REGIO
'Als je wint, heb je vrienden'
'Aanzetten tot rassenhaat mag niet'
NAVRAAG
„Het was een mooie begrafenis van prins Claus, maar daaruit haal ik
niet mijn inspiratie. Dit soort pracht en praal past niet in mijn boe
ken. Hoewel ik de term 'een brik met bloemen' voor het tweede rij
tuig wel zou kunnen gebruiken in mijn verhalen. Misschien gebeurt
dat ooit." Van de in Alphen aan den Rijn woonachtige auteur van
boeren- en streekromans, CLEMENS WISSE (67), is het derde deel in
dejfrilogie over de buitenplaats Oud Woudenborgh verschenen. „Het
lijjjit een beetje op het kasteel en landgoed Oud-Poelgeest. De voor
kant is zo prachtig geïllustreerd. Dan herken je het wel." Het is zijn
dertiende roman. De trilogie bestrijkt een periode 60 jaar: van 1886
tot 1946. „Al mijn boeken hebben autobiografische trekjes. Ik ben ge
boren en getogen in Oud Ade en hou zielsveel van het boerenleven."
Zit in elk leven een roman?
„Nee, daarvoor heb je wel tien
levens nodig. Ik heb ook een
hele dikke duim. Alles wat ik
zie en hoor, schrijf ik op in een
aantekeningenboekje. In de zo
mermaanden schrijf ik niet.
Dan tuinier en fiets ik."
Zijn uw boeken mooi?
„Heel mooi zou ik zeggen.
Tenminste, dat hoor ik vaak in
de bibliotheek. Mijn boeken
zijn altijd uitgeleend. Ik ben
heel sentimenteel en laat mij
snel meeslepen door de perso
nages. Ik huil zelfs mee met ze
als ik aan het schrijven ben. Ik
kruip letterlijk in de huid van
mijn hoofdpersonen. In het
laatste boek had ik dat het
meest met Mattie, de dochter
van de rijke familie."
Is het literatuur?
„Ik ben me ervan bewust dat ik
geen literatuur schrijf, maar
lectuur. Ik gebruik alle ingredi
ënten om te emotioneren. Een
lach, een traan, liefde, bedrog
en veel spanning".
Is er nog genoeg stof?
„Meer dan genoeg. Het houdt niet op. Twee scripts liggen al bij de
uitgever. Nog dit najaar komt nummer 14 uit. En boek 17 zit al in
mijn hoofd. Gaat over een testament uit 1920. Heb ik veel research
voor moeten plegen. Over een paar weken ga ik weer schrijven."
tekst: Saskia Stoelinga foto: Hielco Kuipers
UIT DE ARCHIEVEN
Anno 1902, Donderdag 16 October
LEIDEN - In de laatstgehouden zitting van den gemeenteraad werd
de stemming over het voorstel van Burg. en Weth., omtrent de op
richting van een weegloods voor varkens bij het Algemeen Slacht
huis, waarover in de vergadering van 19 September jl. de stemmen
hebben gestaakt, uitgesteld, omdat was in gekomen een adres van de
waagwerkers der Gemeente-Waag, die betoogden dat zij door de op
richting van een weeginrichting aan het slachthuis wekelijks per
hoofd ƒ3,50 zullen moeten derven, wat gelijk zou staan met hun on
dergang. In afwachting daarvan is een door de acht waagwerkers ge-
teekend stuk aan de Raadsleden gezonden, waarin zij o.a. zeggen:
"Wij krijgen van de gemeente Leiden ongeveer 80 varkens per week,
die aan weegloon per stuk 15 ets. opbrengen en 20 ets. transportkos
ten, zoodat wij met ons acht gezinnen een wekelijksch verlies van
ƒ28 te gemoet gaan, en onze uitgaven voor paard en wagen en 11 a
12 man hulppersoneel voor de marktdagen dat een jaarlijksche uit
gaven van ƒ1000 a ƒ1100 bedraagt, even groot blijven. Ten slotte
verzoeken zij met den meesten aandrang den Raad de varkenswaag
niet te verplaatsen, aangezien dat zou beteekenen een ondergang
voor acht gezinnen.
Anno 1977, maandag 17 oktober
LEIDEN - Animo genoeg afgelopen zaterdag voor de, door het stede
lijk museum 'De Lakenhal' georganiseerde vliegerdag. Bijna 500 kin
deren probeerden op het terrein van jeugddorp Zuid-West hun vlie
ger op te laten. Vergeefse moeite, er was geen zuchtje wind te be
kennen. Foto: Archief Leidsch Dagblad
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op
gironummer 57055 t.n.v. Dagbladuitgevcrij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA
Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d. (datum van plaatsing)
of door contante betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82
te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
COLOFON
Leidsch Dagblad
Directie: B.M. Essenberg, C.P. Arnold
W.MJ. Bouterse (adjunct)
E-mail: directie@damiate.hdc.nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor. Kees van
der Malen. Léon Klein Schiphorst (adjunct)
E-mail: redactie.ld@damiate.hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 323 508
Familieberichten fax 023-5 '5° 5^7
ADVERTENTIES
071-5 356 300
Sprinters (rubrieksadv.). 072-519 6868
ABONNEESERVICE
071-5128 030
E-mail: abonneeservice@hdc.nl
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €19,60 (alleen aut. ine.)
p/kw €55,00 p/j €210,60
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van
0,50 aan portokosten per verschijndag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 071-5128 030
ma t/m vr: 18-19.30 uur. za: 10-13 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV
c.q de betreffende auteur.
HDC Uitgeverij Zuid BV, 2002
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatic zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de
verwerking van gegevens van abonnees van
dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens
worden gebruikt om gerichte informatie over
voordeelaanbiedingen te geven, zowel door
onszelf als door derden. Heeft u hier bezwaar
tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten
aan HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 503,2003 PA Haarlem.
chende
De
Vries
WOENSDAG 16 OKTfl
De stelling 'Ook extreem-rechts heeft
recht op een eigen podium' kreeg,
mede dankzij een promotiecampagne
op diverse websites een overweldi
gend aantal reacties uit heel Europa.
Uit de percentages (90 procent voor,
10 tegen) is wel te lezen dat deze
websites vooral worden bezocht door
liefhebbers van de veelbesproken ex
treem-rechtse band Brigade M, of in
elk geval door liefhebbers van Brigade
M's uitgesproken visie op de maat
schappij.
M. Bas, Voorschoten: „Ja, mits er
niet wordt gediscrimineerd op basis
van ras. Het is moeilijk te bepalen
wat extreem-rechts is, maar als er
roemend over de nazi-periode, ver
volging van joden of andere gevoeli
ge ellende wordt gezongen, dan
moet dergelijke muziek worden ge
stopt. Als 'extreem-rechts podium'
inhoudt dat het vaderland wordt be
zongen en dat men een duidelijk
cultuur- en volkstrotse houding eta
leert zonder - nogmaals - bruut te
provoceren en nazi-symboliek en -
retoriek te verheerlijken, dan zou ik
zeggen: oke."
J. Bosch, Leiden: „Vrijheid van me
ningsuiting is een groot goed in onze
Nederlandse rechtsstaat. Ook zoge
naamde 'subversieve' stromingen
hebben het recht hun mening te
ventileren, ook al stokt die met de
publieke opinie. Als deze bandleden
echt zo 'radicaal' zijn als beweerd
wordt, marginaliseren ze zichzelf, en
is alle ophef overbodig."
I. Swinkels, Eindhoven: „Eens. Ze
doen niemand kwaad. Zoals May al
zei in het artikel: Ze betalen de huur
op tijd, en laten de oefenruimte
smetteloos achter. Deze muziek
wordt alleen gehoord door de men
sen die dat willen. Niemand is ver
plicht om naar de muziek te luiste
ren. Waarom zouden ze niet mogen
oefenen?"
K. van Dongen, Leiden: „Er is nu
sprake van een gesubsidieerd eigen
podium voor een neo-nazistische
muziekband bij de Leidse gemeente.
Dit zou niet moeten kunnen naar
mijn mening. Zelfs al zou deze band
in hun eigen achterschuur oefenen,
dan zou het tijd wbrden dat het OM
iets gaat ondernemen. Het is een
schande voor Leiden om zo'n 'slap
pe hap' als wethouder te hebben. In
Pechtolds overtolerante beleid is het
dus mogelijk om op een door de ge
meente gesubsidieerde plek te zin
gen: liefhebbers van de multicultuur
eindigen tegen de muur. Als het aan
Pechtold ligt, zouden ik en vele an
deren dus moeten vrezen voor ons
leven."
De stelling voor komende week blikt
terug op de turbulente maanden van
het kabinet Balkenende en al het 'ge
doe' in de LPF-fractie. Na de roep om
'nieuwe politiek' bij de laatste verkie
zingen, luidt de stelling: 'De oude po
litiek was zo slecht nog niet'. Tot en
met maandag kunt u hierop reageren
via Postbus 54, 2300 AB Leiden of via
www.leidschdagblad.nl
Ook extreem-i
heeft recht op t
eigen podiu
De oefensessies van de extreem-rechtse band
Brigade M uit Sassenheim in het gesubsidieerde
Muziekhuis aan de Leidse Middelstegracht heb
ben de laatste dagen nogal wat stof doen op
waaien. Opnieuw leeft de discussie of extreem
rechts zich wel of niet mag laten horen. Zowel op
het politiek als het artistieke vlak. Heeft deze
groep recht op een eigen podium? Hoe zit het
met de wrijving tussen de vrijheid van menings
uiting en het aanzetten tot haat?
Strafrechtdeskundige G. Schoep, verbonden
aan de Universiteit Leiden: „In principe heeft
extreem-rechts net als ieder ander recht op een
eigen podium. Vrijheid van meningsuiting is
een grondrecht dat voor iedereen geldt. Het
moeilijke is dat er grenzen aan die vrijheid zit
ten. Aanzetten tot rassenhaat mag niet en dat
doet extreem-rechts. Ik vind het dus erg moei
lijk hier een eenduidig antwoord op te geven."
J. Tas van de Stichting Fabel van de Illegaal,
een Leidse organisatie die racisme en discri-
Brigade M: protest en wederprotest in de tunnel bij het Leidse station. Foto: Dick Hogewoning
minatie bestrijdt en zich inzet voor uitgepro- treem-rechtse groepen geen podium mogen
cedeerde asielzoekers: „Wij vinden dat ex- hebben om hun mening te verkondigen. Briga
de M moet dus ook uit het Muziekhu
blijft namelijk niet bij een mening, m
onderdrukking. Een podium zal allee 11
stimulerend werken."
D. Vervoort van het anarchistisch ci
Eurodusnie in Leiden: „Als ze openl
tisch zijn, hebben ze geen recht op e
platform. Zo simpel is het."
Een woordvoerder van Cultureel ce
Ion X aan de Apothekersdijk in Leid
podium voor aanstormende muziki
filmmakers en cabaretiers: „Propag; j
het aanzetten tot haat is een slechte 2
eerste is het verboden en ten tweede
iedere leek dat je daar geen podium
moet stellen. Wij zijn bovendien een
tureel centrum en hebben respect vo
muziek en verschillende culturen. Vo
treem-rechts is bij ons absoluut geen
door Esther Hartenberg
Jan Peter Balkenende en zijn persoon
lijk woordvoerder Jack de Vries waren
in de verkiezingstijd onafscheidelijk.
De samenwerking verliep zo goed, dat
de Leiderdorper De Vries nu politiek
assistent is van de premier op het mi
nisterie van algemene zaken. „Wij
hebben nog regelmatig dat we samen
in het torentje zitten en tegen elkaar
zeggen: kijk ons nou."
De verbazing die hij deelt met Balke
nende, voelt De Vries (34) vaker in
zijn leven. Bij elke stap in zijn carri
ère, eigenlijk. Nadat hij zich tijdens
zijn studie politicologie aanmeldde
bij het CDA, werd hij onder meer
voorzitter van de landelijke jongeren
organisatie CDJA, persoonlijk mede
werker van een Tweede-Kamerlid en
persoonlijk woordvoerder van de
fractievoorzitters Heerma, De Hoop
Scheffer en Balkenende. Naast zijn
huidige werk op het ministerie van
algemene zaken is Jack de Vries sinds
maart gemeenteraadslid in Leider
dorp. Met hem kijken we terug op de
vorming van een kabinet, dat van
daag waarschijnlijk zijn val aankon-
digt.
door Janneke Dijke
Als iemand hem vorig jaar had voor
speld dat hij nu voor de minister-pre
sident zou werken, had hij de per
soon in kwestie waarschijnlijk hard
uitgelachen. Precies een jaar geleden
zat Jack de Vries werkloos thuis en
bezon hij zich op zijn verdere carri
ère. Hij had zojuist zijn ontslag inge
diend bij de CDA-fractie. Jaap de
Hoop Scheffer, de fractievoorzitter
voor wie De Vries werkte, had tijdens
de strijd om het CDA-leiderschap
tussen hem en Mamix van Rij beslo
ten zich terug te trekken. „Toen ben
ik ook teruggetreden, want met Mar-
nix van Rij had ik niet kunnen wer
ken", zegt de 34-jarige De Vries. „Po
litiek is een harde wereld. Ik wil het
niet dramatiseren, maar wat er in die
tijd is gebeurd had niets met de C
van Christen-Democratisch Appèl te
maken. Als je de C in je naam zet,
moet je op een bepaalde manier met
elkaar omgaan." Hij had nog geen
idee waar hij zijn volgende baan zou
vinden. Maar de politiek leek hem
onwaarschijnlijk.
Met die gedachte leefde hij een week.
Tot het moment dat de telefoon rin
kelde in zijn woning in de Leider-
dorpse wijk Leyhof. Het was Jan Peter
Balkenende, net gekozen tot nieuwe
partijleider, die Jack de Vries wilde als
zijn persoonlijk woordvoerder.
Een belangrijk argument om terug te
gaan naar het CDA was de verant
woordelijkheid die De Vries voelde.
„Jan Peter moest ineens aan de slag
als lijsttrekker. De mensen die zoals
ik de voorbereiding hadden gedaan
voor de campagne, waren weg." Hij
wilde graag voor Balkenende werken,
maar dan wel tijdelijk. „Dit is een
man die onwijs goed is in zijn werk
en die het waard is om hard voor te
werken. Maar aan de andere kant
had ik ook mijn gezin. Bij de verkie
zingscampagne in 1998 was ik samen
met Harriët, maar nu hebben we on
ze zoon Joram erbij. Ik wist dat het
keihard werken zou worden. Het was
oktober en we hadden dus heel kort
de tijd om Balkenende voor de ver
kiezingen van 15 mei neer te zetten.
Dat terwijl hij tamelijk onbekend
was. Als woordvoerder ben je publiek
bezit, want samen met je lijst
trekker draaf je van het ene tv-
programma naar het andere.
Harriët wilde wel eens wat meer
regelmaat in mijn leven. Daar
om zei ik tegen haar: ik ga te
rug om de verkiezingscam
pagne te doen en daarna
ben ik weer weg."
Maar Jack de Vries had
niet op de stroomver
snelling gerekend
waarin het CDA te
rechtkwam. De
kritiek op Bal
kenende bleef
beperkt tot
diens kapsel,
en toen heel
Nederland
daaraan ge
wend was,
nam de aan
dacht voor de
christen-demo
craten alleen
maar toe. 15
Mei, de verkie-
waarop het
CDA winnaar
werd, staat m
de agenda
van De Vries gemarkeerd als een
keerpunt. „Tot 15 mei waren we op
positiepartij en was het knokken om
in de krant te komen. Na 15 mei was
ineens alles wat je zei belangrijk. De
journalisten met wie ik contact had,
klaagden dat ik niet meer zo open
was. Vind je het gek, ik hoefde maar
'poep' te zeggen en het stond op de
voorpagina."
Het CDA als regeringspartij had De
Vries alleen meegemaakt in het begin
van zijn politieke carrière. Als student
politicologie in Amsterdam meld
de hij zich in 1986 aan bij de par
tij. „De manier waarop het CDA
een relatie legt tussen politiek en
geloof vind ik prettig. Ik vind het
moeilijk om de bijbel als spoor
boekje te gebruiken, iets waar
andere christelijke partijen wel
naar neigen."
Voordat hij het wist, draaide hij
mee in het plaatselijke bestuur
van de CDA-jongeren, het CD
JA. Hij werd fractieassistent
in Amsterdam, persoonlijk
medewerker van een
Tweede-Kamerlid en
van 1992 tot 1996 lan-
jjvV,N delijk voorzitter van
het CDJA. De verkie
zingscampagne
van 1994, waarbij
Elco Brinkman
Ruud Lubbers
opvolgde en
waarna het
CDA uit de
regering 7
werd ge- -fc-
knik-
kerd, maakte hij van dichtbij mee. Als
voorzitter van het CDJA zat hij in het
dagelijks bestuur van de partij. „Als
broekje van in de twintig dacht ik
toen: zit ik hier nou bij? Dat maak ik
sindsdien eigenlijk constant mee."
Het enorme verschil dat er is tussen
het praten namens drie fractievoor
zitters van een oppositiepar tij en na
mens een minister-president roept
voor hem nog steeds een vreemd ge
voel op. In de manier waarop hij eer
der te werk ging voor De Hoop Schef
fer en Balkenende als fractievoorzit
ter ziet hij echter geen verschil. „Het
rare is: toen kreeg ik veel kritiek, en
na deze campagne had ik het opeens
fantastisch gedaan. Als je wint, heb je
vrienden", stelt hij nuchter.
Tot aan de verkiezingen kon Jack de
Vries de camera's die op Balkenende
inzoomden altijd redelijk ontwijken.
„Ik ging altijd achter de interviewer
staan, zodat ik oogcontact met Jan
Peter had en niet in beeld
kwam. Ik moest horen wat
hij zei, want later moest
r ik daar vragen over be-
antwoorden." Naar
die anonimiteit kon
hij fluiten tijdens de
formatieonderhan-
J V delingen. Vrijwel
r f dagelijks zag de
tv-kijker Balke
nende met in
zijn kielzog
een blonde
enla-
komen aanlopen over het Blale
Het ritueel werd voer voori iet
ten. „Het gekke is: Mat Heil ng
Gerrit Zalm kwamen ook sti en
lopen met hun voorlichters er 1
filmden altijd ons loopje."
Die dagelijkse, gezamenlijki 1,
ling is er nu niet meer bij. H vof
tact is er nog wel, want De\ et
met Balkenende meegegaai 10:
ministerie van algemene
politiek assistent. „Ik ben df
politieke ogen en oren vani
ter-president", zo vat hij zij
zaamheden samen. „Hij ka
gelijk alles zelf in de gaten lyj
Jack de Vries zit onder ande
ochtend om kwart over neg^J
actualiteitenoverleg waar dl
voorlichtingsdienst meldt v |1]
dag in de kranten staat en
gaande avond in het nieini
Daarnaast zorgt hij voor he ecl
tussen de premier en de^et
CDA-bewindslieden, deu
van het Europees parle ijs
van de Kamer. Ook sd ,hj
speeches die Balkener ro,
als partijleider. >j
„Deze baan is ook dn ate
i beter voorspelbaar qi
7' den dan het woordvi
werk", zegt De Vries uit
tekent dat hij meer mi:
voor de gemeenterwji
Leiderdorp, waar I d
dit jaar in zit. In 2 ren
plaats wil hij zid or
voor meer kind ar
met minder re aa
hetW4-plani
dorp een nie Sa'
hart moet gi 1
spreekt heije
CDA'er wil ,r j-
ken aan h ooi
en buurtg e
„Het gew tg,
in mijn je e
Lemmer
was. Ooi ek
nieuwbi m
met veel en
zoals Le dei
moet je
hangk
krijgen
kr
Fe
KLANKBORD
