REGIO
Tussen kerstkunst en kerstkitsc!
Geld maakt
niet gelukkig
tl
Willem Kromhout ontwierp Hotel Amei
Te veel aandacht voor details bij dood C
NAVRAAG
Acteur BRAM VAN DER VLUGT heeft vele gedaantes. Zijn ware ge
dicht toont de Zegvelder als pleitbezorger van het Groene Hart. Zo
diende hij als souffleur van elf burgemeesters van Zuid-Hollandse
poldergemeenten die onlangs een klemmende oproep deden om de
boeren toch vooral in stand te houden. Ook toont de acteur uit Zeg
veld zijn groene hart in de stichting Gras en Wolken.
Want vindt u van de oproep die de burgemeesters van elf ge
meenten aan de Tweede Kamer doen om de boer in stand te hou
den?
,,Over dat manifest wil ik het liever niet hebben. Ik heb als een
soort praatpaal of 'ghostwriter' gediend, maar draag deze zaak he
lemaal over aan de elf burgemeesters. U moet mij vooral niet als
twaalfde burgemeester beschouwen."
Waarom neemt u het op voor de boeren?
„Dat gaat vanzelf als je 35 jaar in het Groene Hart woont Ik heb
gezien hoe het platteland om me heen in
een razend tempo naar de verdommenis
gaat. De regering waakt er niet zo over,
om het voorzichtig te zeggen, maar boe
ren zijn veel waard. De mensen praten wel
Steeds positiever over boeren, maar bijna
niemand zet de volgende stap door ook
wat voor de boeren te doen."
Wat stelt u zich voor bij de 'groene dien
sten' die boeren zouden kunnen verrich
ten om hun inkomsten aan te vullen?
„Dat zijn activiteiten die als vanzelfspre
kend bij het boerenbedrijf horen. De kleur
groen doet inderdaad aan gras denken, ik
ben blij dat u dat opmerkt. Maar als u zegt
dat boeren niet allemaal even 'groen' zijn,
dan huldigt u een achterhaalde opvatting.
Ik kan merken dat u uit de stad komt. Wel
is het te vraag hoe rekbaar het begrip
'groene diensten' is. Daarover zijn hele
conferenties gehouden. Valt een rondlei
ding op de boerderij voor schoolklassen daaronder? Jaaaaa. Maar
een caravanstalling op de boerderij, is dat nog een groene dienst?
Néeeee. Al vind ik dat een boer in zo'n geval ook recht van spreken
heeft. Het gaat er tenslotte om de financiële positie van boeren te
verbeteren.
Hoe kan een bekende acteur de boeren in het zadel helpen.
„Vooropgesteld: een acteur is soms net een gewoon mens. Hij kan
zich zorgen maken over bepaalde zaken en daaraan uiting geven.
Een acteur heeft het voordeel dat hij als het ware misbruik kan
maken van de bekendheid die hij ontleent aan verrichtingen op
een ander gebied."
U hebt als acteur ongetwijfeld goede betrekkingen met Sint Ni-
colaas. Deelt de goedheiligman uit Spanje uw zorgen over de te
loorgang van het Groene Hart?
„Het lijkt mij het beste als u die vraag aan Sint Nicolaas zelf stelt. U
gelooft toch wel in hem, net als ik? Als u mij nog andere vragen
wilt stellen, dan beantwoord ik die graag. Maar dat ik doe liever
niet voor 6 december, want ik heb het in deze periode nogal druk."
tekst: Tim Brouwer de Koning foto: Lex van Rossen
UIT DE ARCHIEVEN
Anno 1902, Dinsdag 21 October
LEIDEN - Heden aanvaardde dr. P.A.A. Boeser, privaat-docent in de
Egyptologie aan de Universiteit alhier, zijn lessen met het uitspreken
van een rede in het klein auditorium van het academiegebouw. Spre
ker-begon met er op te wijzen dat de tocht van Napoleon - welke
tocht dan zijn doel uit politiek oogpunt al niet moge hebben bereikt-
voor de Egyptologie belangrijke gevolgen heeft gehad. Het resultaat
van de schare der geleerden, dien den veroveraar op zijn tocht volgde
naar het land der Pharao's, is neergelegd in het meesterlijk uitge
voerde werk 'Description de I'Egypte', dat een voorstelling geeft van
hetgeen van de oude beschaving is overgebleven en nog veel waarde
heeft, zooals ook het toevallig ontdekte granietblok in het vervolg be-
kertd onder den naam 'steen van Rosette'De steen van Rosette be-
yat drie opschriften: het bovenste in hiëroglyphen (deels afgebroken)
het tweede in demotisch schrift en het derde in Koptisch.
Anno 1977, vrijdag 21 oktober
LEIDEN - Geef jouw kijk op de Bovag-occasionshow. Dat was de op
dracht voor een tekenwedstrijd voor kinderen. De drie eerste-prijs
winnaars mochten zelf hun prijs uitzoeken. Mirthe Versluys koos het
poppenhuis, Aart-Jan Schakenbos de racebaan en Manon v.d. Hoe
ven de cassette-recorder. Naast hen de heer Van der Velde van het
rayon Randstad-West van de Bovag. Foto: Archief Leidsch Dagblad
Foto's bi deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op
gironummer 57055 Ln.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA
Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d. (datum van plaatsing)
of door contante betaling aan de balie van het leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82
te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
COLOFON
Leidsch Dagblad
Directie: B.M. Essenberg, C.P. Arnold
W.MJ. Bouterse (adjunct)
E-mail: directie@damiate.hdc.nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van
der Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct)
E-mall: redactie.ld@damiate.hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden.
Redactie fax 0715 356 415
Advertentie fax 071-5 323 508
Familieberichten fax 023-5 '5° 5^7
ADVERTENTIES
071-5 356 300
Sprinters (rubrieksadv.): 072-519 6868
ABONNEESERVICE
071-5128 030
E-mail: abonneeservice@hdc.nl
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €19.60 (alleen aut ine.)
p/kw €55.00 p/j €210,60
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van
0,50 aan portokosten per verschijndag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 071-5128 030
ma t/m vr: 18-19.30 uur, za-, 10-13 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV
c.q. de betreffende auteur
HDC Uitgeverij Zuid BV, 2002
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de
verwerking van gegevens van abonnees van
dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens
worden gebruikt om gerichte informatie over
voordeelaanbiedingen te geven, zowel door
onszelf als door derden Heeft u hier bezwaar
tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten
aan HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling
Tezersservice. postbus 503,2003 PA Haarlem.
ar
It-Tt
lit Wa:
op di
nplaat
liking
kreef
ongei
vemi
and. A
de tv
op d>
j°nf
lekem
lerder
het po
eigen portret stond. Een vorm van egocen
trisch gedrag? Wellicht, „maar geef de kei
zer wat des keizers is en God wat van God
is", aldus Van der Meij.
De invloedsferen van munten zijn legio
volgens Van der Meij. Tijdsprongen maakt
ze als een sprong over een niet al te breed
slootje. „Kijk maar naar de euro, bijvoor
beeld. Veel mensen sparen ze en elke
munt heeft een bepaalde invloedssfeer."
Ze springt terug. „Net zoals in de Romein
se tijd." „Maar mag Jezus de keizer van
zijn invloedssfeer afhou
den?"
De joden werden onder
drukt door de Romeinen,
maar kon Jezus daar te
genin gaan? Ga er maar
aan staan om een offen
sief uit te voeren tegen de
absurde belastingheffin
gen. Van der Meij vertelt
stukken uit Exodus 20,
waarin het onderdruk
kende systeem uitvoerig
wordt besproken. Het
verhaal is ingrijpend,
maar op de manier waar
op Van der Meij vertelt,
raakt niemand overtuigd
van de ernst ervan. Met
twee vingers wijst ze de
zaal in terwijl ze op mo
notone doch vriendelijke
toon haar verhaal vertelt. Haar preek is
verre van vervelend, maar ze krijgt het niet
voor elkaar om de mensen naar een ni
veau van bewustwording te brengen.
„Hoe geef je aan de keizer wat de keizer is
en aan God wat van God is?" is de volgen
de vraag van Van der Meij. „Jezus relati
veert het belang van geld. We worden er
door beheerst, maar onze levensrichting
mag een andere zijn. Misschien is het tijd
om op te houden met sparen van munten,
maar om aan God te geven."
En dan eindigt plotseling de preek. Als een
film die op helft wordt gestopt
In het stukje 'Hotel American 100
jaar bepalend voor Amsterdam'
(in het Leidsch Dagblad van 4 ok
tober) staat, naar mijn mening,
een onjuistheid.
Wij lezen in genoemd artikel dat
het hotel aan de buitenkant zal
worden opgeknapt en verder:
'Daarbij zal de hand van de
archtect C. Steinigeweg weer be
ter zichtbaar worden.' Hier krijgt
de verkeerde man de eer voor het
beeldbepalende ontwerp. Niet
Steinigeweg, maar Willem Krom
hout was de archtect van het hui-
sige American Hotel.
De laatste alinea van het stukje
begint met de zin: 'Het eerste ho
tel op die plaats, dat in 1882 werd
voltooid, was al snel te klein en
werd daarom in 1900 weer afge
broken om twee jaar later het
nieuwe en grotere onderkomen
te openen.'
Dit is inhoudelijk wel juist. Het
eerste hotel werd in opdracht van
de toenmalige eigenaar, CAA
Steinigerweg, gebouwd. Wie de
architect was, is mij niet geheel
duidelijk, mogelijk Steinigerweg
zelf en/of E. Cuypers.
Hoe dan ook, dit hotel
heel afgebroken en dei
genaar, August Volmëj
omhout de opdracfit h
gebouw te ontwerpen iPaj
het American Hotel da v
Toe
kda
klaar kwam en dat wij i
kennen.
Bron: Willem Kromhoi jggg
door Ida jager, Uitgeve Sog{
Rotterdam 1992.
CJ. Peilinkhof-van1
uden
eedc
De personeelsleden van Overvecht in Lisse keken
er toch wel even vreemd van op. Hoewel 'hun'
tuincentrum nu al weer in kerstsfeer vertoeft,
hadden ze bepaald niet verwacht dat er op een
zonnige najaarsdag opeens een kerstman voor
de deur zou staan. Een beetje sjofel nog en net
iets te dik na zijn lange reces, beende hij met zijn
enige bekende tekst ('Ho, ho, ho') af op assistent
manager Cees van der Tang. Die dacht aanvanke
lijk aan een practical joke, maar het bleek een op
het decor toegesneden 'reclamegrapje' van een
plaatselijk restaurant, dat de kerstman een me
nufolder en zes oliebollen voor het personeel liet
bezorgen. „En we zijn vandaag met z'n veertigen,
dus dat wordt schaven", aldus Van der Tang.
„Maar je ziet het, ook anderen spelen steeds
vroeger op de kerst in."
PREEKTIJGERS
SCHRIJVENDE LEZERS
preek recensie
Thijs Jaski
Dominee van der Meij-Seinstra, Lutherse Kerk Leiden,
zo. 10.15 uur
Als de mensen van het jeugdjournaal nog
iemand zoeken die de religie tot de kinde
ren kan brengen, dan moeten ze maar
eens een kijkje gaan nemen in de Lutherse
Kerk aan de Hooglandse
Kerkgracht. Dominee
van der Meij-Seinstra
laat zien hoe toeganke
lijk en modern je het ge
loof kan maken. Met in
haar rechterhand een
verstofte en verfrom
melde Donald Duck be
gint ze haar preek.
„Kent u Donald Duck?"
Even valt er een stilte in
de kerk. Van der Meij
vervolgt zonder enige
bevestiging van de aan
wezigen: „Zou niet ie
dereen in het geld van
Oom Dagobert willen
zwemmen? Een hele
ruimte vol met eigen
munten." Het thema
van de dag wordt in ie
der geval origineel ingeleid. Vandaag gaat
het om geld.
Geldhopen als Dagobert Duck, waar de ge
middelde mens door de oogverblindende
goudstukken zijn weg niet in zou kunnen
vinden. Van der Meij trekt een parallel met
Duckstad, het grote evenement dat mo
menteel in de Groenoordhallen plaats
vindt. Duizenden kinderen bezochten het
evenement. De weg naar de kerk hebben
zij nog niet gevonden.
Hoe vaak kwam het in de oudheid niet
voor dat de grote keizers munten lieten
slaan waar op éér^yan de keerzijden hun
Met alle respect, maar jullie be
ginnen steeds meer op een bou
levardblad te lijken. Prins Claus is
overleden. Uiteraard is het jullie
taak om verslag te doen. Maar
waarom toch - en dat zie ik ook
bij de commerciële omroepen -
dat geilen op details?
Zo meldt het LD op de voorpagi
na van woensdag 9 oktober:
'Alexander geëmotioneerd bij do-
denwake'. De andere twee niet?
So what? Laat die man lekker
huilen en laat zijn broers op dat
moment zich verbijten. Dit is
geen nieuws waar ik op zit te
wachten. Ik vind dit boulevard
bladstijl.
Waarschijnlijk heeft de schrijver,
of de verantwoordelijke van deze
voorpagina, zijn beide ouders
nog. En heeft hij ook nog geen
sterfgeval meegemaakt in zijn di
recte omgeving. Ik ben blij voor
hem. Want waarlijk, als je je
naaste verliest, heb je emoties en
ik denk niet dat lezend Neder
land of Leiden zit te wachten op
redenen nog niet gearriveerd bij Ovei
het 'bomenbos' staan voorlopig alleei n
emplaren. „De echte komen pas eind JB
ber."
In die maand gaat de drukte in het ce
naar een hoogtepunt. „Dan komen hpi - O
zesduizend bezoekers per zaterdag, fi in Wa
met mensen uit het hele land. Daar w vrije
speciale dagtochten voor georganisef rige a
bureaus", zegt Van der Tang. „Vooral ien zij
beschouwen het als een leuk uitje om gente
dagje rond te lopen, koffie te drinken :olleg<
broodje te eten in het restaurant en t( ijl zij i
naar een demonstratie kerstkaarten n het su
hier elke zaterdag wordt gegeven. Ooi 1, wer
die thuis zelf kerstartikelen maken, ki loor e
trouwens een standje huren."
De oerhollandse Sint raakt in alle con
heisa rond zijn Amerikaanse naamgei wond
Claus zwaar ondergesneeuwd. „Is wainknii
beaamt Van der Tang. „We laten hem
tijd van zijn feestje wel een keertje ko
maar met Sinterklaas kun je verder n
in een tuincentrum."
Zakelijk geloven ze daar alleen in de 1
zelfs als hij al begin oktober voor de
Paul de Tombe
Assi
Imo
AN OEI
jenu
's gist'
msvê
jeroo
20.0C
'8 snack
swijk
("J' rdbe
igda
°_veH'en.
»st$moru
;tal n de
De zonen van prins Claus staan bij de deur als de kist het pal
einde wordt binnengedragen. Foto: GPD/Frans van Beek
eerlijke emoties van de dierbaren beter zou kunnen dan
van Claus. naamde journalisten.
Je doet verslag van de bijzonder
heden en niet meer dan dat. Mart
Soms denk ik wel eens dat ik het
Bij Overvecht in Lisse is dat al een kwart eeuw
het geval. Aangejaagd door de vroegere eige
naar Jaap Kooy- „de grote voorloper op dat ge
bied" - begint de kerstshow daar sinds jaar er
dag al op de eerste zaterdag van oktober. „Ont
aard vroeg", moet ook Van der Tang beamen.
„Maar dat heeft een aantal redenen. In deze
maanden loopt de buitenhandel zwaar terug en
je moet het personeel toch te eten geven. Daar
bij kost het zo'n beetje vier weken om alle
kerstartikelen neer te zetten en de mensen vra
gen er gewoon om. In september krijgen we al
de eerste telefoontjes of de kerstshow al is be
gonnen en als dat eenmaal het geval is, komen
ze met bussen vol."
Overvecht heeft dan ook een aardige reputatie
opgebouwd met de kerstshows Zelfs mensen
die naar kerstmarkten in Duitsland zijn ge
weest, zeggen vaak dat ze het hier leuker vin
den") en die naam doet het bedrijf ook dit keer
weer eer aan. Alles tussen kerstkunst en kerst-
kitsch is er te koop. Van bal tot boom en van
kandelaar tot kerststropdas, met lichtjes erin.
Niets is te dol in de grootste hal van hef cen
trum waar alles op kleurthema bij elkaar is ge
plaatst. In blokken die hoogdravende namen
dragen. Zoals Gigantica„een wereld met een
warme goüden gloed die herinneringen op
roept aan het rijke Toscane", volgens
een persbericht van
het centrum. En Gaudia, „waar felroze tinten,
mozaïek en helder glas te vinden zijn." Of
Vinoplaza met warme rode en bruine kleuren.
Trekpleisters in de hal zijn een soort grote kijk
doos, met een traditioneel winterlandschap en
twee decors met bewegende kerstmannen en
ijsberen. Wat die beren met kerst te maken
hebben, is niet duidelijk, maar dat zal Bas een
zorg zijn. Het jongetje van anderhalf is er niet
weg te slaan bij het bewegende spul en dat is
natuurlijk de bedoeling ook, want dan kunnen
de ouders op hun gemak winkelen.
Een kerststalletje uitzoeken bijvoorbeeld, want
daar staan er nogal wat van.Omdat het een
trend is. Steeds meer mensen nemen er eentje
mee", aldus Van der Tang. „Zoals het ook een
trend is om steeds meer spullen voor het bui-
tengebeuren aan te schaffen. En dan gaat het
niet alleen om boomverlichting, maar ook om
verlichte figuren en lichtslangen voor langs de
dakrand. Stap voor stap zijn we op weg om ook
de buitenkant van de huizen steeds meer te
versieren."
De trend wordt gezet op de beurzen („die voor
volgend jaar is nu al weer geweest"), waar de
inkopers van het hoofdkantoor hun keus bepa
len. 'In' dit jaar zijn kerstballen in warme kleu
ren - bordeaux, donkergoud, donkerroze - een
krans op de deur, en 'echte' kerstbomen.
Maar die zijn om begrijpelijke