LEIDE
CDA protesteert tegen zondagopenstelling AH
Nieuwe stalling: 'Beetje steil, maar wel mooi'
De Leidse Y ontlast de huig
4S eldwerker moet dak- en thuislozen gaan helpen
REGIO
Toezicht door Jongeren
hangt aan zijden draad
Kinderpostzegels in Zuid-Holland
goed voor bijna 1,5 miljoen euro
Doorbraak in ontwikkeling
elektronische schakelingen
Alle schaapjes op het droge
ER
maandag 4 NOVEMBER 2002
R1
rilligers
r..jn en zagen
ht platteland
al
ie Stiekem hopen
je toch
schat vindt
?ekie Leidenaars
djppen agenten
a - Een 53-jarige Leidenaar
,jt vrouw (52) zijn zater-
n >nd in de Waardstraat
nadat zij agenten
(1 geschopt. De politie
v^et tweetal in de Waard-
jan, omdat ze hun auto
,r_ end over de weg stuur-
de man niet weiger-
er te werken aan een
r_ ^st, wilde de politie hem
jiden. Daarop begon hij
n(j^ agenten te schoppen
n ïdigen. Vervolgens gaf
n vrouw één van de
0pn nog een schop.
ipese controle
sidse regio
- In het kader van een
chalige Europese ver-
)ntrole, heeft de politie
ignacht op 17 plaatsen in
het verkeer gecontro-
ïr werden in totaal 3714
Isten uitgevoerd. Dit re-
Ie in 43 aanhoudingen
tomobilisten die onder
tl waren. Van hen kregen
en bon, vijf bestuurders
de ten ter plekke hun rijbe-
te tileveren. Ook deelde de
nog een groot aantal be-
mmg uit voor overtredingen
nd van gladde banden
leugdelijke verlichting,
controle deden naast 93
fjn ook de Douane en de
lijke Marechaussee mee.
inentingen
brikdag
y - Precies 2222 kinderen
i zich zaterdag laten in-
lop de inhaaldag van de
[atiecampagne tegen de
igokokkenziekte. Het was
[ste kans om gratis een
fj krijgen. De GGD ging er
dat er nog ongeveer 4500
:en een pnk nodig had-
'at er nu nog kinderen
e niet zijn gevaccineerd,
jbnder meer door princi-
jiezwaren om te worden
li.
fdcommissaris
digt studenten
1 - Korpschef R. Straver
p politie Hollands Midden
vanmiddag op het bureau
Langegracht de eerste
i studenten beëdigd die
ustus zijn begonnen met
uwe-politieopleiding. Na
trste theoretische oplei-
an twaalf weken gaan de
nu twaalf weken 'wer-
eren' in Leiden, Leider-
roorschoten, Alkemade
»hen aan den Rijn. Samen
Cn praktijkcoaches hou-
toezicht op straat, rege-
verkeer of schrijven be-
ïgen uit.
door Wim Koevoet
leiden - Het CDA protesteert te
gen de zondagopenstelling van
Albert Heijn aan de Hooigracht.
De fractie heeft wethouder A.
Geertsema (WD/economische
zaken) dertien schriftelijke vra
gen gesteld. Die zijn medeonder-
tekend door F. van As van de
Christenunie.
Volgens CDA-woordvoerder J.
de Haan is de kans groot dat
'andere grote jongens' als V&D
en Hema het voorbeeld van Al-
bert Heijn zullen volgen. En dan
is het gedaan met het 'collectie
ve moment van rust, bezinning
en ontspanning', aldus De
Haan.
Volgens de CDA'er vormen de
afspraken die in Leiden zijn ge
maakt over zondagopenstelling
van winkels 'een wankel even
wicht'. „De veertien koopzonda
gen per jaar die voor de Leidse
binnenstad gelden, zijn al een
compromis waarbij rekening
wordt gehouden met de wensen
van de grotere bedrijven en de
kleine zelfstandige winkeliers.
Van de twee filialen van Super
De Boer aan de Lange Mare en
bij het station die elke zondag
geopend zijn, kun je nog zeggen
dat die centraal zijn gelegen.
Maar die vlieger gaat niet op
voor de Hooigracht. Dat stuk
van de binnenstad kan ook
moeilijk worden aangemerkt als
een toeristische trekpleister."
De Haan zegt dat hij geen 24-
uurs-economie in Leiden wil.
Hij wijst op de effecten als win
kelbedrijven met de omvang
van Albert Heijn op zondag
open zijn. „Al die jongens en
meisjes die dan achter de kassa
zitten, kunnen dan niet korfbal
len. En om in een 24-uurs-eco-
nomie het hoofd boven water te
houden, moeten dan kleine zelf
standigen, die bekaf zijn van de
zaterdag, ook op zondag open."
Het CDA en de Christenunie
willen van wethouder Geertse
ma weten of Albert Heijn een
aanvraag heeft ingediend en hoe
de gemeente daarop heeft ge
reageerd. Ook willen de fracties
weten hoe de zondagopenstel
ling van de grootgrutter zich
verhoudt tot onderlinge afspra
ken van de winkeliers. Kan Al-
bert Heijn dit wel zomaar doen
en wat is de juridische hardheid
van de Leidse regels, vragen de
raadsleden zich af.
T. van Duin, bedrijfsleider van
Albert Heijn aan de Hooigracht,
meldt dat Albert Heijn al sinds
april meedoet aan de koopzon
dagen op de laatste zondag van
de maand. Het verbaast hem
dat daérover niemand vragen
heeft gesteld en dat de CDA-
fractie en de Christenunie wél
in actie komen nil zijn Albert
Heijn voortaan elke zondag
open is. Zm
Van Duin weet niet beter dan
dat hij de vrijheidHtteft om" lot
zondagopenstelling over te
gaan. „Wij zijn er toe overge
gaan na overleg met het hoofd
kantoor. De behoefte eraan is
enorm. Wij bedienen hiermee
vooral studenten die ook op
zondag bij ons terecht willen
kunnen."
Leiden tweede gemeente in Nederland met hevelsysteem
door Esther Hartenberg
leiden - „Die helling nodigt uit
om lekker vanaf te scheuren",
zegt Leidenaar Ralph Donners,
terwijl hij naar de ingang aan
het Schuttersveld wijst. Hij buigt
zich voorover om zijn fiets op
slot te zetten. Vandaag is de
nieuwe fietsenstalling bij station
Leiden Centraal in gebruik ge
nomen. De reacties zijn overwe
gend positief, al heeft bijna ie
dereen een beetje moeite met
de steile trappen.
De eerste Leidenaars komen
vanaf het Stationsplein haast
rennend de stalling in. Veel fiet
sers hebben moeite hun rijwiel
met bagage veilig beneden te
krijgen. Een jonge vrouw is het
eerste slachtoffer van de steile
entree. Ze valt en wordt direct
door ambulancepersoneel en
politie opgevangen. „De achter
ingang aan het Stationsplein is
inderdaad wat steil", bevestigt
K. Rotteveel van de afdeling Ver
keer en Vervoer. „De mensen
kunnen beter de hoofdingang
aan het Schuttersveld gebrui
ken, maar het is niet de bedoe
ling om van de helling af te fiet
sen die daar is. Die is hoofdza
kelijk voor onderhoudswagens
bedoeld."
Felix Hogenbirk probeert on
wennig zijn fiets in de bovenste
rekken te krijgen. Met de rode
kunststof handgreep trekt hij
het rek naar zich toe. De ijzeren
fietsgoot zakt naar beneden en
behendig duwt hij zijn rijwiel
omhoog. Het achterwiel klemt
zich tussen twee haken vast. Na
een flinke duw staat de fiets op
het rek. Na Deventer is Leiden
de tweede gemeente in Neder
land met dit hevelsysteem. „Het
ziet er netjes uit", concludeert
Felix. „Beter dan het plein of de
betaalde stalling. Als m'n fiets er
vanmiddag nog staat, ben ik
Wim Koevoet
leiden - Toezicht door Jongeren,
een onderdeel van de sociale
werkvoorziening DZB Leiden,
ligt op zijn gat. Coördinator R.
de Wekker schrijft in een brand
brief dat als wethouder M. Rab-
bae (GroenLinks/sociale zaken)
niet ingrijpt, het project defini
tief stil komt te liggen. Daarmee
worden de kansen op de ar
beidsmarkt voor jongeren tus
sen de 16 en 22 jaar die een 'ze
ker risico' lopen richting crimi
naliteit af te glijden weer stuk
ken kleiner.
Voor Toezicht door Jongeren
hadden de zogenaamde WIW-
contracten (Wet Inschakeling
Werkzoekenden) reeds moeten
zijn afgesloten, maar volgens De
Wekker heeft de gemeente met
het oog op de rijksbezuinigin
gen deze contracten 'bevroren'.
Dat gaat ten koste van een 're
gelmatige in- en uitstroom'. „De
zomerperiode is het moment
dat een aantal jongeren uit
stroomt naar werk en weer naar
school worden geleid. Dit bete
kent dat de twee teams van Toe
zicht door Jongeren op dit mo
ment voldoende plek hebben
om jongeren te plaatsen. De er
varing leert dat de herfst en win
terperiode de tijd is voor een
nieuwe lichting. Jongeren vallen
uit van school en willen niet
meer op straat zwerven. Maar
alle procedures zijn stil komen
te liggen op het moment dat
met zes kandidaat-toezichthou
ders gesprekken werden ge
voerd."
De twee teams van Toezicht
door Jongeren tellen normaal
gesproken acht leden. Ze be
staan al vijf jaar en worden als
succesvol beschouwd. Niet één
ander onderdeel van DZB kent
zo'n grote uitstroom naar regu
lier werk of een opleiding, na
melijk zeventig procent
Behalve dat op dit moment niet
één vacature is vervuld, zijn ook
de twee begeleidende agenten
van het project afgehaald. Wet
houder Rabbae zei vanochtend
dat als het 'rijk ons niet weer
overvalt', Toezicht door Jonge
ren gewoon doorgang kan blij
ven vinden. De wethouder is be
reid nieuwe contracten af te
sluiten zodra de oude zijn verlo
pen. Op de vraag wanneer dat
het geval is, had hij het ant
woord niet paraat.
Rabbae grijpt de gelegenheid
aan kritiek te uiten op het de
missionaire kabinet, dat aan de
ene kant veiligheid hoog in het
vaandel zegt te dragen maar aan
de andere kant Melkert- en
WIW-banen afschaft „Dat lijkt
me nogal contraproductief."
Nog wat onwennig zetten de eerste Leidenaars vanochtend hun fietsen in de rekken van de nieuwe stalling bij Leiden Centraal. Vanaf 11 no
vember mogen er geen fietsen meer op en rond het Stationsplein worden neergezet. Foto: Henk Bouwman
echt tevreden."
De brede ruimte is helder ver
licht en het verse asfalt knispert
onder de schoenen. Druppels
regenwater vallen van het pla
fond naar beneden. „Om hier 's
nachts in te moeten, lijkt me wel
eng", geeft Karlijn van den Berg
toe. Fractievoorzitter L. de Lan
ge (WD) zet zijn fiets expres in
het bovenste rek. „Ik wil het zelf
natuurlijk proberen. Het gaat
vrij makkelijk", vindt hij. „We
moeten in de raad nog even dis
cussiëren over de ingang aan
het Schuttersveld. Iedereen
komt nu vanaf het Stations
plein."
Rotteveel bekijkt de verrichtin
gen van de fietsers met gepaste
trots. „Met deze stalling loopt
Leiden ontzettend voor op an
dere gemeenten. Zwaar omhoog
tillen is verleden tijd." Ook is de
afstand tussen de fietsen van
dertig naar veertig centimeter
gebracht. „Sturen en handrem
men kunnen hierdoor niet meer
in de knoop raken", aldus Rot
teveel. „Bovendien passen fiet
sen met een mandje of kinder
zitje ook naast elkaar." In totaal
kunnen er 2050 fietsen in de
nieuwe stalling staan.
Wethouder R. Hillebrand deelde
vanochtend fietssloten en pon
cho's uit aan de eerste gebrui
kers. Vanaf 11 november wor
den alle fietsen die toch op het
Stationsplein of omgeving staan,
verwijderd. Donderdag 28 no
vember om 17.00 uur opent Hil
lebrand de stalling en taxistand
plaats officieel.
leiden - Natuurkundigen van de
Universiteit Leiden hebben sa
men met IBM Research in de VS
aangetoond dat het mogelijk is
elektrisch contact te maken met
een enkel waterstofmolecuul.
Het kleinste en eenvoudigste
molecuul, gekoppeld aan twee
platina draadjes, blijkt een bijna
perfecte geleider te zijn.
De vinding is een doorbraak in
de ontwikkeling van de elektro
nische schakelingen met organi
sche moleculen, die onder meer
computers veel krachtiger en
sneller moet maken. De onder
zoekers verwachten dat de nieu
we schakelingen pas over tien
jaar in computers gebruikt kun
nen worden.
leiden - De Zuid-Hollandse leer
lingen van de groepen 7 en 8
van bijna negenhonderd basis
scholen hebben dit jaar met de
verkoop van kinderzegels een
kleine anderhalf miljoen euro
opgehaald. De totale opbrengst
van de kinderzegelverkoop in
Nederland bedraagt dit jaar 8,6
miljoen euro, bijna net zoveel
als vorig jaar.
Deze bedragen zijn exclusief de
ff ankeerwaarde van de zegels en
komen geheel ten goede aan
kwetsbare kinderen in binnen-
en buitenland.
Vanaf woensdag 6 november
gaan de kinderen weer op pad
voor de kinderzegels, dit keer
echter om de bestelde postze
gels en kaarten bij de mensen
langs te brengen.
De Stichting Kinderpostzegels
bestaat al 75 jaar en ontwikkelt
elk jaar weer een velletje met zes
kinderpostzegels. De Amster
damse grafisch ontwerper Jan
Bons maakte voor dit jaar de ze
gels. Hij liet zich voor zijn ont
werp inspireren door een ge
dichtje uit een poëziewedstrijd
van de stichting Kinderen en
Poëzie.
door Jos van Duinen
leiden - „De Leidse 'r' is een
kunstwerk waar de echte Leide
naar wat van maakt. Gas geven,
inhouden, en dan gaan. De
monstreer jij het even, Peter?"
Labruyère: „Tirt op, juh!" Ge
lach in de Koolzaal van de
openbare bibliotheek, waar gis
teren de eerste lezing in de rij
'Zondagsgasten' plaatsvond. De
demonstraties van de bekende
Leidenaar maakten de droge le
zing van Dick Wortel, auteur
van het boekje 'Leids dialect',
tot een aangename. Sterker nog,
de autochtoon bewijst met zijn
spraak dat dialect niet iets is wat
je kunt leren. De voornamelijk
uit boeken opgediepte theorieën
van Wortel worden door zijn hi
larische voorbeelden vaker ont
kracht dan bevestigd.
Laat iemand zijn boek over het
Leids dialect presenteren, zet
Labruyère ernaast, en de zaal
loopt vol. Overvol zelfs. Labruy
ère moet extra stoelen uit de bi
bliotheek vissen om de stroom
toehoorders plek te bieden.
Wortel gaat uitgebreid in op de
geschiedenis van Leiden en de
gevolgen die deze geschiedenis
voor het dialect heeft gehad. De
oorsprong ligt in de komst van
de Vlamingen en Noord-Fran
sen naar Leiden vanaf de zes
tiende eeuw. Erfenissen hiervan
vinden we terug in de Franse
'zangerigheid' en in de Leidse 'r'
die Wortel een hypercorrectie
van de Vlaamse r noemt. „De
Belgen produceren een 'r' die
op een 'g' lijkt. Die 'g', ook wel
Brusselse 'r' genoemd, daar
raakt de huig helemaal dol van."
De Leidenaars besloten hun
huig te ontlasten en brachten de
tong wat naar voren. „Kijkeris",
ondersteunt Labruyère de lezing
van Wortel. En daarmee was de
Leidse 'r' een feit.
Maar het Leidse dialect gaat ver
der dan alleen de kenmerkende
T', weet Wortel. ..Ik slacht mijn
vader", zegt hij. Afwachtend
kijkt hij de zaal in. Niemand
blijkt te weten dat 'slachten' een
van de Belgen geleend 'oer-
Leids' woord is dat 'lijken op'
betekent. De herkenning is wel
groot als Labruyère de i-klank
achter de ee-klank (meeister) en
de u-klank achter de oo-klank
(rooufoouverval) demonstreert.
De bezoekers kunnen dat ook
en bestoken elkaar lachend met
hun Leidse woordenschat. Deze
blijkt vooral bol te staan van
kenmerken waar Wortel het
vandaag helaas niet over heeft.
Zo wordt er flink gestrooid met
het woordje 'dan' aan het eind
van een zin, ontbreekt de 't' in
werkwoordsvormen waar hij wel
thuishoort ('die heb ik gekoch')
en wordt hij toegevoegd waar hij
niet thuishoort ('Ik gaat'). En
natuurlijk worden 'kunnen' en
'kennen' door elkaar g®ruikL
Wanneer Wortel zijn betoog
weer voortzet is de herkenning
snel verdwenen. Niet omdat de
man zelf in Alkmaar is geboren
en een waardeloze Leidse uit
spraak heeft, maar omdat hij
beweert dat Leidenaars de h van
het woord 'hebben' niet uitspre
ken. Labruyère grijpt in. „Heb-
bie een drankprooubleeim?",
zegt hij terwijl hij lachend de
zaal in kijkt. En of de 'h' wordt
uitgesproken.
„Wat zitten we hier nou", roept
iemand uit de zaal plotseling.
„Laat eens twee echte Leide
naars in de zaal een discussie
met elkaar voeren, dan horen
we tenminste echt hoe het Leids
klinkt." Wortel legt zijn boek
neer en Labruyère neemt het
over. „Stel maar een vraag!" En
dan kun je het krijgen. Wat vindt
Labruyère nou eigenlijk van het
Leidse parkeerbeleid? Meteen
barst hij los. „Hoourteris, die
Pechult gooi al onze planni op-
zeij, en wil een spoour op de
Breeijstraat pleure. Zoou gaat
het nou altijid. Ze gebruike onze
planne als reserrvi. Pas as ze het
verknalt heiji, kooume 2naaur
ons toe."
rteus Waarsenburg
Met ingang van het
jaar krijgt Leiden een
ne'|terker die zich volledig zal
1 i op contact met en hulp
iidse dak- en thuislozen,
ildwerker is afkomstig van
;ia en zal in Leiden nauw
ïwerken met Dagbeste-
:entrum De Zaak aan de
iessenstraat.
veldwerker zal proberen
en thuislozen door te ver
in naar de juiste instanties.
Waaronder De Zaak", zegt Si-
mone Regouw van De Zaak. Dat
dagbestedingscentrum, opera
tioneel sinds 30 september, valt
onder de sector Maatschappelij
ke Integratie van Parnassia en
biedt laagdrempelige dagop
vang voor dak- en thuislozen.
„We hebben op dit moment on
geveer twaalf deelnemers per
dag, waarvan een aantal vaste
bezoeker is en een deel dagelijks
wisselende aanloop. We streven
ei'naar om in de toekomst uit te
groeien naar zo'n 25 bezoekers
per dag", zegt Regouw. „Het
gaat daarbij vooral om de dak
en thuislozen die het plezierig
vinden om overdag iets om han
den te hebben."
De taak van de veldwerker
wordt om ook de groep te berei
ken en te helpen die niet geïnte
resseerd is in het programma
van De Zaak. „Mensen die de
hele dag bezig zijn met hun ver
slaving, komen niet bij ons. Die
willen niet beziggehouden wor
den", weet Regouw. Daarmee
zegt ze meteen dat veel proble
men met verslaafden in de
buurten rond De Zaak niet het
gevolg zijn van de komst van het
dagbestedingscentrum. Een
stelling die onderschreven
wordt door wijkagent Maarten
Spaan. „We moeten er eerlijk in
zijn: deze buurt kende al veel
overlast op het gebied van
drugs. En als een junk z'n spul
krijgt, gebruikt hij dat direct om
de hoek. Dat stopt hij echt niet
in een tasje om vervolgens naar
eén andere wijk te gaan en daar
te gebruiken. We moeten ervoor
waken dat we niet alle proble
men die hier al bestonden nu
op het bordje van De Zaak
schuiven."
De veldwerker zal proberen om
verslaafden in de hele stad te
bereiken. „Hij gaat op zoek naar
de probleemgroepen in de hele
stad. Niet alleen in de buurt van
De Zaak, maar ook bij het sta
tion, de Garenmarkt of waar ze
zich ook ophouden. We hopen
hen zo te kunnen helpen en de
orarlast op straat voor anderen
te beperken", aldus Regouw.
id bijt
ide vrouw
- Een 21-jarige blinde
uit Leiden is vorige week
Merenwijk door een hond
ir knie gebeten. Gisteren
zij aangifte. Ze liep
isdag rond kwart voor zes
iaar geleidehond op de
jvan de Zwartemeerlaan
:ij werd aangevallen door
idere hond die het ver-
ilijk op haar geleidehond
irzien. De hond beet
een knie die gehecht
worden in het zieken-
'e eigenaar liep na het in
door zonder zich om het
iffer te bekommeren.
leiden - Het heeft bijna twintig jaar geduurd voordat het schaapjesmonument er daadwerkelijk stond. Maar inmiddels is het dan zover. Hoewel
de officiële onthulling van het monument bij de Groenoordhallen pas op 13 november plaatsvindt, kunnen bezoekers nu al genieten van het
ruim twee meter hoge monument van Wendela Gevers Deynoot, die de opdracht voor het kunstwerk al in 1983 kreeg. Foto: Hielco Kuipers
