Wouter Bos nieuwe PvdA-leider
BINNENLAND 1
De voorgangers
van Wouter Bos
Van dwarse jongen tot lijsttrekker
1115 illegale
en land uit
atie in
dzaak Weert
incident
-1 rmerveer
5%ëist voor
<jachting
"jngen op
rs getikt
iramp
el behandeld
vervolging
kopen zetel
latum voor
lp van Zeist
Van der G. praat vriendin vrij
Bejaarden wacht uitzetting
De boer ploegt voort
Vrouwen staan hoog op
kandidatenlijst van PvdA
'Ik ga
voor
Edah!'
De Immigratie en Na-
«dienst (IND) heeft
Lj] 15 illegale Bulga-
>en chartervlucht uit-
Bulgarije. Zij zijn gis-
jearresteerd in Den
lotterdam. Een
irder kon niet zeggen
isen in totaal zijn
jn. Sinds begin dit
ïclusief de personen
fen, ongeveer zeshon
garen uitgezet.
p - Justitie heeft van
en 31-jarige man uit
uresteerd. Hij wordt
I van betrokkenheid bij
X idadige dood van de
Barbra de Jong uit die-
ats. Haar stoffelijk
werd in september in
[bij Weert gevonden.
eer - Bij een tanksta-
jrmerveer heeft een
eren twee schoten ge-
1 auto van een nog on-
bestuurder. Het voor-
01 ilaats nadat agenten
2rejezien dat de automo
ve irdere malen door
irj was gereden. De poli-
ïem verbaliseren,
iei nan weigerde het por-
gii »nen. Ook zocht hij
en naast zijn stoel, wat
en gent als bedreigend
ei evat. De man reed in
w ruit het benzinesta-
lai laarop loste de agent
>ei iten op de banden,
di n geen doel.
id
n Tegen drie mannen
I en 21 jaar uit Almere
as ren voor de rechtbank
celstraffen geëist van
id I jaar voor hun aan-
m n groepsverkrachting,
iv luden in juli een 13-
*a ije hebben verkracht
di n feestje bij een vrien-
il ystad. Het meisje is
t a et OM door dejon-
'el ;ehouden in een
t er, waarvan de deur
tv ricadeerd. Volgens de
n het meisje ingestemd
T ks en heeft zij gezegd
di jaar was.
ie - Demissionair mi-
i. wijn (vreemdelingen-
211 integratie) tikt de ge-
2e ironingen nog deze
side vingers over de op-
n uitgeprocedeerde
:i ers. Dat heeft hij giste-
ti Tweede Kamer gezegd
;e Drd op vragen van de
f iningen liet vorige
t en niet mee te willen
is an de uitzetting van
cedeerde asielzoekers
Dr de invoering van de
igswet in 1998 bij de
e ingeschreven waren.
Het gerechtshof in
zal de strafzaken rond
rerkramp parallel be-
1. Het gaat om de be
ten tegen de twee di-
n van het vuurwerkbe-
Fireworks en tegen de
e brandstichter bij dat
let hof doet dit omdat
ik van de brandstichter
tafel kunnen komen
lelang zijn voor de za-
n de directeuren. Het
aarom in de zaken te-
irectie pas een einduit-
oen nadat de andere
fgerond.
c - Het OM in Den
eft besloten Tweede-
i De Graaf (LPF) niet te
n. Het kan niet bewij-
ie LPF'er zijn zetel
tocht, meldde een
•erder gisteren. Volgens
in zou De Graaf 25.000
'ben geboden voor een
are plaats op de kandi-
tvoor de verkiezingen
Volgens het OM heeft
f het geld aangeboden,
s daaraan niet een goe-
5 gekoppeld. Uiteinde-
De Graaf niet betaald.
f gemeenten Zeist én
'ben justitie twee we
nd gegeven om de vei-
ituatie in het 'Kamp
te verbeteren. Dat
in de bezorgde burge
gisteren aan na een
iet de provincie
'n justitie. De gemeen-
in dat de veiligheids-
tes duidelijker vastge-
iten worden.-De twee
iters trokken twee
'leden aan de bel.
woensdag 13 NOVEMBER 2002
amsterdam/gpd - De vriendin
van Volkert van der G. is geen
verdachte meer. Het openbaar
ministerie heeft dat besloten na
een ontlastende verklaring van
Van der G., de verdachte van de
moord op politicus Pim For-
tuyn.
Van der G. heeft de rechter
commissaris laten weten dat
zijn vriendin niets wist van de
chemicaliën die in de schuur
van hun woning in Harderwijk
werden gevonden. Die konden
worden gebruikt om brand te
stichten of een explosie te ver
oorzaken. Mede door deze ont
lastende verklaring heeft het OM
besloten dat zij niet langer ver
dachte is in deze zaak. De zaak
tegen haar is geseponeerd, vol
gens haar advocaat is ze echt
gerehabiliteerd. Van der G. legde
zijn ontlastende verklaring af op
verzoek van die advocaat. Dat
gebeurde al voor de pro forma-
zitting van vorige week.
Het is, voor zover bekend, de
eerste verklaring die Van der G.
sinds zijn arrestatie heeft afge
legd. Hij heeft nog niet gespro
ken over de moord op Pim For-
tuyn zelf.
De vriendin van Van der G. zat
in september enkele dagen vast.
Ze werd gearresteerd naar aan
leiding van de vondst van de
chemicaliën.
zoelen
zet. Foto:
Ondanks het natte land moet er toch worden gewerkt. Om de schade beperkt te houden, wordt op dit voormalige maïsveld een extra tractor voor de ploegende tractor ge-
1: ANP/William Hoogteyling
door Jaap Kiers
scharmer - In huisje nummer
acht van recreatiepark De Borg-
meren in het Groningse Schar
mer laat Nederland zich van
zich van zijn minst gastvrije kant
zien. Annaida (82) en Andrej
Stepanjan (88) uit Azerbeidzjan
hebben er weliswaar de be
schikking over alle comfort zoals
televisie, vaatwasser en zelfs
twee badkamers, maar het is ge
nadebrood in de wetenschap
dat het genot slechts voor twee
weken is. Dan worden de twee
hoogbejaarde asielzoekers met
hun nicht Maria Lazaridi onver
biddelijk uitgewezen.
Een eerste asielverzoek van het
drietal is afgewezen. Het beroep
daartegen van hun advocaat is
nimmer op het juiste bureau be
land. Een beroep op clementie
op medische gronden is de laat
ste strohalm voor het drietal.
„Maar daarvan heb ik geen hoge
verwachtingen, gezien het hui
dige beleid", zegt coördinator
Westers van de Stichting Vluch
telingen en Nieuwkomers Delf
zijl. De gemeente Slochteren
heeft het drietal ondergebracht
in De Borgmeren en betaalt de
365 euro huur per week. Een
zinloos gebaar, vindt Westers.
Uitstel van executie, meer niet.
Het is een komen en gaan van
cameraploegen en journalisten
in het huisje. Zal het helpen, die
media-aandacht? .Ach, inmid
dels heeft iemand gebeld die be
reid is het huisje voor een derde
week te huren", zegt Westers.
„En het is wel eens goed dat de
mensen zien dat asielzoekers
zomaar op straat worden gezet."
Maar hoop voor de twee bejaar
de Azerbeidzjanen en hun
dochter heeft ze nauwelijks.
Huisje nummer acht zal hun
laatste adres in Nederland zijn.
den haag/gpd - Wouter Bos treedt als partijleider in de voet
sporen van enkele illustere voorgangers, die soms een blijven
de plaats in de nationale geschiedenisboekjes veroverden.
Maar van de acht sociaal-democratische leiders die Bos sinds
1918 voorgingen staan vooral Troelstra, Drees, Den Uyl, Kok en
Melkert nog op het netvlies van de natie. Een overzicht.
1918-1925: Pieter Jelles Troelstra
Troelstra geldt als de stamvader van de sociaal-democratie.
Hij richtte de SDAP op, zoals de PvdA eerder heette. Riep in
1918 op tot een revolte van de arbeidersklasse die jammerlijk
mislukte. Troelstra was een bezielend en revolutionair leider.
1925-1940: Johan Willem Albarda
Albarda had de touwtjes stevig in handen, tot de partij tij
dens de Tweede Wereldoorlog ondergronds ging. Hij speelde
een belangrijke rol bij de opbouw van de partij, maar raakte
in de vergetelheid.
1945-1958: Willem Drees
Drees was de eerste PvdA-politicus die het tot premier
schopte. Hij leidde liefst vier na-oorlogse kabinetten. Legde
het fundament van de verzorgingsstaat en vestigde in Was
hington de reputatie van extreme zuinigheid door bij de offi
ciële ontvangst (te zijnen huize) van een gezant die over de
Marshall-hulp kwam praten slechts een Mariakaakje bij de
thee aan te bieden. De PvdA roemt nog steeds het verant
woorde begrotingsbeleid van Drees. Zijn buste stond jaren
lang in het torentje van Kok. Gemakshalve wordt vergeten
dat Drees in 1971 uit onvrede met de koers van de partij zijn
lidmaatschap opzegde.
1958-1962: Jaap Burger
Veel minder bekend dan boegbeeld Drees was de jurist Jaap
Burger, zoon van een steenkolenhandelaar. Burger bleek een
tussenpaus die de partij door barre oppositiejaren moest lei
den. Hij trad terug als fractiewoordvoerder nadat dagblad
Het Parool uitte op zijn bedaagde manier van oppositie voe-
1962-1966: Anne Vondeling
Boerenzoon Anne Vondeling geldt als één van de meest
markante politici uit de tweede helft van de twintigste eeuw.
Maar hij kreeg meer bekendheid als Tweede-Kamervoorzit
ter en minister van landbouw en financiën dan vanwege zijn
partijleiderschap. Van Vondeling is de uitspraak dat het par
lement moet optreden als een leeuw, niet als een lam. Hij
legde mede de basis voor het Europese landbouwbeleid. Na
zijn terugtreden als partijvoorzitter was Vondeling bijna een
jaar uitgeschakeld ten gevolge van een ernstig auto-ongeluk.
1966-1986: Joop den Uyl
Den Uyl was liefst zeven keer lijsttrekker bij Kamerverkiezin
gen en zetelde tussen 1973 en 1977 in het Torentje. Sprei
ding van kennis, inkomen en macht, was zijn centrale doel.
De morsige kleine man, die meer binnensmonds sprak dan
oreerde, ontpopte zich als een bevlogen partijleider waar
veel oudere sociaal-democraten nog met heimwee aan te
rugdenken. In 1977 won Den Uyl glansrijk de verkiezingen
(10 zetels winst), maar slaagde er niet in een tweede kabinet
onder zijn leiding te formeren. Daarmee werd het nieuwe
begrip 'overwinningsnederlaag' aan het Nederlands toege
voegd.
1986-2002: Wïm Kok
Timmermanszoon Kok was meer bestuurder en vader des
vaderlands dan partijleider. Hij ontdeed volgens velen de
PvdA van de ideologische veren die het regeren lange tijd
onmogelijk hadden gemaakt, maar liet na een nieuwe koers
uit te zetten. De WAO bleef Kok vrijwel zijn gehele loopbaan
als een blok aan het been hangen en het debacle van Dutch-
bat in Srebrenica werd zijn zwartste bladzijde. Kok leidde
twee paarse kabinetten, tot hij wegens het drama-Srebrenica
aftrad en het partijleiderschap overdroeg.
2001-2002: Ad Melkert
Niets leek een glanzende politieke carrière van kapperszoon
Ad Melkert te kunnen dwarsbomen, tot de flamboyante Pim
Fortuyn op het toneel verscheen. De eerste verkiezing onder
aanvoering van Melkert werd een dramatische nederlaag, de
grootste uit de geschiedenis van de sociaal-democratie. De
zelfde dag trad hij terug. De val van het kabinet-Balkenende
noemde Melkert verbitterd een 'zege voor het land'. Hij
werkt nu als bestuurder bij de Wereldbank in Washington.
den haag/gpd - Wouter Bos is de
nieuwe partijleider van de PvdA.
De leden van de partij verkozen
hem met een ruime meerderheid
boven de andere kandidaten voor
de post: Jeltje van Nieuwenho-
ven, Klaas de Vries en Jouke de
Vries. Bos kreeg meer dan 60
procent van de stemmen. Naar
alle waarschijnlijkheid neemt hij
vandaag de voorzittershamer van
de Tweede-Kamerfractie over van
Van Nieuwenhoven.
De 39-jarige Bos heeft zichzelf
tot doel gesteld om de PvdA na
de verkiezingen weer in de rege
ring te krijgen. „We zullen moe
ten vechten voor iedere burger
om terug te komen", zei hij met
het oog op de halvering van het
aantal zetels voor zijn partij in
mei.
Bos denkt kiezers terug te win
nen door 'te laten zien dat er
een alternatief is voor de plan
nen die CDA en WD voor de
mensen in petto hebben'.
Van de 60.000 PvdA-leden heeft
iets meer dan de helft zijn stem
uitgebracht. Bos behaalde bijna
twee keer zo veel stemmen als
Van Nieuwenhoven, die samen
met Bos gold als de grootste
kanshebber voor het partijlei
derschap. Gisteravond verga
derde het partijbestuur tot laat
in de avond over de samenstel
ling van de lijst. Van Nieuwen
hoven en Klaas de Vries hadden
van tevoren al aangegeven dat
ze - ongeacht de uitslag van de
ze interne verkiezing - beschik
baar blijven voor de Tweede Ka
mer. De vierde kandidaat Jouke
de Vries is dit niet. Hij keert
weer terug naar de Leidse Uni
versiteit als hoogleraar politico
logie. Hij was nuchter onder zijn
verlies. Hij had niet verwacht te
winnen. Hij noemde Bos 'goed
PvdA-voorzitter Koole (midden) maakt de nieuwe lijsttrekker bekend. Naast hem de belangrijkste kans
hebbers, Van Nieuwenhoven en Bos. Foto: GPD/Phil Nijhuis
in de communicatie en spranke
lend in de debatten'.
Bos reageerde opgetogen op zijn
uitverkiezing. De komende twee
maanden wü hij campagne voe
ren met 'een nieuwe PvdA'. „De
mensen moeten zien dat de
PvdA van 22 januari een andere
is dan die van 15 mei. De PvdA
moet weer een partij worden
van idealen, en niet alleen een
partij die uit is op het sluiten
van compromissen", zegt hij.
Zelf gaf hij onlangs aan oude ta
boes niet te schuwen door de
aftrek van de hypotheekrente
weer ter discussie te stellen, iets
wat door Bos' voorgangers Kok
en Melkert angstvallig werd ver
meden. Overigens werd dit
voorstel lauw ontvangen.
Behalve een lijsttrekker voor de
Tweede-Kamerverkiezingen (en
daarmee de partijleider), kon
den de PvdA-leden ook stem
men voor de lijsttrekker van de
Eerste-Kamerverkiezingen in
maart.
Dat werd met meer dan 85 pro
cent van de stemmen voormalig
FNV-voorzitter en huidig burge
meester in Tilburg Johan Steke
lenburg.
door Ton Voermans
utrecht - „Tegenwoordig zou je
hem hoogbegaafd noemen",
zegt Marinus Hoogmoed, ge
pensioneerd directeur van de
protestants-christelijke basis
school Beurthonk in Odijk. Hij
krijgt in 1969 de kersverse PvdA-
leider Wouter Bos bij zich op
school. „Hij kon al lezen en re
kenen. Wouter verveelde zich
dood", zegt Hoogmoed. In over
leg met zijn ouders kan Wouter
binnen de kortste keren naar de
tweede klas.
In huize Bos is politiek een on
derdeel van leven. De ouders
zijn actief lid van de PvdA en
discussiëren fel over het beleid
van het CDA en de WD, vertelt
zijn vader. Wouter leerde er ar
gumenteren. Als kind scherpte
hij zijn nagels aan ons, door een
tegenovergesteld standpunt in
te nemen. Wouter speelde graag
advocaat van de duivel", zegt
De Graaf. De jonge Bos is ook
dwars. Vader is Ajax-fan, Wouter
wordt Feyenoord-aanhanger:
Ouders eten vlees? Wouter
wordt vegetariër.
De nieuwe PvdA-voorman
groeit op met twee broers en
een zus. Zijn oudere en ernstig
gehandicapte broer Remco
overlijdt als Wouter 11 jaar is. Bij
zijn aantreden in de Tweede Ka
mer in 1998 laat Bos aantekenen
dat hij bij een wetsvoorstel over
late abortus of vroege euthana
sie een voorbehoud wilde ma
ken. Bos:Als ik dan vóór zou
moeten stemmen, zou dat toch
voelen als verraad tegenover
Remco."
Wouter pikt als kleuter dingen
moeiteloos op. Eenmaal op
school haalt hij negens en tie
nen, altijd. Omdat hij vroeg jarig
is, injuli, en de eerste klas over
slaat, is hij altijd de jongste en
vaak ook de kleinste. Op de
middelbare school wordt Bos
ook afgerekend op een 'verkeer
de scheiding' in zijn haar, een
knoepert van een bril op zijn
neus en een gezicht vol puisten.
„Tja, dan ben je de lui, dan
wordt gepest", zegt hij later. Een
'survival' noemt hij zijn jeugd.
Op voetbal en bij de hockey is
hij steeds degene die met zijn
kleren onder de douche wordt
"gezet. Hij gaat zelfs op judo om
zich beter te kunnen verweren.
„Hij is iemand die zijn uiterste
best zal doen om het onderste
uit de kan te halen", vertelt otid-
docent scheikunde Fred van der
Puijl van het Christelijk Lyceum
in Zeist. „Ik herinner me de eer
ste toneelvoorstelling op school
waar hij aan meedeed. Het was
een piepklein rolletje - de regis
seur vond Wouter te klein. Hij
hoefde alleen maar op te komen
en weer te verdwijnen. Deson
danks was hij iedere avond tien
minuten bezig met de voorbe
reiding. Telkens wist hij zijn rol
ietsje uit te bouwen. Op de laat
ste avond maakte hij een hele
ronde over het toneel, en kreeg
hij applaus."
„Ik heb me altijd moeten bewij
zen", aldus Bos in een interview
over zijn jeugd. „Had, en heb
nog steeds, een zekere drang tot
prestaties. Aan de andere kant,
ik ben er goed gebekt door ge
raakt. Ik moest opboksen tegen
de jongens die anders mijn
schooltas uit het raam zouden
hebben gegooid. En mij er ach
teraan."
Op zijn zestiende voltooit hij het
gymnasium. Zijn ouders vinden
hem nog te jong voor de univer
siteit en regelen een plaats bij
een YMCA-internaat in Enge-
lanc?vroor een jaar. „'Laat je
handen maar wapperen', zeiden
we. We vonden het belangrijk
dat hij dat ook leerde", zegt zijn
vader. Wouter maait een half
jaar het gras.
Na cum laude te zijn afgestu
deerd aan de Vrije Universiteit
in Amsterdam, economie en po
liticologie, komt hij in het vizier
van Shell. Bos moet lang naden
ken. „Er heerste een ontzetten
de anti-apartheidsmentaliteit bij
ons thuis", aldus vader Bos. Na
zes pittige gesprekken kiest
Wouter voor de multinational
omdat hij vindt 'dat links het
bedrijfsleven niet aan rechts
mag overlaten'. Maar hij laat
Shell wel weten niet in Zuid-
Afrika te willen werken en dat
Shell daar weg moet. Hij blijft
tien jaar bij de maatschappij en
werkt in Boekarest, Hongkong
en Londen.
Als Bos in 1997 door de PvdA
wordt gepolst voor het Kamer
lidmaatschap, is de keus snel
gemaakt. Hij zegt per direct zijn
baan op, ondanks zijn 39ste
plaats op de PvdA-kandidaten-
lijst. Over zijn politieke motie
ven is hij duidelijk. „Ik wil aan
de knoppen zitten", vertelt hij
als hij in 2000 na pa£ twee jaar
Kamerlidschap staatssecretaris
van financiën wordt. Hij is dan
37, het jongste kabinetslid.
Overal was hij vroeg mee, maar
pas sinds een paar jaar heeft hij
een vaste relatie met een televi-
siejoumaliste. En voor de eerste
keer in zijn leven woont de 39-
jarige Bos nu samen. Eind dit
jaar gaan ze trouwen. „Hij heeft
nu pas de rust en het evenwicht
in zijn leven gevonden. Hij weet
nu wat hij wil", aldus zijn moe
der, die tegenwoordig Groen
links stemt. „Hij heeft zelfver
trouwen, omdat veel wat hij on
derneemt ook lukt."
den haag/gpd - De PvdA heeft
de kandidatenlijst voor de
Tweede- Kamerverkiezingen
rond. Na Wouter Bos, gister
avond gekozen tot lijsttrekker,
volgen Jeltje van Nieuwenhoven
en Klaas de Vries. De plaatsen
vier en vijf zijn voor de huidige
Kamerleden Nebahat Albayrak
en Jet Bussemaker, woordvoer
ster sociale zaken. Oud-staatsse
cretaris van onderwijs Karin
Adelmund staat nog net in de
top-tien.
Zaterdag stelt de PvdA tijdens
een congres de definitieve lijst
vast. Op de lijst staan in totaal
45 kandidaten, plus één wisse
lende lijstduwer per kiesregio.
Het huidige Kamerlid Saskia
Noorman-Den Uyl moet genoe
gen nemen met plaats 35, zij
verdwijnt door die lage plaats
vermoedelijk uit de Kamer.
De vernieuwingsdrang van de
PvdA moet tot uitdrukking ko
men in de tien vrouwen die op
een plaats bij de eerste twintig
kandidaten staan. In die groep
staan zes nieuwelingen.
Volgens Ruud Vreeman, voorzit
ter van de selectiecommissie,
was het vaststellen van de lijst
een 'moeilijke klus'. „Het viel
niet mee om voldoende nieuwe
gezichten, vrouwen en allochto
nen te vinden."
Het Kamerlid Peter Rehwinkel
liet gisteren weten per direct uit
de Tweede Kamer te stappen
omdat hij op een onverkiesbare
plaats zou komen. Vernieuwing
best, maar niet ten koste van
hem, vond Rehwinkel.
Rehwinkel wordt tot aan de ver
kiezingen opgevolgd door Je
roen Dijsselbloem.
(advertentie)
Edah
tfjn geldig I/m 17 november TOOI
