'Concurrent
Heijmans
kansloos'
ECONOMIE
5.
Philips dringt aan op beter onderzoeksklimaat
Een stoomcursus
geld voor beginners
'Elk jaar goed pensioenoverzicht'
Probleem met
pensioenen
bij Air Holland
Laatste schakel metronet
NMa-onderzoek aanleg metro
De magie van het
katholiek onderwijs
lap verwerft
- te Ierse order
l ilo - De Nederlandsche
ratenfabriek Nedap heeft
B jder binnengehaald voor
hring van 6000 stemcom-
aan Ierland. De Ierse re-
had al 1000 stemappara-
en rond de hoofdstad
Ti op proef tijdens de ver-
jgen in mei en het recente
jj Jndum over de uitbreiding
b EU. Met de order is 33
;n euro gemoeid.
%le breidt uit
loord-Europa
idam - Optiekketen Pear-
pe heeft 175 winkels in
"9 id, Estland, Zweden en
(id van het Finse bedrijf
Imentarium overgeno-
bedrijf betaalt daar-
124,4 miljoen euro in con-
a. De winkels hadden in
ten omzet van 104,3 mil-
Er werken 890 men-
is nu actief in elf
Q met ruim 1100 winkels,
is voor 68 procent in
"n van het beursgenoteer-
LUl en voor 21 procent van
Cole National.
II bouwt in
na complex
0]«ao/huizhou - Shell en
Uia National Offshore Oil
ek iany bouwen voor 4,3 mil-
Ollar in het zuiden van
jij een groot petrochemisch
er^ex. Beide partijen krijgen
leent van de aandelen in
n. De bedrijven verwach-
|t de bouw begin 2003
|n in 2005 klaar voor ge
De fabriek zal uiteinde-
jrlijks 2,3 miljoen ton pe-
'mische producten ma
le 1,7 miljard dollar moe-
^leveren. Om plaats te
j voor het complex, moe-
en j!00 Chinezen verhuizen.
««485 families zijn al ver-
Het project levert 1500
i op.
S^ckse Witte
1d Ir Den Bosch
osch - Het speciaalbier
LAtee Witte wordt vanaf ja-
rio,2003 alleen nog op de
oio be vestiging van Heine-
Heineken sluit
De Ridder in
na een uitgebreid
^%oek naar de efficiency.
in het centrum van
richt maakt uitbreiding
jkegelijk. Al enige jaren
2 in Den Bosch Wie'ckse
gebrouwen en gebotteld,
öductielijn voor fusten
1st nu ook van Maastricht
Maastricht,
iek Scania in
pel gaat dicht
_jL - De cabinefabriek van
Jlbbrikant Scania in Mep-
iit eind november. Van de
llerknemers kunnen er 245
slag in de assemblagefa-
9Jran Scania in Zwolle. De
dertig wilden niet naar
Voor hen is elders werk
len. De cabineproductie
er naar het Zweedse Os-
Mede met het oog
iverplaatsing van de
iler arbeidskrachten in-
Scania 25 miljoen euro
ipyoering van de produc-
iciteit van de fabriek in
^zinestations
BP naar 08
idam - Benzinemaat-
bij BP verkoopt 38 tank-
iis in de noordelijke pro-
is aan branchegenoot Ku-
jmroleum (Q8). BP houdt
verkoop ongeveer 460
(is in ons land over, Q8
Br dan 140.
door Richard Mooyman
schiphol - Luchtvaartmaat
schappij Air Holland heeft de af
gelopen twee jaar te weinig pen
sioenpremies afgedragen. Pensi
oenverzekeraar DBV blijkt het
contract met Air Holland van
wege de betalingsachterstand
zelfs te hebben opgezegd. Vol
gens sectordirecteur F. van der
Raaij van DBV bedraagt de
schuld 'enkele tonnen'.
Vakbond De Unie eist van Air
Holland dat het bedrijf de ach
terstallige premies alsnog be
taalt. De vliegmaatschappij ver
keert al geruime tijd in financië
le moeilijkheden. Eerder deze
week wist de onderneming een
faillissement af te wenden door
een regeling te treffen met
schuldeiser EurocontroL
DBV is volgens Van der Raaij be
reid het contract met Air Hol
land te hernieuwen als er een
akkoord kan worden bereikt
over een betalingsregeling. Bij
Air Holland werken circa twee
honderd Dersonen.
'Nederland moet minister voor innovatie aanstellen'
Rotterdam - Een metro-treinstel maakt een proefrit tussen de sta
tions Schiedam-Noord en Schiedam-Vijfsluizen aan de nieuwe Bene-
luxlijn van de Rotterdamse metro. Er is bijna vijfjaar gewerkt aan de
nieuwe lijn die 785 miljoen euro heeft gekost. Het traject dat vandaag
officieel in gebruik wordt genomen, geldt als ontbrekende schakel van
de metro. Rotterdam had in 1968 als eerste stad in Nederland een me
tro. Het zes kilometer lange spoor van toen is anno 2002 uitgegroeid
tot een metronet van ruim 70 kilometer met 48 stations.
Foto: ANP/Robert Vos
den haag/anp - Werknemers
moeten jaarlijks een helder pen
sioenoverzicht ontvangen,
waarin al opgebouwde en toe
komstige aanspraken staan.
Daaruit moeten op te maken
zijn of ze zelf nog extra geld op
zij willen leggen, aldus de Con
sumentenbond.
De bond is tot die opstelling ge
komen na eigen onderzoek naar
de informatieverstrekking van
pensioenfondsen. De regelingen
voor de oude dag heeft de bond
daarbij buiten beschouwing ge
laten. De gegevens die pensi
oenfondsen de deelnemers ver
strekken, dienen duidelijk te
zijn. Aanvullende informatie is
dan niet nodig als een werkne
mer wil weten of hij op zijn ou
de dag zijn levenstijl kan hand
haven, aldus de Consumenten
bond.
Staatssecretaris Rutte staat aan
de zijde van de bond. Hij wil dat
elke nieuwe werknemer goede
en begrijpelijke voorlichting
krijgt over zijn pensioen. Boven
dien wil hij pensioenfondsen
verplichten werknemers te in
formeren over het indexeren,
het laten meestijgen van de
pensioenen met de lonen.
Personen die aanspraken heb
ben bij oude pensioenfondsen,
moeten volgens Ruttte eens in
de vijf jaar voorgelicht worden
over hun tegoeden. Verder zou
den lijfrentepolissen een finan
ciële bijsluiter krijgen, waarop
de details van de polis staan.
Slechts 4 op de 10 werknemers
kan nu via een pensioenover
zicht concluderen er nog extra
voorzieningen nodig zijn, blijkt
uit een enquête onder ruim
1200 consumenten. „Dat is ver
ontrustend. De consument
krijgt steeds meer eigen verant
woordelijkheid bij het invullen
van zijn inkomen op de oude
dag", stelt de bond.
Uit het onderzoek onder pensi
oenfondsen heeft de bond een
lijst samengesteld aan de hand
van de informatie die zij aan de
actieve deelnemers sturen. Het
beste uit de bus kwamen de
pensioenfondsen van de wo
ningcorporaties, van de hout
handel en die van de voormalige
staatsbedrijven, TPG en KPN.
Daarentegen dienen de pensi
oenfondsen van onder meer Ae-
gon,t Interpolis, Zwisterleven en
de metaalnijverheid de informa
tieverstrekking 'dringend te ver
beteren'.
door Chris Paulussen
nu wel verantwoord, zo'n hoge
vraagt een moeder bezorgd als
loon het ouderlijk huis verruilt voor
flat. Wie voor het eerst zelfstan-
Q,jat wonen, zou financieel van wan-
;ten weten. Niets blijkt minder
laar liefst 16 procent van de jonge-
25 jaar heeft te grote leningen of
igsachterstanden die niet één twee
Jgelost zijn. Wie financieel op eigen
jgaat staan, heeft kennelijk heel wat
1. Daarom een stoomcursus om-
»et geld voor beginners.
I. Je bepaalt zelfwaar je je geld aan
den jongeren natuurlijk altijd al,
I aan leuke dingen. Het verschil is
nu heel wat uitgaven bij komen. Er
plichte uitgaven, die je met een
;gelmaat moet betalen. Denk aan
nergie, telefoonrekening, verzeke-
len dergelijke. Het zijn uitgaven
Ie niet omheen kunt en die je ook
snel kunt aanpassen. Daarnaast
de dagelijkse uitgaven, die je in de
par kt, in de tijdschriftenwinkel of
poeg doet. Het zijn uitgaven die
jfepfiik ilnnr it» vimiprs olinnpn Tnf
sprakelijkheidsverzekering en een inboe
delverzekering. Een verzekering voor je
fiets of voor een begrafenis is niet voor
iedereen een must. Vaak scheelt het in de
premiekosten wanneer je voor een eigen
risico kiest. Dat bedrag moet je dan wel
altijd achter de hand hebben. Het kan ze
ker geen kwaad om eens op internet aan
biedingen van verzekeraars met elkaar te
vergelijken. Bijvoorbeeld op www.inde-
pender.nl of www.kijkenvergelijk.nl.
- Tip 5. Beheers de kunst van het uitgeven.
Als je het gevoel hebt dat het geld je door
de vingers glipt, betaal dan eens vaker
met contant. Je voelt dan meer dat je
geld uitgeeft, dan wanneer je met pinpas
of creditcard betaalt. Stel voor jezelf een
bedrag per week vast dat je mag uitge
ven. Een spannende manier om minder
uit te geven is door te gaan onderhande
len. Vlak voor sluitingstijd zijn winkeliers
daar vaak best voor in. Zorg ervoor dat je
goed geïnformeerd bent en noem prijzen
van concurrenten. Blijf beleefd en wees
niet al te gretig: succes verzekerd!
Praktische boekjes:
Geldzaken voor starters; bestellen via
www.consumentenbond.nl
Op jezelf en je financiën; bestellen via
www.nibud.nl
eindhoven - Philips heeft met
zijn investeringen in de High
Tech Campus gekozen voor con
centratie van een groot deel van
zijn research development^
&D) in Eindhoven. Maar door het
gebrek aan innovatiebeleid blijft
het volgens directeur Rick Harwig
van het Natuurkundig Laboratori
um verleidelijk om R&D naar het
buitenland te verplaatsen. Naar
landen als Ierland, Taiwan en Sin
gapore, die faciliteiten beschik
baar stellen en wapperen met
subsidies.
Rick Harwig heeft wel eens het
gevoel dat Philips niet veel goed
kan doen in het 'kleine en soms
wat benepen' Nederland. „Het
lijkt er misschien op dat we te
keer gaan als een olifant in een
porseleinkast", zegt de directeur
van het Natuurkundig Laborato
rium (Natlab) zoekend naar een
verklaring. „Maar als wereldspe
ler heeft Philips geen andere
keuze. Wij maken ons ernstig
zorgen over de infrastructuur
voor technologische innovatie."
Het heeft er, denkt Harwig, ook
mee te maken dat Philips sterk
van karakter aan het veranderen
is. „Wij zijn in Nederland gewel
dig gegroeid. Nog altijd produ
ceren wij hier lampen, scheer-
apparaten en halfgeleiders,
maar we veranderen steeds
meer in een kennisfabriek. Er is
een duidelijke trend naar meer
wetenschappelijk geschoold
personeel."
In die ontwikkeling past de in
vestering van 600 miljoen euro
in de High Tech Campus in
Eindhoven, waar Philips rond
het Natlab een groot deel van
zijn R&D concentreert. Gemid
deld geeft het concern jaarlijks
7,3 procent van zijn omzet uit
aan onderzoek en ontwikkeling.
Vorig jaar was zelfs sprake van
een uitschieter van ruim 10 pro
cent oftewel 3,3 miljard euro.
Aan research -het werkterrein
van Harwig- besteedt Philips
bijna één procent van zijn om
zet. Wereldwijd werken bij Phi
lips Research 2500 mensen. De
vaste staf van het Natlab bestaat
uit 1200 onderzoekers.
De innovatiekracht van Philips
blijkt uit 79.000 patenten. „We
reldwijd behoren wij tot de top-
3 van elektronicafirma's die hun
patenten het beste vercommer-
cialiseren", zegt Harwig. Alleen
al de divisie Consumenten-Elek-
tronica verdiende vorig jaar 351
miljoen euro aan licenties op
Directeur Rick Harwig van het Natuurkundig Laboratorium bij het terrein waar de Philips High Tech Campus wordt uitgebreid.
Foto: GPD/Vincent Wilke
onder meer cd- en dvd-techno-
logie. Sterke patent-posities
heeft het concern ook op gebie
den als gsm en beeldverwerking.
Grote verwachtingen heeft Phi
lips van 'ambient intelligence',
slimme apparatuur die vaak on
zichtbaar is, maar wel de be
hoeften van de gebruiker be
grijpt en daarop inspeelt. In het
nieuwe Homelab op de High
Tech Campus wordt in een
woonomgeving onderzoek ge
daan naar de manier waarop
mensen reageren op ambient
intelligence. Het Homelab zit
boordevol camera's, micro
foons, spiegels die tevens dienst
doen als beeldscherm, spraak
technologie, draadloze verbin
dingen en andere snufjes. Wie
daar prijs op stelt kan 's och
tends in de badkamerspiegel
zijn gewicht en bijvoorbeeld de
beurskoersen zien verschijnen.
„Er zijn mensen die dat onzin
vinden, maar wij denken daar
mee de sleutel tot de digitale
wereld in handen te hebben",
aldus Harwig.
Van de 3000 patenten die Phi
lips jaarlijks registreert komt de
helft uit de research-laboratoria.
Het Natlab in Eindhoven is al
leen al goed voor 1000 patenten
per jaar. Van de private R&D-in-
vesteringen in Nederland neemt
Philips een kwart voor zijn reke
ning. Van alle Europese patent-
aanvragen van de top-10 van
Nederlandse bedrijven is bijna
tweederde afkomstig van het
elektronicaconcern.
Philips heeft dus recht van spre
ken, als het klaagt over de tech
nologische infrastructuur in Ne
derland. Zo steekt het nog
steeds dat het concern moet
meebetalen aan de toegangswe
gen naar de High Tech Campus.
„Elders krijgen we een complete
campus aangeboden. Daar hoe
ven we alleen de huur te beta
len", zegt Harwig. „Veel mensen
denken dat wij grote hoeveelhe
den subsidie opstrijken in Ne
derland. Wij krijgen 32 miljoen
euro. Dat is niet meer dan 3 4
procent van onze uitgaven, ter
wijl andere bedrijven 12 procent
krijgen."
Van de instroom van nieuwe
onderzoekers bij Philips komt
de helft uit het buitenland.
„Maar het politieke debat over
buitenlanders gaat alleen over
asielzoekers. Je hoort niemand
over buitenlandse talenten die
we nodig hebben om onze eco
nomie te versterken, terwijl we
hier een internationale sfeer no
dig hebben om een echte ken
niseconomie te worden."
Het zou volgens Harwig al een
hele verbetering zijn als het in
novatiebeleid niet zou worden
overgelaten aan de ministeries
van economische zaken en on
derwijs, cultuur en wetenschap
pen. Hij pleit voor een minister
van innovatie, maar ook voor
versterking van de positie van
de technische universiteiten en
investeringen in bijvoorbeeld
een glasvezelnetwerk. „De ge
sprekken met de overheid zijn
wel goed, maar de resultaten la
ten te wensen over", oordeelt
hij. „Daardoor hebben wij wel
eens de neiging om af te ha
ken."
Hij sluit zich aan bij Philips-be-
stuurder Huijser, verantwoorde
lijk is voor technologie. Die zei
onlangs dat alle R&D van Philips
over. 15 jaar uit Nederland ver
dwenen kan zijn als het klimaat
niet verbetert. Die uitspraak
moet volgens Harwig serieus
worden genomen. „Kïjk maar
naar de verplaatsing van een
deel van ons halfgeleideronder-
zoek naar België, waar we een
samenwerking zijn aangegaan
met het IMEC-instituut van de
universiteit van Leuven. Daar
konden we aanmerkelijk beter
terecht."
In de VS breidt Philips zijn on
derzoek naar medische techno
logie uit. In China heeft Philips
Research zich gevestigd in
Shanghai en Xi'an, waar een
enorme campus ruimte biedt
aan een miljoen medewerkers.
In Bangalore, het Silicon Valley
van India, is Philips begonnen
omdat daar veel software-on-
derzoekers beschikbaar zijn.
Op een grote inbreng van Phi
lips hoeft de Nederlandse rege
ring dan ook niet te rekenen bij
haar streven om de R&D-uitga-
ven te verhogen van 2 naar 4
procent van het bruto binnen
lands product. Harwig: „Wij
boeken 5 procent van onze om
zet in Nederland, terwijl hier 30
procent van onze R&D is geves
tigd. Wij zijn zeker niet van plan
om dat te verdubbelen."
slot zijn er nog grote uitgaven
waar je regelmatig geld voor
opzij moet zetten. Je koopt
immers niet elke maand een
winterjas, schoenen, meubels
of een dvd-speler.
- Tip 2. Betaal eerst jezelf.
Voor vrijwel iedereen geldt dat
hij zonder al te veel moeite 5
of 10 procent van zijn netto
inkomen zou kunnen sparen.
Dat kun je aan het begin van
de maand (automatisch) over
boeken naar een spaar- of be
leggingsrekening. Zo bouw je
aan een noodreserve of potje
voor onverwachte en grote
uitgaven. Idealiter zou er in
zo'n potje drie keer je maandelijkse uit
gaven moeten zitten. Geef je elke maand
800 euro uit, dan zou je dus 2400 euro
achter de hand moeten hebben. Einde
jaarsuitkering of vakantiegeld ontvangen?
Ook hier geldt: betaal eerst jezelf!
- Tip 3. Er zijn slimme schulden en er zijn
domme schulden.
Sparen is natuurlijk altijd goedkoper dan
lenen, maar niet alle schulden zijn per
definitie verkeerd. Met een hypotheek-
EIGEN
schuld die je maandelijks
goed kunt opbrengen, is niks
mis. Met consumptieve le
ningen is het oppassen ge
blazen. Lukt het je niet om te
sparen, dan lukt het zeer
waarschijnlijk ook niet om
een lening af te lossen. Houd
rekening met de looptijd.
Twee jaar aflossen voor een
vakantie is niet bepaald han
dig. Een vuistregel: als het to
taal aan schulden hoger is
dan 15 procent van je netto
BEURS jaarinkomen, dan zijn je
nolHval-on aai» oon m-nn/
Brenda van Dam
geldzaken aan een grondige
het
herziening toe. Dat is ook h
geval als je maandelijks
steeds meer in het rood komt
te staan. Kom je er zelf niet
uit, neem dan contact op met de ge
meente. Daar kunnen ze je vertellen wel
ke instanties je kunnen helpen om de za
ken weer op orde te krijgen.
- Tip 4. Neem voldoende risico.
Verzekeringen zijn buitengewoon nuttig,
maar je hoeft nu ook weer niet alles te
verzekeren. Ga na of je de financiële ge
volgen van een risico zelf kunt dragen of
niet. Zo is een ziektekostenverzekering
onmisbaar; hetzelfde geldt voor een aan-
zaterdag 2 NOVEMBER 2002
den haag/anp - De Nederlandse
Mededingingsautoriteit NMa ver
denkt de bouwbedrijven Heij
mans en het Franse Soletanche
van afspraken om de concurren
tie buiten de deur te houden. De
verdenking vloeit voort uit eigen
onderzoek naar de gang van za
ken rond de aanleg van de
Noord-Zuidlijn voor de Amster
damse metro.
Volgens de kartelwaakhond
hebben beide bedrijven een
overeenkomst gesloten op het
gebied van speciale funderings
technieken en civiele werken.
Daardoor houden zij elkaar op
de hoogte van projecten waarbij
dit soort technieken wordt ge
bruikt voor het aanleggen van
diepwanden. Dat leidt er vol
gens de NMa toe dat zij de con
currentie frustreren.
De aanleg van de metrolijn
stond ook centraal bij onder
zoek door de parlementaire
commissie naar de bouwfraude.
De NMa heeft Heijmans eerder
beboet, omdat de organisatie
van de bouwer geen medewer
kers mocht horen over deze
zaak. De bedrijven krijgen nu
gelegenheid te reageren. Naar
aanleiding daarvan legt de NMa
al dan niet sancties op.
De zaak draait om een door
Heijmans-directeur Kroezen
verstuurde e-mail die op 24 ja
nuari per ongeluk bij de ge
meente Amsterdam binnen
kwam. Daarin werd het in diep
wanden gespecialiseerde So
letanche gewaarschuwd niet
met het Duitse bouwbedrijf Max
Bogl in zee te gaan. Bogl zou
veel te lage prijzen rekenen voor
de bouw van station Rokin.
Door met de Duitsers samen te
werken zouden de Fransen de
gemeente het idee geven dat
Heijmans station Vijzelgracht
ook goedkoper zou kunnen
bouwen.
Kroezen had tegenover de parle
mentaire onderzoekers geen
goed woord over voor de ge
meente Amsterdam. Want die
wilde steeds weer om de tafel
om het bod van de Rosmalense
bouwer omlaag te krijgen. Hij
was ook kwaad op de Fransen
omdat deze partner ondanks
een samenwerkingsovereen
komst naar de gemeente stap
ten met een goedkoper alterna
tief voor de bouw van metrosta
tion Vijzelgracht.
Heijmans gaat zich flink verwe
ren tegen de NMa. Topman Be-
melmans spreekt van 'scorings
drift' van de kartelwaakhond.
„We beperken de concurrentie
niet Er zijn veel meer bedrijven
die de techniek van Soletanche
in huis hebben. Door onze af
spraak met de Fransen kunnen
we niet andere bedrijven bui
tensluiten bij het doen van bie
dingen op andere delen van de
metrolijn." Heijmans stelt ook
dat het bedrijfsleven wel vaker
samenwerkt voor de ontwikke
ling en toepassing van nieuwe
technieken. „Als de NMa dit
doorzet, draaien ze innovatie de
nek om", luidt de conclusie van
Bemelmans.
ECONOMIE WIJZER
Waarom presteren kinderen op
katholieke scholen beter dan op
openbare scholen? In het dorp
waar ik opgroeide was geen ka
tholieke lagere school, de ver
dwaalde katholieken hadden
een piepklein kerkje, zorgvuldig
afgezonderd van de zes protes
tantse kerken die als
een paddestoelen
kring rondom de Gro
te Kerk in het cen
trum lagen. We had
den natuurlijk ook
scholen in al de tin
ten die de protestant
se ontwikkeling heeft
weten voort te bren
gen.
Mijn eigen openbare
school lag naast een
concurrerende chris
telijke school, ik had
er vriendjes en ik heb
zo wel een beeld ont
wikkeld van de buren.
Een beeld waarin
protestantse scholen een stren
gere moraal predikten, meer in
de weer waren met vragen van
goed en kwaad, en een tamelijk
gesloten club vormden. En in
mijn 'openbare' ogen ook wel
veel braafheid en benauwenis
uitstraalden.
Ik zou niet verbaasd zijn ge
weest als kinderen op protes
tantse scholen beter zouden
presteren dan op openbare
scholen. Dat zou aansluiten bij
mijn beeld van braafheid en
strengheid: samen op weg, sa
men goed je best doen. In het
proefschrift dat Jesse Levin vori
ge week aan de Universiteit van
Amsterdam verdedigde zie ik
daar niks van terug. Hij onder
zocht de testscores van leerlin
gen in groep 2, 6 en 8 in een lan
delijke steekproef van 400 scho
len.
Kinderen op protestantse scho
len presteren niet beter dan kin
deren op openbare scholen.
Maar kinderen op katholieke
scholen presteren wel beter. In
alle groepen, voor taal en voor
rekenen (met uitzondering van
taal in groep 4). Testscores zijn
gemeten als percentage op een
ranglijst. Een score van 40 bete
kent dat 40 procent van de leer
lingen lager scoort en dat 60
procent hoger scoort. Voor reke
nen scoren kinderen op katho
lieke scholen 5,5 tot 7,5 punten
hoger.
Een verschil van deze orde is
groot als je het vergelijkt met
andere invloeden. Bijvoorbeeld
met de invloed van ouderlijk
milieu. Neem de opleiding van
de moeder. Het verschil tussen
een moeder met een universitai
re opleiding en een moeder met
mavo is hooguit 10 punten. Het
verschil tussen een vader met
alleen lagere school en een va
der met universitaire opleiding
is hooguit 12 punten. Het effect
van de katholieke school is dus
de helft tot tweederde van het
effect van ouderlijk milieu.
In het onderzoek worden enkele
oorzaken van het verschil opge
spoord. Het is be
kend hoeveel tijd per
week wordt besteed
aan rekenen, taal en
lezen. Geregistreerd
is of er huiswerk
wordt opgegeven en
aan welke leerlingen.
Welk soort lespro
gramma wordt toe
gepast en wat de stijl
van lesgeven is. Hoe
vaak toetsen worden
afgenomen. Er is
zelfs bekend hoeveel
leerlingen in de klas
zitten met hetzelfde
begaafdheidsniveau.
Als je met al deze
factoren rekening houdt wordt
de voorsprong van katholieke
scholen wat kleiner, maar er
blijft een substantieel effect
over.
Het is denkbaar dat het effect
wordt veroorzaakt door selecti
viteit. Er is immers vrije keuze
van school. Stel dat in een stad
een openbare en een katholieke
school bij elkaar in de buurt
staan en om de een of andere
reden trekt de katholieke school
de kinderen van ouders die zeer
betrokken zijn bij het ondfewijs
van hun kinderen, actief Zijn op
ouderbijeenkomsten, op huis
werk letten, inspringen als er
weer eens een leraar overspan
nen is.
En stel dat bij de openbare
school de ouders volstrekt on
verschillig staan tegenover het
onderwijs van hun kinderen.
Dan zie je ongetwijfeld betere
schoolprestaties op katholieke
scholen. Maar die worden dan
niet veroorzaakt door de school,
maar door het soort leerling en
het soort ouders dat op de ka
tholieke school afkomt.
Voor selectiviteit zijn absoluut
geen aanwijzingen gevonden in
het onderzoek. Sterker nog,
door rekening te houden met
het proces van schoolkeuze
worden de effecten van de ka
tholieke school alleen maar gro
ter. Kortom, ik snap het niet.
Misschien omdat wij geen ka
tholieke school in mijn dorp
hadden. Ooit. in de 19de eeuw
en misschien ook nog wel daar
na. voelden de katholieken zich
achtergesteld in de Nederlandse
maatschappij. Daar is al lang
geen sprake meer van. Kennelijk
beginnen ze nu op de lagere
school maar vast aan een voor-
sDrone-
JOOP HARTOG
hoogleraar
micro-economie
Universiteit
van Amsterdam
