REGIO
Leiden als voorbeeldstad
Duistere kanten van de mens Stuitende woorden van Leo Beenhakke
LVP heeft niets te maken met Brigade h
NAVRAAG
In het Griekse Kalamata begon vandaag het hoger beroep van de Ne
derlandse vliegtuigspotters Patrick Dirksen en Frank Mink. Zij werden
eerder dit jaar door de rechtbank aldaar veroordeeld tot driejaar cel
strafwegen spionage. Hillegommer ROB
SCHLEIFFERT is een van de oprichters van
de Stichting Valkenburgse Vliegtuigspot
ters en maakt voor de SWS het vereni
gingsblad, waarvoor Patrick Dirksen gere
geld foto's en verhalen levert Navraag bij
Schleiffert, die op afstand meeleeft met
zijn mede-hobbyisten.
Is vliegtuigspotten zo'n gevaarlijke be
zigheid?
„Doorgaans niet, maar Griekenland
heëft een slechte naam op dat gebied. In
het verleden zijn daar wel meer mensen
veroordeeld die foto's maakten op een
militaire vliegbasis. Officieel mag dat
nergens ter wereld, maar in Europa is
het inmiddels geaccepteerd. Al moet je
in Frankrijk en Spanje wel een beetje
uitkijken. En in Griekenland en Turkije
moetje het helemaal niet doen. Zodra je daar een camera op een
basis richt, loop je de kans opgepakt te worden."
Waarom hebben die jongens dat dan toch gedaan?
„Ze hebben daar helemaal niet gefotografeerd, ze hebben alleen
de .typenummers en registratienummers opgeschreven en er met
een verrekijker rondgelopen. Met toestemming van de Griekse
luchtmacht nota bene, want ze waren meegereisd met een Engelse
organisatie die voor het derde achtereenvolgende jaar voor de
open dagen op die basis was uitgenodigd. Dus is het wel heel erg
vreemd dat ze werden opgepakt en veroordeeld."
Wat kun je daar dan aan aflezen?
„De functionele inzetbaarheid van die vliegtuigen. Die Grieken
zijn gewoon hartstikke bang voor Turkije."
Wat is eigenlijk de charme van vliegtuigspotten?
„De spanning. Spotters zijn gek op vliegtuigen, willen zien wat ze
nog niet eerder hebben gezien en reizen daarvoor vaak de hele we
reld rond. Zelf ben ik daarvoor ook in de VS en in Japan geweest en
ik heb ook wel eens een paar uur op een Belgisch politiebureau
vastgezeten vanwege het uitoefenen van mijn hobby. Maar dat
was meer dan tien jaar geleden. Inmiddels is het in heel veel lan
den geaccepteerd. Behalve in Griekenland en Turkije, daar ben je
al verdacht als je alleen al naar een militair toestel kijkt."
Hoe gaat dat hoger beroep aflopen en wat zal het effect zijn?
„Ik denk niet dat die jongens veroordeeld worden. Ik verwacht dat
ze na die vijf weken voorarrest alleen nog een waarschuwing zul
len krijgen, nu ze van alle kanten hulp hebben gekregen. Zelfs de
Engelse premier Tony Blair heeft de zaak aangekaart bij zijn Griek
se collega. Dus ik denk dat het wel goed zal aflopen. Veel effect zal
het ook niet hebben. Er zal alleen geen vliegtuigspotter meer naar
Griekenland gaan. Zelfs niet op uitnodiging."
tekst: Paul de Tombe toto. Frans Roomer
UIT DE ARCHIEVEN
Anno 1902, Dinsdag 4 November
LEIDEN - Nadat de heer P.J. Maartense, hoek Hoogstraat bij de
Vischbrug, nog niet lang geleden zijn winkel in gouden en zilveren
werken en horloges heeft doen veranderen, is het noodig gebleken
deze zaak wederom uit te breiden. Thans heeft ze een belangrijke
verbouwing ondergaan, want een groot gedeelte van het perceel, dat
nog niet tot den winkel behoorde, is er bij getrokken. Een nieuwe,
hechte, hardsteenen onderpui was er het gevolg van met drie ruime
uitstalkasten en groote spiegelruiten. De daarboven zich bevindende
in lood gezette gedeelten met gekleurd glas in nieuwen stijl maken
een aardig effect. De uitstallingen zeiven der zeer kostbare en meer
eenvoudige artikelen vormen als 't ware een expositie, ter aantooning
hoe ver men het in de zilver- en goudsmeedkunst heeft gebracht.
Een ook de winkel is thans naar de eischen destijds, wegens de
meerdere ruimte, waarover nu beschikt wordt, èn wegens de wijze,
waarop hij is ingericht.
Anno 1977, vrijdag 4 november
LEIDEN - Dankzij de vereniging 'Oud Leiden' is de Breestraat een mo
zaïek rijker. Dit cadeau, bestemd voor de gehele Leidse bevolking,
werd officieel aan burgemeester en wethouders overhandigd. Het
betreft een reconstructie van een zeventiende eeuws mozaïek dat in
1879 moest wijken voor de paardentram. De vereniging liet het op
nieuw aanleggen in verband met haar 75-jarig bestaan.
Foto: archief Leidsch Dagblad
Foto's Ln deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
plaatsing 2,50 (voor een exemnlaat van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op
gironummer 57055 t.n.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA
Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d. (datum van plaatsing)
of door contante betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82
te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
COLOFON
Leidsch Dagblad
Directie: B.M. Essenberg, C.P. Arnold
W.MJ. Bouterse (adjunct)
E-maii: directie@damiate.hdc.nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van
der Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct)
E-mail: redactie.ld@damlate.hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden.
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 323 508
Familieberichten fax 023-5150 567
ADVERTENTIES
071-5 356 300
Sprinters (rubrieksadv.): 072-519 6868
ABONNEESERVICE
071-5 128 030
E-mail: abonneeservice@hdc.nl
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €19,60 (alleen aut. ine.)
p/kw €55,00 p/j €210,60
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van
0,50 aan portokosten per verschijndag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 071-5128 030
ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV
c.q. de betreffende auteur.
HDC Uitgeverij Zuid BV, 2002
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organlsatle zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de
verwerking van gegevens van abonnees van
dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens
worden gebruikt om gerichte Informatie over
voordeelaanbiedingen te geven, zowel door
onszelf als door derden. Heeft u hier bezwaar
tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten
aap HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 503,2003 PA Haarlem,
MAANDAG 4 NOVEMBER 200iC
Archivaris Van Maanen eerste hoogleraar stadsgeschiedenis aan Leidse universiteit
Leiden was eigenlijk altijd een arme
stad. Alleen in de vijftiende eeuw niet.
Zelfs de rijken waren er arm, nou ja,
in elk geval lang niet zo rijk als in an
dere Europese steden. Wel was Leiden
in de zeventiende eeuw 'één van de
grootste industriesteden in Europa'
en na Lyon de grootste lakenprodu-
cent. Behalve een vierdelig geschied
werk dat dit alles beschrijft, krijgt Lei
den ook een hoogleraar stadsgeschie
denis die over het verleden vertellen
kan: Oegstgeestenaar Rudi van
Maanen (57).
Officieel is het maar voor één dag in
de week, waarin hij vreest 'vrijwel
niets' te kunnen doen. Maar hij is er
dan toch. Na Utrecht en Rotterdam
krijgt ook Leiden een hoogleraar die
zich bezighoudt met stadsgeschie
denis. Officieel hoeft hij zich niet tot
Leiden te beperken, maar gezien zijn
ervaring als hoofd van het gemeen
tearchief zal Rudi van Maanen veel
Leiden in zijn hoor- en werkcolleges
stoppen. Dat is geen kwestie van ge
makzucht, verdedigt hij zich. „Veel
historici gebruiken de geschiedenis
van Leiden als case study, om iets te
onderzoeken wat ook elders in Hol
land speelt." Met andere woorden:
historici die willen weten hoe
iets in Amsterdam, Haarlem of
Dordrecht
ging, kijken graag eerst naar Leiden.
Dat lijkt gek, maar is het niet, zegt
Van Maanen. „Leiden heeft een
groot en goed ontsloten archief. Ons
middeleeuwse archief is het grootste
van Holland. We hebben lange rijen
rekeningen, notulen van de vroed
schap en keurboeken, waardoor je
zeer veel thema's van jaar op jaar
goed kunt volgen. Dordrecht is ou
der dan Leiden en voor de handel in
de veertiende eeuw belangrijker,
maar het archief is er kleiner. Veel is
verloren gegaan. Aan de hand van
onze archieven kun je daarom ook
een beeld krijgen van hoe iets in an
dere steden moet zijn geweest of ge
regeld."
Van Maanen kent het Leidse ge
meentearchief van haver tot gort. In
1971 kwam hij er binnen als inventa-
risator, maar tijdens verschillende
reorganisaties groeide hij uit tot
hoofd. In de loop der jaren schreef
hij over allerlei aspecten van de
stadsgeschiedenis: ruimtelijke ont
wikkeling, vermogensverhoudingen
en belastingheffing. Ideeën voor leuk
onderzoek schudt hij zo uit zijn
mouw. Waar woonden de rijken?
Waar de armen? „Grofweg is dat al
tijd gelijk gebleven, maar bijvoor
beeld het Rapenburg was niet altijd
rijk", weet hij. „In de vijftiende
en zestiende eeuw woonden
de rijken vooral aan de
Breestraat. Pas in de ze
ventiende eeuw
klonterden zij
op het Rapenburg bij elkaar."
Boeiend is ook de geschiedenis van
de Hogewoerd. Die straat kende pe
rioden van verval (achttiende en
twintigste eeuw), maar ook van wel
vaart (zestiende en negentiende
eeuw). Juist nu lijkt de Hogewoerd te
beginnen aan een nieuwe tijd van
voorspoed. „Een bewoningsgeschie-
denis van de Hogewoerd lijkt mij
een ontzettend leuk onderwerp voor
een werkcollege."
De Vereniging Oud Leiden, het Ge
meentearchief en de Vereniging
Vrienden van het Gemeentearchief
'Jari van Hout' speelden al langere
tijd met het idee om een hoogleraar
stadsgeschiedenis te benoemen. De
studie van de lokale en regionale ge
schiedenis zou er een impuls mee
krijgen. Ook bij de Universiteit Lei
den leefde het verlangen om een
hoogleraar te benoemen, maar zij
zocht naar een organisatie die de
leerstoel zou 'dragen' en die de kos
ten op zich wilde nemen. Toen drie
Leidse organisaties de Stichting Ge
schiedschrijving Leiden oprichtten,
kwamen de lijntjes bij elkaar - deze
organisatie lag als officiële geld
schieter voor de hand.
Van Maanens kandidatuur is een lo
gische. Sinds 1995 was hij als hoofd
redacteur de spin in het web bij de
totstandkoming van een nieuwe ge
schiedschrijving van Leiden, die de
opvolger moest worden van het in
middels honderd jaar oude 'Ge
schiedenis eener Hollandsche stad'
van de Leidse historicus P.J. Blok.
Hij had zich daarmee voor het hoog
leraarschap afdoende gekwalifi
ceerd. Toch was zijn benoeming niet
vanzelfsprekend, benadrukt hij. „Ik
heb serieus gesolliciteerd." Van
Maanen zet na zijn benoeming het
hoofdredacteurschap van 'Leiden.
De geschiedenis van een Hollandse
stad' voort, tot 2004. Dan moet het
laatste deel zijn gepubliceerd.
De laatste tijd is de discussie ont
brand over de vraag of de 'nieuwe
Blok' de oude kan doen vergeten.
Zelfs Van Maanen voelt af en toe
twijfel. „Bloks boek telde 1300 blad
zijden zonder afbeeldingen, onze
vier delen hebben er duizend en die
zijn ook nog rijk geïllustreerd. K\f
titatief biedt Blok meer, ik vind h
echt fantastisch wat hij heeft ge-j;
daan. Wij stellen vooral andere v
gen aan het verleden en geven r
we analyses. In die zin is het and)
Blok behandelt bijvoorbeeld de i
Leidse markten uitgebreid, daarqd;
zijn wij summier.fer
Maar ach - wie elf eeuwen kan tejge
rugkijken in de Leidse historie,
dat elk voornemen voor een 'defj;
tieve' overzichtsgeschiedenis totpi
mislukken gedoemd is. Van Maak
wijst op vier vergeelde folianten (jr;
op grijpafstand in zijn boekenkaste
staan. De namen "Van Mieris' enjte
'Orlers' prijken op de ruggen. „D|a
zijn overzichtswerken van nog om
re stadshistorici - je hebt ze er altja
weer bij nodig. Ze leggen toch a
re accenten."
Wilfred Simons
preek recensie
Theo de With
Ds. G.H. Baudet. Gehoord: 3/11,10.00 uur,
Oudshoornse Kerk, Alphen aan den Rijn.
In de Oudshoornse Kerk valt altijd wat te
zien. De oudste kerk van Alphen aan den
Rijn is onmiskenbaar ook de mooiste. Als
de eigen predikant, ds.
G.H. Baudet, voorganger
is kijkt een buitenstaan
der helemaal zijn ogen
uit. Waar maak je het
mee dat een dominee
met behulp van een
traplift de kansel bestijgt?
Zijn lichamelijke handi
cap vergeet je echter
meteen, zodra hij het
woord neemt.
Baudet is een begena
digd spreker. Bovenal
echter toont hij zich een
maatschappelijk betrok
ken predikant. Vorige
week roerde hij zich nog
in zijn woonplaats op
een discussieavond over
islam en de vrijheid van
meningsuiting. In de
kerkdienst van gisteren stond de Paulus-
kerk in Rotterdam centraal. Deze kerk be
geleidt en geeft onderdak aan drugsver
slaafden en dak- en thuislozen. Een ander
soort kerk dus dan de Oudshoornse Kerk,
waar op deze zondagochtend zo'n tachtig
veelal oudere mensen keurig gekapt en ge
kleed naar de dominee komen luisteren.
Toch is Baudet geen predikant die erop uit
is om te behagen. Hij komt met een bijbel
uitleg, waarvan hij beseft dat niet iedere
kerkganger daarmee zal instemmen. Hij
behandelt de gelijkenis van de vijf wijze en
de vijf dwaze maagden. Uiteraard betrekt
hij daarbij het werk van Paulus, de geïn
spireerde apostel die conflicten niet uit de
weg ging bij het verbreiden van zijn
boodschap en naar wie de kerk in het Rot
terdamse centrum zich heeft genoemd.
De klassieke uitleg is dat de vijf dwaze
maagden staan voor de ongelovige mede
mens. Ze hebben geen geduld om op de
bruidegom te wachten en verzaken hun
plicht. Als de bruiloft begint, staan zij voor
een gesloten deur. De wijze maagden met
hun brandende lampjes mogen wél naar
binnen.Als je maar blijft geloven, komt
het goed. Voor de gelovigen onder ons is
dat natuurlijk een pret
tige uitleg", aldus Bau
det.
Hij heeft echter een an
dere opvatting. De pre
dikant gelooft dat de
tien maagden de gehele
mens vertegenwoordi
gen. „De mens heeft
verlichte kanten, dat
zijn de talenten en suc
cessen. Maar er zijn ook
de duistere kanten,
want worstelt niet ieder
mens daar mee? Eén li
chaam herbergt twee
onverzoenlijke werel
den", houdt hij de kerk
gangers voor. „Het is al
les de uwe", citeert hij
uit een brief van Paulus
aan de Korinthiërs.
Baudet maakt zijn uitleg heel aannemelijk.
Zonder een opgeheven vingertje weet hij
zijn toehoorders ervan te overtuigen deze
overbekende gelijkenis eens anders te be
kijken. Het is prettig om naar hem te luis
teren. Met zijn verrassende invalshoeken
weet hij de aandacht vast te houden. Dat
is op zich jammer, want die prachtige ra
men had ik gedurende de preek best
nauwkeuriger willen bestuderen.
Het licht valt er op deze herfstochtend zo
mooi doorheen en ondertussen word ik
gewezen op mijn duistere kanten. Toch is
het een prettige gedachte om te weten dat
er nog zoiets als de Pauluskerk bestaat als
die donkere zijde ooit de overhand mocht
krijgen.
In het Leidsch Dagblad
van 24 oktober wordt op
de eerste en derde pagi
na verslag gedaan van
een bijna algemene af
keer van het zinloze ge
weld. Vervolgens lees ik
op de sportpagina een
artikel over het wange
drag van Ajax-voetballer
Ibrahimovic in de wed
strijd van zijn club tegen
Rosenborg. Daarbij staat
een foto die van dat ge
drag blijk geeft. Wat me
daarbij bijzonder ver
baast, is te lezen dat de
technisch directeur van
Ajax, de heer Beenhak
ker, over dit gedrag van
mening is dat het 'niet
Leo Beenhakker.
Foto: Hans van Weel
professioneel is', 'per
soonlijk te begrijpen is',
dat de voetballer in
kwestie 'een lastige
avond had' en het 'een
incident' was. Hij
schaart het gedrag van
de Zweed vervolgens on
der de noemer: 'op weg
naar volwassenheid.'
Andere voetballers voor
hem hebben het ook ge
daan, is blijkbaar ook
een excuus.
Dit vind ik toch al te
makkelijk geredeneerd.
Dat geweld - in welke
vorm dan ook - voor
komt, is waarschijnlijk
niet te vermijden. Maar
om het met deze argu
menten te accepteren, is
wel bijzonder kort door
de bocht of zelfs stui
tend. Terwijl nota bene
dit gedrag wordt ver
toond in een sportief
evenement, door ie
mand die professioneel
gedrag hoort te verto
nen, waarvoor hij neem
ik aan ook nog eens z
professioneel wordt b ;j
taald. 11
Betekent dit dat we dije
ook maar begrip moei m
hebben voor andere irj
professionals als zij er st
op los slaan als het hu loi
lastig wordt gemaakt? lei
Bijvoorbeeld: een ver- ïei
pleegkundige met een en
'lastige' patiënt en eei is
winkelier met een 'las uri
ge' klant. Dat belooft
dan nog wat met al dil
genen die nog op weg
zijn of gaan naar volw
senheid.
K. Mistrate Haarhi
Rijnsbi
De Leidse Vereniging van Popmu
zikanten (kortweg LVP) is ver
baasd dat zij in één adem wordt
genoemd met extreem-rechts in
de berichtgeving rond de al teVeel
gehypte band 'Brigade M' die in
Het Muziekhuis oefent Ten eerste
is niet nagegaan door uw verslag
gever dat de LVP al jarenlang geen
oefenruimtes meer verhuurt,
maar de bovenbar op deze locatie
uitbaat en hier jamsessies, optre
dens en workshops organiseert.
Ten tweede is uw verslaggever, de
heer Koevoet, gebeld na het ver
schijnen van het eerste artikel op
3 oktober en op dit feit gewezen,
echter tot op heden hebben wij
geen rectificatie gezien en werd
enkel een opmerking over een
sticker (dus geen stickers!) ge
noemd. De LVP distantieert zich
cip elke wijze van extreem-recht
se, extreem-linkse en andere ex
treme politieke en/of religieuze
standpunten.
Nooit en te nimmer zal een der
gelijke band bij ons op het podi
um kunnen komen spelen en ook
beletten onze huisregels dat een
dergelijke band lid zou kunnen
worden van onze vereniging. Het
is daarom des te treuriger dat het
werk van de vele vrijwilligers hier
in een kwaad daglicht is komen te
staan door uw onzorgvuldige be
richtgeving. Wij hopen dat met
deze reactie duidelijk is geworden
hoe de Leidse Vereniging van
Popmuzikanten denkt over de re
cente gebeurtenissen.
Tevens hopen wij dat in het ver
volg de feiten grondiger worden
gecheckt. Dan had onder andere
aan het licht kunnen komen dat
band in kwestie in het geheel
geen contract heeft bij Het Mu
ziekhuis, maar losse boekingen
onder diverse namen doet. En
de gemeente al in april 2001 op
hoogte is gesteld van dit pro
bleem.
Theun Kohlbe
Leid
Naschrift Wim Koevoet:
De LVP staat door haar eigen vel
zuim, in de Leidse Wegwijzer nc
altijd - met telefoonnummers,
postbusadres en al - vermeld als
de instelling die over het Muziek
huis gaat. Die fout van de LVP
werkte door in het eerste artikel
over Brigade M. In alle vervolgal
tikelen wordt de LVP niet met Bi
gade M in verband gebracht.
Hoogleraar stadsgeschiedenis Rudi van Maanen. „Een bewoningsgeschiedenis van de Hogewoerd lijkt mij een ontzettend leuk onderwerp voor een werkcollege." Foto: Hielco Kuipers
PREEKTIJGERS SCHRIJVENDE LEZERS
