LEIDE
Volkshuis wil
van de X af
Tourstart in regio 'leuk maar onmogelijk'
Tien procent groei toerisme
ïleurgestelde koopman verkocht VOC-aandeel in 1609 Werkhotel nóg later Open
Nieuwe directeur: Ruimte is nodig
Kleurrijke kijkkastjes
College tegen referenda
over bovenlokale projecten
dinsdag 29 OKTOBER 2002
Bewoners
ationsplein
n junks zat
Ter Aarder
ikent doden
htgenote
tactie
entehuis
Honden- en kattenbe-
kunnen nog tot en met 1
ber met 10 euro korting
dierenarts hun huisdier
lippen. Deze korting
Jeen bij dierenartsen in
srkgebied van dierente-
eiden Stevenshage. Deze
ïr Jling vangt zwerfdieren op
vonden worden in Al-
de, Katwijk, Leiden, Lei-
ip, Noordwijk, Noordwij-
ut, Oegstgeest, Rijnsburg,
Hide, Sassenheim, Val-
irg, Voorhout, Voorscho-
farmond en Zoeterwoude.
ip ter grootte van een
|rrel wordt onderhuids in
;e vel van de nek van het
igebracht. Het nummer
ip correspondeert met
itratiesysteem waarin
:s van de eigenaar van
is opgeslagen. Zo kun-
ie ls er een dier zoekt raakt,
est en de eigenaar weer
j rorden herenigd. Het
en kost tot en met het
:a an de maand 16,50 euro.
nieuwe
litter KvK
b - De Kamer van Koop-
el heeft met ingang van
olgend jaar een nieuwe
zitter. Vorige week heeft
jemeen bestuur van de
van Koophandel en Fa
il voor Rijnland de huidi-
ïtsvervangend voorzitter,
et, benoemd. Piket, die
eur van Hillson Holding
tAlphen aan den Rijn is,
.Blommers op. Blom-
legt zijn functie na negen
>orzitterschap neer.
ussieavond
r migranten
- De vereniging Al
die zich inzet voor cul-
en maatschappelijk werk
den, houdt zaterdag een
isiebijeenkomst over de
b en verantwoordelijkheid
igranten en de rol van
5anisaties. De bijeen-
in buurthuis Vogelvlucht
Boshuizerlaan 5 wordt
id door wethouder M.
ie. De discussieavond, die
1.15 uur begint, maakt
it van een serie bijeen
en die met name jonge
nten bewust moeten ma
in de noodzaak van parti-
ein het publieke debat in
derlandse samenleving.
leiden - „Kijkkastjes", noemt beeldend kunstenaar Frank Borst de twee lantarenpalen
aan de Garenmarkt in Leiden. De ene zit vol armpjes en beentjes, de andere heeft ge
kleurde gokkastplaten achter de glazen ruiten. „Kleine kunstwerkjes om het leven nog
kleurrijker te maken", verklaart Borst zijn creatie. Als het aan hem ligt, worden meer
Leidse lantarens op deze manier opgevrolijkt. Borst woont met zeven andere kunste
naars in een klassiek pand aan de Garenmarkt. Met kerst vorig jaar kwam hij op het idee
de lantarenpalen een andere uitstraling te geven. „Het verkeer mag er geen last van
hebben. Daarom kan het alleen op culturele plekken, zoals hier." Of de gemeente er be
zwaar tegen heeft, weet Borst niet. „Toen ze de lampen kwamen vervangen, vonden ze
het alleen maar leuk. Ook mensen die voorbijlopen, reageren positief." Deze twee lanta
rens zijn nog maar het begin. „Zou het geen leuk idee zijn een wedstrijd te organiseren
tussen scholen waarbij kinderen een ontwerp maken voor een lantaren? De leukste zou
dan een jaar ergens kunnen staan." Borst is helemaal enthousiast en gaat zijn idee ver
der uitwerken. Foto: Henk Bouwman
door Wïm Koevoet
leiden - De nieuwe directeur van
het Volkshuis, J. van Breukelen,
wil een oplossing voor cultureel
centrum de X. De twee instellin
gen zitten elkaar in het monu
mentale pand aan de Apothe-
kersdijk danig in de weg, zegt hij.
Volgens Van Breukelen gebrui
ken de vrijwilligers van de X, van
origine een krakersinitiatief, hun
ruimte in het Volkshuis 'meer als
een clubhuis en hangplek voor
het eigen elitaire cultgroepje' dan
als podium voor de geboekte ar
tiesten. „Ik gun ze hun soosachti-
ge samenkomsten van harte,
maar ik vraag me hardop af:
moet dat hier?"
Vrijwilligers van de X brengen
soms zelfs de nacht door in het
Volkshuis. „Dat is onlangs ge
beurd, ja Of het nog steeds zo
is? Weet ik niet, ik houd niet al
les bij", zegt Van Breukelen af
gemeten. Dat het hem niet lek
ker zit, is duidelijk. Ertegen op
treden doet hij niet „Ik vind dat
dit op bestuurlijk niveau moet
worden opgelost."
Van Breukelen, de opvolger van
H. Jansen die namens de PvdA
in de Leidse gemeenteraad zit,
heeft gemengde gevoelens bij de
aanwezigheid van de X in het
Volkshuis. Hij is te spreken over
de programmering van de in
wereldmuziek gespecialiseerde
instelling, maar logistiek is hij de
X liever kwijt dan rijk. Hij kan de
ruimte zelf goed gebruiken voor
de activiteiten van het Volks
huis. „Bijkomend probleem is
dat we met twee culturen zitten
die botsen."
Het Volkshuis, een cursussen-
en activiteitencentrum, heeft
meer kantoorruimte nodig,
vindt Van Breukelen. Hij heeft
zijn oog laten vallen op de kan
toorruimte van de X. „Wij zijn
geen verhuurders van kantoor
ruimte en hebben de ruimte van
X keihard nodig."
Wethouder A. Pechtold
(D66/cultuur) is op de hoogte
van de opvattingen van Van
Breukelen. Pechtold wijst erop
dat hij niet in zijn eentje verant
woordelijk is voor de ingewik
kelde kwestie. Zelf heeft hij ook
liever dat de X uit het Volkshuis
vertrekt en zijn intrek neemt in
het Muziekhuis. „Maar daarvoor
is geen raadsmeerderheid te
vinden."
Het Volkshuis wordt aange
merkt als een welzijninstelling.
De Leidse Welzijnsorganisatie
(LWO) is de huisbaas. Die
brengt volgens de X een te hoge
huursom in rekening. De X kam
de huur niet betalen en Pecht
old weigert met een subsidie het
gat te dichten omdat dan gelden
bestemd voor culturele doelein
den in de welzijnspot terechtko
men. „Dit is een probleem van
de gemeente, de X en de LWO.
Er zijn drie wethouders bij be
trokken. Ik kom er voor uit dat
de problemen met de huur al ja
ren duren en veel te lang voort
slepen."
Toch vindt hij de uitlatingen van
Van Breukelen 'gekleurd'. „De
heer Van Breukelen is een
LWO'er en de LWO wil gewoon
dat de X vertrekt of de huur vol
ledig betaalt. Dat er wordt gesla
pen, vind ik ook niet echt wen
selijk; het begrip Volkshuis
wordt zo wel heel letterlijk geno
men. Maar die overnachtingen
worden nu als gelegenheidsar
gumenten ingezet en dat maakt
me wantrouwend." Directeur G.
Comel van de LWO was niet be
reikbaar voor commentaar. Het
zelfde geldt voor de X.
door Robbert Minkhorst
leiden - Een referendum over
het tracé van de Rijn Gouwe Lijn
leidt tot uitstel, mogelijk zelfs af
stel van het project en is boven
dien zinloos. Dat melden burge
meester en wethouders van Lei
den aan de gemeenteraad die
vanavond een beslissing neemt
over het verzoek om een refe
rendum. Het college denkt er
over om bovenlokale1 projecten
als de sneltram van Gouda naar
Leiden en de kust voortaan uit
te sluiten van referenda.
Volgens het college kan een re
ferendum over de Rijn Gouwe
Lijn op z'n vroegst pas eind fe
bruari of in maart worden ge
houden. Dan ligt 11 maart voor
de hand, omdat op die dag ook
verkiezingen zijn voor Provinci
ale Staten. Tegen die tijd heb
ben het rijk en de provincie al
een besluit genomen over de
Rijn Gouwe lijn. „Dan zou Lei
den zich als grootste betrokken
gemeente buitenspel zetten. De
provincie heeft overigens zelf al
het tracé over bestaand spoor
afgewezen: de provincie vraagt
Leiden alleen advies over het
tracé door de binnenstad."
De 'meest zwaarwegende reden'
om het verzoek om een volks
raadpleging af te wijzen, zegt
wethouder A. Geertsema (WD-
/bestuurlijke vernieuwing) is het
risico dat de Rijn Gouwe Lijn er
domweg niet komt.
Rijksbudgetten voor infrastruc
tuur zijn zwaar overvraagd; zo
dra aan een van die projecten
'een vlekje zit', neigen politieke
partijen ertoe om het geld aan
een ander project te geven.
„Dan is niet de vraag of een tra
cé door de binnenstad nodig is,
maar wel of geen Rijn Gouwe
Lijn." Het college wijst er verder
nog op dat provinciale belangen
'lokale en wijkbelangen' over
stijgen.
Het referendum afwijzen gaat
niet van harte, zegt Geertsema.
In het raadsvoorstel melden
burgemeester en wethouders
dat louter terughoudendheid
past als de bevolking een beroep
doet op de referendumverorde
ning.
vervolg van voorpagina
leiden/bollenstreek - De Tour
de France naar de regio halen is
een leuk initiatief, maar het is
'een onmogelijke zaak'. Leide-
naar W. van Duivenbode, be
stuurslid van de KNWU en orga
nisator van wielerrondes, heeft
een uitgesproken mening over
de poging van WV Holland
Rijnland de meest prestigieuze
wielerronde van de wereld naar
deze streek te halen. Duivenbo
de stelt dat er te veel 'concur
rentie' is in Nederland. „Valken
burg en Zeeland zijn voor 2005
in de markt als etappeplaats en
Utrecht heeft aangegeven de
start in 2007 te willen. Je kunt
die wedstrijd niet ieder jaar naar
Nederland halen."
Tien jaar geleden waren er al
plannen om de Tour naar
Noordwijk te halen. Van Dui
venbode was betrokken bij de
besprekingen met burgemeester
Van der Sluijs die uiteindelijk op
niets uitliepen. „Dat kwam me
de doordat het bedrijfsleven niet
stond te springen om een finan
ciële bijdrage te leveren."
J. Riethoven haalde de Tour de
France in 1978 naar Leiden voor
een bedrag van 370.000 gulden.
Voor een start moet tegenwoor
dig 4 miljoen euro worden be
taald. Riethoven: „Veel geld,
maar wie zegt dat dit bedrag
niet op tafel komt? Ik heb een
tip gekregen van iemand dat
een steenrijke vent bereid is om
er geld in te steken. Die wil de
badplaats Noordwijk promoten.
Als je meer van zulke lui hebt,
kom je natuurlijk een heel
eind."
B. Ceulen, journalist bij De Lim
burger, is contactpersoon tus
sen de Tour de France en Ne
derlandse initiatiefnemers. Van
de WV Holland Rijnland heeft
hij nog niets vernomen.
'Utrecht' heeft bij Ceulen geïn
formeerd naar de mogelijkhe
den, maar heeft nog geen offici
eel verzoek ingediend. „Elk ver
zoek wordt door de organisatie
serieus genomen, als het maar
aan een aantal voorwaarden
voldoet. Gemeente of overheid
moet garant staan, er moeten
5000 hotelbedden beschikbaar
zijn binnen 30 kilometer en er
moet een wielerdorp opge
bouwd kunnen worden."
De ondernemersvereniging
en206, een overkoepelende or
ganisatie van de bedrijfsvereni
gingen van Noordwijk, Katwijk,
Rijnsburg en Valkenburg, staat
op voorhand niet afwijzend te
genover het initiatief van de WV
Holland Rijnland. Secretaris M.
NagtegaaL' „In principe onder
steunen we niets, maar onze le
den kunnen wel afzonderlijk
worden benaderd. En wie weet
wordt er voor zoiets groots als
de Tour de France wel een uit
zondering gemaakt. Ik vind het
in elk geval heel aardig."
WV Holland Rijnland streeft
naar een toename van het aan
tal bezoekers, hun bestedingen
en de werkgelegenheid in de
toeristische sector van tien pro
cent. Die groei moet in 2007 be
reikt zijn. Officieel bestaat de
VW Holland Rijnland nog niet.
Dat gebeurt pas op 1 januari
2003 als de VWs van Leiden,
Noordwijk, Lisse, Katwijk,
Noordwijkerhout en Warmond
zijn gefuseerd. Deze nieuwe toe
ristische organisatie will Hol
land Rijnland - de kust, de Bol
lenstreek en Leiden - wereld
wijd promoten als het beste wat
Holland te bieden heeft: Hol
landser dan Holland.
De tien procent groei die de or
ganisatie zichzelf ten doel stelt,
hoeft niet alleen te komen van
toppers als de Tourstart, het
Rembrandtjaar en de Ronde van
Holland Rijnland. Ook de bouw
van een zeejachthaven in Kat
wijk, de verfraaiing van de bou
levard in Noordwijk, de ontwik
keling van Keukenhof tot een
centrum waar het hele jaar be
zoekers komen en het propage
ren van de teelt van zomeriïloe-
men moeten een handje helpen.
VW Holland Rijnland denkt dat
er veel winst te behalen is door
verschillende regionale attrac
ties te combineren. Strandtoe-
risten bijvoorbeeld zouden ook
eens in Leiden en de Bollen
streek een kijkje kunnen nemen.
Andersom moet het voor stads-
bezoekers aantrekkelijk worden
gemaakt om ook buiten het
strandseizoen naar Noordwijk
of Katwijk te reizen. De VW ziet
wat dat betreft goede kansen
voor verwen- en kuurarrange-
menten in de duinen of aan het
strand. Ook moet er een grotere
verscheidenheid komen aan
ovemachtingsplaatsen. De VW
denkt daarbij aan slapen in een
hooiberg, een vuurtoren, een
landgoed of een kasteel.
Verder moet de regio inhaken
op groeimarkten zoals vijftig
plussers die meer geld en ook
meer vrije tijd hebben. Om die
potentiële gasten te bereiken zal
de VW zijn aandacht vooral
richten op de Nederlandse,
Duitse, Belgische en Britse toe
ristische markt.
\/^\/rivrgVn rfc c
SnJedarXoorn.n V - 1*-.
i'ooni VT1' t
te hctidei
f'J
re.i
Ln* ",dc be-
alle de IU tlp]|(c„
ghcB'wvnv
i 'ft}
De VOC-kwitan-
tie, gedagtekend
op 7 november
1606 in Enkhui
zen. Volgens
Jonker gooiden
de meeste VOC-
aandeelhouders
de kwitanties
weg, zoals wij
doen met kassa
bonnetjes. Daar
om zijn er nu
nog maar drie
over.
Foto: Taco van
der Eb
raakten in de loop van de zeven
tiende en achttiende eeuw aan
delen wel eens in vergetelheid",
zegt Jonker.
Jan Brouwer kreeg in 1609 voor
de eerste keer dividend uitge
keerd. Hij liet dat aantekenen op
zijn kwitantie. De VOC, die krap
bij kas zat, gaf hem geen geld,
maar peper. Die moest hij zelf
zien te verkopen. „Dat was echt
een kat in de zak", zegt Jonker.
„De VOC bracht zijn eigen pe
per ook op de markt waardoor
de waarde kelderde. Het is net
alsof Philips je dividend uitbe
taalt in gloeilampen en tegelij
kertijd zelf alle supermarkten
bevoorraadt. Dan krijg je er na
tuurlijk niet veel voor." De te
leurgestelde Brouwer moet zijn
aandeel (inclusief de kwitantie)
daarna hebben verkocht aan
Hans Thys, de vader van de op
richter van de Bibliotheca Thy-
siana. Daar sluimerde het docu
ment vier eeuwen in een doos
met bescheiden van de familie
Thys, totdat Jonker en Gelder-
blom het ontdekten.
door Wïm Koevoet
leiden - De opening van het
Werkhotel is voor de tweede
maal uitgesteld. Volgens pro
jectleider F. Koster wordt het of
ficiële startsein voor het project,
bedoeld voor kansarme jonge
ren, nu in april 2003 gegeven.
De eerste twintig bewoners ne
men in de eerste maanden van
het nieuwe jaar hun intrek in
het gebouw. De officiële ope
ning was aanvankelijk in sep
tember van dit jaar gepland en
werd kort geleden tot 28 novem
ber uitgesteld.
Het nieuwe uitstel wordt veroor
zaakt door de gemeente Leiden.
Nog altijd is er geen besluit in de
gemeenteraad gevallen over de
subsidie van 700.000 euro. Ook
is er nog geen bouwvergunning
afgegeven. Het flatgebouw
waarin het Werkhotel komt,
moet deels worden verbouwd.
Vooral de entree wordt onder
handen genomen. Hoewel Kos
ter ervan overtuigd is dat het
stadsbestuur over de brug komt.
waarschuwt hij voor de gevaar
lijke kanten van nog meer ge
treuzel: „Dan maken andere ex
terne financiers, zoals de pro
vincie en enkele fondsen, ook
geen geld over en komt het
Werkhotel nooit van de grond."
Koster gaat ervan uit dat Leiden
door 'procedurele beslomme
ringen' en niet om inhoudelijke
redenen op zich laat wachten.
Weliswaar is er een enorme be
zuinigingsoperatie op komst,
maar volgens Koster is de subsi
die voor het Werkhotel een uit
gemaakte zaak. „Het Werkhotel
kan rekenen op brede politieke
steun en die zeven euroton heb
ben zij al geoormerkt voor dit
project."
Met het Werkhotel, dat wordt
gesitueerd in de flat op de hoek
van de Agaatlaan en Smaragd-
laan in de Mors, is in totaal 1,2
miljoen euro gemoeid. Er kun
nen maximaal 60 jongeren tus
sen de 17 en 27 jaar terecht die
in een achterstandssituatie ver
keren doordat ze voortijdig
school hebben verlaten, door
problemen thuis, op de arbeids
markt of een combinatie hier
van. In het eerste jaar blijft het
overigens bij twintig jongeren.
Het Werkhotel, waarvoor een
speciale stichting is opgericht en
waarvan MKB-voorman R. van
Leeuwen voorzitter is, helpt de
jongeren aan een baan en aan
een woning. De huursom be
draagt zo'n 300 euro.
Werkgevers van de bewoners
van het Werkhotel moeten een
vergoeding betalen. Want het
Werkhotel helpt niet alleen jon
geren aan een woning en een
baan, maar zorgt er ook voor dat
bedrijven geschikte arbeids
krachten binnenboord kunnen
halen.
Koster kan nog niet aangeven
wat de respons is op de oproep
aan Leidse bedrijven om banen
voor de bewoners van het Werk
hotel aan te melden.
Het Werkhotel, voorspelt Koster,
zal ondanks de huuropbreng
sten en de vergoedingen die het
bedrijfsleven moet betalen,
nooit volledig sdf supporting
zijn. Betrokken instellingen, zo
als de provincie, de gemeente
Leiden, ROC, de Stichting Leidse
Studentenhuisvesting (SLS) en
het MKB Leiden zullen bijdra
gen moeten blijven leveren, zegt
hij. Koster bepleit een zakelijke
benadering. „Het Werkhotel
mag geen semi-slaaphuis wor
den", zegt hij met grote nadruk.
Een deel van dé huidige bewo
ners van het complex aan de
Agaatlaan en Smaragdlaan. dat
nu eigendom is van de SLS en
voorheen aan de woningstich
ting Portaal toebehoorde, ver
trekt fasegewijs. De veertig be
woners van de appartementen
die niet bij het Werkhotel horen,
kunnen gewoon op hun plek
blijven.
Een aandeelnemer die snel con
tant geld nodig had, had een
probleem."
Bij de VOC kon een aandeel
houder wel van zijn belang af.
Hij moest dan eerst naar de
beurs om een koper te zoeken.
Vervolgens gingen ze samen
naar het VOC-kantoor waar het
aandeel stond geregistreerd.
Daar lieten ze de transactie ten
overstaan van bewindhebbers
en een notaris in het grootboek
vastleggen. De Amsterdamse
kooplieden vonden die gang van
zaken al snel erg omslachtig en
bedachten een termijrimarkt.
Eén keer in de maand kwamen
de aandelenmakelaars bijeen in
een kamertje boven de Amster
damse beurs. Daar hielden ze
wat tegenwoordig een 'clearing'
heet. Dan werd vastgesteld wie
welk aandeel levert en wie gele
verd krijgt. Vorderingen werden
tegen elkaar weggestreept. Het
aantal overdrachten bij de VOC-
kantoren werd daardoor sterk
verminderd.
VOC-aandelen bestonden niet
op papier. De VOC hield in het
grootboek bij wie aandelen had.
Aandeelhouders moesten de
uitgegeven bedragen zelf in hun
boekhouding noteren. Dat ging
niet altijd goed. „Inderdaad
Igvan voorpagina
Op de zeldzame VOC-
ntie die in de Leidse Bi-
eca Thysiana is gevonden,
te lezen dat de Amster-
koopman Jan Brouwer
Tnovember 1606 in de ka-
Enkhuizen van de VOC 500
"h stortte in een aandeel
POO gulden totaal. „De eer-
aandeelhouders moesten
(aandeel in vier tranches
irten, tussen 1602 en
(i zegt Jonker die het docu-
isamen met collega-weten-
;r Gelderblom terugvond
oude doos. „Omdat
:r zijn aandeel eerder had
»rt dan volgens contract
kreeg hij zelfs rente ver-
De laatste storting werd
ld met de uitgifte van de
itie die nu weer is opgedo-
nwezigheid van de VOC
doorslaggevend te zijn ge-
jvoor het ontstaan van een
enmarkt in Amsterdam,
ompagnie gaf als eerste
f ter wereld vrij verhandel-
adelen uit", aldus de
htse historicus. „Het be
aded' bestond daarvoor
maar eenmaal gestort,
1 geld 'vast' in het bedrijf.
