'Turks EU-lidmaatschap staat vast'
BUITENLAND
Tijdpad naar mogelijke oorlog in Irak
...vk'V/
iy r
Transamazonica legt het af tegen de groene hel
Popmuziek tegen roken
Parijs houdt rekening
met nieuwe aanslagen
L H p§g3
V s' v v T'" v
V
/-
2«ir J'
Huiszoeking in Afghanistan
'Terreurgroepen houden
congres in Zuid-Amerika'
Del Ponte: Milosevic moet
advocaat in dienst nemen
^Tsjetsjeense
Wnemer plat
S/kaz - Het huis van een
Tsjetsjeense rebellen die
ken geleden de bezoe-
een theater in Moskou
o, is gisteren in Tsjetsje-
aijblazen. Vermoedelijk
>plom een vergeldingsac
tie deelname van de
i7fon de gijzelactie. Aset
injcajeva, die om het le-
m toen Russische troe-
eind maakten aan het
ia, woonde in het
ise dorp Achkhoi-
zaterdag 9 november 2002
te lid
;epakt
e voor
Tiemeester
S6 - Een rechter in het
?jnse Valence heeft gis-
burgemeester van die
lordeeld, omdat hij had
3- td een Marokkaans stel
at te verbinden. De bur-
er, die lid is van de cen-
-j^itse partij UMP van
it Chirac, weigerde de
8{.14 september te trou-
,7/dat op die dag hun visa
h. De burgemeester
totaal 3.500 euro beta-
seket stel als compensatie
'•"taakte kosten. Boven
net het huwelijk binnen
k worden voltrokken als
jjppnieuw in ondertrouw
jnald's sluit
al vestigingen
te - McDonald's Corpora-
idft gisteren aangekon-
het in zeven landen in
Ptlen-Oosten en Latijns-
al zijn vestigingen zal
=g)f herstructureringen
voeren en zeshonderd
jat verdwijnen als ge-
kostenbesparende
elen. Bovendien is de
gigant van plan om in
j tien landen elders in
d ongeveer 175 McDo-
ialen te sluiten die niet
■rt^en. McDonald's heeft
ei(jjd meer dan 30.000
■^opts, waarvan 13.300 in
ligde Staten. Het bedrijf
jnet een overvolle ho-
./Kt, klachten over slech-
fyerlening en dalende
ïprijzen.
raf voor
op internet
Pe 32-jarige Vietname-
en mensenrechtenacti-
hi Quang is gisteren tot
ngenisstraf van vier
ordeeld wegens het
en van kritische teksten
/ietnamese regering op
Qangs aanhouding in
ens het publiceren van
inda tegen de staat' is
mensenrechtengroepe-
?n teken dat de com
pile partij van Vietnam
tere greep wil krijgen
itemet en het beleid te-
denten heeft ver-
el proces
i Tsvangirai
Het proces in Zim-
}gen oppositieleider
ai is uitgesteld tot fe-
jsvangirai's advocaten
neer tijd, zei één van
iren. De leider van de
pj staat terecht we-
smeden van plannen
Ident Mugabe te ver
ft. Tsvangirai's proces
indag moeten begin-
i verdediging maakte
omdat de aanklagers
jke documenten niet
Dvergelegd. De aan-
gebaseerd op een vi-
tvaarop Tsvangirai
!t een Canadees bevei-
fdrijf. Volgens de advo-
ttiet de film gesjoe-
den haag-brussel/gpd - Het Turkse lid
maatschap van de Europese Unie is niet
meer tegen te houden. Het moment waar
op de vijftien lidstaten nog 'neen' hadden
kunnen zeggen is volgens hun ambassa
deurs bij de Europese Unie voorgoed voor
bij. „Wij zijn het er over eens dat dat een
gepasseerd station is', aldus Ben Bot, de
Nederlandse ambassadeur bij de Unie.
De hoogste vertegenwoordigers van de
lidstaten trokken volgens Bot hun con
clusie tijdens een informeel gesprek met
de voorzitter van het Europees Parle
ment, de Ier Cox. „Er zijn sinds 1963 ge
woon te vaak toezeggingen gedaan", al
dus Bot gistermiddag tijdens een spreek
beurt voor de Vereniging van Europese
Journalisten in Den Haag.
De Franse oud-president Giscard d'Es-
taing, nu voorzitter van een politieke
praatclub die zich bezig houdt met de
toekomst van de Europese Unie, velt een
keihard oordeel over het feit dat de Tur
ken jaren aan het lijntje zijn gehouden.
„De meerderheid van de EU-landen is
gewoon tegen, maar dat heeft men nooit
tegen de Turken gezegd", zei hij gisteren
in een interview met de Franse krant Le
Monde. Volgens hem betekent een Turks
lidmaatschap onontkoombaar het einde
van de EU. „Turkije is geen Europees
land. Vijfennegentig procent van de Tur
ken woont niet in Europa. De dag nadat
de onderhandelingen met Turkije begon
nen zijn, kunnen we een Marokkaans
verzoek verwachten.
Het Turkse ministerie van buitenlandse
zaken liet weten ervan uit te gaan dat
Giscard d'Estaing zijn persoonlijke me
ning had verwoord en niet die van de
EU. Volgens het ministerie hoort Turkije
'onweerlegbaar' bij Europa.
Turkije is sinds 1999 formeel kandidaat
lid van de Unie, maar het is de enige kan
didaat waarmee nog niet wordt gepraat.
Op de Europese top in december moeten
de Europese regeringsleiders besluiten of
zij een datum vastleggen waarop de toe
tredingsonderhandelingen beginnen. De
EU-ambassadeurs spelen, als adviseurs
1 -V v'.
ïïyïX y v
;-r., H v '\:Y
fX>1. v*
T 1 7 7 Ns
kabul - Een vader en zoon kijken naar de Amerikaanse soldaten die op het punt staan hun huis binnen te vallen. Militairen van de 82ste Airborne Division doorzochten in het zuid
oosten van Afghanistan tal van huizen en stuitten daarbij op mijnen en granaten. Foto: AP/Scott Nelson
door onze correspondent
Frans Lindenkamp
sao paulo - Het project was het
symbool van het grenzeloze ver
trouwen in de toekomst en werd
in Brazilië in een adem ge
noemd met de landing op de
maan. Met de aanleg van de
Transamazonica dwars door het
oerwoud temden de Brazilianen
begin jaren zeventig de groene
hel. Maar de natuur heeft terug
geslagen. Op veel plaatsen is de
'snelweg door de jungle' gere
duceerd tot een breed uitgeval
len bospad.
Oudere Brazilianen herinneren
het zich als de dag van gisteren.
Op 27 augustus 1972 nam de
toenmalige militaire president
Medici met veel tamtam de
Transamazonica in gebruik. Het
was de tijd van het Braziliaanse
'wirtschafswunder'. De econo
mie groeide jaarlijks met tien
procent en met de snelweg door
het tropisch regenwoud dwon
gen de Brazilianen internatio
naal respect af. Voor het lot van
de door ziekte gedecimeerde in
dianenbevolking had niemand
oog. Achteraf blijkt het ambiti
euze project een horde teveel
geweest. Slechts één op elke tien
kilometer is geasfalteerd en op
veel plaatsen dreigt het oerwoud
de 'snelweg' te overwoekeren.
Een reis langs de 2.500 kilome
ter lange Transamazonica lijkt
op een aflevering uit Camel Tro
phy. In de natte periode veran
dert de weg in een glibberig
modderballet en hele dorpen
raken van de buitenwereld afge
sloten. Een busreis over een af
stand van 900 kilometer kan hier
een volle week in beslag nemen
en niet zelden duurt het maan
den voordat in de modder vast
geraakte vrachtwagens hun reis
kunnen hervatten. Ook in de
droge tijd is de Transamazonica
een lijdensweg. Behalve stof-
happen maken ook kuilen -
soms van een meter diep - de
reis tot een drama zonder eind.
„Het asfalt komt er nooit. Ook al
word ik tweehonderd", weet
Germosina Ferreira de Sa, een
kolonist van het eerste uur. De
71-jarige oma van zoveel klein
kinderen dat ze de tel kwijt is.
arriveerde met de eerste bulldo
zers om te werken aan een beter
leven. .Achterafhad ik nooit
met mijn gezin moeten komen.
Het is hier alleen maar pijn en
leed."
Germosina drijft het enige res
taurant in het stadje Divinopo-
lis. .Alleen in de droge tijd pas
seren auto's. Er zijn dagen dat ik
niet meer dan twee vrachtwa
gens tel." Haar ogen worden
vochtig als ze vertelt over haar
dochter, die overleed na een
aanrijding. .Anderhalve dag lag
ze dood op bed. De lijkkist
moest uit Maraba komen, 112
kilometer verderop. De laatste
40 kilometer moest te voet wor
den afgelegd met de kist op de
schouders, omdat de auto's niet
van hun regeringsleiders, een hoofdrol in
de besluitvorming.
Ambassadeur Bot erkent dat een Turks
EU-lidmaatschap, dat op zijn vroegst
over tien jaar een feit zal zijn, vanwege de
culturele verschillen grote problemen
oplevert. Met 65 miljoen inwoners zou
Turkije na Duitsland bovendien het
grootste EU-land worden, waardoor de
bestaande verhoudingen in de Unie vol
ledig overhoop worden gehaald. Bot:
„Het is niet prettig. Maar Turkije buiten
de EU houden zou pas echt een ramp
zijn. Wel de Balkanlanden toelaten en
Turkije niet, is ondenkbaar. In de regio is
het land een stabiele factor."
atlanta/anp-dpa - Verscheide
ne terroristische groeperingen
hebben recent een bijeenkomst
belegd in het grensgebied tus
sen Argentinië, Brazilië en Para
guay. Dit meldde de
Ame5rikaanse nieuwszender
CNN gisteren, dat zich beroept
op bronnen bij veiligheids- en
inlichtingenorganisaties.
Bij de ontmoeting waren in ie
der geval vertegenwoordigers
van de door Iran gesteunde
Hezbollah aanwezig. Het is niet
duidelijk welke andere groepe
ringen de 'conferentie' bijwoon
den. Op de bijeenkomst bespra
ken de terroristische groepen
plannen voor aanslagen op
Amerikaanse en Israëlische doe
len, aldus CNN.
Het gebied waar de ontmoeting
plaatshad, zou al langer in trek
zijn bij terroristen, die gebruik
maken van de slecht bewaakte
grenzen en een bloeiende zwar
te markt. In de maanden na de
aanslagen in de VS in september
vorig jaar, arresteerde de Para-
guayaanse politie enkele tiental
len mensen die betrokken zou
den zijn bij terroristische orga
nisaties. De belangrijkste ver
dachten konden echter ont
snappen.
Volgens de lokale inlichtingen
diensten hebben verscheidene
terroristische cellen zich nu die
per in de Braziliaanse jungle te
ruggetrokken. Daarnaast zou
den ook de financiële hoofdstad
van Brazilië, Sao Paulo, en de
Chileense vrijhandelszone Iqui-
que broeinesten zijn van terro
ristische groeperingen.
De Braziliaanse minister van
justitie De Tarso heeft gisteren
gezegd dat Paraguay, Argentinië
en Brazilië geen aanwijzingen
hebben dat zich in het grensge
bied van de drie landen terroris
ten ophouden. Ook van voorbe
reidingen van aanslagen op
Amerikaanse diplomaten in
Zuid-Amerika is De Tarso niet
op de hoogte. „Het CNN-bericht
draagt bij aan de demonisering
van de regio, en dat is niet cor
rect, aldus de minister.
EU zet tienersterren in
door onze correspondent
Mare Peeperkorn
brussel - De Europese Commis
sie mobiliseert popsterren om
jongeren van het roken af te
houden. Volgens Commissaris
Byme (gezondheidszorg) is deze
nieuwe, onorthodoxe actie no
dig omdat sigarettenfabrikanten
steeds verfijnder methoden ge
bruiken om de jeugd te verlei
den.
Spotjes met de muzikanten zul
len op 38 tv-zenders en in vijf
duizend bioscopen in de Euro
pese Unie worden vertoond.
Onder de slogan 'Be cool, don't
smoke' proberen Nederlandse
tienerpopsterren als Sita en
Loona, de Britse Sophie Ellis
Bextor en Moby (VS), hun leef
tijdsgenoten van het roken af te
houden. Geen van de betrokken
muzikanten rookt In Nederland
zijn de spotjes te zien op RTL,
Yorin, TMF, MTV en The Box
omdat de commerciële zenders
de meeste jongeren trekken.
Byme benadrukte gisteren bij de
start van de campagne, dat
tachtig procent van de rokers op
jeugdige leeftijd begint. De
groep 12- tot 18-jarigen die
rookt neemt nog steeds toe. Een
op de twee jonge rokers sterft
uiteindelijk aan de gevolgen van
deze verslaving. In heel de EU
sterven jaarlijks circa 500.000
mensen voortijdig door roken.
Byme: „Mijn boodschap aan de
jeugd is: zeg nu 'nee' voordat je
straks een cijfer bent in deze
statistieken.''
meer uit de blubber los kwa-
men."Ook de 66-jarige José Al-
ves koestert geen enkele hoop
op een spoedige asfaltering.
„Politici zijn meesters in het niet
inlossen van beloftes. De
Transamazonica is geschiede
nis. De weg zal nooit zoals be
doeld worden doorgetrokken tot
de Stille Oceaan", zegt de kleine
landbouwer. Hij verplaatst zich
per fiets over de Transamazoni
ca, omdat hij de modderpoelen
en kuilen zo makkelijker kan
ontwijken. Veilig is het echter
niet. Vooral in de droge tijd wor
den veel fietsers en brommers
geschept, wanneer automobilis
ten hen te laat opmerken temid
den van de enorme stofwolken
rode aarde.
door Simone van Driel
den haag - Als het aan hoofd
aanklager Del Ponte ligt, drin
gen de rechters van het Joego-
slavië-tribunaal Milosevic een
advocaat op. Daarmee wordt
voorkomen dat de Joegoslavi
sche ex-president nog meer ge
zondheidsklachten krijgt en dat
het proces steeds moet worden
stilgelegd omdat hij ziek of uit
geput is. Del Ponte schrijft dit
aan de rechters in het proces te
gen Milosevic.
Milosevic verdedigt zichzelf in
het mega-proces tegen hem; hij
wordt op 66 punten beschul
digd van het plegen van oor
logsmisdaden, misdaden tegen
de menselijkheid en genocide in
Kosovo, Kroatië en Bosnië.
Milosevic vindt het tribunaal 'il
legaal' en weigert een advocaat
aan te stellen. Hij accepteert bo
vendien geen schriftelijke ver
klaringen van getuigen en on
derwerpt elke getuige aan een
urenlang kruisverhoor. Om die
voor te bereiden, moet hij 's
avonds en in het weekeinde sta
pels en stapels documenten
doorworstelen.
Omdat Milosevic twee keer ach
ter elkaar voor langere tijd ziek
was, hartproblemen en hoge
bloeddruk heeft, oordeelden
artsen in juli dat hij het rustiger
aan moet doen om geen hartin
farct te krijgen. De rechters be
paalden dat Milosevic na elke
twee weken zitting vier dagen
rust krijgt. Niettemin klaagde hij
vorige week dat hij uitgeput was.
Zijn bloeddruk was volgens zijn
juridisch adviseur opnieuw zeer
hoog. Del Ponte dringt nu aan
op een snel en uitgebreid on
derzoek van Milosevic door 'on
afhankelijke specialisten'.
Ook zonder onderbrekingen zal
het proces al tot ver in 2004 du
ren. Del Ponte vindt dat Milose
vic nu maar de hulp van een of
meerdere advocaten opgelegd
moet krijgen. Het recht van ver
dachten om zichzelf te verdedi
gen, is niet absoluut. Milosevic
draagt er, door alles zelf te wil
len doen. zelf toe bij dat zijn ge
zondheidsproblemen vererge
ren en het proces dus langer
duurt. Daarmee komt zijn recht
op een 'eerlijk en voortvarend'
proces in het geding.
Volgens Del Ponte komen de
Britse advocaat Kay en dienst
Joegoslavische ambtgenoot Ta-
puskovic als eersten in aanmer
king om te worden benoemd tot
Milosevic' raadsheren. Zij wer
ken nu nog als 'vrienden van het
hof in het proces en zijn volle
dig ingevoerd in de zaak.
iles - James Kilgore, het
bortvluchtige lid van de
ftdsguerrilla Symbione-
ttion Army (SLA), is gis-
irresteerd. Justitie ver-
im van medeplichtig-
ien bankroof en moord
mië in 1975. De SLA
in 1974 internationale
leid door de ontvoering
i Hearst, de kleindoch-
gename van kranten-
t Randolph Hearst. Zij
h tijdens haar ontvoe-
bij de groepering,
(klaarde na haar arres-
ijn gehersenspoeld.
Sn bij actie
I len Colombia
Rebellen hebben gis-
het zuidwesten van Co-
»en huis opgeblazen
^limiet. De vijf bewo
nder wie twee kinderen,
■daarbij om het leven,
ile politie werd het huis
ten door leden van de
onaire Strijdkrachten
»mbia (FARC), de
(Colombiaanse rebel-
King. De bewoners
politie eerder om
gning gevraagd, na te
door onze correspondent
Henk Glimmerveen
parijs - Volgens de Franse in
lichtingendienst RG (Renseigne-
ments Généraux) staat Frankrijk
hoog op de lijst van aan te val
len landen door het terreurnet
werk van Bin Laden. In een ver
trouwelijk rapport van de dienst
staat dat verscheidene terreur
groepen op dit moment actief
zijn in Frankrijk. Delen van het
rapport zijn gisteren uitgelekt
via de krant Le Parisier
Minister Sarkozy van binnen
landse zaken liet eveneens giste
ren weten dat het onderzoek
naar de aanslag op de synagoge
in het Tunesische Djerba, in
april dit jaar, heeft uitgewezen
dat er een verband bestaat tus
sen deze aanslag en het netwerk
van al-Qaeda. De broer van de
dader is deze week in Lyon aan
gehouden en inmiddels opge
sloten in een streng bewaakte
gevangenis in Parijs. De man
had de mobiele telefoon gele
verd waarmee de dader enkele
uren voor de aanslag contact
had met het hoofd 'buitenland
se operaties' van al-Qaeda in het
Pakistaanse Karachi. Deze gaf in
het telefoongesprek het groene
licht voor de aanslag.
Volgens de Franse inlichtingen
dienst heeft al-Qaeda op dit mo
ment zo'n dertig mannen in
Frankrijk rondlopen die zijn
aangewezen om aanslagen te
plegen. Ook volgens de secreta
ris-generaal van het in Lyon ge
vestigde Interpol, de Amerikaan
Noble, bereidt de terreurorgani
satie nieuwe aanslagen voor.
Recente aanslagen op Bali en in
Jemen hadden volgens Noble
vooral ten doel de westerse we
reld te waarschuwen dat 'jullie
oorlog tegen het terrorisme nog
lang niet voorbij is.'
door onze correspondent
Ans Bouwmans
Washington - Na twee maanden onder
handelen over de precieze bewoordingen
van de nieuwe VN-resolutie over Irak is nu
een unaniem besluit genomen. Irak krijgt
een laatste kans op ontwapening. Als Sad
dam Hussein de wereldgemeenschap op
nieuw in het ootje probeert te nemen,
heeft dat serieuze gevolgen. Hoe ziet het
tijdpad er uit?
Irak heeft zeven dagen de tijd om de
voorwaarden van de Verenigde Naties te
aanvaarden. Het land moet vervolgens
binnen dertig dagen opheldering geven
over elk nucleair, biologisch of chemisch
programma dat het in ontwikkeling
heeft, inclusief alle wapensystemen en
locaties. Tegelijkertijd wordt een begin
gemaakt met het op gang brengen van
controles door de VN-wapeninspecteurs,
die 'onmiddellijk, ongehinderd en on
voorwaardelijk' moeten kunnen plaats
vinden. Op 18 november reist het hoofd
van de wapeninspecteurs, Blix, af naar
Irak.
Blix heeft na aanvang van de werkzaam
heden zestig dagen de tijd voor een eer
ste rapportage. Als de inspectieteams van
Unmovic en de IAEA (atoomagentschap)
iets in de weg wordt gelegd, dan is dat in
strijd met de VN-resolutie en komt de
Veiligheidsraad bijeen om de situatie te
bespreken. Een inbreuk op de resolutie
leidt niet 'automatisch' tot militaire re
presailles. Amerika heeft toegezegd niet
met een gelegenheidscoalitie in te grijpen
voor er consultaties met de andere lan
den in de Veiligheidsraad zijn geweest.
De VS hebben liever dat er onder VN-
vlag militair wordt ingegrepen als de
Iraakse leider de door hem geaccepteer
de eisen van de VN niet naleeft. Mocht
de Veiligheidsraad niet besluiten tot
strafmaatregelen, dan behoudt Amerika
zich het recht voor om samen met Groot-
Brittannië en andere landen toch een
oorlog te beginnen.
Wat betekent dit alles voor de kans op
een oorlog in Irak en het tijdstip waarop
een invasie kan beginnen? Als Irak vol
gende week niet instemt met de unanie
me eis van de wereldgemeenschap - ook
Rusland, China, Frankrijk en Syrië stem
den voor - om zich te ontwapenen, dan
is oorlog deze winter een bijna-zeker-
heid. Maar de kans dat Saddam Hussein
nee zegt, is niet groot.
In Amerika rekenen analisten er op dat
de Iraakse leider opnieuw zal proberen
een soort kat-en-muis spelletje te spelen
met de inspectieteams. Zodra de wapen
inspecteurs in Irak zijn aangekomen, kan
het balletje in principe aan het rollen
worden gebracht. Het zijn in de komen
de maanden de wapeninspecteurs die
bepalen of en in hoeverre er sprake is
van obstructie, valse verklaringen of na
latigheden van Irak.
Om de kans te vergroten dat de inspec
teurs Saddam Hussein daadwerkelijk er
gens op kunnen betrappen, heeft presi
dent Bush de teams Amerikaanse infor
matie van inlichtingendiensten beloofd.
De VS gaan er van uit dat onder de palei
zen van Saddam - waar de inspecteurs
nu in tegenstelling tot vorige keren wel
moeten worden toegelaten - geheime,
ondergrondse wapenopslagplaatsen zijn.
Doet er zich geen concrete inspectiecrisis
voor op basis waarvan de Veiligheidsraad
de situatie in Irak moe^espreken. dan
ligt er binnen zestig dagen na aanvang
van de inspecties een eerste voortgangs
rapport op tafel. Als Blix na aankomst in
Irak onmiddellijk aan het werk kan. dan
zou er al rond 18 januari een eerste eva
luatie zijn.
Ook al is zonneklaar dat Amerika 'oorlog'
bedoelt met 'serieuze gevolgen', andere
landen kunnen een mogelijk langdurige
discussie beginnen over de vraag welke
strafmaatregelen er moeten worden ge
nomen. In dat geval moeten de Verenig
de Staten kiezen uit twee opties. Voort
gaan op de ingeslagen weg van samen
werking met de wereldgemeenschap, ook
al is die tijdrovend en bestaat de kans dat
de klimatologisch meest gunstige periode
voor een grondoorlog in Irak - vanaf
maart begint het al weer heet te worden -
dan wordt gemist. Of kiezen voor militai
re actie onder de meest gunstige weers
omstandigheden, samen met landen die
wél vinden dat Saddam genoeg kansen
heeft gehad.
