dat botweg afdwingen nooit tot vrede zou
leiden. In plaats van Dayan zijn zin te geven bood de re
gering de groep van Levinger gastvrijheid aan in een mi
litair hoofdkwartier, even buiten de stad. Later kregen
zij toestemming vlakbij de nederzetting Kiryat Arba te
stichten. Het was een mooi succes, maar niet hun doel.
In 1980 kraakte een aantal kolonistenvrouwen het
Hadassah-huis, in de hoop dat het leger niet zou durven
ingrijpen. Inmiddels had Israël een Likud-regering on
der leiding van Menachem Begin. Die stond niet be
kend als vijand van de kolonisten, maar het gedrag van
eigenzinnige mevrouw Miriam Levinger, de vrouw van
de rabbijn, en haar vriendinnen ging hem veel te ver.
Hij overwoog een eind te maken aan de actie, maar een
bloedbad redde de kraaksters. De dood van zes jonge
joodse studenten bij een Palestijnse terreuractie vlakbij
het omstreden huis, vroeg om straf voor de Arabische
bewoners. De vrouwen mochten blijven en dat werd het
begin van wat de kolonisten het herstel van de joodse
gemeenschap in het centrum van Hebron noemen. Nu,
ruim twintig jaar later, wonen er ruim vierhonderd Isra
ëliërs, bewaakt door een veelvoud aan soldaten en poli
tiemensen.
In zekere zin heeft een ander bloedbad ervoor gezorgd
dat tegenwoordig tachtig procent van de stad officieel
onder Palestijns bestuur staat. In 1994 schoot de kolo
nist Baruch Goldstein 29 Palestijnen dood in de Ibrahi-
mi-moskee, die is gevestigd in de Grot van de Aartsva
ders. Premier Rabin, die weinig moest hebben van de
kolonisatie van de Westoever, overwoog de hele Israëli
sche gemeenschap uit Hebron te verwijderen, maar was
toen het erop aan kwam bang voor de gevolgen. Zijn
opvolger Netanyahu sloot een jaar later tegen zijn zin en
onder protest van de kolonisten, de Hebron-overeen-
komst, die de stad verdeelde.
Het jongste bloedbad moet er volgens de kolonisten toe
leiden dat Kiryat Arba en de Israëlische enclave in He-
bron met elkaar worden verbonden door het tussenlig
gende gebied van Arabische bewoning te zuiveren. „Wie
niet in vrede met ons wil leven, moet worden verban
nen", zegt Benny Elon, leider van het extreem rechtse
blok Israël Beitenu/Nationale Unie. Voor verbanning
voelt zelfs de huidige, rechtse regering weinig. Maar
Sharon heeft al duidelijk gemaakt dat het bloedbad zal
leiden tot verstrekkende maatregelen. Een 'veilige ver
binding' tussen Kiryat Arba en het door Israël bezette
deel van Hebron staat hoog op zijn verlanglijst.
De door rouwenden omstuwde kist van één van de slachtoffers van de aanslag in Hebron wordt naar een begraafplaats in Jeruzalem gedragen. Foto: AP/Zoom 77
door onze correspondent
Ad Bloemendaal
tel aviv - De dood van twaalf Israëlische
soldaten en veiligheidsmensen in een Pa
lestijnse hinderlaag, vrijdag bij Hebron,
moet worden aangegrepen voor het uit
breiden van het door Israël bestuurde deel
van de Westelijke Jordaanoever.
Volgens premier Sharon moet het gebied
tussen de Israëlische enclaves in Hebron
en de nederzetting Kiryat Arba in handen
komen van het leger. Alleen zo kan een
veilige doorgang worden verzekerd voor
joodse gelovigen. Het Israëlische leger
heeft dit weekeinde delen van Hebron
die het drie weken geleden had ontruimd
weer ingenomen.
Uit een onderzoek van het leger is komen
vast te staan dat de Palestijnse aanval van
vrijdag niet was gericht tegen gelovigen,
maar tegen soldaten en politiemensen.
Toen de militanten hun aanval begon
nen, waren de bezoekers van de joodse
gebedsdienst in de Grot van de Aartsva
ders al veilig teruggekeerd in Kiryat Arba.
Drie leden van de Islamitische jïhad had
den zich verschanst in Palestijnse huizen
even buiten Kiryat Arba. Vandaar open
den ze het vuur op een jeep met leden
van de Israëlische grenspolitie en op in
fanteristen, die de gelovigen hadden be
geleid. Kolonel Weinberg, de comman
dant van het Israëlische detachement in
Hebron, kwam een paar minuten later en
werd doodgeschoten toen hij uit zijn jeep
stapte.
Hij is de hoogste Israëlische officier die is
gesneuveld sinds het uitbreken van de
intifada, ruim twee jaar geleden. Naast
Weinberg werden nog drie infanteristen
en vijf leden van de grenspolitie gedood.
De andere drie doden waren gewapende
leden van de kolonistenmilitie van Kiryat
Arba. De drie Palestijnen werden in de
loop van het vuurgevecht eveneens ge
dood. Ook Harnas eiste de aanslag later
op.
Israëls nieuwe minister van buitenlandse
zaken Netanyahu sprak van een 'massa
moord'. Zijn ministerie had het over 'een
koelbloedige aanval op burgers wier eni
ge zonde was dat ze op de avond van de
joodse sabbat naar een heilige gebeds
plaats gingen'.
Volgens Netanyahu mag Israël erop ho
pen dat de wereld het niet zal laten bij
rouwbeklag, maar steun zal verlenen aan
de Israëlische regering 'bij het uitoefenen
van haar plicht het leger te gebruiken om
haar burgers te beschermen, zoals ieder
ander land zou doen'.
Sharon en Netanyahu vechten op 28 no
vember om het leiderschap van Likud.
De strijd in Hebron heeft munitie opgele
verd voor beide kampen. Sharons aan
hangers herinnerden er aan dat Netanya
hu als premier in 1997 de overeenkomst
londen - Noord-Korea heeft
voor het eerst toegegeven dat
het beschikt over nucleaire wa
pens. In een uitzending van de
staatsradio werd gisteren mee
gedeeld dat het land 'krachtige
militaire antwoorden, met inbe
grip van nucleaire wapens'
heeft. Volgens het commentaar
zou dat nodig zijn om zich te
kunnen verweren tegen de toe
nemende nucleaire dreiging van
de Verenigde Staten. Dit meldde
de BBC, die de Noord-Koreaan-
se uitzending heeft beluisterd.
Vorige maand deelden de VS
mee dat Noord-Korea had toe
gegeven dat het in strijd met af
spraken uit 1994 bezig was met
de ontwikkeling van kernwa
pens. Het gaf toe bezig te zijn
met een programma voor de
verrijking van uranium.
Pyongyang kondigde vervolgens
aan die installaties niet te zullen
ontmantelen voordat Washing
ton met onderhandelingen be
gint. De VS weigeren echter met
Noord-Korea te praten voordat
het zijn kernwapenprogramma
ontmantelt. Kort daarop liet de
Noord-Koreaanse regering we
ten het geheime programma
toch wel ter discussie te willen
stellen. Maar de VS blijven bij
hun eis.
In de uitzending van gisteren
beschuldigt Noord-Korea de VS
van 'belasteren en kwetsen'. Het
'roekeloze Amerikaanse gedrag'
bedreigt volgens de verklaring
het recht van Noord-Korea op
bestaan en soevereiniteit. „On
der die omstandigheden kun
nen we niet met de armen over
elkaar blijven zitten."
ankara/afp-anp - De zaterdag
naar voren geschoven nieuwe
premier van Turkije, Abdullah
Gül, geldt als de gematigde, pro-
westerse tweede man van de
Partij voor Rechtvaardigheid en
Ontwikkeling (AKP).
Gül is de plaatsvervanger van
partijleider en grote winnaar
van de parlementsverkiezingen
begin deze maand, Tayyip Erdo-
gan. Die kan zelf geen bestuurs
functies bekleden, omdat hij in
1998 is veroordeeld wegens het
aanzetten tot religieuze haat.
De 52-jarige econoom Gül
speelde vorig jaar een belangrij
ke rol bij de oprichting van de
AKP, bedoeld als een moderne,
maar ook conservatieve en op
islamitische grondslagen geba
seerde politieke beweging. Tur
kije wil een seculiere (wereldlij
ke) democratie zijn, met een
scheiding van kerk en staat. Ve
len vrezen dat de islamitische
wortels van de AKP die schei
ding wel eens in gevaar kunnen
brengen.
Het invloedrijke Turkse leger, de
hoeder van het seculiere karak
ter van Turkije, voerde sinds
1960 drie coups uit. Nog maar
vijf jaar geleden trad de eerste
islamitische regering van het
land, onder leiding van premier
Erbakan, onder druk van de mi
litairen af. Gül was tijdens het
bewind van Erbakan minister
zonder portefeuille en rege
ringswoordvoerder.
Gül werkte van 1983 tot 1991 bij
de Islamitische Bank voor Ont
wikkeling in Saudi-Arabië. Als
lid van de Welvaartspartij van
Erbakan werd hij in 1991 parle
mentslid. Na het gedwongen
vertrek van Erbakan sloot Gül
zich aan bij een groep gematige
ex-partijgenoten. Daaruit kwam
uiteindelijk de AKP voort. Die
heeft nu een comfortabele abso
lute meerderheid in het parle
ment.
Zaterdag presenteerde de pre
mier meteen een actieplan voor
het eerste regeringsjaar. Belang
rijk is op korte termijn vooral of
Gül er in zal slagen de EU te
overtuigen gesprekken te begin
nen over de toetreding van Tur
kije.
Ook het recent ingediende plan
van de VN voor een vredesrege
ling op Cyprus, verdeeld in een
Turks en een Grieks deel, zal de
komende maanden veel aan
dacht opeisen. Dat laatste geldt
ook voor het herstel van de
zwakke Turkse economie.
tekende waarbij tachtig procent van He-
bron onder Palestijns bestuur kwam. Het
kamp van Netanyahu voerde aan dat de
Palestijnen zich toen veel minder ge
welddadig gedroegen omdat hun leider
Arafat wist dat hij gevaar liep verbannen
te worden.
Het Israëlische leger heeft gisteravond
met tientallen pantservoertuigen en
tanks een inval gedaan in een buitenwijk
van Gaza-stad. Het leger omsingelde een
kantoor van de Palestijnse veiligheids
dienst, dat kort daarvoor was bestookt
met raketten. Tijdens de beschietingen
zijn zeker vier mensen gewond geraakt.
Na enkele uren trokken de Israëli's zich
weer terug.
De tanks hielden halt op enkele honder
den meters van de woning van sjeik Yas-
sin, oprichter en geestelijk leider van Ha
rnas.
Het is voor het eerst sinds 1994 dat zo'n
groot aantal tanks Gaza-stad binnentrok.
door onze correspondent
Henk van den Boom
Barcelona - De eendemosselen
uit het Galicische vissersplaatsje
O Roncudo zijn beroemd.
Tweehonderd families verdie
nen er hun dagelijks brood mee,
maar gisteren stonden ze met
tranen in de ogen vanaf de kade
toe te kijken hoe een zwarte
smurrie hun mosselbanken ver
nietigde.
Ook in andere vissersplaatsen
langs de 'Dodenkust', zoals de
Galiciërs deze kuststreek noe
men, zagen vissers en mossel
kwekers hoe olievlekken uit de
lekkende tanker 'Prestige' het
land bereikten. De overheid
probeert de vissersbevolking ge
rust te stellen. Minister van
landbouw en visserij Arias zei
dat er géén sprake is van een
milieuramp en dat hij weinig
problemen voor de visserij ver
wacht. Maar intussen is duide
lijk dat al 5.000 ton olie uit de
tanker is ontsnapt, bijna het
dubbele van wat eerder werd
aangenomen. Over een lengte
van 150 kilometer wordt overal
op de stranden en in de havens
olie aangetroffen. In het getrof
fen gebied is een visserijverbod
van kracht. De visserijvereniging
van Galicië vreest een schade
van 90 miljoen euro voor de sec
tor. Milieuorganisaties spreken
van een 'regelrechte ramp voor
het milieu en de visserij'. Vol
gens Greenpeace is de Spaanse
overheid veel te laks geweest. Er
zijn hier en daar drijvende
schermen rond de olievlekken
gelegd, maar dat is volgens de
milieugroep te laat en op te wei
nig plaatsen gebeurd. Vogelbe
schermers hebben gisteren tien
tallen vogels aangetroffen die
onder de olie zaten.
Inmiddels is door sleepboten de
door de bemanning verlaten
Prestige met nog 70.000 ton olie
in de tanks zo'n 130 kilometer
uit de kust gesleept. In opdracht
van de Spaanse regering wordt
het schip naar internationaal
water gebracht. Het kan elk mo
ment in tweeën breken en zin
ken. Een groot deel van de
scheepswand is verdwenen. Het
Wereld Natuur Fonds heeft er
op aangedrongen de olie uit het
schip te pompen, maar volgens
de bergers is dat door de hoge
zee en de harde wind te gevaar
lijk.
handelde in een vlaag van
waanzin. Het staat vast dat Fu-
kra op het vliegveld van Tel Aviv,
het best beveiligde ter wereld,
een uitgebreid onderzoek had
ondergaan.
Onmiddellijk na het incident is
het luchtverkeer in Tel Aviv kor
te tijd stilgelegd om de veilig
heidsmaatregelen na te lopen.
Fukra stond een kwartier voor
de landing op en rende in de
richting van de cockpit. „We
hoorden mensen roepen dat er
werd gevochten. Een wildeman
had een stewardess aangevallen
en bonsde op de deur van de
cockpit", vertelde een getuige
aan de Israëlische legerradio.
„Veiligheidsagenten overmees
terden de man en gooiden hem
op de vloer, met zijn benen ge
spreid en zijn gezicht naar be
neden. De passagiers gedroegen
zich hysterisch, maar de be
manning hield het hoofd koel
en kalmeerde ons."
door onze correspondent
Ad Bloemendaal
tel aviv - Een met een zakmes
gewapende man heeft gister
avond paniek gezaaid in een El
Al-vliegtuig, dat met 170 passa
giers aan boord op weg was van
Tel Aviv naar het Turkse Istan
bul.
Hij probeerde een stewardess te
steken en de cockpitdeur te
openen, voor hij door veilig
heidspersoneel kon worden
overmeesterd.
Het Israëlische ministerie van
transport begint vandaag een
onderzoek. Centraal daarin staat
de vraag hoe de 23-jarige Tawfik
Fukra, een Israëlische Arabier,
het mes aan boord heeft weten
te smokkelen. Hij wordt ver
hoord in Istanbul en zal in de
komende dagen naar Israël wor
den temggebracht.
Het is niet duidelijk of hij echt
een kaping in de zin had, of
door onze correspondent
Ans Bouwmans
Washington - „Hallo, in ben Al Gore. Ik
was de volgende president van de Ver
enigde Staten." Gore heeft het vaak spot
tend over zichzelf gezegd. Hij verloor de
presidentsverkiezingen in 2000, alhoewel
hij dat zelf niet zo ziet. De voormalige vice-
president moest zich neerleggen bij het
besluit van het federale Hooggerechtshof
om de hertellingen in Florida te stoppen,
en moest het Witte Huis aan George Bush
laten.
Nu de Democraten zich opmaken voor
de strijd om de leiding van de partij en de
race om de presidentskandidatuur in
2004, is de grote vraag: doet-ie het wel of
doet-ie het niet? Het gezicht van Gore is
al lang niet meer zo vaak op tv gezien als
dezer dagen. Twee jaar heeft hij zich min
of meer schuilgehouden. Af en toe gaf hij
een speech en recent had hij ook enige
kritiek op Bush.
De politieke rentree die hij vorig jaar voor
ogen had, viel in het water door de ge
beurtenissen op 11 september. Maar nu
zoekt hij de schijnwerpers weer op, en dit
weekeinde begon hij aan een grote publi
citeitscampagne voor het boek dat hij sa
men met zijn vrouw Tipper heeft ge
schreven: 'Joined at the Heart'. Een boek
over de moeilijkheden van families in he
dendaags Amerika, met voorbeelden die
voor een deel uit hun eigen ervaringen
zijn geput.
In interviews kijkt Gore voor het eerst pu
bliekelijk terug op de moeilijke periode
die hij achter de rug heeft. En hij belooft
eind december de knoop door te hakken
over een reprise van zijn gooi naai- het
Witte Huis. Veel zal afhangen van de ko
mende weken, van de reacties op zijn
optredens en van zijn 'onderbuikgevoel'
tegen die tijd, zei hij in een tv-interview
met ABC-coryfee Barbara Walters.
Ook al is Gore - acht jaar lang vice-presi
dent onder Bill Clinton - veruit de be
kendste Democraat van het land, in zijn
partij betwijfelen velen de wijsheid van
een nieuwe kandidatuur. Volgens een
zondag in de Los Angeles Times gepubli
ceerd onderzoek onder kaderleden van
de Democratische Partij meent maar een
derde dat Gore opnieuw de strijd moet
aangaan met Bush. Maar volgens een
peiling van ABC zou nu altijd nog meer
dan 40 procent op hem stemmen, wat
gezien de populariteit van de president
een opmerkelijke prestatie is.
Al Gore heeft echter het grote nadeel dat
hij Al Gore is, de man die Amerika vooral
heeft leren kennen als een wat stijve en
pedante betweter. Een man die nimmer
zichzelf lijkt te zijn, en zijn warme natuur
klaarblijkelijk alleen onder intimi voor
het voetlicht weet te brengen. Iemand
die zich in 2000 te veel liet leiden door
peilingen en adviseurs, zoals hij eerder
dit jaar toegaf. Een tweede keer zou hij
'zijn hart meer laten spreken'.
Hij doet inmiddels zijn best minder ge
kunsteld over te komen. „Ik denk dat ik
relaxter ben en me beter voel over me
zelf', zegt hij over de positieve kant van
de afgelopen twee jaar in een interview
met The Washington Post. Voor het eerst
heeft hij ook de hand in eigen boezem
gestoken over zijn rol in de verloren ver
kiezingen. Het leek er lang op dat hij ie
dereen de schuld gaf, maar niet toekwam
aan zelfreflectie. Daarmee heeft hij nu
een begin gemaakt. „Ik denk dat ik mijn
boodschap duidelijker en krachtiger had
moeten overbrengen."
Gore weet dat talloze andere Democra
ten staan te trappelen om het nieuwe ge
zicht te worden van zijg partij, die na het
verlies bij de tussentijdse Congresverkie
zingen meer dan ooit behoefte lijkt te
hebben aan nieuwe ideeën en een duide
lijke toekomstvisie. De 'shortlist' van mo
gelijke kandidaten is lang: van de bij de
laatste verkiezingen beschadigde politici
Dick Gephardt en Tom Daschle tot vrij
onbekende figuren als senator John Ed-
wards (North Carolina), senator John
Kerry (Massachusetts), senator Joseph
Biden (Delaware) en gouverneur Howard
Dean (Vermont).
Gore zal niemand - ook zijn voormalige
running mate senator Joe Liebermann
niet - beletten zich kandidaat te stellen,
heeft hij gezegd. Maar hij heeft wel alvast
een wit huis met pilaren aangeschaft in
Nashville, Tennessee, de staat waar hij
tot zijn grote teleurstelling in 2000 niet
wist te winnen. Van daaruit moet hij
eerst zichzelf, dan zijn partij en vervol
gens het volk zien te overtuigen dat hij de
volgende president van de VS hoort te
zijn.
