KUNST CULTUUR
'Nou, dan Madonna maar
Bachkoor Holland te zwaa
Jazz zonder geneuzel
Ultieme gesprek tussen
vader en zoon stelt teleur
'Escher In Het Paleis'
op 16 november open
Jazzpianist Henri
Renaud overleden
La Pat in
Parktheater
Van Cogh op
nieuwe postzegels
Cinekid-prijzen
uitgereikt
Iconen van
Amerikaanse
kunst in het
Van Gogh
Claus-boeki
nu al in win
5
parijs - De Franse jazzpianist
Henri Renaud is op 77-jarige
leeftijd overleden. De musicus
verwierf faam in de jaren vijftig
toen hij met grote Amerikaanse
jazzsterren optrad in Frankrijk,
zoals Lester Young, Sarah Vaug-
han en Clifford Brown. In de VS
maakte Renaud platen met Milt
Jackson en Max Roach.
fcsi
alphen /lan den rijn - Het op
treden van Marlies Helder op
16 november in het Alphense
Parktheater is geannuleerd. Ze
heeft last van een writer's block.
In haar plaats heeft het theater
nu<zangeres Patty Trossèl, beter
bekend als La Pat, gestrikt. De
extravagante diva maakte begin
jaren negentig furore in de the
aters en maakt haar comeback
met een nieuw programma.
-
Amsterdam - Schilderijen van
Vincent van Gogh sieren een
nieuwe serie postzegels die
vanaf begin volgend jaar te
koop is. Onder meer de be
roemde zonnebloemen en een
zelfportret kunnen volgend jaar
op poststukken geplakt worden.
In 2003 is het 150 jaar geleden
dat de schilder werd geboren.
Amsterdam - De Cinekid Film
Awards zijn dit jaar toegekend
aan een Iraanse, Japanse en
Deense film. Drie jeugdseries
van VPRO's Villa Achterwerk
zijn bekroond met de Kinder
kast-televisieprijs. De cd-rom
van 'Harry Potter en de Steen
der Wijzen' viel in de prijzen bij
de Nieuwe Media Award. De
uitreikingen vonden gisteren
plaats in Amsterdam als afslui
ting van het jaarlijkse film-, te
levisie- en nieuwe-mediafesti-
val Cinekid. Afgelopen week
konden kinderen kennis maken
met nieuwe jeugdfilms en tv-
programma's uit de hele we
reld, en bijzondere sites, cd-
ropis. De Iraanse film 'De Vo
geltjesvanger', een pleidooi
voor persoonlijke vrijheid,
kreeg samen met de Japanse
film 'Spirited Away", een reis
door een land van dromen en
nachtmerries, de Cinekid Film
Award van de vakjury. De pu
blieksprijs ging naar 'KRAAK!',
een Deense film over drie kin
deren die inbreken in een bank.
mjlandag 21 OKTOBER 20(
jlmsterdam/anp - Met welk an
der werk kan een tentoonstel
ling met Amerikaanse kunst uit
de 18e en 19e eeuw beter begin
nen dan met een portret van
George Washington? Bezoekers
van 'American Beauty' in het
Van Gogh Museum in Amster
dam krijgen na dit schilderij van
Rembrandt Peale nog zo'n ne
gentig iconen uit de Amerikaan
se kunstgeschiedenis te zien.
De tentoonstelling is te danken
aan de renovatie van het Detroit
Institute of Art. De kunstinstel
ling zocht een betere bestem
ming voor de collectie dan een
tijdelijke opslagplaats en laat
een selectie rondreizen langs ge
renommeerde collega-musea.
De tentoonstelling is tot en met
18 januari in Amsterdam te zien.
„Een dialoog tussen de oude en
de nieuwe wereld", noemt di
recteur John Leighton van het
Van Gogh Museum de komst
van het Amerikaanse werk naar
Amsterdam. In de selectie zijn
vrijwel alle kunstenaars verte
genwoordigd die tussen 1770 en
1930 in Amerika iets te beteke
nen hadden zoals Whistler, Sul
ly, Copley en Sargent.
De invloed uit Europa is aan de
ene kant duidelijk te zien (van
Oude Meesters tot Impressio
nisten). Aan de andere kant ont
wikkelden de kunstenaars in de
nieuwe wereld eigen stijlen.
Een voorbeeld van dat laatste
zijn de schilders van de Hudson
River School, opgericht door
Thomas Cole en Thomas Dou
ghty. De landschapsschilders
maakten soms idyllische plaat
jes van de rivier en omgeving,
vooral bij zonsopgang. De wer
ken hadden echter ook een
boodschap: door symbolen als
omgehakte bomen in de afbeel
dingen te verwerken, waar
schuwden zij voor aantasting
van het „paradijs Amerika" door
de vooruitgang.
Tegelijk met 'American Beauty"
laat het Van Gogh Museum een
selectie zien van foto's uit de
verzameling van Frederic Edwin
Church, behalve een van de 19e
eeuws landschapsschilders, ook
wereldreiziger. Deze expositie
Fire Ice bestaat uit zeventig
van de 5700 (natuur) foto's die
de kunstenaar tijdens zijn reizen
verzamelde.
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert Bachkoor Holland o.l.v. Charles
de Wolff, m.m.v. Nienke Oostenrijk,
sopraan, Valeria Mognaco, sopraan,
Stephanie Gericke, alt, Bernard Loone,
tenor, Jelle Draijer, bas-bariton, Aart
Bergwerff, orgel en het Concertgebouw
Kamerorkest. Gehoord: 18/10,
Hooglandse Kerk, Leiden.
Het Openingsconcert van
Bachkoor Holland, helemaal
gewijd aan Mozart, stelde teleur
en dat had veel te maken met
de gekozen locatie, de Hoog
landse Kerk. Deze ruimte heeft
een winteropstelling, die met
behulp van zware rolgordijnen
heerlijk warm te houden is. In
de meer dan gehalveerde op
stelling waar zo'n vierhonderd
mensen in kunnen is het goed
toeven: behaaglijk en nog
steeds sfeervol en intiem. Maar
dat heeft wel forse consequen
ties voor koor en orkest. En
daar heeft Charles de Wolff zich
danig op verkeken. In Mozarts
instrumentale 'Serenata Not-
tuma' viel het nog mee, hoewel
ook hier de orkestklank van
strijkers en pauken soms wel
erg scherp was. Toch over
heerste hier helder en puntig
spel zowel binnen het kleine als
in het volledige orkest.
Maar toen zette het koor in,
met een gigantisch fortissimo,
wat driekwart van de avond
'bon ton' bleef. Nu is de inhoud
van de "Vesperae solennelles de
Confessore' ook nogal eens re
delijk bombastisch in onze
oren. In het 'Dixit Dominus'
gaat het over een Heer die pas
rust als de vijand vernietigd is,
hoofden verpletterd zijn, volke
ren verdelgd. In het 'Confitebor
tibi' en de beide 'Laudates'
wordt er volop geloofd en ge
prezen en ook in het 'Magnifi
cat' jubelt de geest in God mijn
verlosser. Zo ook in Mozarts
Mis in c, veel lof en prijs. Zulk
soort teksten moeten natuurlijk
uitbundig gezongen worden,
maar dat is toch nog heel wat
anders dan bulderen. Transpa
rantie en lichtvoetigheid, en
vooral een heldere articulatie
kwamen helaas zeer weinig aan
bod. De tenoren zongen be
paald schreeuwerig en ook de
sopranen waren niet gespeend
van grof geschut.
Het eerste eilandje van puur ge
nieten was het 'Laudamus te',
engelachtig sereen en toch heel
vrolijk gezongen door
gentijnse sopraan Valeria
naco. Als een zijden
schoen omsloot het orke
nog kleine, maar sü
stem. Zij was niet altijd
wassen tegen het gewei
een kwartet met dne di
wol geverfde solisten,
Mognaco zal zich zekei
ontwikkelen tot een wa
opvolgster van Emma Kii
Ook de sopraan Nienkf
tenrijk verrichte een bi
'tour de force' in het 'El
natus est'. Haar stem
naar alle kanten bloedwa
in de hoogste regiunei
hier schitterde het orke
smeltend samenspel vai
hobo en fagot, waarin de
zich vleiend zacht voegdf
Hoe ingetogener het koo
hoe mooier dus. Zo w
bepaald fraaie momen
het 'Kyrie Eleison' uit de
het zeer melodieuze 'I
Dominum' uit de Vespe
hier weer met een wan
kestbegeleiding. De Wol
zijn koor in deze context!
dend anders moeten ij
ren, wellicht moeten ha
en het orkest op vele p
naar een lichter, hoge
moeten voeren.
NO!
NL I
tenr
Heil
NO!
Sup
Spa
Cos
De
'70
Ops
Ops
ma.
Get
nisc
NO!
Net
ten|
Feit
Ops
Ops
ma.
Dei
NCI
Dro'
cun
Bac
Nac
herl
Eiru
Het schilderij 'Madame Paul Poirson' uit 1885 van John Singer Sargent (1856-1925) is te zien op de
tentoonstelling 'American Beauthy' in het Van Gogh Museum. Foto: ANP
den haag/anp - Het nieuwe Es-
cher-museum in Den Haag gaat
zaterdag 16 november open. De
instelling heet 'Escher In Het
Paleis' en is gevestigd in het
voormalige paleis van koningin
Emma aan het Lange Voorhout.
Het pand deed tot voor kort
dienst als een dependance van
het Gemeentemuseum Den
Haag.
In 'Escher In Het Paleis' wordt
alleen werk van de Nederlandse
kunstenaar Maurits Cornelis Es
cher (1898-1972) getoond. De
werken zij onder meer afkom
stig uit de collectie van het ge
meentemuseum. Volgens het
museum is de Escher-collectie
„vrijwel volledig" en omvat deze
etsen, houtgravures, tekeningen
en litho's.
Spectaculair noemen de initia
tiefnemers de virtual reality die
een aparte plaats binnen 'Es
cher In Het Paleis' zal innemen.
Met speciale helmen op kan het
publiek een virtuele reis door de
wereld van de kunstenaar ma
ken.
„We noemen het daarom ook
liever geen museum, want dit is
meer een attractie", zegt een
woordvoerder. „Het publiek
komt midden in de driedimen
sionale wereld van Escher, een
360-graden-ervaring die bezoe
kers onafhankelijk van elkaar
beleven."
Tijdens de grote Escher-ten-
toonstelling in de Rotterdamse
Kunsthal in 1998 was al een
voorloper van deze attractie te
zien. 'Escher In Het Paleis' ver
wacht ongeveer 100.000 bezoe
kers per jaar.
den hjlag/gpd - De 6
overleden Prins Claus
geen week bijgezet of ht L
boek over hem is al op
Sdu Uitgevers in
bracht vrijdag Prins Cl;
2002 op de markt, een U
na's tellend boek dat
mengesteld door Ed
terloo in samenwerking!
NOS. Het Utrechtse
presenteerde op dezel
'Het aanzien van Claus'
Het Spectrum zijn hiei
rion Uitgevers uit Baarn M
af. Bij die uitgeverij
op 23 oktober 'Claus,
schaduw van de troon'
J. Lammers waarin ook
zetting verwerkt zal
Hekkensluiter in de
gunst van de in Prins
interesseerde lezer is 'Cli
leven in beeld' van
Strengholt uit Bussum
november in de winkels £u
vefc
Priij'
Cl is|
muziek recensie
Ken Vos
Concert: Sprinkhuizen, Fennis Didderen
en Ernst Refjseger. Gezien 19/10, Sociëteit
de Burcht, Leiden.
De combinatie van het strak
spelende trio (Rob) Sprinkhui
zen, (Rick) Fennis (Jo) Didde
ren met de immer speelse cel
list!. Ernst Reijseger lijkt op het
eerste gezicht niet erg voor de
hand liggen, maar juist die
schijnbare tegenstelling zorgt
ervoor dat deze ongebruikelijke
ontmoeting een extra muzikale
betekenis krijgt.
De basis voor het optreden van
afgelopen zaterdag bestond uit
stukken van het trio, voor een
groot deel te horen op de kort
geleden uitgebrachte cd 'Hip
Hip', waarmee de band haar
tienjarig bestaan viert. De
avond werd pittig ingezet met
het herkenningsthema 'I don't
wanna play that regular bebop',
een soort lijflied waarin Sprink
huizen, Fennis en Didderen zo
wel in woord als speelwijze te
kennen geven de jazz op een ei
gen wijze te willen benaderen,
namelijk direct en zonder veel
geneuzel.
Het zeer strakke ritmewerk van
drummer Sprinkhuizen en Did
deren op de staande elektrische
bas komen ook goed tot hun
recht in standards van Eric Dol-
phy en vooral Horace Silver
waarin de groove een hoofdrol
speelt. De thema's worden dan
door Reijseger en gitarist Fe
nnis unisono gespeeld om
gaandeweg in de nuanceringen
eerst uit elkaar te lopen en dan
weer bijeen te komen. Vooral in
de blue notes vinden Reijseger
en het trio elkaar.
Minder bekend is het drietal
om zijn evenwichtige langzame
stukken, zoals het lome 'Nazo
mer' van Fennis en het zoetzu
re 'Merry' van Sprinkhuizen dat
de luisteraar met het Ierse folk-
achtige thema op het verkeerde
been zet. Ook de humor speelt
bij trio en cellist een belangrijke
rol. Die kwam onder meer goed
tot uiting in een lange, voor
Reijseger typisch op de onder
belichte akoestische eigen
schappen van de cello geba
seerde, solo-improvisatie. Ook
zeer vermakelijk was de muzi
kale en voorgedragen verbeel
ding van kleinburgelijke zorgen
van alledag in het ongetwijfeld
in een buitenwijk gesitueerde
'De Vijver'. Waar Sprinkhuizen,
Fennis Didderen zich soms te
buiten gaan aan dik opgelegde
rockeffecten, werd dit in dit
concert mooi gerelativeerd
door de onvoorspelbare timing
van Reijseger.
Coverbox laat jaren tachtig herleven
door Herman Joustra
art tei
lever
18.
18.5
bij
_15T1
31 ste ee
V. 25 D
y lagen
leerbi
.00 1
lende
Sp len w
ET/C
obde
iri nevrc
.40 f
1.17.
:estiv
I8.
St.
ckfro
,.°01T
stnjiijje reel
j! liege
RDvi
n. 19
ages:
adt. I
I.45 l
agesl
n. 23
UX.O
ieSu
MTai
show
leckei
14.10
au. 04
theater recensie
Susanne Lammers
Voorstelling: 'Beneden de rivieren' van
Gér Thijs door Het Toneel Speelt Spel en
regie: Hans Croiset en Ger Thijs. Gezien:
19/10, Leidse Schouwburg, Nog te zien:
24/10, De Meerse, Hoofddorp.
De vader is dood. De zoon ver
strooit de as op vaders grond.
Maar zodra de um opengaat,
blijkt de vader... tja, ondood: in
eens staat hij naast de zoon,
weigert zich neer te leggen bij
zijn dood en bemoeit zich met
het ritueel. Het is een geestig
idee van Ger Thijs, dat ultieme
gesprek tussen vader en zoon,
maar het levert niet het prachti
ge, verwachte toneelstuk op.
Het gaat over de botsing tussen
een sterke en zwakke persoon
lijkheid, maar dan ook op ieder
terrein en elk facet denkbaar.
De incompabilité d'humeur
wordt gedemonstreerd met be
hulp van alle kapstokken die
verzonnen konden worden, en
dat maakt het stuk psycholo
gisch eerder zwak dan sterk en
leidt bovendien geregeld tot in
consequenties. De zoon voelt
zich buitengesloten en achter
gesteld bij zijn zuster, maar he
lemaal aan het einde blijkt dat
de hele familie zich er al jaren
van bewust is, los zand te zijn.
Dat kan, maar dan is het
vreemd dat driekwart van de
voorstelling toch op die uitslui
ting hamert.
Daarnaast leidt het opstapelen
van alle mogelijke - op zich her
kenbare - verwijten ertoe dat
geen enkele grief de slechte ver
houding afdoende verklaart. Als
het er om gaat spannen, wordt
er overgeschakeld op een ander
onderwerp. Zo gaat het natuur
lijk in het 'echte leven' ook,
werkelijk eerlijke gesprekken
zijn te moeilijk, maar van con
frontaties tussen levenden en
doden - of van theater - ver
wacht je wél het verlossende
woord.
In die zin stellen Ger Thijs en
Hans Croiset teleur, al is 'Bene
den de rivieren' geen vergooide
avond. Het is weliswaar een iets
te intellectuele oefening in to
neelkunst, maar wel eentje met
fraai spel en mooie vondsten.
Thijs speelt de zoon afstande
lijk, met een onderstroom van
verongelijktheid en daardoor
blijft hij het kleine jongetje.
Croiset is een zeer levenslustige
dode met een grote komische
kracht, die ondanks zijn huidi
ge staat zich niet los kan maken
van details die er volstrekt niet
meer toe doen. Hij mort over
het pak waarin hij gecremeerd
is en ergert zich aan de manier
waarop zijn zoon de as ver
strooit.
Het paradoxale van deze voor
stelling wordt het treffendst ge
toond als de vader de zoon het
onüopen van de eigen verant
woordelijkheid voor de voeten
werpt. Misschien heb je het wel
van jezelf, zegt hij, en niet van
je moeder of van mij. Het is een
waar woord, en tegelijkertijd
ontwijkt hij zo handig de ver
wijten van de zoon. Daarmee
wordt het gesprek gefnuikt,
maar helaas ook het drama.
leiden - Warempel. Daar sluipt
Pink Floyd binnen. Zachtjes, op
kousenvoeten. De zwevende to
nen van 'Shine on you crazy dia
monds'. Sluit even de ogen en je
zit weer in negentienhonderd-
tachtig-en-nog-wat. De feestjes,
de kroegen, de concerten. Daar
zorgen de oren en de fantasie
wel voor.
Dat is nou het aardige van Co
verbox, afgelopen zaterdag al
weer voor de achtste keer in het
Antonius Zalencentrum. Muziek
roept herinneringen op. En als
je de optredende bands vraagt
om muziek uit een bepaalde tijd
te spelen, zoals dit keer de jaren
tachtig, komen die herinnerin
gen vanzelf weer opborrelen.
Is dat bij de muzikanten ook zo?
Op het podium staan de man
nen van The Backseat Windows.
Zij kruipen voor even in de huid
van Pink Floyd. Huppekee, daar
rinkelt de kassa van 'Money'. En
even later daar metselen de he
ren een stevig muurtje op. '..All
in all, we're just another brick in
the wall'.
De tachtiger jaren moeten de
muzikanten toch zelf ook kip
penvel bezorgen. „Valt wel mee
hoor", zegt gitarist Harry Zo
merhuis na de set. „Ik ben nu
51. De jaren zestig, jaren zeven
tig, waren meer mijn jaren, eer
lijk gezegd zijn de jaren tachtig
een beetje aan mij voorbijge
gaan. En Pink Floyd? Dat is
meer iets van Pirn Beets (de an
dere gitarist). Die is daar een
groot fan van. Normaal spelen
wij nummers van De Dijk, Blof,
Bryan Adams, Golden Earring.
Daar genieten wij van. Maar
ach, eigenlijk maakt het niet zo
veel uit. Als we maar muziek
maken. Kijk, anderen gaan een
avondje squashen, wij pluggen
in."
Daarom is en blijft Coverbox
een groot feest voor de deelne
mende muzikanten. „Zeker",
zegt Zomerhuis. „Het aardige is
ook dat het nog wel eens wat
oplevert. Kijk, je staat hier wel
gratis te spelen, je moet de par-
keermeter van tevoren nog even
De meiden van de Corsetto's: „We vinden het gewoon geweldig leuk om hier aan mee te doen. Foto: Mark Lamers
volgooien, maar je krijgt later al
tijd wel een belletje of je ergens
wilt komen spelen. Of er komt
meteen iemand naar je toe die
je wil boeken. Da's toch leuk."
Ondertussen staat organisator
Fred Gressie te glunderen van
oor tot oor. Coverbox, zijn gees-
teskindje, levert wederom leuke
muziek op. En een behoorlijk
gevulde zaal. „Maar zelf heb ik
niet zo gek veel met de jaren
tachtig", zegt ook Gressie. „Het
is niet mijn favoriete periode. Ik
ben 56. Ik kom uit de hippietijd,
ben ook nog een beetje een ou
we hippie. Maar, wil je Cover
box leuk houden, dan moet je
elke keer een ander thema zoe
ken. Alle overleden muzikanten
hebben we al gehad: Presley,
Hendrix Marley. En de jaren
zestig en zeventig ook - voor mij
als muzikant de leukste jaren.
Nu zijn dus de jaren tachtig aan
de beurt. Die vond ik veel ge
welddadiger dan de periode er
voor. Geen love and peace
meer. Drank en drugs kregen de
overhand. En daarmee de agres
sie."
Maar niet in het Antonius Za
lencentrum. De meiden van de
Corsetto's springen en swingen
over het podium. Met van alles
wat aan muziek. Abba's 'Mam
ma Mia', 'Son of a preacher-
man''The first cut is the
deepest'. En 'Never be clever'
van Herman Brood.
Zangeres Harmine Groenendijk
is de blikvanger. Soms felle,
vuurschietende ogen. Dan weer
een lieve glimlach. Altijd emotie
op haar gezicht. Maar ook zij
heeft niet zo veel met de jaren
tachtig. Gezien haar leeftijd (33)
zou het kunnen. Ze was tiener
en puber in die jaren. „Maar
mijn echte voorkeur ligt toch bij
de blues."
„We vinden het gewoon gewel
dig leuk om hier aan mee te
doen. Het is misschien niet
enorm goed wat we doen, maar
we doen het met enthousiasme.
En dat willen we overbrengen
op het publiek."
Groenendijk veert ze op. „Hé,
wat leuk. Mannen die Madonna
spelen." Die mannen zijn de he
ren van Panic in Detroit. In
hoog tempo. Strak en hard, met
scheurende gitaren, coveren ze
nummers van de popdiva. 'Like
a virgin', 'Borderline'.
„Jaja", lacht zanger en gitarist
Fred Mudde na afloop. „Ma
donna hoorde je in die tijd niet
leuk te vinden. Nu mag dat weL
Ik moet ook zeggen dat haar
muziek lang niet altijd verkeerd
is. Maar een bewuste k<
niet. We hoorden pas
tevoren dat we mochtt
doen aan Coverbox.
artiesten waren te mi
in korte tijd in te studei
dan Madonna maar."
„Voor mijzelf zijn de jan
tig toch de jaren van St
ben in 1982 nog naar e
eert geweest in de Kuip. Wl
dig. Ja, daar komen de 1 'v^°
ringen aan vroeger opbo op
Intussen gaat Maximui (do
drive te keer op het
Daarna is het de beurt
Walter en tenslotte zor
stuk voor de vrolijke ui 00
Van The Cult tot Nederp nac
band geeft zo zijn eige adl°
ling aan de jaren tachtig
het publiek. Dat mijn
denkt terug aan nog lei
ren.
N(
M
.00
