VS: Laatste
kans Irak
in resolutie
BUITENLAND
De Grote Goed Nieuwsshow van China's communisten
Na overwinning moet president Bush het nu waarmaken
Regering raadpleegt 'De Rots'
Kernonderzeeër aan de grond
Hoge sterfte Afghaanse kraamvrouwen
Parijs en Moskou ontevreden
Militairen aangeklaagd
voor moord op Thoenes
ika vreest
eldingsacties
gton - De Verenigde
louden rekening met
ngsacties als volgende
de staat Virginia een
n wordt geëxecuteerd,
is ter dood veroordeeld
de moord op twee me-
;rs van de Amerikaanse
igendienst CIA in 1993.
isterie van buitenland-
in Washington waar
voor aanslagen op
lanse doelen buiten de
'akistaan zei de moor-
ebben gepleegd uit
legen de Amerikaanse
die volgens hem scha-
voor moslimlanden.
allen doden
ngeval Egypte
)oor een verkeersonge-
ypte zijn gisteren 29
om het leven gekomen,
eg tussen de hoofdstad
de stad Suez kwamen
en een vrachtauto met
botsing. Volgens de
jn twintig mensen ge-
e bus zat vol met arbei-
in een toeristenoord
ode Zee werkten. Zij
terug naar Caïro. De
te in volle vaart op de
igen, die net keerde.
nen door
gewezen
?ton - De VS wijzen
aanse diplomaten we-
pnage uit, zo is gisteren
geworden. Twee zijn
Buitenlandse Zaken in
{ton werkzaam op het
in de Amerikaanse
ld dat de Cubaanse be-
jehartigt. De andere
gewezen Cubanen wer-
e Cubaanse missie bij
ligde Naties in New
uitwijzingen komen
roordeling vorige
•an een werkneemster
militaire inlichtingen-
i Washington wegens
voor Cuba.
na dood
tiener
donderdag 7 NOVEMBER 2002
tijnse 1
uplosie was veroorzaakt
Ifer
door onze correspondent
Gert-Jan Broere
Peking - De inwoners van Pe
king zijn wel wat gewend als
het gaat om extravagantie, zo
als groen gespoten gras in de
winter. Maar wuivende palmen
op het Plein van de Hemelse
Vrede in de novemberkou, dat
is een novum. De palmen vor
men het decor voor het zestien
de congres van de Communisti
sche Partij, dat vanaf morgen
duidelijk maakt dat de partij al
le touwtjes nog in handen
heeft.
Als de 2.120 gedelegeerden mor
gen voor het eerst bijeenkomen
in de Grote Hal van het Volk,
draait het vooral om beeldvor
ming. Er moet een beeld ont
staan van een partij die alleen
het welzijn van zijn volk voor
ogen heeft. Daarin is geen ruim
te voor 'vervelende uitwassen'
als corruptie, werkloosheid en
een groeiende kloof tussen arm
en rijk. Het is tijd voor de 'Grote
Goed Nieuwsshow', met alle
verworvenheden van de 81 jaar
oude partij op een rijtje.
Het begin van hoofdstuk zestien
van de partijgeschiedenis staat
in het teken van een machts
overdracht en een interne evo
lutie. Om met dat laatste te be
ginnen, het is zo goed als zeker
dat de ideologische nalaten
schap van president Jiang Ze-
min op gelijke hoogte geplaatst
zal worden met het gedachten-
goed van zijn voorgangers Mao
Zedong en Deng Xiaoping, en in
het partijstatuut wordt opgeno
men. Hoewel vrijwel niemand
goed kan uitleggen wat zijn the
orie van 'de drie vertegenwoor
digingen' exact inhoudt, de be
langrijkste consequentie is dat
de communistische partij nu
ook openstaat voor onderne
mers.
Hoewel het idee aanvankelijk op
verzet van met name de oude
garde in de partij stuitte, is het
eigenlijk niet meer dan aan
schuiven bij de realiteit van de
huidige Chinese maatschappij.
Niet de arbeiders en boeren zijn
de belangrijkste factor in de
economie, maar de voormalige
klassenvijanden, de rode kapita
listen. Door de ondernemers tot
het heilige der heiligen toe te la
ten, kan eventuele ontevreden
heid in deze groep bovendien
direct in de communistische
schoot worden gesmoord.
Het is de eerste fase in een voor
zichtige evolutie. De communis
tische partij wil zich omvormen
tot een socialistische partij, zon
der overigens het embleem
communistisch te verwijderen.
Het is ook geen voorbode van
democratie. De communisten
willen niet tomen aan hun eigen
alleenheerschappij. Ze houden
partijen als de Japanse LDP en
de Mexicaanse PRI als voor
beeld, partijen die binnen een
democratisch bestel ook een
claim of) de macht hebben of
hadden.
Die behoedzame ontwikkeling is
alleen niet wat de Chinezen te
horen krijgen. Wat vooral tij
dens het zestiende congres naar
buiten uitgedragen moet wor
den is de eenheid binnen de
partij. Daarom mochten de Chi
nese media in de aanloop ook
niet berichten over de komende
machtsoverdracht, het andere
centrale thema van het congres.
„De Chinese maatschappij is al
tijd enigszins instabiel zei de
Amerikaanse professor Kenneth
Lieberthal daarover. „Maar het
grootste gevaar dreigt wanneer
M - Een Israëlische le-
>r is van zijn post ont-
l een militair onder-
ir zijn rol in het dood-
_van een Palestijnse tie-
5-jarige Mohammed
d op 4 oktober dood-
n door Israëlische mi-
Den hij in de stad Naz-
>p de Westoever op het
an zijn woning stond,
ïr was verantwoorde
tiet incident, hij mag
geen bevel voeren.
i bankier in
jië bevrijd
leorgische troepen
Jisteren de ontvoerde
Kier Peter Shaw (59)
ihaw, directeur van
feU-geld opgezette
Idween meer dan vier
I geleden in de voor-
Ivjetrepubliek. Volgens
Iterie van veiligheids-
lrd Shaw tijdens een
joperatie in de Pankisi-
rijd. Een gijzelnemer,
%jeen, kwam om en
lene anderen raakten
Jig op school
karest
an s4t - Vier scholieren zijn
-D, SVewond geraakt, van
bij een explosie
school in
0(eense hoofdstad Boe-
Adrian Nastase,
pn op de school zit, zei
Gibraltar - Een Spaanse visser bereidt zijn netten
voor op de vangst, met op de achtergrond de Brit
se kroonkolonie Gibraltar, ofwel 'De Rots'. De be
volking van deze laatste Britse bezitting in het
Middellandse Zeegebied spreekt zich vandaag in
een referendum uit over de vraag of Spanje en
Groot-Brittannië de souvereniteit over het gebied
moeten gaan delen. De volksraadpleging vindt
plaats op initiatief van het bestuur van het gebied
en de uitslag staat al bij voorbaat vast. De mees
ten van de 20.000 kiezers zullen 'nee' zeggen. Het
referendum is vooral een uiting van protest aan
het adres van Londen en Madrid, die al maanden
over de toekomst van Gibraltar onderhandelen, en
de bevolking pas willen raadplegen als er een ak
koord is. Daartegen werd gisteren nog gedemon
streerd in de hoofdstraat van de mini-kolonie, zo
als door deze als de Britse koningin Elizabeth ver
klede inwoner. Zowel Londen als Madrid haalt zijn
neus op voor het referendum, dat volgens hen
geen enkele invloed zal hebben op de besprekin
gen. Maar volgens waarnemers kan de uitkomst
een negatief effect hebben op een eventueel plan
voor gedeelde souvereniteit. Gibraltar ligt in het
uiterste zuiden van het Iberisch schiereiland. De
rotspunt is 6,5 vierkante kilometer groot, en er
wonen bijna 30.000 mensen. Gedeelde souverei-
niteit zou volgens de inwoners kunnen leiden tot
een volledige zeggenschap van Spanje over het
gebied. Ook vrezen ze er economisch op achteruit
te gaan. Het gebied - dat overigens eerst door Ne
derlanders werd veroverd - valt sinds 1713 onder
Groot-Brittannië, en doet ondanks het Spaanse
weer erg Brits aan. Er lopen 'bobbies' op straat en
er staan rode telefooncellen.
Foto's: PA/David Cheskin en Reuters/Anton Meres
deo-i
PH [granaat of zelfge-
om die uit een auto
ooid. Nastase zei niet
1^ n dat zijn zoon het
W jas van de aanslag.
>r hindert
>p raketten
- De Amerikaanse
icherche FBI heeft
dat vier luchtaf-
ten van het type Stin-
l-Qaeda werden ver-
It zei de Amerikaanse
van justitie Ashcroft
Drie mannen probeer-
Sde verkoop van drugs
s te bekostigen. De
n, twee Pakistanen en
lia geboren Ameri-
den al eind september
tel in Hong Kong gear-
rales veilig
sntelen'
De Europese Com-
P landen met kerncen-
blichten miljarden eu-
■te zetten zodat bij
1 de nucleaire instal-
I veilige ontmanteling
pdeerd. Verantwoor-
nissaris De Palacio
neent dat vooral
len Duitsland de hand
Jet de financiële waar-
pet voorstel is onder-
1 serie voorstellen
nmissie om kem-
lieer te maken.
romp bleef intact, aldus het ministerie.
Na het incident ging de 4.750 ton zware
kernonderzeeër op eigen kracht terug
naar zijn basis in Schotland, waar hij
vandaag zou aankomen. De boot wordt
begeleid door een schip van de Britse
marine. Een woordvoerster van het mi
nisterie van defensie zei dat de toe
dracht van het incident nog onbekend
is. De HMS Trafalgar is betrokken ge
weest bij de Amerikaanse militaire ac
ties tegen Afghanistan. De boot is vooral
geschikt voor het uitschakelen van
schepen en andere onderzeeboten. De
bemanning telt 130 mensen.
londen/dpa-afp - Voor de westkust van
Schotland is gisteren een Britse kemon-
derzeeër aan de grond gelopen. Volgens
het Britse ministerie van defensie is er
geen gevaar voor mens en milieu. Het
schip is inmiddels losgekomen en vaart
nu terug naar zijn basis.
Het incident speelde zich 's ochtends af
in de buurt van het eiland Skye. De
HMS Trafalgar was bezig aan een mili
taire oefening. Twee leden van de be
manning liepen lichte verwondingen op
toen de onderzeeër de bodem raakte.
De kernreactor aan boord heeft geen
schade opgelopen. Ook de scheeps-
kabul/ap - In Afghanistan sterft elke twintig minuten een vrouw aan complicaties
tijdens de zwangerschap of de bevalling. Dat heeft het VN-kinderfonds Unicef gis
teren bekendgemaakt. Bijna nergens in de wereld sterven zoveel aanstaande moe
ders. In de provincie Badakshan is het sterftecijfer zelfs ongekend hoog. Een Af
ghaanse vrouw heeft een kans van 1 op de 15 om te overlijden aan complicaties tij
dens de zwangerschap. Voor vrouwen in industrielanden is deze kans 1 op de
4.000. De overgrote meerderheid van de sterfgevallen, namelijk 87 procent, had
voorkomen kunnen worden, zo staat in het rapport. Hierin wordt een geval aange
haald van een man in Badakshan. Toen zijn wouw op het punt stond om te beval
len moest hij vijf dagen door de sneeuw lopen om een gezondheidswerker te be
reiken. Die was echter bezig met een andere patiënt en kon niet meekomen. Toen
de man weer terugkwam in zijn eigen dorp bleken zijn vrouw en haar ongeboren
kind te zijn overleden.
onenigheid in de politieke top
naar buiten komt. Want dan
krijg je een situatie zoals die zich
in 1989 met de studentenprotes
ten voordeed."
China maakt zich dus op voor
de eerste vreedzame en ogen
schijnlijk ordelijk verlopen
troonsafstand van een partijse
cretaris. Als over iets meer dan
een week de gedelegeerden
worden uitgezwaaid, zal Jiang
Zemin zijn afgelost door Hu
Jintao. De grote vraag is alleen
in hoeverre Jiang er in geslaagd
zal zijn om zijn 'aanhangers' op
sleutelposities in de partij be
noemd te krijgen.
Dan kan ook begonnen worden
met het verwijderen van de pal
men op het Plein. Want ook in
De Chinese vice-president Hu
Jintao. Foto: AFP/Frederic Brown
China zijn wonderen maar van
korte duur en worden ze achter
haald door de kille werkelijkheid
van corruptie, werkloosheid en
armoede.
new york/afp-rtr - Een nieuw
Amerikaans ontwerp voor een re
solutie van de Veiligheidsraad
over de Iraakse ontwapening
spreekt van 'een laatste kans'
voor dat land. De tekst wordt
morgen voorgelegd aan de vijf
tien leden tellende Veiligheids
raad om over te stemmen, maar
Frankrijk en Rusland zijn nog niet
helemaal tevreden.
Volgens de door de Britten ge
steunde tekst geeft de raad Irak
'een laatste kans om aan zijn
verplichtingen ten aanzien van
ontwapening te voldoen'. Even
tuele pogingen om zich aan die
verplichtingen te onttrekken,
zullen voor nadere discussie aan
de Veiligheidsraad worden voor-
gelegd.
De presidenten van Frankrijk en
Rusland willen dat 'bepaalde te
genstrijdigheden' betreffende
het automatische gebruik van
geweld uit de nieuwe resolutie
worden verwijderd. De Franse
president Chirac kwam dat in
een telefoongesprek met zijn
Russische ambtgenoot Poetin
overeen. Wel zijn ze van mening
dat de nieuwe tekst 'al een hoop
verbeteringen' bevat dankzij de
uitstekende samenwerking tus
sen de verschillende leden van
de Veiligheidsraad.
Eerdere ontwerpteksten van de
Amerikanen stuitten steeds op
bezwaren van vooral Rusland.
Frankrijk en China, die ze te
dreigend vonden. Secretaris-ge
neraal Annan van de VN hoopt
dat de nieuwe resolutie una
niem door de Veiligheidsraad
wordt aangenomen. „Ik heb al
tijd gezegd dat het belangrijk Is
dat de raad met één stem
spreekt. Dan zijn we het meest
effectief."
De VS blijven er in de laatste
versie bij dat Irak zijn verplich
tingen 'niet is nagekomen en
nog steeds niet nakomt' en
dreigt met 'serieuze consequen
ties'. Die zouden voortvloeien
uit nieuw overleg van de Veilig
heidsraad. zodra duidelijk is dat
Irak een wanprestatie levert.
jakarta-dili/rtr - Twee Indone-
sische militairen zijn in Oost-Ti-
mor aangeklaagd wegens 21
moorden ten tijde van het refe
rendum over de onafhankelijk
heid, waaronder de moord op
de Nederlandse journalist San-
der Thoenes. Indonesië heeft
steeds geweigerd een rechtszaak
te beginnen.
De Verenigde Naties, die Oost-
Timor tot de onafhankelijkheid
in mei van dit jaar hebben be
stuurd en die de jonge demo
cratie nog steeds terzijde staan,
deelden mee dat de Oost-Timo-
rese justitie Indonesië om aan
houding van de twee zullen vra
gen.
De verdachten - van wie de VN
de namen niet noemde - verblij
ven vrijwel zeker in Indonesië.
Een woordvoerder van de Indo
nesische procureur-generaal
wilde vanochtend weinig kwijt
over de zaak. alleen dat Indone
sië vrijwel zeker niet zal mee
werken aan uitlevering van de
twee aan Oost-Timor.
Hij zei dat het eigen Indonesi
sche onderzoek naar de moord
op Thoenes was opgeschort we
gens gebrek aan mankracht.
Eerder zei de procureur-gene
raal dat er niet voldoende bewijs
tegen de twee was.
De aangeklaagden zijn de com
mandant van het Indonesische
bataljon 745 en een pelotons
commandant. Zij worden ver
dacht van zeventien gevallen
van schending van de mensen
rechten en van moord op 21
burgers in september 1999.
Sander Thoenes was correspon
dent in Indonesië voor het Brit
se dagblad Financial Times en
het Nederlandse weekblad Vrij
Nederland. Hij deed op Oost-Ti
mor verslag van het geweld dat
pro-Indonesische milities pleeg
den in reactie op de uitslag van
het referendum.
door onze correspondent
Ans Bouwmans
Washington - Hoewel hij dé onomsto
telijke winnaar van de tussentijdse
Congresverkiezingen is, gaat het te ver
om te denken dat George Bush de ko
mende twee jaar als een stoomwals
zijn eigen programma kan doorvoeren.
Om echt iets voor elkaar te krijgen in
de Senaat, zijn zestig van de honderd
stemmen nodig. En de Republikeinen
hebben er niet meer dan 51, als de
Democraten er in slagen hun zetels in
South Dakota (hertelling) en
Louisiana (herverkiezing) vast te hou
den.
Het is een wet van meden en perzen
dat er in de Senaat samengewerkt
moet worden door Republikeinen en
Democraten om wetten van de grond
te krijgen. Dat was moeilijk gezien de
kleine verschillen en dat zal moeilijk^
blijven, zo werd gisteren al geconst*
teerd. Uiteindelijk heeft president
Bush ook de steun van Democrati-
sche senatoren nodig, en het Witte
Huis sloeg gisteren dan ook onmid
dellijk een verzoenende toon aan.
Na de verkiezingen in 2000 hadden de
Republikeinen zowel de leiding in de
Senaat als in het Huis van Afgevaar
digden. Het grote succes in de vijf
maanden vóór James Jeffords in 2001
het Republikeinse feestje verstoorde
door als onafhankelijke verder te
gaan, was de gigantische belasting
verlaging die Bush door het Congres
wist te krijgen.
Wat vaak wordt vergeten, is dat dit al
leen maar lukte omdat zoveel Demo
craten in de Senaat (twaalf) daar vóór
stemden. Daar waren overigens ver-
schilletide Senatoren bij die nu mede
dankzij de inspanningen van Bush uit
Washington zijn verdreven, zoals Jean
Cam ah an (Missouri) en Max Cleland
(Georgia).
Het is niet onmogelijk dat de harde
campagne van Bush om 'vrienden' in
de Senaat uit hun zetels te wipp(?n
een averechts effect heeft, en onder
Democraten tot wrok leidt of in elk
trv.il t<>;de toe-
komst mee te werken aan het presi
dentiële prioriteitenlijstje.
Verder zijn er ook geen garanties dat
Republikeinen altijd stemmen vol
gens de uitgestippelde partijlijn. Niet
alleen zijn er eigenzinnige types bij -
iemand als John McCain trekt zijn ei
gen plan - het verschilt ook nogal of
iemands achterban uit mondaine
Maine komt of het boerse Wyoming.
Alle senatoren kunnen het wetge
vingsproces in principe oneindig op
houden met een 'filibuster' om toe
zeggingen van de president of de an
dere partij af te dwingen. Zestig is het
cruciale aantal stemmen om zo'n
blokkade weg te nemen.
Dat meerderheden in Senaat en Huis
geen garantie vormen voor een soe
pele voortgang van regeringsplannen,
daarover kan Bill Clinton meepraten.
Hij kreeg weinig voor elkaar in de eer
ste twee jaar van zijn presidentschap,
ondanks de Democratische meerder
heid in het Congres. Bush-noet eerst
maar eens bewijzen dat Hfct hem wel
lukt, zeggen Democraten nu.
'Leider Democraten
in Huis stapt op'
Het eerste slachtoffer van de desa
streuze verkiezingsuitslag voor de
Democraten lijkt te zijn gevallen.
Richard Gephardt stopt als leider
van de Democraten in het Huis
van Afgevaardigden. Volgens
bronnen in zijn partij zal hij dit
vandaag officieel bekendmaken,
zo meldt CNN, Dinsdag verloren
de Democraten de verkiezingen
van de Republikeinen, die hun
meerderheid in het Huis behiel
den. De 61 -jarige Gephardt deed
in 1988 vergeefs een gooi naar de
Democratische kandidatuur voor
het presidentschap, maar wist die
uiteindelijk niet te veroveren. Hij
zou ambities hebben om het over
twee jaar opnieuw te proberen.
geslagen machtsbal.ms ui de Senaat
wel degelijk van groot belang. In de
sident Bush, die als eerste president
sinds Franklin Roosevelt in 1934 winst
in beide huizen van het Congres heeft
behaald.
Bush kan nu met recht zeggen dat hij
het mandaat van de kiezers heeft ge
kregen, iets waaraan na de betwiste
verkiezingsuitslag van november 2000
nog lang werd getwijfeld. Dat geeft
zijn regering nieuw elan, en verwacht
mag worden dat de president ko
mend jaar nieuwe initiatieven zal pre
senteren.
Op korte termijn zal hij proberen het
nieuwe ministerie van binnenlandse
veiligheid door de Senaat te krijgen.
De Republikeinen zitten meteen al
met een man meer in de Senaat, om
dat Jean Camahan (Missouri) al ver
vangen wordt nog voordat het nieuw
gekozen Congres officieel in januari
van start gaat. Andere wensen, de be
groting, hervorming van medicijn
voorziening vcfi" ouderen en belas
tingverlaging.
In de lucedc plaats doet het er toe
epaaÉti f
wie de agenda bepaaflB het Congres.
De meerderheidsleider maakt uit wel
ke voorstellen gereed zijn voor plenai
re behandeling en in welke volgorde
ze besproken worden. Dan maakt het
nogal wat verschil of de Democraat
Tom Daschle of de Republikein Trent
Lott aan het roer staat. Ook levert de
partij met de meeste zetels de voorzit
ters van de commissies, wat Senato
ren gezaghebbende en invloedrijke
posities oplevert.
Tot slot is de Republikeinse meer
derheid van groot belang bij het be
noemen van rechters. Voor de goed
keuring van rechtersbenoemingen -
inclusief het Supreme Court - is niet
meer dan een gewone meerderheid
nodig. Dat betekent dat Bush nu ein
delijk in de positie is om zijn mensen
(christelijk en conservatief) de rech
terlijke macht in te loodsen. Dal is
vooral belangrijk voor toekomstige
va futures bij het hoogste geredjshof,
wiens uitspraken van grote invSed
zijn op belangwekkende kwesties als
doodstraf en abortus.
