BRONNE
AKO-prijs voor ,on-Nederlands> boek
Geen ijdeler mens dan de popster
KUNST CULTUUR
VAN 1NSPIRA1
Prins Bernhard reikt Erasmusprijs uit
Afficheprijs voor
Plug en Schellart
Van Heusden
preses Kunsten '92
Dagboeknotities
van Kurt Cobain
Allard Schroder:
van struikgewas
tot eik in tuin
der letteren
Geraffind
zelfspot
Kas De
De La Gui;;
weer verif
PRONKSTUKKEN UIT HET OUDE
1 NOV 2002 9 MBT 2003 RIJKSMUSEUM VAN OUDHED
RESERVEER NU UW KAARTJES: 0900 - 6 600 600 0.10 P.M.) OF WWW.BRONNENW
amsterdam - Sander Plug en
Marieke Schellart hebben de
Theaterafficheprijs 2002 gekre
gen voor hun ontwerp voor het
aanplakbiljet voor de voorstel
ling 'De Vagina Monologen'. De
twee ontwerpers van FHV/BB-
DO kregen de prijs (2500 euro
en een plaquette) gisteren over
handigd in het Theater Insti
tuut Nederland (TIN) in Am
sterdam. De fotografie in het
winnende affiche is van Jouk
Oosterhof. Het winnende biljet
is onderdeel van een tentoon
stelling van dertig door de jury
geselecteerde affiches die van 5
november tot 2 december in
het instituut is te zien.
den haag - Algemeen directeur
Stevijn van Heusden van het
Stedelijk Museum in Amster
dam is benoemd tot nieuwe
voorzitter van Kunsten '92, de
belangenorganisatie waarin
ruim 300 culturele instellingen
zijn vertegenwoordigd. Van
Heusden, van huis uit grafisch
ontwerper, was ook directeur
Kunsten van het Ministerie van
Onderwijs, Cultuur en Weten
schappen. Het is aan Van Heus
den om, zo formuleert Kunsten
'92, 'ook in de komende verkie
zingsstrijd de aandacht te vesti
gen op de verantwoordelijkheid
van de Rijksoverheid als het
gaat om kunst, cultuur en cul
tuurbehoud'.
new york/ap - Kurt Cobain wil
de dat hij geen heroïne was
gaan gebruiken om zijn helse
maagpijn te verzachten, maar
het lukte hem niet om van zijn
verslaving af te komen. Dat
blijkt uit een voorpublicatie in
Newsweek van 'Journals', een
verzameling brieven en dag
boeknotities van Cobain, die
begin november in de Verenig
de Staten verschijnt. In april
1994 pleegde Cobain zelf
moord, op 27-jarige leeftijd. De
notities, die de periode van
1980 tot 1994 beslaan, zijn
soms grappig, maar schetsen
toch voorai een beeld van een
hevig met zijn kwalen en drugs
verslaving worstelend mens.
door Gerrft van den Hoven
Amsterdam - Als een colonne soldaten da
verden de fotografen door de zaal van het
Tropeninstituut in Amsterdam. Strak gere
gisseerd door de Rijksvoorlichtingsdienst
mochten ze gisterochtend snel een plaatje
schieten van prins Bernhard die de Eras
musprijs uitreikte aan het Duitse fotogra
fenechtpaar Bemd en Hilla Becher.
Ondanks een periode van hofrouw wegens
het overlijden van prins Claus reikte Bern-
hard de prijs uit. Hij wilde Bemd (70) en
Hilla Becher (67) niet teleurstellen. De 91-ja
rige prins gaat vandaag overigens ook naar
het vernieuwde Nationaal Monument Kamp
Vught.
Koningin Beatrix, andere jaren trouw aan
wezig bij de uitreiking van de Erasmusprijs,
ontbrak. Prinses Margriet en Pieter van Vol
lenhoven vervingen haar.
Prins Bernhard richtte de Stichting Praemi-
um Erasmianum in 1958 zelf op. Hij wilde
mensen of instellingen belonen die een be
langrijke prestatie op Europees niveau heb
ben verricht. Eerdere winnaars van de Eras
musprijs waren onder anderen Simon Wie-
senthal, Jan Tinbergen, Henry Moore, Jac
ques Delors, Vaclav Havel, Hans van Manen
en Mary Robinson.
Bemd en Hilla Becher worden gezien als de
grondleggers van de documentaire, objec
tieve fotografie. Niet de maker van de foto is
in hun optiek belangrijk, maar het object.
Nauwgezet fotografeerden ze ruim veertig
jaar de zware industrie: gashouders, hoog
ovens, watertorens, silo's en steenkoolmij
nen. De Bechers brengen met hun werk het
industrieel en cultureel erfgoed systema
tisch in kaart. Daarom kregen het echtpaar
de 150.000 euro tellende Praemium Eras
mianum.
In haar dankwoord zei Hilla Becher dat hun
fotografie geen lineair aflopend, vooropge
zet plan was. „We zijn eind jaren vijftig ge
woon begonnen uit sentimentele redenen.
Bemd wilde het Roergebied, landschap van
zijn kinderjaren vasüeggen. Ikzelf kwam van
de tuinen en kastelen van Potsdam en raak
te geïntrigeerd door de van energie koken
de, monstrueuze bouwwerken."
Prins Bernhard met het fotografenechtpaar Bemd en Hilla Becher.
Foto: Dijkstra bv/Willem ten Veldhuys
'De hydrograaf'Een oplichtend baken in een poel van helse duisternis'
amsterdam - De AKO-Literatuur-
prijs 2002 is toegekend aan het
boek 'De hydrograaf van Allard
Schroder. De bekendmaking van
de winnaar werd gisteravond in
het televisieprogramma Barend
Van Dorp gedaan door de Bel
gische oud-minister van binnen
landse zaken en juryvoorzitter
Louis Tobback. „Ik sta helemaal
paf", was de eerste reactie van
Schroder. Ja, je schrikt altijd als
je je naam hoort roepen in een
grotere ruimte. Je denkt: ik word
opgeroepen voor dienst, óf ik heb
iets gewonnen."
Schroder was dit jaar al op voor
hand als favoriet aangemerkt
van de vijf genomineerde au
teurs vanwege de jubelende
omschrijving van zijn boek in
het juryrapport voor de shortlist.
'De hydrograaf werd bestem
peld als 'bepaald on-Neder-
lands', 'werkelijk superieur',
'een overrompelend geschreven
ideeënroman met Europees be
reik' en zelfs 'een oplichtend ba
ken in een poel van helse duis
ternis'. Schroder (1946) werd in
2000 ook al genomineerd voor
de AKO-Literatuurprijs met
'Grover', maar zag die toen naar
Amon Grimberg gaan voor
'Fantoompijn'.
Gisteren liet hij de Belg Paul
Claes ('De kameleon'), Renate
Dorrestein ('Zonder genade'),
Léon Hanssen (de Menno ter
Braak-biografie 'Sterven als een
polemist') en Frank Westerman
('Ingenieurs van de ziel') achter
zich en kon met 50.000 euro en
een kikkerbeeldje naar huis. Van
de genomineerden was alleen
Léon Hanssen niet bij de uitzen
ding aanwezig, al werd auteur
Frank Westerman ten onrechte
even door presentator Frits Ba
rend voor de biograaf aange
zien.
Volgens Tobback hadden alle
vijf de boeken de AKO-prijs ver-
Allard Schroder kreeg de AKO-Literatuurprijs uitgereikt tijdens het televisieprogramma Barend 8t Van Dorp. Foto: ANP/Robin Utrecht
diend. „Vijf uitzonderlijke boe
ken", aldus het oordeel van de
AKO-jury. „Vijf literaire stem
men van gewicht. Maar het
meeste indruk maakte op ons
allen 'De hydrograaf."
'De hydrograaf is volgens re
censenten evenzeer indrukwek
kend als een roman voor fijn
proever?. Schröders hoofdper
soon, een natuurkundige die de
wetten van de zeeën onderzoekt
in het belang van de scheep
vaart, is al 56 jaar dood op het
moment dat het verhaal begint.
Schroder werpt zich op als zijn
biograaf. Hij beschrijft een reis
op een Duits schip van Ham
burg naar Valparaiso in 1913,
net voor de Eerste Wereldoor
log. Graaf en hydrograaf Franz
von Karsch-Kurwitz is niet meer
geïnteresseerd in zijn weten
schappelijke metingen omtrent
golfbewegingen: hij verricht ze
halfslachtig, zelfs zonder de fei
ten te noteren.
Opgevoed met het sleutelwoord
'plicht' en het motto 'Immer
Haltung, mein Jungen!', is hij op
de vlucht voor zijn gestrande
ambities en het huwelijk dat
voor hem gearrangeerd is. De
maandenlange bootreis biedt
geen uitkomst. Bewust op zoek
naar de dood schrijft hij zich in
bij het leger. Maar die dood zal
hij pas vinden aan het einde van
de Tweede Wereldoorlog, door
het toeval van een verdwaalde
kogel: een mislukt einde aan een
mislukt leven.
Vijfentwintig jaar popfotografie van Rob Verhorst
door Marc Floor
Rotterdam - Geen ijdeler mens
dan de popster. Rob Verhorst
(Rotterdam, 1952) kan erover
meepraten. Als popfotograaf
wordt hij geconfronteerd met de
vreemdste wensen. George Mi
chael vindt zweet ordinair, dus
wil hij alleen aan het absolute
begin van een concert op de fo
to worden gezet. En Bob Dylan
laat zich al helemaal niet foto
graferen. „Heeft hij geen zin
meer in, dat geklier voor z'n
neus."
De opmerkelijkste eisen komen
van de familie Iglesias. Zoon En
rique wil alleen van links wor
den gefotografeerd, pa Julio al
leen van rechts. „Dan wordt er
voor het podium een streep ge
trokken waar je niet overheen
mag. Maar ik heb Julio een keer
stiekem gefotografeerd toen hij
met z'n rug naar het publiek
stond. En wat denk je: totaal
geen verschiL Dat zit allemaal in
het hoofd van die man."
Van ijdel tot ongedwongen, van
geposeerd tot live. In de Archief
winkel van het Gemeentearchief
Rotterdam zijn een kleine hon
derd foto's te zien van Rob Ver
horst. Hij werkt al 25 jaar als
freelance popfotograaf voor on
der meer het Algemeen Dag
blad, Hitkrant, Oor en het Rot
terdams Dagblad. Zijn foto's
verschijnen ook regelmatig in
het Leidsch Dagblad.
Zijn eerste foto verkocht Ver
horst in 1978. „Aan de Hitkrant,
kreeg ik vijf tientjes voor." Na
twee jaar lukte het hem om full
time popfotograaf te worden.
Een beroep waarin hij zijn twee
hobby's kon verenigen: fotogra
fie en popmuziek. „Niet dat ik
zonodig in die wereld wil verke
ren. Natuurlijk is het leuk om
persoonlijke idolen als Paul Mc-
Popfotograaf Rob Verhorst: „Mijn liefde voor popmuziek is de belangrijkste drijfveer." Foto: GPD/Niels van der Hoeven
Cartney en George Harrison te
ontmoeten. Maar mijn liefde
voor popmuziek is de belang
rijkste drijfveer."
Bijna alle legendes, dood of le
vend, heeft Verhorst voor de ca
mera gehad. Abba in Ahoy',
1979, Kate Bush hetzelfde jaar in
Carré - de enige keer dat ze in
Nederland optrad. Bob Marley
in Ahoy', 1980, de Stones in de
Kuip, 1982. Mick Jagger en Jeff
Beck in de Hilversumse Wissel
oordstudio's in 1986, voor de
opnames van Jaggers soloplaat
'Primitive Cool'. Frank Sinatra in
Ahoy", 1989, Luciano Pavarotti
op dezelfde plek twee jaar later.
Slechts één naam ontbreekt: die
van John Lennon. „Hij stond
bovenaan mijn lijst. Toen ik
eenmaal was begonnen met fo
tograferen liep het fantastisch.
Ik kreeg de ene na de andere
ster voor mijn lens. Dus ik
dacht: wacht maar, gewoon rus
tig doorwerken en mijn kans
komt vanzelf. Nou, die werd me
in 1980 dus ontnomen. Ik heb
Paul gefotografeerd, George,
Ringo. Maar Lennon is me ont
vallen."
„De Beatles zijn een hobby voor
de rest van mijn leven. Zij zijn
de reden dat ik zoveel mogelijk
muziek in mijn werk wilde heb
ben. Kom ik een Beatle tegen,
dan vraag ik als een kind om
een handtekening." Verhorst
was dan ook zeer ingenomen
met de opdracht om voor de
platenmaatschappij de Neder
landse tournee van Paul McCar
tney te fotograferen. „Een hoog
tepunt. Ik heb nog zitten eten
met de hele ploeg, met Linda."
Verder hoeft het van Verhorst
ook niet te gaan. „Ik ben niet zo
iemand die gaat aanpappen met
de sterren. Gloria Estefan heeft
me wel eens uitgenodigd in
Miami. Maar ben ik daar toeval
lig een keer, dan denk ik niet:
kom, ik ga eens langs bij Glo
ria."
De romantiek om het beroep is
ook overdreven, vindt Verhorst.
Popsterren fotograferen is hard
werken onder vaak moeilijke
omstandigheden. Vroeger ging
amsterdam/gpd - „Ik gun die
prijs aan iedereen, ook aan
mezelf', zei Allard Schröder
in Vrij Nederland toen hij
twee jaar geleden was geno
mineerd voor de AKO-Litera-
tuurprijs met de roman 'Gro
ver'. „literatuur is een plank
vol verschillende boeken. Als
je zegt: ik ben de beste en de
rest is puin, dan heb je geen
literatuur meer." Toen greep
hij mis, maar gisteravond was
hij voor de AKO-jury wél de
beste. Zijn roman 'De hydro
graaf kreeg eerder dit jaar al
van jurylid Elsbeth Etty, lite
rair recensent van NRC-han-
dwelmend' mee.
npnjzmg
Het jun
juryrap-
De AKO-jury koos 'De hydro
graaf uit een aanbod van 270
Nederlandse en Belgische boe
ken in het genre oorspronkelijk
literair proza voor volwassenen,
waaruit eerst een longlist van 19
kanshebbers werd gedestilleerd
waaruit de vijf nominaties
voortkwamen.
Volgend jaar staat de AKO-Lite-
ratuurprijsjury onder voorzitter
schap van oud-premier Wim
Kok, werd gisteren bekend ge
maakt.
het nog wel. „Bij de Stones in de
Kuip in '82 kon je drie nummers
vrij voor het podium fotografe
ren, en daarna kon je gaan waar
je wilde. Dan maakte ik een deal
met de mensen op de eerste rij:
als ik tussen jullie in mag staan,
krijgen jullie een foto van mij.
Deed ik veel in die tijd."
Tegenwoordig zijn er strikte re-,
gels en bizarre eisen. Prince is er
berucht om. Het concert vorige
week in Ahoy' mocht Verhorst
niet fotograferen. En bij Kylie
Minogue werd hij op vijftig me
ter afstand van het podium ge
zet. „Die wilde niet onder haar
rokje worden gefotografeerd.
Dat was haar in het begin van
de tour overkomen. Sta je met
een telelens achter het mengpa
neel. Dan wordt het natuurlijk
een sport om haar alsnog onder
haar rokje te fotograferen. Is
overigens niet gelukt."
De afgelopen maand werd Ver
horst 50. Binnen de pool van
popfotografen behoort hij tot de
oudere generatie. Maar te oud
voor de muziek van de dag voelt
hij zich nooit. „Ik heb een muzi
kale smaak die zich constant
ververst. Hoewel de Beatles fa
voriet blijven, is Verhorst op een
eeuwige ontdekkingstocht. „Ik
vind Destiny's Child leuk, Liber
ty X, de Sugababes. Daar kan ik
me net zo op verheugen als op
de Rolling Stones. Ik hoor het zo
vaak: weet je nog, Springsteen in
Ahoy"... Maar ik ga met veel
meer plezier naar het eerste op
treden van Destiny's Child dan
naar het zoveelste concert van
Tina Turner."
'Rob Verhorst. 25 jaar popfoto
graaf 1977-2002', t/m februari
2003 in de Archiefwinkel, Cool-
singel 91, Rotterdam (ma-za,
11-17). Toegang gratis. Catalo
gus 5 euro.
Kort stapelde daar vele super-
itieven bovenop.
Schröder (1946) vertaalde
strips en poëzie, schreef ver
halen voor de Donald Duck
en hoorspelen, werkte bij uit
geverijen en bewerkte film
scripts van 'Schatjes' en 'Ma
ma is boos' tot romans. Pas in
1989 begaf hij zich op het lite
raire pad met de roman 'De
gave van Luxuria.' „Ik ben al
heel vroeg begonnen", zei hij
gisteravond over zijn carrière
als schrijver. „Maar pas laat
wist ik wat ik moest schrij
ven." Zijn debuut viel nauwe
lijks op. Hij noemde het 'heel
klein beginnen, als een struik
gewas, voor je uiteindelijk oog
in oog mag staan met de gi
gantische eiken in de tuin der
letteren'.
Maar schrijven is een manier
van leven, erkende Schröder,
zoals sommige mensen ver
woede schakers zijn is hij een
verslaafde schrijver. „Zonder
dat ik me overigens op een of
andere apenrots omhoog wil
werken", zei hij ooit. „Ik ver
dien al zo lang mijn brood
met schrijven, allerlei genres
die nooit in de krant komen,
dus ik ben dat helemaal niet
gewend. Daar doe ik het ook
niet om, ik schrijf geen boek
om in de krant te komen."
Maar liever zou hii zelf zijn
boeken opkopen, aan ze bij
De Slegte zien belanden.
Want: „Een boek heeft zijn
prijs. Boeken zijn gezien het
aantal uren dat er inzit al veel
te goedkoop en wanneer
mensen het voor die prijs niet
willen hebben, dan hoeven ze
het voor die lage prijs ook
niet."
'De muziek van zwarte toet
sen' volgde en met zijn derde
roman Raaf drong Schröder
door tot een groter publiek.
Na de AKO-prijs zal Schröder
zich over De Slegte waar
schijnlijk geen zorgen meer
hoeven makt
theater recen;
Wijnand Zeilst
Voorstelling: Passé/Ons S
door Kas De Wolf (va
Harries). Spel: Ton Kas eni
Wolf. Gezien 23/10, LAKtt
Nog te zien aldaar, vai
'Echt bijzonder is h<
worden. Ze hadden r
weinig tijd, of eerlijl
weinig zin en daardi
delijk te weinig tijd.
ben ze maar hun tot
nomen tot oud matei
vorige shows was afgt
nu maar proberen
hang te suggereren in)
pourri van losse sl
tenslotte je vak.
Ton Kas van Kas Del
het maar meteen bijl
van de voorstelling. 10
is dus als het ware|ei?.'1
schuwd, al weet je bijl21!11
Wolf nooit helemaal
dit serieus moet nemi
Ditmaal zijn ze niet
Harrie van De Harrii
het Harrie en Leo dOO
kaar quasi-alledaagse
ken voeren. Plaats va)*M
ling blijft - ook bij j_
inspiratie - onbepaald
is gekozen voor een
decor: een brede roo
bank op een witte vloe
De beide heren keuv
uiteenlopende ondf
Dat varieert van de e,se"
dingsperikelen van w<m
kennissen tot de voor5ns<
verkoop van een auto 1 en
kentenis van een speu
internet. De Wolf is da 1
de schlemiel, Kas mee l311
ne commentator. Qi
balanceren ze met flC
gortdroge humor verv
het randje. Het hierbij D3
spreektempo ligt laag,
het gevaar van saaiheid
Maar dan ineens la 'e j7
conversatie een wenue
het geheel in een inn l
kader van zelfreflecti
Plotseling blijken bei
zich te storen aan dt
overlast buiten de t(zevi
Eén gaat poolshoogt aaij
en weet te vertellen 1 'e
ders in het gebouw e J ef
der klassiek stuk
wordt. Even later m
zelfs een acteur uit d
stuk, waarbij het ovet
Molière's 'Ingebeeld !I1
blijkt te gaan. En ine, -
spint zich een discu t
hun beider voors
waarbij Kas en De V 1
moeten verantwoon
wat zij nu aan het n'
Het is heel veelzeggen
den op dat moment S(v
met de mond vol tant1
Maar een geraffineerdDm
ping met zelfspot is he *u'
elri
w
amsterdam - De sho
Guarda' in Amsterdai
de tweede keer verlenj
toe bezochten 75.00$
de 'adrenalinevoorstelll
acrobatiek, theater enL
Docklands. De organi^*
er dit keer vier extra v
vastgeplakt zodat 'De F*
da' nu tot en met 23
bezocht kan worden
sterdam vertrekt de s
Berlijn. Daarna volgiJ
dens in Oostenrijk, *Z\
Spanje, Portugal en
vië.
(advertentie)
donderdag 24 oktober
