Vrijlating gijzelaars uitgesteld
BUITENLAND
Einde aan reality-drama
i leger
riin binnen
leid Azië
dit
tij botsing
alië
op straat
Ir gezakt
Ipers
grens
sadeur' Bin
pgepakt
Dreiging voor gewelddadig einde van gijzeldrama in Moskou neemt toe
Nederlanders uit Bilthoven
Doorbraak over kosten
uitbreiding van EU
Duitsers willen
lidmaatschap
voor Turkije
lëlische leger is
:t zeker twintig
soldaten de Pales-
ïin op de Westelij
ver binnengetrok-
jen Palestijnse
;ezegd. De actie
elding te zijn voor
ag eerder deze
'veertien Israëliërs
)d. Volgens een Is-
rcommandant is
grootste operatie
is toen Israëlische
ilestijnse stad Na-
okken.
htslid
ermoord
apans parlements-
voor zijn huis in
estoken. Het
il Koki Ishii, die lid
lemocratische Par-
e oppositiepartij,
oortvluchtig. De
izat sinds 1993 in
it. Het is voorals-
lelijk of de dader
notief had. Ishii
lame oppositie te-
gsoverschrijdingen
ig van het leger.
irsvrijheid laat in
n de wereld te
maar in Azië is de
llerslechtst. Dat
onderzoek van de
ejoumalistenor-
>orters Zonder
0. Op de lijst van
>lde landen staan
China, Myanmar,
n en Bhutan hele-
an. In de als
irdeelde landen is
persvrijheid en
onafhankelijke
taat op de website
zeer weinige onaf-
umalisten daar, lo-
end het risico te
)lgd of verbannen,
ihoort met Fin-
Noorwegen en
e top-5.
het zuiden van
gisteren vier men
nen bij een botsing
ein en een busje,
mensen zijn vol-
ralische nieuws-
;ewond geraakt,
deed zich voor op
in de stad Adelai-
vas de Ghan, een
grijkste toeristen-
■izigers van Adelai-
Springs brengt,
slachtoffers zaten
ei de politie
Mare Dutroux is
op weg naar de
n het Waalse
op straat in elkaar
Dux zei dat hij on-
)rden. Volgens zijn
rilde Dutroux er
n vertoning van
ehandeling door
de hoofdverdachte
ie zedenzaak van
cwartier toch zijn
I rechtbank voort-
adkamer van de
echtbank moet
bordelen welke in-
tax en zijn compa-
berechten. Daar-
k raadkamer
n toe ook horen.
llraakse autoritei-
week alle
journalisten het
zou ontevreden
vijze waarop de
rezige buitenland-
Iers hun werk
dwil uiteindelijk
lerkt aantal jouma-
n, die zich moeten
regels,
meer in dat
journalist niet
dagen in Irak
Britse inlichtin-
eft woensdag de
elijke Abu Qutadah
zo werd gisteren
ens de Spaanse
Baltasar
de 'ambassadeur'
in Laden in Euro-
leider van de
(islamitische
Abu Qu-
door
wapend overval-
uiden van Londen
ilmarsh-gevange-
cht. Hij is in Jor-
tek veroordeeld
amenzwering om
en Israëlische
in te vallen. De
Palestijnse af-
t een gewelddadi-
de islam.
vrijdag 25 OKTOBER 2002
moskou/gpd - De Tsjetsjeense
rebellen die in Moskou een thea
ter met 700 mensen in gijzeling
houden, hebben er vanochtend
op het allerlaatste moment van
afgezien zo'n 75 buitenlandse gij
zelaars vrij te laten. De Russische
veiligheidsdienst FSB verklaarde
dat er nieuwe eisen waren ge
steld door de rebellen.
De buitenlandse diplomaten,
waaronder de Nederlandse am
bassadeur Tino Hofstee, wacht
ten bij het theater tevergeefs op
de vrijlating. Onder de gijzelaars
bevingen zich twee Nederlan
ders van Russische afkomst. De
rebellenleider Movsar Barajev
verklaarde eerder tegen journa
listen van de Russische televisie
zender NTV dat hij de buiten
landers zou vrijlaten. Onderhan
delingen over de vrijlating zou
den later in de ochtend worden
voortgezet.
Vanochtend vroeg werden er
wel zeven gijzelaars vrijgelaten.
Hun identiteit is onbekend,
maar het zou mogelijk om bui
tenlanders gaan.
Vanochtend protesteerden on
geveer dertig familieleden van
gijzelaars voor de beëindiging
van de oorlog in Tsjetsjenië. Ze
waren daartoe opgeroepen door
de gijzelaars zelf. Volgens bron
nen in het crisiscentrum is er bij
veel gijzelaars in het theater
sprake van het Stockholm-syn-
droom. De gijzelaars gaan zich
in dat geval identificeren met de
gijzelnemers.
Het gijzeldrama dreigt onder
tussen steeds nadrukkelijker op
een gewelddadig einde af te ste
venen. Van serieuze onderhan
delingen met de rebellen is nog
steeds geen sprake. In het thea
ter is de spanning hoog opgelo
pen doordat gijzelaars in ver
schillende groepen zijn ver
deeld. Mannen en vrouwen zijn
in aparte kamers onderge
bracht. Ook de 75 buitenlanders
werden over verschillende ruim
tes verspreid. De rebellen weige
ren verder voedsel te accepte
ren. Iedereen leeft op water en
een beetje chocolade.
Het persbureau Interfax citeerde
bronnen in het Russische crisis
centrum die beweerden dat de
rebellen lijken te wachten op
bevelen van buitenaf. Inmiddels
zouden de rebellen enkele
scherpschutters hebben gepos
teerd op de bovenste verdiepin
gen van het theater. De Russi
sche president Poetin heeft offi
cieel de leiding over de operatie,
maar hij houdt zich opvallend
op de vlakte. In een korte verkla
ring zei hij dat de gijzelaars deel
uit maken van een netwerk van
internationale terroristen dat
eveneens verantwoordelijk was
voor de recente bomaanslag in
Bali. Hij sprak zich niet uit over
eventuele onderhandelingen.
De ongeveer veertig gijzelne
mers, waaronder waarschijnlijk
vijfden vrouwen, brachten giste
ren via een internetverbinding
een videoboodschap over aan
het televisiestation al-Jazeera. Ze
verklaarden dat het doel van de
actie de beëindiging van de oor
log in Tsjetsjenië is. De veelal
zeer jonge rebellen zeiden be
reid te zijn te sterven. Ze noe
men zich 'smertjniki', wat zo
veel betekend als 'reeds gestor
venen'. Het is steeds onduidelijk
hoeveel gijzelaars er precies in
het gebouw zijn. Het zou om
ongeveer 700 man gaan, waar
onder 75 buitenlanders, voorna
melijk uit de voormalige Sovjet
republieken. Zeker 37 personen
zijn vrijgelaten of ontsnapt Tot
dusver is één vrouw gestorven.
Ze werd waarschijnlijk woens
dagavond al doodgeschoten.
Een arts meldde dat er tussen de
vijftien en twintig tieners in het
gebouw zijn. Drie van de kinde
ren zijn ziek. Een heeft epilepsie,
een heeft bronchitus en een
heeft longontsteking, aldus de
arts, die verscheidene malen is
binnen geweest.
door onze correspondent
Frank Hendrickx
moskou - Oorlogsstemming in
hartje Moskou. „Jullie hebben
wapens, jongens. Er op af!",
schreeuwt een dronken man te
gen het cordon politieagenten
dat het gebied rond de Doe-
brovkastraat afschermt. Een
groepje jongeren in groene
bomberjacks lijkt ook wel te
voelen voor een frontale aanval
op de Tsjetsjeense rebellen die
sinds woensdagavond het musi
caltheater met zo'n 700 mensen
in gijzeling houden. Maar de
politie werkt niet mee. „Vechten
moeten we", schreeuwt de
dronken man nog voordat hij
met zachte hand wordt afge
voerd.
In het Technisch Instituut num
mer 190 is de stemming al even
grimmig. Familieleden van gij
zelaars zitten hulpeloos op
stoeltjes in de gang. Ze wachten
op nieuws dat niet komt. „Ze
moeten al die Tsjetsjenen de
porteren naar Kazachstan, net
als Stalin heeft gedaan", zegt
een vader van een meisje dat in
het theater vastzit. „In wagons
stoppen en afvoeren. Binnen 24
uur is het hele probleem opge
lost." Een meisje met trillende
handen begint zachtjes te hui
len. De andere familieleden sta
ren voor zich uit.
Buiten staan talloze trucks vol
slapende soldaten klaar. Voor
het theater van de voormalige
kogellagerfabriek staan de pant
servoertuigen met mitrailleurs
opgesteld. Daar houdt ook de
elite-eenheid Alpha zich op. Die
zal in actie moeten komen als er
tot een bestorming van het the
ater wordt overgegaan. Voorlo
pig krijgen onderhandelingen
de voorkeur. „De mensenlevens
staan voorop", laat president
Poetin weten. Tegelijkertijd lijkt
hij de rebellen te provoceren.
„Dit is gedaan door dezelfde
mensen die Tsjetsjenië jaren
lang hebben geterroriseerd."
Rond een uur of twee gaat zan
ger en parlementslid Iosif Ko-
bron samen met de liberale po
litica Irina Chakamada naar bin
nen. Via een van de gijzelaars
hebben de rebellen kenbaar ge
maakt dat de twee Doema-leden
acceptabel zijn als gesprekspart
ners, omdat ze zich de afgelo
pen jaren niet volkomen achter
de oorlog in Tsjetsjenië hebben
geschaard. Volgens de geruch
ten gaan ze onderhandelen over
de vrijlating van de 75 buiten
landse gijzelaars, onder wie de
tot Nederlanders genaturaliseer
de Natalia Zjirov en haar 14-jari-
ge zoon Dimitri uit Bilthoven.
Eerdere pogingen daartoe zijn
mislukt. Naar verluidt omdat de
buitenlandse diplomaten niet
allemaal tijdig aanwezig waren.
Uiteindelijk krijgen ook Kobron
en Chakamada de buitenlandse
gijzelaars niet vrij. Chakamada
reist onmiddellijk door naar het
Kremlin om de eisen van de re
bellen door te geven. Terugtrek
king van de Russische troepen
uit Tsjetsjenië is nog altijd de
belangrijkste. Inmiddels zouden
ook de Russische televisiezender
Ren-tv en een Engelse journalist
het gebouw zijn binnengelaten.
Even later bevestigt de binnen
landse veiligheidsdienst FSB dat
er een dode uit het theater is ge
haald. De 20-jarige vrouw had
een schotwond in de borst en
gebroken vingers. Het is voor
alsnog het enige dodelijke
slachtoffer onder de gijzelaars.
Vroeg in de avond slagen twee
vrouwelijke gijzelaars erin om
spectaculaire wijze te ontsnap
pen. Vervolgens vinden er twee
explosies plaats. De vluchtelin
gen blijken met granaatwerpers
te zijn beschoten. Een van de
ontsnapte vrouwen is gewond
geraakt. Het aantal vrijgelaten
en ontsnapte gijzelaars is nu 37.
De familieleden in de school
vreten zich op. „Als er iets ge
beurt met mijn zoon, ga ik naar
binnen om de Tsjetsjenen te
vermoorden", zegt Kiril Petrov.
De laatste keer hoorde Petrov
van zijn 22-jarige zoon Ivan via
een sms-bericht. 'Alles OK',
luidde de boodschap. „Tech
nisch doen de terroristen alles
goed. Ze laten eerst iedereen
bellen, zodat ze maximale aan
dacht krijgen en te weten ko
men hoeveel mobiele telefoons
er rijn. Daarna hebben ze de te
lefoons afgenomen. Ze hebben
wat ze willen, de aandacht van
de hele wereld. Laat ze nu alsje
blieft niet hun hand overspe
len."
Twee dokters slepen bij
mers tot nu toe hebben
het theater in Moskou het lichaam weg van een door de Tsjetsjeense rebellen vermoorde vrouw. Zij is waarschijnlijk het enige slachtoffer dat de gijzelne-
gemaakt. Over haar identiteit is nog niets naar buiten gebracht. Foto: AP/Anton Denisov
De 14-jarige Dimitri Zjyrov uit
Bilthoven en rijn moeder Nata
lia bevinden zich onder de gegij
zelden. Dimitri is een leerling uit
de derde klas atheneum van het
Nieuwe Lyceum in Bilthoven.
Het gezin was in Moskou voor
vakantie en familiebezoek. Het
oorspronkelijk uit Rusland af
komstige gezin Zjyrov woont
sinds zeven jaar in Nederland
en heeft eerst in Friesland ge
woond. Dimitri heeft ook nog
een zusje dat op een basisschool
in Bilthoven rit. Zij is, evenals de
vader, niet onder de gegijzelden,
maar beiden rijn wel in Mos
kou. De vader zwerft rond het
theater in de hoop iets te verne
men van of over rijn gezinsle
den. Vrienden en medewerkers
van de school herkenden A. Zjy
rov, de vader van Dimitri, giste
ren op het NOS-joumaal. Daar
in vertelde hij dat hij via de mo
biele telefoon contact heeft ge
had met rijn vrouw en zoon. Hij
heeft ze gezegd dat hij van ze
houdt, en dat hij ze zo snel mo
gelijk weer hoopt te zien.
Nederland sceptisch over akkoord
door onze correspondent
Mare Peeperkorn en
Hetty van Rooij
brussel - De Europese Unie
stevent af op een akkoord over
het bevriezen van de land
bouwuitgaven in de Europese
Unie. Een dergelijke afspraak
maakt de weg vrij voor de uit
breiding van de EU met tien
nieuwe landen. Het Neder
landse kabinet dringt al langer
aan op een beperking van het
landbouwbudget.
Tijdelijk EU-voorritter Dene
marken sprak gisternacht over
'een echte doorbraak.' De
Deense premier Rasmussen
verwacht dat de EU-leiders
vandaag het licht op groen zet
ten voor de laatste onderhan
delingen met de tien kandi
daat-landen. „Ik ben vol ver
trouwen over een goede af
loop", aldus Rasmussen. Mi
nister-president Balkenende
was sceptisch. „De consequen
ties van dit voorstel rijn steeds
nog onvoldoende duidelijk",
aldus de premier.
De basis voor het akkoord
werd gistermiddag gelegd door
Duitse bondskanselier Schro
der en de Franse president
Chirac. Het resultaat van dit
Frans-Duits onderonsje lag
vervolgens op tafel tijdens een
diner van de EU-regeringslei-
ders in Brussel.
Chirac en Schroder werden
door hun collega's om een toe
lichting gevraagd, maar zij kon
den niet op alle vragen een be
vredigend antwoord geven.
Balkenende heeft ambtenaren
van de Europese Commissie
gevraagd uit te rekenen wat
precies de financiële gevolgen
rijn. Op basis van die cijfers is
het overleg vanmorgen hervat.
De Deense premier benadrukte
gisteren dat 'een deal tussen
twee lidstaten nog geen besluit
van de vijftien is. Het land
bouwbudget^ miljard per
jaar) is goed voor bijna de helft
van de totale EU-uitgaven. Af
spraken over beperking van dit
budget rijn van groot belang
om de uitbreiding betaalbaar te
houden.
Het Frans-Duitse akkoord be
vriest het merendeel van de
landbouwuitgaven tot 2014
ruwweg op hetzelfde niveau als
nu. Het budget zou alleen nog
met de inflatie mogen stijgen.
Verder krijgen de circa zeven
miljoen boeren in de toekom
stige lidstaten recht op dezelf
de inkomens- en prijssteun als
hun huidige EU-collega's. Om
dat de totale kosten nauwelijks
mogen stijgen leidt dit tot lage
re steunbedragen voor ieder
een. Duitsland vreesde anders
als grootste nettobetaler aan de
EU een 'blanco cheque uit te
schrijven.
In ruil kreeg Chirac de belofte
van Schroder dat hij tot 2007
geen ingrijpende hervormin
gen van het landbouwbeleid
zal vragen. Frankrijk profiteert
het meest van de Europese
landbouwsubsidies en wenst
daar niet aan te tomen. Frank
rijk en Duitsland willen dat
voor de andere EU-uitgaven
(subsidies voor banen, bruggen
in armere regio) eenzelfde fi
nanciële soberheid als voor de
landbouw gaat gelden. Dat
leidt tot verzet bij met name
Spanje.
brussel/gpd - Duitsland wil
vaart zetten achter de toetre
ding van Turkije tot de Euro
pese Unie. De lidstaten moe
ten Ankara snel laten weten
wanneer de toetredingsonder
handelingen kunnen begin
nen, vindt de Duitse bonds
kanselier. De lobby van Schro
der voor een Turks lidmaat
schap is precies wat de Ameri
kanen van hem verlangen.
De relatie tussen Duitsland en
Amerika is ernstig verstoord,
omdat Schroder een Duitse
deelname aan een mogelijke
oorlog tegen Irak uitsluit. Was
hington heeft in Berlijn een
lijst 'verlangens' gedeponeerd,
die Duitsland moet inwilligen
om de lucht te •klaren. Zo vra
gen de Amerikanen dat de
Duitsers harder werken om
Turkije lid van de EU te ma
ken. Turkije is een belangrijke
strategische bondgenoot van
de Verenigde Staten.
Formeel is Turkije kandidaat
lid van de EU, maar er wordt
nog niet onderhandeld. De
Europese Commissie, het da
gelijks bestuur van de Unie,
vindt dat het land op het ge
bied van democratie en men
senrechten nog niet ver ge
noeg gevorderd is. De Turken
eisen een datum waarop de
toelatingsgesprekken met de
Unie van start gaan en zé wor
den ongeduldig. Bovendien
hebben rij een paar sterke
troeven achter de hand: zon
der de steun van de Turken
rijn de kwestie-Cyprus en de
impasse rond de Europese in
terventiemacht onoplosbaar.
De top in Brussel besluit van
daag niet over de kwestie,
maar de Turkse 'vorderingen'
rijn wel onderwerp van ge
sprek.
door onze correspondent
Ans Bouwmans
rockville-manassas - Tanksta
tions, duistere parkeerplaatsen
van winkelcentra en restaurants,
een school, een verlaten straat in
een woonwijk. Doorsnee Amerika
in al zijn eenvormige anonimiteit
was de afgelopen weken het de
cor van een 24-uurs televisiepro
ductie: de jacht op 'de' sluip
schutter. De wereld keek gefasci
neerd mee naar de intriges in dit
dagelijkse reality-drama, tot aan
de ontknoping minutieus vastge
legd door de nieuwscamera's.
Rockville, het hoofdkwartier van
het mediacircus rond de jacht
op de sluipschutter, koestert
zich in de zon. Voor het ge
rechtsgebouw roken een paar
collega's een sigaretje. Bij de bi
bliotheek zit een vrouw op een
bankje te bellen. Op een van de
terrasjes in het stadscentrum
geniet Gail (59) met haar drieja
rige kleinzoon Ryan van deze
mooie herfstdag. „Er rijn hier
geen bosjes, dus ik dacht voor
uit Het leven gaat door. Toch?",
zegt Gail, in het dagelijks leven
verpleegkundige. „Maar wat is
er met Amerika gebeurd, dat we
dit moeten meemaken?"
Het is 'de dag ervoor'. De dag
vóór het opluchtende nieuws
dat de politie denkt de schutter
en rijn maat te hebben opge
pakt. Een dag die op het oog
precies hetzelfde is als alle da
gen hier in de metropool rond
om Washington DC. Mensen
gaan werken, doen boodschap
pen, golfen, joggen, nemen de
metro of de auto. Een 'gewone'
dag in de wijken en plaatsen
rondom de Amerikaanse hoofd
stad, maar wel eentje die zich
Slachtoffers sluipschutter in regio Washington
woensdag 2 oktober
17.20 uur schoten op
winkel, geen gewonden
18.04 uur man gedood
op parkeerterrein
donderdag 3 oktober
Q 07.41 uur man gedood
bjdens grasmaaien
O 08.12 uur man gedood
bij pompstation
08.37 uur: vrouw
gedood bij postkantoor
09.58 uur: vrouw
gedood bij pompstation
Q 21.15 uur man op
straat gedood
vrijdag 4 oktober
14 30 uur: vrouw op
parkeerterrein verwond
maandag 7 oktober
(9) 08.09 uur: |ongen bij
school verwond
woensdag 9 oktober
Qj) 20.18 uur man gedood
bij pompstation
vrijdag 11 oktober
Q 09.30 uur. man gedood
bij pompstabon
maandag 14 oktober
(y 21 20 uur vrouw voor
winkel gedood
zaterdag 19 oktober
Q3) 20.00 uur man voor
restaurant verwond
dinsdag 22 oktober
(y 05.56 uur buschauffeur
gedood in deuropening
van de bus
gedood O verwond
MARYLAND
8)* Fredericksburg^,
SPOTSYLVANIA
HANOVIK
CO
Ashland
.-O
afspeelt tegen de achtergrond
van een live-misdaaddrama dat
drie weken lang het normale le
venspatroon heeft verstoord.
Niemand blijft onberoerd als
het wereldnieuws zich in je ach
tertuin afspeelt, hoe fatalistisch,
paranoïde, gelovig, nuchter, ge
obsedeerd, luchthartig of 'ge
woon een.beetje bezorgd' men
sen ook in het leven staan. Al
was het maar omdat het een hy
pe is en iedereen daarom on
derdeel wordt van de reality-tv
die 24 uur per dag doordreunt.
Het is onwerkelijk, dichtbij en
veraf tegelijkertijd. Van ouders
die bezorgd bellen of je niet met
een valhelm op naar buiten
moet, tot grapjes over t-shirts
met 'bull's eye' er op.
Filmbedrijf Fox mag dan vorige
week Phone Booth - een film
over een maniakale sluipschut
ter - hebben uitgesteld, de inwo
ners van wijds Washington rijn
ongewild de acteurs geworden
van een drama met een even
ongewenst scenario: een
moorddadige sluipschutter richt
zijn geweer op willekeurige
doorsnee Amerikanen. Wie on
vermoed in rijn vizier loopt,
krijgt zonder pardon een kogel
van 5,66 mm in rijn lijf ge
pompt
Overleven is bijna onmogelijk:
van de dertien slachtoffers rijn
er tien dood. De slachtoffers rijn
zo alledaags bezig dat het bijna
een vorm van spot lijkt. Gras
maaien, benzine tanken, een
kluswinkel bezoeken, naar
school gaan, een steak eten, rijn
er onschuldiger activiteiten
denkbaar?
Maar dit is geen film, het is een
reality-drama dat wat zegt over
Amerika. De Verenigde Staten
tellen 250 miljoen vuurwapens
op 280 miljoen inwoners. Wie
18 is, kan een wapen aanschaf
fen. Dat kost net zoveel moeite
als het kopen van een broodje
hamburger, zegt een bezorgde
vader. De schutter zegt God te
rijn, maar hij is een mens. Nog
voordat John Allen Muham-
med/Williams (41) en John Lee
Malvo (17) waren gearresteerd,
wist iedereen al dat de schutter
een landgenoot was, een uitwas
van de eigen maatschappij.
„Dit is zo'n gewelddadige sa
menleving", verzucht Gail uit
Rockville. „Wat is er veranderd,
dat mijn kleinzoon niereer zo
veilig en vrij kan leven Is mijn
dochter vroeger?" Het rijn niet
de mensen in dit land. die rijn
aardig, vreedzaam en bezorgd,
meent Gail. „Waarom is het on
mogelijk om in Amerika de
vuurwapens van de straat te ha
len? Waar is dat onbeperkte
recht op het dragen van een wa
pen nog voor nodig, we leven
niet meer in de tijd van de revo
lutie."
Na Columbine Highschool -
waar teenagers hun medescho
lieren doodschoten - rijn Ameri
kanen opnieuw geconfronteerd
met het 'gevaar van binnenuit'
dat als een kankergezwel voort
woekert. En net zo min onder
scheid maakt.
