Lijm
O
El
BI
'Als het om eten gaat, ben ik een beest'
I
Boeken van Nigella Lawson vertaald in het Nederlands
Praktijkverhalen van
de Leidse huisarts
Har Meijer
(aflevering 27)
ndanks mijn lange, stijve lichaam
heb ik mij als een modale sporter altijd rede
lijk staande kunnen houden. Ik was een ab
solute meester in het uitzoeken van goede
partners. Succes op tennisgebied was dan
ook een ongekende prestatie van mijn maat.
Historisch is de opmerking tijdens een dub
belspelfinale met Philip van der Kwast op
Park Leeuwenberg bij Voorburg, een groot
internationaal toernooi waar wij in de finale
tegen twee jonge Amerikanen speelden. Phi
lip en de Amerikaanse
jongens speelden gewel
dig. Het ging mij veel te
snel en ik speelde als
een drol. Na afloop voor
het clubhuis kwamen
twee rasechte Hagenaars
op ons toe. In plat Haags
zeiden zij: 'Hé Philip, is
dat je broer?'
'Nee, hoezo?'
'Waarom speel je dan
met zo'n krentenbol?
Nou ja, een ei hoort er
bij.'
En dit in onvervalst
Haags.
In de jaren zeventig be
gon de basketbalclub
van het Bonaventura
College de nationale top
te bedreigen. Vanaf de
oprichting had ik er ja
renlang gespeeld. Een
modale speler, dus in
het tweede. Mijn kans
om mee te doen met de
grote jongens kwam
toen 'pennengigant' Par
ker het sponsorschap op
zich nam. Robert Bock-
weg, een oude tennis-
vriend van mij, was directeur bij Parker en
benaderde mij om teamarts te worden. Een
geweldige uitdaging en een fantastische er
varing. Er kwam een berg geld en er werden
Amerikanen aangetrokken. Topcoaches als
Ton Boot en Henny Blom kneedden de mix
ture van blank en zwart tot één geheel.
Als teamarts was ik veelvuldig het aan
spreekpunt van de Amerikanen die 's avonds
bij mij thuis op sportspreekuur kwamen. Ru
we bolsters, maar vaak heel vertederend.
Butch Webster, een grote, mooie neger
kwam vaak tegen zevenen binnen lopen, at
wat mee en speelde met dochters Kiek en
Fleur. Prachtig gezicht, die twee kleine
blondjes op de nek bij deze twee meter lan
ge, zwarte parel. Want 'parels' waren het.
Gezegend met een fantastisch lijf brachten
de 'zwarte springers' de Vijf Meihal in extase.
De zaterdagavond is jarenlang voor velen
een hoogtepunt geweest. Wat een ambiance!
De Leidse kapper Nico Bosman was de op
perstalmeester, op deze avonden. Gehuld in
een knalgroen pak bracht hij het publiek
voor de wedstrijd al in extase. Licht uit, spot
aan en begeleid door een felle lichtbundel
werd iedere speler afzonderlijk aan het pu
bliek gepresenteerd. Nico was een kanjer.
Bob Heutz, Mitchel Plaat, Arthur Collins,
maar ook de razendsnelle Emiel Hagens wa
ren zijn 'speeltjes'. Bijna altijd werd er ge
wonnen en Leiden werd de basketbalstad
van Nederland.
Het hoogtepunt van jarenlang topbasketbal
is voor mij de beslissingswedstrijd tegen
Punch uit Delft geweest. Na een slopende
competitie was die tegen de Delftenaren
noodzakelijk. Vanwege de enorme belang
stelling moest naar de Groenoordhallen
worden uitgeweken. Een koude zaterdag
avond in april. Het parkeerterrein van de
Groenoordhallen bomvol en binnen groot
feest. Tienduizend mensen in de Parker
clubkleuren op de tribune. Burgemeester
Cees Goekoop en sportwethouder DickTes-
selaar aanwezig, radio, tv en landelijke pers.
Om half zeven kwam ik binnen. Hoewel de
wedstrijd pas om acht uur zou beginnen,
was de hal al half vol. Zenuwachtige spelers,
maar vooral zenuwachtige coaches. Deze
ambiance was uniek voor Nederland. Alleen
de Amerikanen bleven laconiek onder zoveel
hectiek. Arthur Collins - wat een fantasti
sche jumpshot! - maakte met iedereen grap
pen, maar de concentratie was van zijn ge
zicht af te lezen. Langzaam liep de hal hele
maal vol.
Om half acht begon Nico Bosman zijn one-
man-show. Voor de gelegenheid gehuld in
een knalrood pak. Hij brulde aan één stuk
door en iedereen genoot. De presentatie van
de teams duurde langer dan ooit, want Bos
man vertelde de totale levensloop van de
desbetreffende speler. Zelfs stoere voorvade
ren werden vermeld.
Om acht uur begon het spektakel. Ik zat
naast coach Henny Blom op de bank met fy
siotherapeuten Jos Reekers en Ian Klerks
naast mij. Ja, inderdaad, Jan Klerks, nu be
roemd roeicoach met pupillen die grossie
ren in goud op de Olympische Spelen. Een
fantastische vent, een vakman, maar boven
al een echte vriend.
Het ging gelijk op, maar een paar minuten
voor het verstrijken van de eerste helft ge
beurde het. Center Harry Kip kreeg een on
gelofelijke 'beuk' van Anton van Helfteren in
zijn gezicht. De twee vochten naast de kam
pioenwedstrijd ook een persoonlijk duel uit
met als inzet de kwalificatie beste basketbal-
spits van Nederland. Die avond mocht wer
kelijk alles. Harry stortte op de vloer en het
bloed stroomde over zijn gezicht. Jan Klerks
stormde het veld op en gebaarde mij direct
te komen. Kip was half groggy en boven zijn
linkeroog zat een snee van ongeveer drie
centimeter. Gazen werden op de wond ge
drukt, maar het bleef bloeden.
'We nemen hem mee naar de kleedkamer
om hem te hechten, Jan', zei ik.'Oké', ant
woordde hij.
We namen Kip tussen ons in en zeulden
hem naar de kleedkamer. Gejoel en applaus
begeleidden ons. In de kleedkamer kwam
Harry weer wat bij zijn positievén. 'Ik moet
er weer in', brulde hij.
'Nee, nee, je hebt een wond boven je oog.
Eerst hechten.'
'Gelul, plak er maar een pleister op.'
'Doe niet zo stom, Harry, je bloedt als een
rund en Har moet je hechten', zei Jan Klerks
streng. 'Eerst moeten we je kop goed drogen,
want je transpireert als een gek', vulde ik
aan.
'Schiet op, schiet op, ik moet er weer in.'
'Ik zal je eerst even verdoven, blijf nou even
stil liggen.'
'Niks verdoven, hechten, nu direct.'
'Oké, jij bent de baas.'
Ik pakte een kant-en-klaar hechtsetje en de
wond was snel dicht. Er bleef alleen nog
steeds wat bloed uitdruppelen. Jan keek mij
aan: 'Zo kan hij niet spelen.'
'Schiet verdomme op, hoeveel staat het?'
'Dat kunnen wij van hier niet zien.'
Aan het oorverdovend gejuich te horen ging
het prima in de arena. 'We zullen er wat his-
to-acryllijm op doen', Jan zei het overtui
gend.
'Schiet nou toch op, eierkoeken.'
'Druk jij de wondranden stevig tegen elkaar,
dan zal ik er wat lijm op doen.'
Jan veegde Harrys drijfnatte gezicht droog
en drukte de met hechtdraadjes mooi geslo
ten wond nog compacter. Harry transpireer
de nog steeds als een otter. De blauwe vloei
stof kwam keurig op de wond, maar door de
hevige transpiratie vloeide er ook wat naar
zijn oogleden. Het werd bijna direct hard.
ZATERDAC
9 NOVEM»
2002 te
Tekening: Bert van der Meij
Een pleister erop en Kip kon de wei weer in.'
Stelletje klootzakken, ik zie helemaal niks.'
In één oogopslag zagen we het resultaat.
Door het transpireren was de lijm in zijn
oogleden gekomen, waarbij boven- en on
derooglid letterlijk aan elkaar gelijmd waren.
Wij keken elkaar aan. Kip was razend. 'Ik zie
niks, doe wat, kutdokters.'
Onwillekeurig moesten we lachen, maar wat
te doen?
Jan pakte een schaartje en gaf het mij. Met
zijn vingers maakte hij een knippende bewe
ging ten teken dat ik de haren in de oogle
den gewoon moest doorknippen. In een kor
te beweging was ik er door.
'Prima, ik kan weer zien,' riep een tot rust
gekomen Kip. 'Bedankt, ik ga er weer in.'
De rust was juist aangebroken en zijn team-
maten kwamen de kleedkamer binnen. 'Kan
Kip weer spelen?' vroeg coach Blom.
'Geen probleem,' riepen wij in koor.
De tweede helft was een eitje. Parker werd
met overmacht landskampioen.
Na afloop besloot ik met Jan de wond nog
eens nader te bekijken. Het zag er prima uit
en wat vooral opviel was de fraaie stand van
de oogleden. Onder een biertje besloten we
het Kip niet te vertellen.
Tijdens de huldiging in het stadhuis enkele
dagen later vertelde Harry dat hij behalve
droge stukjes lijm ook iedere dag wat oog
haartjes verloor. 'O, dat is normaal Harry',
zei Jan, 'dat hoort bij het genezingsproces.'
Van haar kookboeken zijn
miljoenen exemplaren ver
kocht. Ook met haar tv-serie
'Nigella Bites' weet ze re
cords te breken, zowel in En
geland als in Amerika. Haar
geheim is dat ze zowel de
werkende vrouw weet te be
reiken, die weinig tijd heeft
om te koken, als diens man.
Om geheel andere redenen,
dat wel, maar beiden dragen
haar op handen. Desondanks
roept ze onder seksegenoten
geen jaloezie op - 'omdat ik
niet tot de allerdunsten be
hoor'. De afgelopen dagen
was wonderwoman Nigella
Lawson - mooi, intelligent
en ook nog eens een ster in
de keuken - in Amsterdam.
Aanleiding: haar bestsellers
zijn vertaald in het Neder
lands.
door Ellen Scholtens
Geen hond herkent haar als ze langs
de Amsterdamse grachten loopt
voor een korte fotosessie. 'Seker een
beroemde sjangeres!' klinkt het op
z'n Mokums als een fietser passeert.
Nigella Lawson - lange rok, suède
cowgirl-jasje met franjes - hoort het
niet. De 43-jarige tv-ster kwijt zich
voorbeeldig van haar taak. Alsof ze
jarenlang een topmodel is geweest,
poseert ze voor de camera's. „Per
manent factor 15 en geen zon, zo
hou je zo'n huidje", becommentari
eert een journalist van een Neder
landse glossy.
De Britse kookboekenschrijfster
vindt het niet erg dat ze op deze ma
nier wordt neergezet: jarenlang
schreef ze over eten en make-up
voor The Spectator, Vogue en The Ti
mes. „Als je jong bent, wil je serieus
worden genomen, zeker als journa
list. Aanvankelijk schreef ik over lite
ratuur en politiek. Maar: hoe ouder,
hoe frivoler. Op een gegeven mo
ment interesseert het je niet meer
wat mensen over je denken. Boven
dien: het leven bestaat uit eten, boe
ken, make-up, politiek, noem maar
op!"
We ontmoeten haar in het grachten
pand waarin haar Nederlandse uit
gever zetelt. In een schaars verlichte
ruimte met hoge plafonds, vlakbij de
marmeren schouw met Mariabeel
den, lijkt ze nog fragieler. Zou dat
verhaal dan toch kloppen dat je op
tv vijf kilo zwaarder oogt?
Nigella Lawson ontpopt zich in deze
serene omgeving als een doortas
tend persoon die exact weet wat ze
wil. Eten was jarenlang bijzaak. Als
dochter van een parlementariër en
een steenrijke erfgename van een
firma in thee en tabak, ging Nigella
letteren studeren in Oxford. Geheel
in de lijn der verwachting was ze een
paar jaar later verantwoordelijk voor
het boekenkatem in The Sunday Ti
mes. Ze presenteerde zelfs nog even
een tv-programma over literatuur
waar, zoals ze zelf zegt, drie mensen
naar keken. Toen ze na twaalf jaar
restaurantrecensies het aanbod
kreeg een kookprogramma te ma
ken, moest ze daar dan ook heel lang
over nadenken. „Want ik wilde me
zelf kunnen zijn en niet anderen na
doen."
'Nigella Bites' - opgenomen in haar
eigen keuken en gedraaid met één
camera 'om de intimiteit te vergro
ten' - sloeg in als een bom. De eerste
keer dat ze een ei door haar gemani
cuurde vingers liet glijden, veroor
zaakte grote commotie. Zo sexy kan
koken zijn, was de reactie in een na
tie die is grootgebracht door de bra
ve Delia Smith (bijnaam: de Volvo).
Aan Nederland ging dat voor een
groot deel voorbij. RTL4 zond 'Nigel
la Bijt' deze zomer uit op een onmo
gelijk tijdstip: aan het eind van de
middag op een doordeweekse dag.
Nigella Lawson introduceerde gas-
tro-pom. Donkerogig kijkend kneedt
ze haar pastadeeg en presenteert ze
Nigella Lawson op de cover van haar boek. „Ik kook heus niet elke dag, ik laat
regelmatig Chinees bezorgen." Foto: Roland de Bruin
ham in Coca Cola ('Haal het niet in
je hoofd om Cola Light te gebrui
ken') en Elvis Presley pindakaas-ba
naantosti ('Uit een kermisjuwel van
een kookboek 'Are you Hungry To
night'). Als je een keer iets vets eet, is
haar filosofie, geniet er dan ook écht
van. 'Patatten, geen prozac' zegt ze
over de humeur verbeterende eigen
schappen van koolhydraten.
De black beauty heeft haar eigen de
finities van wat lekker is. De ouder
wetse kip uit de oven die haar moe
der maakte, om maar eens iets te
noemen. Of, waarvoor je haar wak
ker kunt maken, gegrilde halloumi-
kaas met gebakken ei en verse munt
('Het ei gebakken in chili-olie').
De manier waarop ze over eten praat
- alsof ze het tegen haar beste vrien
dinnen heeft - sloeg aan bij een hip
en trendy publiek. „In het begin
raakte ik nog wel eens in paniek. Er
wordt zo op je gelet als je op tv bent.
Maar dat is voorbij. Ik laat me niet
meer gek maken."
Nigella doelt indirect op de kritiek
die automatisch volgde op haar suc
cesstory. Toen haar boek How to be
a domestic godess' uitkwam, een
boek over de geneugten van het bak
ken, viel half Engeland over haar
heen. Hoe ze het in haar hoofd haal
de om na zoveel jaar emancipatie de
vrouw terug te dirigeren naar het
aanrecht! En toen The Times onthul
de dat ze voor sommige recepten
had betaald, iets waarvan Nigella
nooit een geheim heeft gemaakt,
kreeg ze een enorme veeg uit de pan.
De beroepseter ('How to eat' is haar
antwoord op Delia Smiths' 'How to
Cook') blijft met beide benen op de
grond. Ze moet wel, zegt ze, want
haar vrienden zijn horrible. „Ze ma
ken er een sport van me te imiteren
als ik op tv ben geweest."
Op de vraag of ze ook voor haar dur
ven kóken, schiet ze in de lach.
„Sommige vrienden kunnen heel
goed koken, anderen helemaal niet.
Dan bestellen we heel gezellig pizza
en eten we chocolaatjes. Mensen die
ik net heb leren kennen, die hebben
er moeite mee me thuis uit te nodi
gen. Het liefst eet ik ook niet bij hen.
Als zij onzeker zijn, ben ik het ook. Ik
voel me ongemakkelijk omdat ik ge
wend ben ldeine beetjes te eten. Dan
ben ik bang dat ze denken dat ik het
niet lekker vind."
Door het moordende schema dat ze
erop nahoudt (vandaag in Neder
land, volgende week Amerika) vraag
je je af of ze überhaupt tijd heeft om
te koken. Vooral als je weet dat het
opnemen van één kookprogramma
een hele week in beslag neemt. Met
haar hand door haar ravenzwarte
haar: „Als we de serie filmen, zoals
deze zomer, kook ik niet of nauwe
lijks. Dan ben ik 's avonds uitgeput.
Ik schaam me om het te zeggen,
maar mijn kinderen roepen dan op
school: 'Mijn moeder? Die kookt
nooit!' Dat klopt: als ik film, eet al
leen de filmcrew."
Desondanks weet Nigella haar leven
aardig in balans te houden. Het
drukke leven dat ze er op nahield
toen haar man nog leefde, heeft ze
afgezworen. Ruim een jaar geleden
bezweek de 47-jarige journalist aan
de gevolgen van kanker, net als eer
der haar moeder en haar zus. „Ik
heb een keuze gemaakt in mijn le
ven: ik heb kinderen. Daarom wil ik
nooit langer dan tot vijf uur wer
ken."
Of eten net zo belangrijk voor haar is
als tijdens haar donkere periode? Ni
gella, die de term troosteten bedacht
en het roeren in een pan lange tijd
beschouwde als iets therapeutisch:
„Eten is nu een feest en dat gevoel
heb ik heel lang niet gehad. Maar
hoeveel waarde ik er ook aan hecht,
ik kook heus niet elke dag. Ik laat re
gelmatig Chinees bezorgen, alleen
móet ik op een gegeven moment iets
maken. Al is het maar iets eenvou
digs als mozzarella met tomaat."
Ze schiet ook wel eens door, geeft ze
toe. Als ze naar haar broer op het
platteland gaat bijvoorbeeld. In Lon
den mag alles uit de hele wereld te
koop zijn, 'daarbuiten' is het vaak
behelpen. „Dan ben ik net een zi
geunerin die gaat kamperen. Mijn
halve keuken sleep ik mee, maar ook
groente, terwijl ik nota bene de
countryside bezoek!"
„Mijn broer is a greedy pig", zegt Ni
gella om aan te geven dat lekker en
vooral gulzig eten een familiekwestie
is. Zelf wordt ze neerslachtig als ze
niet ergens haar tanden in kan zet
ten: „Ik ben een beest als het om
eten gaat!"
Juist die dierlijke benadering slaat
aan bij het grote publiek, want Ni
gella geniet zichtbaar als ze een ro
mige risotto of zalvende aardappel
puree bereidt. Een ander deel van
haar aantrekkingskracht is dat koken
zonder stress haar belangrijkste han
delsmerk is. Diepvrieserwtjes, bouil
lonblokjes: in Nigella's keuken mag
het allemaal worden gebruikt.
Zoals Nigella vroeger bij haar moe
der in de keuken stond, zo helpen
haar kinderen Cosima en Bruno mee
in de keuken. „Het maakt niet uit
wat ze doen, zolang ze maar mee
mogen doen."
Wat ze het lekkerste gerecht van hun
moeder vinden? Nigella tuit haar lip
pen: „Ze houden van lasagna, al
moet ik bekennen dat hun nanny
dat regelmatig maakt, en van erw
tensoep. Op groente zijn ze, zoals al
le kinderen, niet zo dol. Al houden
ze wel van de minestronesoep met
pesto in mijn nieuwe boek 'Summer
Forever'. Mijn zoon zei: Het ziet er
smerig uit, maar het is wel lekker."
Bruno vindt koken trouwens erg
leuk. Hij is alleen stil als hij eet, net
als ik. En dat hoeven echt geen
hoogstandjes te zijn. Laatst aten we
in een restaurant en toen kregen we
spaghetti die vreselijk was sufge-
kookt. Hij vond het het beste dat hij
ooit had gegeten! Op zo'n moment
besef je dat je je als moeder niet al
tijd hoeft uit te sloven..."
'Nigella Bijt' en 'Hoe te eten - het ple
zier van koken en good food prijs
respectievelijk 19,50 en 29,50 euro,
zijn uitgegeven door Uitgeverij Con
tact in Amsterdam.
