'Je hupt, je plukt
en je schuift'
In de ban van de Ring
MEDIA
Zappen met mezelf
komt uit lucht vallen
Propaganda geeft
experiment ruimte
Henny
Huisman^
H klacht
lversummer
en AVRO
ilen toch
Peer Ulijn, de 'andere' Journaalverslaggever
Enquête Srebrenica op tv
HOC 648
ZATERDAG 26 0KT08ER 2002
David Haakman
«sum - De reclamespot
lavaria 'Nee dank je, ik blijf
reven staan' kan niet door
•ugel volgens de Reclame
Commissie. De commissie
elt Bavaria aan de reclame
neer uit te zenden, na een
it van de Hilversummer Jel-
Vries. De Vries vindt de re-
a 'stigmatiserend', 'discri-
>rend' en 'in strijd met goe-
naak en fatsoen',
it spotje is 'Mike' bij een
allery in New York. Als hij
jenaresse een zoen op een
>org geeft, gilt die het uit. 'Per
il Mike wordt naar de gevan-
im i afgevoerd. Een medege-
ene, een grote neger, komt
achter hem staan en zegt
zwoele stem: 'Hello'. Terug
ederland vragen zijn vrien-
in het café hem erbij te ko-
zitten, waarop Mike met
okken gezicht zegt:: „Nee
;je, ik blijf liever staan",
spotje suggereert dat Mike
an zitten omdat hij door
leger verkracht is", zegt Jelle
1 ries. „Niemand zou het in
1 ïoofd hebben gehaald een
w in zo'n spotje te laten
Veel mensen die ver-
ït zijn, schamen zich. Ver-
ïting wordt op deze manier
ir de aandacht gebracht in
acherige sfeer."
eclame Code Commissie
eelde dat de reclamespot
irwijzing naar seksueel ge-
bevat. Door deze realiteit
merikaanse) gevangenissen
loristisch te presenteren,
I grens van het toelaatbare
eden.
iordvoerder van Bavaria:
deze uitspraak niet ver-
In principe gaan we in
beroep, maar we willen
;en eerst op een rij zet-
rsum - De Evangelische
oep en de AVRO wisselen
ieptember 2004 van 'thuis-
Een voorstel hiertoe, opge-
door de televisiedirecteu-
an Nederland 1 en 2 ligt op
loment bij het bestuur van
ïblieke Omroep,
ndag 4 november valt een
lit over het plan. Vanaf na-
2004 zal het merendeel van
rogramma's van de EO op
irland 1 te zien zijn. De
i wil een aantal culturele
ramma's, bestemd voor een
I publiek, op Nederland 3
nden. Beide omroepen zul-
iverigens ook op de huidige
metten blijven uitzenden.
door Jan van Stipriaan Luïscius
Hilversum - „Wat ik vaak doe, is
de hele reportage op rijm ma
ken. Dan loopt de tekst ritmisch,
dan klinkt het goed. Want de ka-
dans van een tekst, die is héél
belangrijk. Later bewerk ik het,
maar er blijft altijd wel wat van
over".
De reportages van Peer Ulijn, de
economieverslaggever van het
NOS Journaal, vallen op. Niet
door hun tergende saaiheid. In
tegendeel. De 43-jarige in Hel
mond opgegroeide journalist wil
grenzen opzoeken „en ik vind
het niet erg om er soms zelfs
vlak tegenaan te zitten."
Dat het een en ander niet altijd
door iedereen wordt gewaar
deerd, bleek verleden jaar wel.
Toen maakte hij rond sinter
klaastijd een Joumaalreportage
over het kinderfeest. De inzet:
Sinterklaas bestaat niet. Dat
item werd hem niet in dank af
genomen. Van alle kanten - ook
van ouders - barstte de krtitiek
los. „Kijk, toen ik aan die be
wuste reportage begon, dacht ik:
ik kan wel weer traditioneel iets
vertellen over het meest gekoch
te speelgoed. Maar dat gebeurt
al jaren. Ik wilde wat anders,
zónder de belangrijke informa
tie over het meest populaire
speelgoed te vergeten. Ik heb
toen de stelling willen bewijzen,
dat Sinterklaas niet bestaat. En
alles zat verder in die reportage
hoor, net als andere jaren, al
leen had ik het wat anders ver
pakt."
Ulijn, die Nederlands en thea
terwetenschappen studeerde en
als video-editor zijn omroepcar-
rière begon, gaat nooit op stap
met de gedachte: het moet an
ders worden en ik moet per se
buiten de gebaande paden tre
den. „Nee, zeker niet. Het ont
staat. Zo pakt het gewoon uit. Je
hupt en plukt en je schuift en er
komt een onderwerp uit. Kijk,
misschien ben ik wel minder
journalist en meer beeldend
kunstenaar." Dat laatste zou
overigens gemakkelijk kunnen,
want Ulijn startte in Almere in
1993 ook een andere artistieke
carrière: als kunstschilder. Hij
maakt schilderijen (acrylverf op
linnen en papier), die één ge
heel vormen. „Dat probeer ik
met mijn reportages ook te
doen. Beeld, geluid en tekst -
daar moet je één geheel van zien
te smeden. Daarbij kom ik zeer
zelden zelf in beeld. Als ik me
zelf centraal zet, gooi je dus de
belangrijke elementen beeld en
geluid weg. Dat is toch zonde?
De hoofdredactie heeft graag
van ons verslaggevers, dat we
ook zelf in beeld komen. Maar
dat is niet mijn stijl. En dat
wordt gelukkig ook geaccep
teerd."
Saai
„Bij economiereportages verval
je vanzelfsprekend al gauw in
het melden van allerlei ingewik
keld cijferwerk. Dat is natuurlijk
saai. Je moet daarom ook verha
len vertellen. Dat móg humoris
tisch of lollig zijn vind ik, maar
het maken van grapjes moet
geen doel op zich worden. Ik
vind wel dat het helpt om be
paalde zware informatie over te
brengen. Als je een onderwerp
in humor verpakt of je brengt
het op een zeg maar andere ma
nier, dan blijft die informatie
ook langer hangen. En boven
dien blijven de mensen dan kij-
Peer Ulijn gaat altijd als een soort leek naar persconferenties en verlaat op beslissende momenten vaak de zaal. Foto: Ton Kastermans
ken. En waarom zou je daar
geen gebruik van mogen ma
ken?"
Als je Peer Ulijn overigens
vraagt, hóe hij zijn reportages
zelf zou omschrijven, dan blijft
de journalist - ook na enige tijd
van nadenken - het antwoord
schuldig. „Daar heb ik nog nooit
over nagedacht." Om na een
korte stilte te verklaren: „Ik denk
dat ik wat losser met de onder
werpen om ga."
Zo gaat Peer Ulijn altijd als een
soort Teek' naar persconferen
ties, waar bijvoorbeeld de jaar-
'Ik denk dat de winnaars er altijd erg blij mee zijn'
door Kim de Vries
Hilversum - „Mijn eerste ring
maakte ik voor André van Duijn.
Hij vroeg toen of ik de ring op
een mooi standaardje kon zet
ten, omdat hij nooit sieraden
aan zijn handen droeg. Hij wilde
de ring op zijn televisie zetten."
Kunstenares Anneke Schat ont
werpt al sinds 1975 de Gouden
TeleVïzier Ring, die gisteravond
voor de zevenendertigste keer
uitgereikt werd uitgereikt.
In 1964 startte het blad TeleVï
zier met de uitreiking van de
Gouden TeleVïzier Ring, de eer
ste publieksprijs voor televisie
programma's.
En nog steeds is het de enige
echte publieksprijs. Wie een Te-
leVizier Ring wint, heeft vanaf
dat moment aanzien in Hilver
sum.
Sommige televisiepersoonlijk
heden zijn inmiddels zelfs in het
bezit van twee ringen. Jos Brink
won bijvoorbeeld zowel in 1979
als in 1986, maar ook Henny
Huisman en Mies Bouwman
kunnen zich in deze categorie
scharen.
Ook is de ring een keer gestolen.
Kunstenares Schat:,, Nou ja ge
stolen. Laten we ervan uitgaan
dat hij is zoekgeraakt De ring zit
namelijk niet in een opvallend
doosje." In ieder geval bleek
vlak voor de repetities van de li
ve-uitzending in 1998 dat de
ring, die ergens in een kluis in
Hilversum lag, weg was.
„Gelukkig maak ik terwijl ik aan
de ringen werk altijd een stap
penplan van wat ik in ieder sta
dium heb gedaan. Ik heb toen
dat plan en mijn schetsontwerp
erbij gepakt en me opgesloten in
mijn atelier. Ik heb dag en nacht
doorgewerkt om de voor de uit-
lanmbJH
«leotronic artwork
De Televizier Ring van vorig jaar.
Foto: GPD
reiking een nieuwe ring klaar te
hebben."
„De laatste zes, zeven jaar maak
ik de ring zonder inspraak van
de winnaar, omdat die sinds die
tijd pas bekend wordt tijdens de
uitzending. Ik probeer daarom
een ring met sterallures te ma
ken. Na de uitreiking hoef ik de
ring dan alleen nog op maat te
maken", vertelt de kunstenares.
„Ik denk dat de winnaars er ook
altijd erg blij mee zijn. Op de
jaarlijkse uitreikingen zie ik de
oud-winnaars allemaal met hun
ring om. Ik weet ook dat Mies
Bouwman hem altijd veel
droeg."
Tweemaal werd de Gouden Te
leVïzier Ring niet uitgereikt. In
1967 hadden de organisatoren
zoveel moeite met de organisa
tie van het evenement dat de
uitreiking pas begin 1968 plaats
vond. Een aparte uitreiking voor
1968 liet Televizier toen verval
len.
Ook in 1976 kreeg niemand een
gouden ring. Tijdens het tellen
van de stemmen ontdekte de
organisatie dat fans van Fred
Oster en zijn Wïe-kent-kwis',
Henny Huisman: gewone gabber, maar flik hem geen kunstje
cijfers door Philips of DSM of
andere multinationals bekend
worden gemaakt. „Ik laat in feite
mijn eigen verwondering altijd
meespelen," zegt hij. En om
vervolgens een andere invals
hoek te kiezen voor de reporta
ges dan zijn collega's doen, ver
kiest Ulijn niet zelden een be
zoekje aan het toilet op het voor
de verslaggever moment suprè
me. Als ik terugkom moet ik
het een en ander aan informatie
inhalen. Maar het leuke is dan,
dat er daardoor een heel ander
verhaal ontstaat."
RADIOGEZICHT
hem een handje hadden willen
helpen en extra formulieren
hadden ingevuld. Veel stem
briefjes in hetzelfde handschrift?
Dat kon volgens de organisatie
niet kloppen. Ze besloot dan
ook de uitreiking af te blazen.
Peter Jan Rens is de enige die
ooit zijn ring weggaf. Hij won
zijn ring in 1989 voor het pro
gramma Doet 'ie 't of doet 'ie 't
niet. „Een paar maanden later
was er een actie op de televisie
Help de Roemenen. Rens heeft
toen zijn ring beschikbaar ge
steld om zo geld in te zamelen",
vertelt Schat. „De hoogste bie
der, een softwarebedrijf, bood
25.000 gulden, een gigantisch
bedrag in die tijd. Zij hebben de
ring weer uitgereikt aan de Sa
lesman van het jaar. Er is dus
zelfs een zakenman die met een
Gouden TeleVizier-Ring rond
loopt!"
Naam: Gerrit van der Kooy
Leeftijd: 53
Programma: Kamerbreed (ook
op tv te zien)
Omroep: TROS Radio 1
Heb je altijd al bij de radio wil
len werken?
Ja!
Hoe ben je bij de radio terecht
gekomen?
Na allerlei omzwervingen via de
schrijvende journalistiek kwam
ik terecht bij de RONO, de Re
gionale Omroep Noord en
Oost, de voorloper van het hui
dige RTV Oost. In 1974 maakte
ik de overstap naar TROS Aktua
Radio. Kamerbreed vormde
toen nog een bijproduct van
Aktua, nu is het al dertien sei
zoenen lang een zelfstandig
programma.
journalist dan als presentator.
Dat wordt in Hilversum helaas
nog wel eens door elkaar ge
haald.
Heb je een bepaald vast ritueel
tijdens het presenteren?
Water en roken. Het is een
slechte gewoonte dat roken, dat
weet ik Roken is mijn manier
van stressbestrijding. Ik mag
het niet van mijn arts, maar ik
rook toch. Je wilt niet wéten
hoeveel telefoontjes we krijgen
na een uitzending van Kamer
breed op televisie.
Word je wel eens aan je stem
herkend op straat?
Heel vaak. En ik krijg voorna
melijk aardige reacties.
Luister je zelf veel naar de ra
dio?
Eigenlijk constant, want ik reis
ook veel.
Hilversum - Boven Alkmaar kwam woensdag een
boek over Henny Huisman uit de lucht vallen. Bij
het stadion van AZ dropte een helikopter overi
gens niet één exemplaar, maar een kist vol. Een
Huisman-stuntje om Zappen met mezelf te intro
duceren, een reeks columns, interviews, anekdo
tes en verhalen. Ze werden opgetekend door de
journalist Jan Vriend. Hoe krijgt een televisiepre
sentator - die helemaal niets met voetballen heeft
- het in zijn hoofd om zijn boek op de middenstip
te presenteren? Dat heeft te maken met het feit
dat hij op die plek in 1982 de aandacht trok van
Joop van den Ende.
Henny Huisman mocht daar als provinciale cory
fee een optreden van André Hazes aankondigen
in de rust van een Europacupwedstrijd van AZ.
Joop was oprecht verbaasd dat het hem lukte de
roerige tribunes stil te krijgen en nodigde hem
acuut uit voor een gesprek. Met gevolgen. In 1983
maakte Huisman bij de KRO zijn debuut als tele
visiepresentator in de Playbackshow. Het werd de
inleiding tot een imposante carrière én het succes
van programma's als de Soundmixshow, die een
wereldwijde uitstraling haalde. Met André Hazes
heeft Huisman nauwelijks meer contact. In zijn
boek zegt Henny dat André hem een 'gabber' is
blijven noemen en overal roept dat 'wij als gewo
ne jongens toch zeker van dezelfde bloedgroep
zijn.' Huisman: "En nog altijd maak ik me daar
weer een beetje zorgen over als ik de verhalen
over zijn gezondheid lees."
De bespottelijke eisen van Whitney Houston, de
trucs waarmee bekende namen als Annemarie
Jorritsma en Lee Towers werden gestrikt voor de
Sterrenplaybackshow, de aidstest die Huisman
moest ondergaan na het overlijden van Nico
Haak. Ze vormen de aanleiding voor een smakelij
ke terugblik. Vanzelfsprekend haalt Huisman ook
ontmoetingen met Madonna, Michael Jackson en
andere grootheden aan. Kennelijk om de glorie en
zijn bekendheid te relativeren, want het valt op
dat hij zoekt naar de humor van de situatie en de
tegenkant van de roem. Een ander voorbeeld: het
ontstaan van de miniplaybackshow en de mop
pentrommel. Huisman stond in zijn begintijd als
presentator op tweede paasdag op een meubel
boulevard waar hij Suske en Wiske-boeken mocht
uitdelen en na zeven minuten geen idee had wat
hij verder in de voor hem bestemde twee uren
moest beginnen. In doodsnood liet hij kinderen
op het toneel een mopje vertellen. In de studio's
van Aalsmeer hoorden ze de volgende dag zijn er-
irsum - Statisch, amateuris-
interviewers die zichzelf
ender vinden dan hun gast,
aai: de makers van Propa-
la, VPRO's nieuwe kunst-
?amma op de zondagmid-
hebben de afgelopen we-
heel wat kritiek over zich
gekregen. En inderdaad:
esprekken waren soms wat
terig, de eigenzinnige came-
ering, bedacht om de talk-
v op een documentaireach-
rijze in beeld te brengen,
af en toe behoorlijk stunte-
an en het aanvankelijke idee
wee presentatoren op ver-
lende plekken aan het werk
itten, is inmiddels losgela-
Zo is presentator Gabriëlle
aas niet meer in het pro-
ima te zien.
redacteur Rob Schroder is
er verre van pessimistisch
de ontwikkeling van 'zijn'
laganda. „Of je besluit een
jaar te voren met een pro-
ima te beginnen en er veel
in te pompen, óf je pro-
t er in praktijk wat van te
maken met een laag budget. Dat
is een keuze. De laatste manier
brengt risico's met zich mee,
maar het is wel mijn manier.
Propaganda wil, op de plek waar
voorheen Hanneke Groenteman
zich op knusse wijze onderhield
met kunstenaars, acteurs, regis
seurs en fotografen, een podium
scheppen waar actuele ontwik
kelingen binnen de kunstwereld
worden belicht. Steeds vanaf
een andere plek in het land pra
ten presentatoren Chris Keule-
mans en Scotty Gravenberch
beurtelings met een drietal gas
ten. De culturele agenda bepaalt
wie er wordt uitgenodigd en
vanaf welke plek wordt uitge
zonden.
Het programma heeft de afgelo
pen weken stevig moeten wor
stelen om los te komen van de
herinnering aan voorganger De
Plantage. Schroder: „We worden
voortdurend vergeleken. Wij
werken met mensen voor wie
televisie nog een nieuw medium
is. Zij zijn nog niet zo ver, maar
bekijken zaken wel weer op een
heel andere, eigen wijze."
Volgens Schroder wordt er te
hard geoordeeld over een pro
gramma met een jonge en rede
lijk kleine redactie, dat eens een
andere vorm van televisie ma
ken wil uitproberen. „Zelf heb ik
vier jaar gewerkt voor het kunst
programma Laat op de avond.
Het was een fantastisch pro
gramma, maar we kregen ook
ontzettend veel kritiek. Tot we er
mee stopten, toen vroeg ieder
een waarom het programma er
niet meer was. Elk nieuw pro
gramma moet meteen scoren.
Vroeger maakte je eerst twintig,
dertig afleveringen en kreeg een
programma de tijd om te groei
en. Daar is nu geen sprake meer
van, en dat is doodzonde. Wij
willen een ander soort vorm be
denken voor een nieuw publiek
met nieuwe gezichten."
Monique Brandt
Propaganda, elke zondag om
17.00 uur bij de VPRO op Neder
lands.
Wat herinner je je van je aller
eerste uitzending?
Ik presenteerde een program
ma op het Provinciehuis in
Zwolle, dat ging over provincia
le politiek. Wat er technisch mis
kon gaan, ging ook allemaal
mis. Toen dacht ik: 'Waar ben
ik in godsnaam aan begonnen?'
Wat is er zo leuk aan radioma
ken?
De directheid van het medium
radio spreekt mij erg aan. Als er
wat gebeurt, kun je er onmid
dellijk op anticiperen. Je hoeft
niet te wachten op deadlines. Je
kunt zo de zender op.
Is radiomaken moeilijk?
Tsja, het vergt veel energie. Het
is niet zo, dat je even achter de
microfoon kunt gaan plaatsne
men. Wij - Caspar Becx en ik -
doen alle inhoudelijke voorbei-
dingen zelf. Wij proberen altijd
zelf de originele invalshoeken te
bedenken en leunen niet op de
dagbladen. Dat doen teveel
programmamakers al.
Wat voor soort presentator ben
je?
Ik ben een inhoudelijke presen
tator. Ik zie mezelf meer als
Wat is je favoriete programma?
Ik luister vaak naar het Radio 1
Journaal en op donderdagoch
tend graag naar De Ochtenden
van de EO, omdat dat wordt ge
presenteerd door Tijs van den
Brink.
Wie is je favoriete presentator?
Tijs van den Brink dus, maar
ook Harmke Pijpers, Marjolein
Uitzinger en Clairy Polak.
Met welke muziek zou je stiltes
opvullen?
AJs ik het voor het zeggen zou
hebben met rustige rockmu
ziek, want pappa is een beetje
blijven hangen in de jaren zes
tig en zeventig. Zeg maar de
muziek van Dire Straits.
Voor welk programma zou je de
overstap naar tv maken?
Voor alle programma's, als ik
maar een journalistieke rol kan
vervullen.
Jan van Stipridfti Luïscius
Dit is de eerste aflevering van
een serie, waarin wij radiopre
sentatoren een gezicht geven. De
afleveringen worden steeds op
zaterdag gepubliceerd.
parlementaire enquête komt
naar aanleiding van een vernie
tigend rapport van het Neder
lands Instituut voor Oorlogsdo
cumentatie (NIOD) over Srebre
nica. De Tweede Kamer besloot
in juni een eigen onderzoek te
doen naar de gebeurtenissen.
D66-Kamerlid Bakker leidt de
enquêtecommissie. De presen
tatie is in handen van Ferry
Mingelen en Pim van Galen.
Hilversum - De openbare verho
ren van de parlementaire en
quêtecommissie over de val van
de moslim-enclave Srebrenica
en de rol van Dutchbat daarbij
zijn live te volgen via NOS Actu
eel. Ook op internet (www.no-
s.nl) is de uitzending te zien.
De verhoren beginnen in de eer
ste helft van november en duren
tot medio december. De exacte
data zijn nog niet bekend. De
51 Schroder, eindredacteur van het VPRO-kunstprogramma Propaganda. Foto: GPD/Roland de Bruin
Jan Vriend
Cover van het boek Zappen met mezelf over Hen
ny Huisman. Foto: GPD
varingen ongelovig aan, maar de Minimoppen-
trommel was geboren, tien jaar lang een gewaar
deerd item op televisie.
In het boek legt Henny Huisman uit dat populari
teit iets dubbels heeft. Zijn tweede hands Rolls
Royce staat onder een kleed in de garage, in af
wachting van een bruiloft in de familie. Ander
zijds, hij komt er voor uit dat hij een ijzeren ge
heugen heeft voor roddeljournalisten en televisie
makers die hem een kunstje hebben geflikt. „Mijn
eerste manager staat nog altijd bij mij op de zwar
te lijst. Voorgoed, daar ben ik taai in."
Henny Huisman, Zappen met mezelf is uitgegeven
bij Kok in Kampen. Prijs: 13,50 euro.
