KUNST CULTUUR
Inkomensvoorziening kunstenaars is te ingewikke]
Roberta Alexander publiekstrekker
Je maakt ietswat er eigenlijk niet y
'In een roes op de Nijl'
is geestige voorstelling
'Musici zoeken in LAKtheater de grenzen van hun genre'
Engels debuut Johnny De
Theaterstuk over moord Fo
Elizabeth II leent MauritsL
tekeningen Holbein de Jon n
iël
lo 1
dinsdag 5 NOVEMBER 20?^
door Rob Schoonen
amsterdam -
Sinéad O'Connor
naar Utrecht
utrecht - De Ierse zangeres Si
néad O'Connor treedt 30 janua
ri op in Vredenburg Utrecht
Het concert maakt deel uit van
een tournee die ze maakt ter
gelegenheid van haar nieuwe
album 'Sean-Nós Nua'. Op die
cd gaat ze terug naar het Ierse
erfgoed en vertolkt ze dertien
klassieke Ierse folksongs. De
voorverkoop voor het concert
begint zaterdag.
Crossing Border
naar Berlijn
den haag - Het muziek- en lite
ratuurfestival Crossing Border
slaat zijn vleugels uit naar Ber
lijn. Vanaf september 2003
vindt in de nieuwe Nederlandse
ambassade in de Duitse hoofd
stad een aantal maal een mini-
editie van het festival plaats. Op
de avonden zijn jonge Neder
landse popbands en schrijvers
te zien. De ambassade, een ont
werp van Rem Koolhaas, komt
midden in Berlijn te staan, aan
de rivier de Spree. De bouw liep
twee jaar vertraging op.
Zangers gezocht
Carmina Burana
leiden - De Stichting Leidse
Koorprojecten zoekt zangers en
zangeressen voor een uitvoe
ring van de Carmina Burana,
het bekende stuk van Carl Orff,
waarmee de Stichting haar vijf
tienjarig bestaan viert. De repe
tities beginnen op zaterdag 4
januari 2003 en vinden vervol
gens iedere twee weken plaats.
De uitvoering staat gepland
voor 20 en 21 juni 2003 in de
Hooglandse Kerk. De kosten
voor deelname bedragen 85 eu
ro voor volwassenen, 75 euro
voor jongeren. Aanmelden kan
telefonisch, nummer 071-
5760332, of per e-mail: wesseli-
us-deru@wxs.nl
Duitse prijs voor
Cees Nooteboom
hamburg - De Nederlandse
schrijver Cees Nooteboom
heeft voor zijn hele oeuvre de
Hansische Goetheprijs van de
Alfred Toepferstichting gekre
gen. Dit heeft het curatorium
van de prijs gisteren in Ham
burg meegedeeld. Aan de prijs
is een bedrag van 25.000 euro
verbonden.
- Beduidend minder kunstenaars
dan verwacht maken gebruik van de speciaal
voor hen ontworpen inkomensvoorziening
(WIK). De regeling is bovendien te ingewikkeld.
Een deel van de beeldend kunstenaars, musici of
acteurs die een beroep heeft gedaan op de rege
ling, bleek nadien wel in staat om een eigen
renderende beroepspraktijk op te bouwen.
Een en ander blijkt uit onderzoek uitgevoerd
in opdracht van de verantwoordelijke ministe
ries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en
Cultuur. De betrokken (demissionaire) staats
secretarissen M. Rutte en C. van Leeuwen
hebben de rapportages inmiddels aangeboden
aan de Tweede Kamer. Het is de bedoeling dat
de WIK in december door de commissie cul
tuur wordt besproken.
De regeling is op 1 januari 1999 in het leven
geroepen om kunstenaars in staat te stellen
een beroepspraktijk op te bouwen. Zij kunnen
vier jaar gebruik maken van de regeling. Kun
stenaars ontvangen inkomenssteun op zeven
tig procent van het bijstandsniveau en mogen
tot 125 procent van datzelfde niveau bijverdie
nen. Zij hoeven gedurende de WDC-periode
niet te solliciteren naar ander werk
Het aantal kunstenaars dat gebruik maakt van
de regeling blijft achter bij de verwachting. In
januari 2002 waren ruim 6.300 kunstenaars in
geschreven; de verwachting was dat dat er
8.200 zou zijn. Vooral twintigers (41 procent)
en dertigers (32 procent) maken er gebruik
van. Bijna de helft van de ingeschrevenen
komt rechtstreeks vanuit de Algemene Bij
standswet in de WIK.
Rutte en Van Leeuwen stellen dat de regeling
in relatief korte tijd een duidelijke plaats heeft
verworven en dat aanvullend beleid - onder
meer betaalde cursussen en projecten - tege
moet komen aan een duidelijke behoefte. Dat
de regeling zowel door de uitvoerders (ge
meenten) als door de gebruikers als 'ingewik
keld' wordt omschreven, moet zo snel moge
lijk veranderen, aldus de beide bewindslieden.
:i
Volgens de rapporten slaagt ongeveer jrd
van de kunstenaars die gebruik makenr
regeling er in om, binnen de gestelde |H<
van vier jaar, een renderende beroepsjl
op te bouwen.
De uitvoerende gemeenten zijn echjva
pessimistischer en geven echter aan (20
percentage op 25 moet worden gestejlir
zijn vooral beeldend kunstenaars die j
naar de WIK weten te vinden (46 procd!*
volgd door musici (zeventien procr
vormgevers/architecten (14 procent).
door Theo de With
leiden - Roberta Alexander
opent donderdagavond in het
LAKtheater het muziekfestival
Grenzenloos. De vermaarde so
praan zingt een liederencyclus
van de Leidse componist Burk-
hardt Söll. Hij bezorgt zijn woon
plaats daarmee een wereldpre
mière.
Grenzenloos omvat negen op
tredens die verdeeld zijn over
drie avonden. Het muziekfesti
val is ontstaan in 1997, het jaar
waarin Leiden de culturele
hoofdstad van Zuid-Holland
was. De kleine podia in de stad
sloegen de handen ineen om
gezamenlijk meer te kunnen
bieden dan 'de som der delen'.
Op het festival werden heel uit
eenlopende muziekstijlen bij el
kaar gebracht.
Het bleek een succes en na een
herhaling in 2000 is Grenzen
loos nu toe aan zijn derde editie.
„We merken dat we naamsbe
kendheid hebben opgebouwd",
vertelt pr-man Cyriel Gieles. „De
NPS maakt dit jaar opnamen
van het festival en wil in de toe
komst wellicht als co-producent
optreden. Dat biedt weer nieu
we perspectieven op het gebied
van financiën en artiesten."
Met Roberta Alexander hebben
de organisatoren nu ook niet de
minste in huis gehaald. „Ze is
absoluut een publiekstrekker",
zegt Burkhardt Söll. „Maar dat is
niet de enige reden dat we haar
hebben uitgenodigd. In mijn lie
derencyclus 'Style Wars II' vor
men melancholische en agres
sieve herinneringen de rode
draad. Dat kun je niet door een
jonge sopraan laten zingen.
Daar hoort een ervaren zangeres
bij."
Söll had eerder met de sopraan
gewerkt en wist haar opnieuw te
strikken. „Ze is er geknipt voor.
Roberta kan moeiteloos van
genre wisselen. Van een drama
tische operapartij kan zij zo
overschakelen op een lekkere
swing. Zij heeft veel klankkleu
ren in haar stem. Dat hebben
theater recensie
Margriet Prinssen
Voorstelling: In een roes op de Nijl,
Toneelschuur Productie. Regie: Aike
Dirkzwager. Gezien: 26/10 Toneelschuur,
Haarlem. Nog te zien: 22 en 23/11,
LAKtheater Leiden.
De waterpijp staat centraal in de
woonboot van Anies Zaki, waar
een aantal vrienden elke dag na
het werk bij elkaar komt om er
te mijmeren, te roken, herinne
ringen op te halen of in een roes
te verdwijnen. De een schrijft,
de ander speelt in een soapserie,
een derde is een gevreesd kunst
criticus en Anies Zaki, de woon
bootbewoner, is zojuist ontsla
gen als boekhouder. Gierend
van het lachen beschrijft hij hoe
stoned hij was: zijn baas leek
wel op een dikke pad.
Sabri Saad el Hamus weet wel
raad met zo'n scène; met pret
oogjes en heupwiegend op de
bedwelmende klanken van de
beroemde Egyptische zangeres
Oum Kalsoum, bejubelt hij zijn
nieuwe bestaan als vrij man. Het
lijkt eeuwig zo door te kunnen
gaan, maai' ze worden uit hun
roes verdreven door de confron
terende viaagstelling van een
journaliste: wat houdt hen ei
genlijk bezig? Aanvankelijk sla
gen de vrienden er met behulp
van veel hasjiesj en een goed ge
voel voor humor in haar veront
rustende vragen te negeren, tot
dat ze betrokken raken bij een
ongeluk en door hun schuld een
vrouw wordt doodgereden. Het
ongeluk werkt als katalysator:
oude wonden worden openge
reten, geheimen komen boven
tafel en niets is meer zoals het
was.
Roberta Alexander kan moeiteloos van een dramatische operapartij overschakelen op een lekkere swing.
Publiciteitsfoto
weinig zangeressen." Roberta
Alexander wordt begeleid door
pianist Christian Bremer.
Donderdag staan ook Jablkon
en Tenores di Bitti in het LAK
theater. De vier Tsjechen van Ja
blkon bespelen zowel regulier
instrumentarium als keukenge
rei en garagegereedschap. Teno
res di Bitti komen van het eiland
Sardinië en beheersen de alou
de kunst van 'a tenores' zingen.
Persoonlijk verheugt Cyriel Gie
les zich het meest op dat optre
den. „Dat wordt geweldig. Die
vier mannen zijn gewoon
klank."
Gieles vertegenwoordigt Burcht
Klassiek in de organisatie van
het festival. De andere deelne
mende podia zijn Hot House
(jazz), Horus (folk), de X (we
reldmuziek) en Made in Leiden
(componisten). Elk van hen ver
zorgt een deel van de program
mering van Grenzenloos. „Het
is de bedoeling dat het publiek
zich vermengt. Dat jazzliefheb
bers ook eens luisteren naar
klassiek of wereldmuziek. En dat
geldt ook voor de musici. Wij
vragen hen ook de grenzen van
hun eigen genre op te zoeken.
Een goede musicus kan dat en
sluit zich niet af voor andere
stijlen. Tenores di Biti is bijvoor
beeld een kruising van folk,
klassiek en wereldmuziek."
Op vrijdagavond klinkt in het
LAKtheater nieuwe muziek van
het Rosa Ensemble, cellomuziek
van Pieter Wispelwey en jazz
van het Martin Fondse Oktem-
ble. De slotavond wordt zater
dag geopend door jazzpianist
Keith Tippett en zangeres Julie
Driscoll. Daarna treedt het
kwintet Skolvan aan met muziek
uit Bretagne. De uitsmijter
wordt verzorgd door Lucas van
Merwijk's Drums United. De
slagwerkers worden onder
steund door scratches en sam
ples van een dj.
Het muziekfestival is dit jaar ge
groeid van twee naar drie dagen.
Cyriel Gieles: „De groei is er nog
niet uit. Op één avond kunnen
we maximaal 250 bezoekers
kwijt. De zaterdag is al enige tijd
uitverkocht. Voor de donderdag
zijn nog maar een paar kaarten
beschikbaar. Ik zou de volgende
keer best in een tweede zaal met
meer stoelen willen program
meren. Het is alleen jammer dat
je dan de initimiteit van alles op
één plek kwijt raakt."
Grenzenloos, donderdag 7,
vrijdag 8 en zaterdag 8 novem
ber, 20.00 uur, LAKtheater, Lei
den. Meer informatie: www-
.grenzenloosfestival.nl
Amsterdam - Acteur Johnny de
Mol maakt binnenkort zijn En
gelstalige debuut in de film 'The
Emperor's Wife'. De film gaat
over een keizer van een imagi
nair rijk van wie de vrouw vol
gens de wetten van het land
binnen één jaar een kind moet
baren. De Mol speelt de rol van
de rebellenleider die verliefd is
op het meisje dat als toekomstig
keizerin uitverkoren is. Het is de
eerste Engelstalige filmrol van
de 23-jarige acteur. Inihe
land speelde hij onder teld
'Oesters van Nam Kee'. ode
maakte zijn acteerdeburé
soapserie 'Goede tijden,et;
tijden'. 'The Emperor'itst
wordt geregisseerd door in
gische regisseur Julien iNi
Zijn eerste film 'Le bal re 1-
is vorig jaar bekroond nrV
Plateau Awards, de Bron
Oscars. (ïdl
:hi
'els
amsterdam/gpd - De Oosten
rijkse schrijver Robert Menasse
(48) werkt aan een theatervoor
stelling naar de aanleiding van
de moord op Pim Fortuyn. Het
stuk gaat in september volgend
jaar in Wenen in première.
Menasse schrijft het op verzoek
van het prestigieuze Burgtheater
in Wenen.
De aanslag op Fortuyn is de ba
sis van het stuk. „Een populisti
sche leider wordt gedood. Mijn
toneelstuk gaat over de vraag
hoe je zo'n moord zó kunt ple
gen dat je werkelijk bewijzen
kunt dat als je het niet had ge
daan, hij een dictatuur zou heb
ben gevestigd of anderszins de
democratie de nek om
gedraaid. Het probleen
als je een aanslag pleegt^
een ook het bewijs verni^
jouw gelijk vaststelt. Ho^at
de mens uitschakelen,
het bewijs, daar gaat
over. Ik denk dat ik de 01
peli
]chi
ich
.tem
weet."
Robert Menasse woont £stl
nen, maar hij heeft ook eyor
terre in Amsterdam,
week presenteerde hij d^ ya
ling van zijn deels in Ams^
gesitueerde, historische^]
'De verdrijving uit d„„
Menasse staat bekein0
scherp criticaster van c n g
tenrijkse samenleving.
de
bei
jdei
ma
jdit
den haag/anp - Koningin Eliza
beth n leent het Mauritshuis in
Den Haag volgend jaar zestien
tekeningen van Hans Holbein
de Jonge die normaal op Wind
sor Castle hangen. Holbein was
onder meer actief als hofschil
der van Elizabeths verre voor
ganger koning Hendrik VIIL
De tekeningen, veelal voorstu
dies voor portretten, maken deel
uit van de grote tentoonstelling
van werken van Holbein (1497-
1543), die het Mauritshuis vol
gend jaar organiseert. Het mu
seum is voor zover bekend het
enige in Nederland met Hol-
beins in eigen bezit: twee schil
derijen. Op de tentoonstelling
worden in totaal twintig teke
ningen, twintig schilderijen en
drie miniaturen getooncji^
voor het eerst dat er in
land op deze schaal aSup
aan de wereldvermaardn di
bein wordt besteed. fstrij
Er zijn verder bruiklenengele
der meer Berlijn, Florenctad
den, New York, Washinjeme
Wenen. De nadruk van qarvc
sitie komt te liggen op dfees
de vanaf 1532. In dat jaanodl
de de uit het Duitse Ai gee
stammende Holbein zicljieid
geland. Vier jaar later traide
dienst van Hendrik VIII. C Gr
in die hoedanigheid ookiedsi
om portretten te maken fijze
welijkskandidaten voor Ijerpl
zodat die zich vooraf eeijaar
een oordeel kon vormenl
De expositie gaat van 15
tus tot 16 november 2003
®)Ui
Jti
'In een roes op de Nijl' is geba
seerd op de gelijknamige roman
van de Egyptische schrijver en
Nobelprijswinnaar Nagieb Mah-
fouz en door Lisa de Rooy be
werkt tot toneeltekst en naar het
hier en nu overgebracht Zo
hoopt de soapspeler op een rol
als Bin Laden in een speelfilm
over de Twin Towers en komt
en passant het stiekeme Arabi
sche triomfgevoel over de aan
slag op Amerika boven tafel.
Aike Dirkzwager hanteert een
montage-achtige speelstijl,
waarbij het ongeluk dwars door
de scènes uit het verleden heen
is gesneden. De twee verhaallij
nen zijn mede door de uitge
sproken vormgeving (felle auto
lampen beschijnen het toneel,
zodra het gaat over het ongeluk)
uitstekend uit elkaar te houden
en werken zelfs verrijkend op el
kaar. De morele vragen waar
mee de hoofdpersonen worden
geconfronteerd, zijn van alle tij
den en zeker nu actueler dan
ooit. Moeten zij hun verant
woordelijkheid nemen en
schuld bekennen? Of kunnen ze
verder leven alsof er niets is ge
beurd? Was het niet gewoon de
wil van Allah dat die wouw om
kwam? Plotseling komen alle
waarden op scherp te staan.
Al worden in 'In een roes op de
Nijl' nogal wat zaken van belang
aangestipt, politiek, historisch
en religieus, het is zeker geen
zwaarwichtige voorstelling ge
worden. De speelstijl is licht en
geestig en er wordt uitstekend in
geacteerd. Carly Wijs is intrige
rend als de journaliste en de
twee jonge acteurs, Mohammed
Azaay en Steve Hooi, komen re
delijk uit de verf naast ervaren
collega's als Sabri Saad el
Hamus en Bert Geurkink.
door Herman Joustra
leiden - Buiten is het een vrij on
opvallend pand, een van de vele
in de Diefsteeg. Maar wie een
maal binnen staat in Studio Arce
se waant zich een beetje in Italië.
De vloer is deels van terrazzo,
deels hout. Op de muur is een
vergezicht geschilderd, geplukt
uit een Toscaans landschap. Op
een tafeltje liggen 'Palazzi di Ro-
ma', Art Book Mantegna en 'Re
naissance Ornament'; boeken vol
foto's van kapitale Romeinse hui
zen en adembenemende Italiaan
se kunst uit vervlogen tijden.
„Voorbeelden van hoe het moet",
zegt Anna Arcese (35), de naam-
geefster van het pand.
Studio Arcese maakt 'decoratie
ve kunst' en brengt 'werkelijk
heid in de kunst van de illlusie',
zegt de tekst op een folder. Wat
daarmee wordt bedoeld maakt
de rest van het interieur duide
lijk. Overal staan en hangen
stukken marmer. Geschilderd
marmer welteverstaan. En de
houten panelen aan de muur
zijn namaak-houten panelen.
Ook geschilderd.
„Het is niet wat ik vroeger wilde
maken. Ik schilderde al vanaf
heel jonge leeftijd. Ik studeerde
af aan de Kunstacademie in Ro
me en moest en zou schilder
worden. Nou, dat is dus niet ge
beurd. Het lukte niet erg om
daar een bestaan mee op te
bouwen. Bij toeval ben ik met
het decoreren in aanraking ge
komen. Via een vrouw uit Mi-
Anna Arcese en de decoratiekunst
V ">v-h
k
!;Xj
M
je eerst weggaan van h
het te kunnen waardefni
avondzon is er zo mooi.
het licht zo prachtig en
de kerken roze."
Kleur en licht, dat zijn
langrijke elementen in
deringen die ze maakt,
me het imitatiemarmer,
schillen in nuance van
steente, de aders die
heen lopen. „Eerst brei
basis aan, een laag oliev
De grondkleur. Daarna
er wat pigment op, watjsi
tevoren bind met bier, w
ger maak. Met een bo
kam maak ik dan fijne ij(
Tot slot vernis ik het g£1
weet het, het klinkt heel
maar dat is het niet.
kunt niet zo maar in
weg vegen. Je moet spe
licht, je moet als het war
aanbrengen. Hier in Leii
gen ze veel om marmeri
Met name lambriserin
trappen."
.afgf
Mar
steri
Lee
Alk
mm'
leni
Jdi I,
1 D sii
>a rii
Anna Arcese: „Ik hield er eerst helemaal niet van. Iets naschilderen, in plaats van zelfs iets verzinnen. Foto: Henk Bouwman
laan, voor wie ik als au pair
werkte. Om bij te verdienen.
Probeer dat eens, zei ze."
Zo gezegd, zo gedaan. Maar wel
met tegenzin. „Ik hield er eerst
helemaal niet van. Mijn ei kon ik
er niet in kwijt. Iets naschilde
ren, in plaats van zelfs iets ver
zinnen, dat was een hele over
gang. Maai' in de loop der tijd,
ook door de juiste leermeesters,
ben ik daar toch anders over
gaan denken. Ik heb oude Itali
aanse schildertechnieken ge
leerd, oude recepten om kleuren
te maken. Daardoor heb ik nu
meer techniek dan vroeger. Zo
veel techniek, dat ik mezelf goed
kan uitdrukken in de dingen die
ik maak. Ook al moet ik in op
dracht iets naschilderen."
Om zich te bekwamen volgde
Arcese na haar studie in Rome
verschillende cursussen, onder
meer in Sofia en het Hongaarse
Eger. En ze deed een opleiding
aan het 'Institute superieur de
peinture de Bruxelles, Van der
Kelen'. Nu zit ze alweer ruim
drie jaar in Leiden. „Dat is de
liefde. Mijn man kreeg hier een
baan. Mooie stad hoor, Leiden,
al is het geen Rome. Ik mis mijn
stad. Toen ik er nog woonde liep
ik steeds te klagen over van alles
en nog wat. Maar blijkbaar moet
Ze wijst op een aantal
aan de muur. Waarmee
delijk wil maken dat
kan dan 'marmeren'
maakt ook Venetiaans st
het zogenoemde 'stucci
tiano'. „Dat heb ik in
gedaan, in een oud p<
beheerst de techniek
'trompe de l'oeil', waarb|£
lusie van enorme die]
gewekt in een plat vl;
restaureert ook, plafonifo
ren en schilderingen. „Z(
weer authentiek lijkt. Je
ontbrekend stukje in.
oog lijkt het alsof het
heeft gezeten. Ja, het
beetje als marmerimit;
zichtsbedrog. Je maakt
er eigenlijk niet is."
#ru
IV
De n
:eftd
eirters
%en
Tiet
na 1
itrijd
ay(3
gue
jewi
tare
eling
londe
depleii
uign
teker
s var
zneiro
eenm
Brazi
iend:
Jgen2
r. De
'go.
iet gc
stapti
>e Sco
Vbond
binne
nds hi
afltitel k
kee
oorth
an Par
