REGIO
'Ik héb wat leuzen gekalkt en bosjes gesnoeit
:c
Werkende jongeren worden uit Leidse centrum gejaagd
Trainer moet speler straffen
als scheidsrechter dat nalaat
Campagne teu
niet ingrijpen^
zinloos gewej
NAVRAAG
Volgens de gewijzigde Tabakswet, die donderdag is ingegaan, mag
voor rookwaren geen reclame meer worden gemaakt. Billboards, as
bakjes, parasols, aanstekers met een sigarettenmerk - het mag alle
maal niet meer. Alleen voor tabaksspeciaalzaken geldt een uitzonde
ring, maar ook hun reclame-uitingen zijn aan strenge regels gebon
den. De waarschuwing dat roken dodelijk is moet er bijvoorbeeld
prominent bij worden vermeld. Navraag bij SIMON KISOEN, sinds
kort eigenaar van sigarenmagazijn Het Valutahuis in Katwijk.
Vindt u het vervelend om pakjes sigaretten te moeten verkopen
met teksten als 'Roken kan het sperma beschadigen en vermin
dert de vruchtbaarheid', en dan ook nog met zo'n rouwrand er
om?
Ach, het doet de mensen weinig meer, denk ik. En die teksten
hebben ook zo zijn voordelen. Wij verkopen nu veel omhulseltjes
voor de sigarettenpakjes, zodat de waarschuwingen onleesbaar
worden. Verder vindt de jeugd het vaak prachtig en juist een sport
om al die verschillende teksten te verzamelen. Het lijkt er dus op
dat deze maatregel juist een averechts effect heeft."
Rookt u zelf?
„Nee. En nooit gedaan ook. Ik heb puur uit commerciële overwe
gingen de zaak van de vorige eigenaar overgenomen."
tekst: Paul de Vlieger
foto: Maarten van Ro
UIT DE ARCHIEVEN
Anno 1977, woensdag 9 november
ALPHEN AAN DEN RIJN - Volgende week zullen de eerste bewoners
het gloednieuwe Alphense verpleeghuis 'Oudshoorn' (bij het Rijn-
oord-ziekenhüis) betrekken. Nu al zijn er méér aanvragen (150) voor
een plaatsje dan er bedden (voorlopig een 136-tal) zijn.
Geneesheer-directeur dr. J.J. Mulder is er dan ook van overtuigd dat
het verpleeghuis spoedig voor 95 procent bezet kan zijn. Het grote
aantal aanvragen dat nu al binnen is, het feit dat het aantal bejaar
den in deze omgeving groeit plus het in deze regio nog altijd te gerin
ge aantal bedden voor gedragsgestoorden doen dr. Mulder de ver
wachting uitspreken dat het Alphense verpleeghuis binnen vijf jaar
óók de vierde bouwlaag zal mogen klaar maken voor gebruik. Dan ko
men er nog eens 69 bedden bij.
Het verpleeghuis is volledig afgestemd op rolstoelgebruikers, logisch,
want veel van de toekomstige bewoners zullen zich daarmee verplaat
sen. Waarmee dan gelijk een kenmerkend verschil met een zieken
huis is aangeduid, want in het verpleeeghuis zullen de mensen zo
veel als mogelijk is, óp zijn. De bewoners kunnen zich bezig houden
in de huiskamers, maar ook gaan en staan in het gebouw. Bijvoor
beeld naar de recreatiezaal, die min of meer een café-functie zal krij
gen, of naar de kapper of het winkeltje.
Anno 1977, woensdag 9 november
LEIDEN - De reusachtige lederschildpad die afgelopen zondag op
Ameland is aangespoeld, is gisteren het Rijksmuseum voor Natuurlij
ke Historie binnengedragen. Het beest, dat zondagochtend nog leef
de, is van de punt van de snuit tot aan de punt van de staart 1,75 me
ter lang en weegt 247 kilo. Foto: archief Leidsch Dagblad
Foto's in dez*? rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op
gironummer 57055 t.n.v. Dagbladuitgeverij Damlate b.v. Postbus 507, 2003 PA
Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d. (datum van plaatsing)
of door contante betaling aan de balie van net leidsch Dagblad, Rooscveltstraat 82
te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
COLOFON
Leidsch Dagblad
Directie: B.M. Essenberg, C P. Arnold
W.MJ. Bouterse (adjunct)
Email: directie@damiate.hdc.nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor. Kees van
der Malen, léon Klein Schiphorst (adjunct)
E-mail: redactie.ld@damlate.hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82. Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres: Postbus 54.2300 AB Leiden
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 323 508
Familieberichten fax 023-5 '5° 567
ADVERTENTIES
071-5 356 300
Sprinters (rubrieksadv.): 072-519 6868
ABONNEESERVICE
071-5128 030
E-mall: abonneeservice@hdc.nl
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €19,60 (alleen aut. ine.)
p/kw €55,00 p/j €210,60
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 071-5128 030
ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV
c.q. de betreffende auteur.
O HDC Uitgeverij Zuid BV, 2002
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen
HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de
verwerking van gegevens van abonnees van
dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens
worden gebruikt om gerichte informatie over
voordeelaanbiedingen te geven, zowel door
onszelf als door derden. Heeft u hier bezwaar
tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten
aan HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 503,2003 PA Haarlem.
ZATERDAG 9 NOVEMBER
ISI
tt<
=2RW<
ze]
jee:
jrw(
ösic
ind
ncif
De Verschrikkelijke Sneeuwvrouw kwam in actie bij elke aanranding of verkrachting
Een geheimzinnige actiegroep
vocht zo'n twintig jaar geleden
in Leiden tegen seksueel ge
weld op straat. Plekken waar
vrouwen waren lastiggevallen,
aangerand of verkracht wer
den volgeklad met leuzen als
'Wij willen de straat terug'.
Verftekeningen van klauwen
met daaronder de leus 'Wij
slaan terug' werden intensief
verspreid. Mannen die het de
andere sekse moeilijk maakten,
werden subiet 'bij de ballen ge
grepen'. Malou Hamaker
maakte samen met negen an
dere vrouwen deel uit van 'De
Verschrikkelijke Sneeuw
vrouw', zoals de pressiegroep
zich het eerste jaar noemde.
„Toen we eenmaal keurig sa
menwerkten met politie en tal
van andere instellingen, vond
ik het een stuk minder leuk
worden."
Tegenwoordig is het nauwe
lijks een item: het gevaar van
seksueel geweld op straat.
„Dat hebben we te danken
aan de preventie", zegt Malou
Hamaker (41). „De openbare
verlichting, het groenbeheer:
alles staat in het teken van
veiligheid." In de tijd dat de
preventiemaatregelen nog in
de kinderschoenen stonden,
en seksuele intimidatie nog
keurig ongewenste intimi
teit werd ge
noemd en nau
welijks be
spreekbaar was,
hebben actie
groepen zich op
uiteenlopende
manieren ingezet
voor de veiligheid
op straat. En voor de
opvang van slachtof
fers van seksueel ge
weld. Hamaker kan
daarover meepra
ten.
'Vrouwen, be
dankt' staat nog
steeds op het ge
asfalteerde fietspad
van de Leidse IJssel-
meerlaan te lezen.
Hoe die woorden
daar zeventien jaar
geleden terecht zijn ge
komen, is een goed geconser
veerd geheim gebleven. Ook
voor de Leidse Hamaker. Dat
de witte verf het wegdek is
blijven sieren, noemt ze 'op
merkelijk en amusant'. „Ik
moet altijd glimlachen als ik
daar rijd. Wat voor verf heb
ben ze in hemelsnaam ge
bruikt?"
'Heggenschaar' doopten de
vrouwen de bliksemactie die
zij in september 1985 op touw
zetten. „We hadden gehoord
dat vrouwen zich onveilig
voelden als ze over de IJssel-
meerlaan moesten fietsten.
We hadden wat contacten
met buurthuis 't Spoortje en
daardoor konden we extra
vrijwilligers ronselen. Midden
in de nacht gingen we met el
kaar het groen kortwieken.
Om elf uur 's avonds verza
melden we onder de brug bij
de Merenwijk. Zelfs
twee oudere
da
mes die stiekem van manlief
waren weggeslopen, stonden
startklaar. Zo begonnen we
aan de grote kaalslag. Helaas
werden we door de politie ge
pakt. Precies die twee keurige
huisvrouwen moesten mee
naar het bureau. Maar in het
groen kon geen enkele 'ver
krachter' zich meer verstop
pen, dat hadden we toch
maar mooi bereikt. En een
week later stond dat 'Vrou
wen, bedankt' op het wegdek.
Nog steeds wordt het groen
aan de IJsselmeerlaan kort
gehouden."
Heggenschaar is één
van de vele acties
waarbij Hamaker
betrokken is ge
weest. „Het is al
lemaal begon
nen in
café De
Spons aan de Korte Mare. Te
genwoordig heet dat Respons
en kun je van die vroegere
linkse kroeg niets meer terug
vinden. Ik ga nu meer dan
twintig jaar terug in de tijd.
We maakten ons kwaad over
een serie verkrachtingen in de
Haarlemmerstraat. We von
den dat de politie en de ge
meente het behoorlijk lieten
afweten en besloten het heft
in eigen handen te nemen. De
Verschrikkelijke Sneeuw
vrouw werd geboren."
„Ik was in die tijd een ruige
straatmeid. Dat actievoeren
voor een goed doel was op
mijn lijf geschreven. Ik héb
wat leuzen gekalkt en bosjes
gesnoeid. Bij elke aanranding
of verkrachting kwamen we in
actie. We hebben zelfs in het
holst van de nacht op ver
schillende plekken gepost. Bij
het Leidse Hout bijvoorbeeld,
waar een verkrachter telkens
zijn slag wist te
slaan."
Toen
Ha
maker ontdekte dat haar
buurjongen 'de verkrachter
van het Leidse Hout' bleek te
zijn, kwam ze in groot conflict
met zichzelf. „Ik had altijd de
grootste bek van iedereen,
stond vooraan op de barrica
des. En dan blijkt iemand die
je zo goed kent een vijand te
zijn. Het allerergste was wel
dat ik het allemaal nog kon
begrijpen ook. Die jongen
heeft een helse jeugd gehad.
Hij werd zo ontzettend verne
derd en geslagen door zijn
ouders. Hij wilde zelf macht
uitoefenen. Mijn allereerste
gedachte was: ze hadden zijn
ouders moeten pakken."
„Na een jaar heb ik dit verhaal
pas kunnen vertellen aan het
slachtoffer. Ze bezwoer me
dat het haar hielp. Nu ik hier
aan terugdenk, komen weer
tal van tegenstrijdige gevoe
lens bij me naar boven. Wan
neer ik in de krant lees dat ie
mand strafvermindering krijgt
vanwege een erbarmelijke
jeugd, ben ik daar kwaad
over en oordeel ik hard.
In de trant van: die
vent is toch volwassen,
hij is er toch zelfbij als
hij iets doet. Zo heb ik
altijd gedacht. Daar
om heb ik me toen zo
verschrikkelijk dub
bel gevoeld. Ik durf
de daarover met nie
mand te praten en
heb mijn gevoel
herhaaldelijk
over
schreeuwd."
De Verschrik
kelijke
Sneeuw
vrouw
heeft
een
jaar
Tl
.ei
bestaan en groeide uit f00
anonieme actiegroep ")n0
wen Tegen Seksueel G®^e
Dankzij een postbusnifP"
konden vrouwen de oista
tie aanschrijven.Als v wAe
berichten kregen dat e r£"
op de werkvloer vrouwfg-
collega's intimideerde,i
ven we onmiddellijk hf=
drijf aan."
„Ook hebben een aantl
ren gedemonstreerd.
ben we bij het toenmaVJ
fé Eigenzorg aan de Sta
straat met spandoeken)
staan omdat de eigenaanr
meisjes lastigviel die bc
zijn café een kamer vajDOi
huurde. De man ontkende
zijn gedrag, maar wij violet
welbeter." iwi
Op een gegeven moma m
cludeerden Hamaker eK4-]
anderen dat de tijd rijpie
om de anonieme en Ul|eg
acties om te zetten nas a
projecten. De straatveqd.
van het eerste uur begat
serieuze initiatieven teing
plooien. De vrouwenkljmt
van het LUMC, psychiïhti
instellingen en tal van Wij
organisaties werden aaf pl
schreven. Dat resulteemol
een officieel samenweiDor
verband tegen seksueejog
weid, waaraan uiteindéike
zo'n twintig verschilleiyor
stellingen deelnamen, of
„We kregen het voor eli d
dat vrouwen die aangife
men doen bij de politieis
een vrouwelijke agent oall
geholpen. Tegenwoonjnt
wacht je niet anders miud
Ook voor een betere ojjee
en begeleiding van de f 1
offers hebben we gestrian
Nu hoef je daar niet mpeti
voor te vechten, al mo«sti
wel blijven zorgen dat itte:
sen de weg naar hulp v„U<
vinden." lid
In april 1986 werd de Iprc
vrouwentelefoon opgé ni<
een van de allerlaatsldo
jecten die de actiegen,
heeft opgezet. Valxe
tien vrouwen dTus
af het eerste ibie
de strijd tept
seksueel ®te
hebben ran
daan, zijnrp
gen, ondas. I
Hamaker,het
hulpverleimi
gaan werljree
vva;
Nancy Uba
pds
itte
Malou Hamaker: „We kregen het voor elkaar dat vrouwen die aangifte kwamen doen bij de politie
wachtje niet anders meer." Foto: Hielco Kuipers
SCHRIJVENDE LEZERS
door een vrouwelijke agent werden geholpen. Tegenwoordig
4
Op het artikel 'Buitenlandse studen
ten blijven dominant in het oude Eli
sabeth' - in de krant van 30 oktober -
wil ik reageren.
Ik ben 26 jaar en heb mijn hele leven
in het centrum van Leiden gewoond.
Tot afgelopen april, toen ben ik gaan
samenwonen, in Zuid-West. Liever
ga ik terug, maar het centrum is
duur. En de overige mooie plekjes
(Rapenburg en omstreken bijvoor
beeld) worden bewoond door stu
denten, dus daar kom je ook niet.
Wanneer wordt er weer eens reke
ning gehouden met werkende jonge
ren van 18 tot 27 jaar? En dan heb ik
het niet over de student die afstu
deert en besluit in Leiden te blijven
wonen, maar over juist diegenen die
hun hele leven in Leiden wonen. Die
komen het centrum niet in of worclen
juist alleen maar het centrum uitge
jaagd. Terwijl wonen in de binnen
stad voor deze doelgroep juist aan
trekkelijk is, in tegenstelling tot bij
voorbeeld jonge gezinnen.
Erg jammer dat ook deze keer weer
de studenten voorrang krijgen om
mooi in het centrum te wonen en de
panden uit te leven, zoals de SSL heel
goed weet. Want in een studentenflat
(Zuid-West, Rijn- en Schiekade), nee,
daar wil je niet wonen. Daar word je
tijdens de El Cid-week al voor ge
waarschuwd door de mentors. Ter
wijl die flats juist zijn gebouwd om
studenten te huisvesten.
Marlijn Groen,
Leiden.
Graag wil ik reageren op de ru
briek 'In de herhaling' van de
hand van FC Lisse-trainer Ruud
Bröring, in het Leidsch Dagblad
van 4 november.
Al jaren ken ik Ruud als enthousi
aste trainer die het moeilijk vindt
om zijn mond te houden langs de
lijn bij scheidsrechterlijke dwalin
gen. Het is een stukje beleving
van hem, dat hij probeert over te
brengen op zijn spelers. Daar is
niets mis mee.
Na afloop van de wedstrijd is
Ruud altijd 'in' om in discussie te
gaan met het arbitrale trio. Hij
kan goed relativeren en daarom
kon ik altijd goed overweg met
Ruud als trainer en ging nooit de
discussie uit de weg.
Maandag schreef hij in 'In de her
haling' over normen en waarden,
waarbij hij in eerste instantie de
vele rode ene gele kaarten aan
haalt bij de wedstrijd Marken te
gen Kozakken Boys. Hij haalde
ook de gebeurtenissen in Venlo
aan, met daarbij de opmerking
dat geweld op het voetbalveld van
een andere aard, maar het princi
pe hetzelfde is. Volledig mee eens.
Maar Ruud, ik heb de afgelopen
jaren toch dingen meegemaakt
die in strijd zijn met jouw verhaal.
Als een speler van jouw team een
'doodschop' uitdeelt of richting
tegenstander spuwt en de arbiter
bestraft hem met bijvoorbeeld
een gele kaart in plaats van een
rode (of hij ziet het niet), wat doe
je dan? Een trainer die normen en
waarden hoog in het vaandel
heeft staan, wisselt deze speler en
straft hem voor zijn gedrag. Eer
lijk gezegd zie ik jou - zeker als de
wissels zijn verbruikt - dat niet
doen, of vergis ik me?
Bij de top (in dit geval bestuur of
trainer) dient in bovengenoemd
geval actie ondernomen te wor
den; wat voor belangen er ook
zijn. Alleen dan heeft de term
'normen en waarden' een bepaal
de waarde. De waarde die wij al
len voor oog hebben.
Rob de Graaf,
Sassenheim.
'Ruud Bröring is een enthousiaste trainer die het moeilijk vindt om zijn mond te hou
den langs de lijn bij scheidsrechterlijke dwalingen'. Foto: Kees van Hoogdalem
'Man mishandeld in Venlo', W v
eerste woorden die ik hoorde'ntl
Journaal en mijn eerste gedacj n
was: weer het zoveelste slachtfen
van zinloos geweld? Juist dit \jt0"
grijpt me naar de keel als een,do
king van ongeloof. Wat deze t^0
personen hebben gedaan bij lY'1
jongeman is niet te bevatten il"e:
goed te praten. Ik hoop dat d«?r§
als afschrikwekkend voorbeeld
zwaar worden gestraft.
Wat mij zorgen baarde, was h)t0r
dat er zoveel omstanders bij \'ud
die niet ingrepen. Natuurlijk i?en
vanachter mijn pc'tje makkelfj1;
ten, maar toch. Toen ik de bof")
ker op het nieuws hoorde zeg£e
hij alles had gezien, draaide nr
maag om. Ik in zijn positie zoFr
meer met mijn geweten oven'1-
kunnen. Hoe kun je op tv zegl vj
je er helemaal van ondersteb?10'
bent, terwijl jij en jouw collegiee
'makkelijk' hadden kunnen iïf w
of in ieder geval iets hadden kf°i
doen? 'na
Er zal nu wel weer een campa®*1
men tegen zinloos geweld. Nf*e
lijk. Maar komt er dan ook dift=
campagne tegen mensen die I
doen bij dit soort situaties? Er^»
meer te doen dan enkel de rarl
rist uit te hangen en 's avonds&oi
avondeten te zeggen: 'wat ik ups
gezien!' Nee, het wordt tijd oiierh
avonds bij het avondeten te ker
zeggen: 'wat ik nu heb voorkce E
Dan dwing je respect af en w<$ev
een voorbeeld voor de totale Ig i
schappij. lek
er
Gertjan fcid
Vall u
te.
Overdriji'en ze niet een beetje, daar in Den Haag?
„Dat kun je wel zeggen, ja. Het is toch in- en intriest dat je geen re
clame mag maken voor je eigen product. Het is ook bijna niet te
doen om je aan al die regeltjes te houden. Zo moet
15 procent van onze etalage besteed worden aan
waarschuwingen als 'Roken is dodelijk' en dat
soort teksten. Van mij zou het wel een stukje
minder streng mogen."
Denkt u dat het helpt, zo'n verbod?
Gaan mensen volgens u minder roken als er
geen reclame meer voor wordt gemaakt?
„Ik vind het een beetje moeilijk om daarover
te oordelen. Ik heb deze zaak nog maar een
paar maanden geleden overgenomen. Daar een
uitspraak over doen is nattevingerwerk."
Volgens u is een tevreden roker
geen onrusstoker.
„Nou, ik zeg altijd: een verstandige
roker is geen onrusstoker. Je kunt ver
standig roken, ja. Iemand die 's a-
vonds een sigaartje of een pijpje op
steekt, daar is wat mij betreft niets on
verstandigs aan. Mits men een aantal
regels in acht neemt, bijvoorbeeld
dat niet over de longen wordt ge
rookt."
