Aanslag schudt Indonesië wakker
BUITENLAND
Vertrouwensbreuk lijkt niet
te lijmen in Noord-Ierland
Apathieledematen
en glas in Kuta Beach
Servische verkiezingen
na lage opkomst over
Scheikundestudent zat achter dodelijke explosie Helsinki
Politie zegt met opzet
niet veel over schutter
'Bin Laden snel weer te zien'
Monsterzege Pakistaanse
moslimfundamentalisten
ïfl Inspecteurs
■Ben alles zien
- De wapeninspecteurs
mogen van Irak alles
it ze wensen te zien. Dit
lliliraakse vice-president
an tegen het Duitse
ad Der Spiegel gezegd,
an beantwoordde daar-
i vraag of ook de paleizen
den van de Iraakse leider
jt p Hussein konden wor-
Ifcspecteerd. Bij eerdere
ies mocht dat niet. Ra-
irees de houding van
iselier Schroder, die
litse deelname aan een
'Jjj 'ipp Irak is.
politieman
l kinderporno
Een Britse politieman
ipecialiseerd in de
p \|gen terrorisme, is aan-
:n tijdens een onder-
kinderporno op in-
[ij wordt verdacht van
Hmloaden van pomogra-
Mdmateriaal. In sep-
werden om dezelfde re-
totlJwee politiemannen ge
veerd, die beiden een pro-
tie rol speelden in de zaak
B.V ontvoerde en vermoorde
jPtoj Holly Wells en Jessica
aanslagen in
weit verijdeld
- Koeweit heeft volgens
iringswoorvoerder met
itie van vijfden ver
die banden hadden
laeda een aantal nieu-
iagen op westerse doe-
je oliestaat verijdeld,
poraanstaande leden
groep waren getraind in
raak,n van het terreurnetwerk
8 'ama bin Laden in Afgha-
Zij werden dinsdag ge-
adat ze Amerikaanse
ers hadden beschoten,
wdvoerder weigerde de-
geven over de doelen
de groep aanslagen zou
i beraamd. Hij zei alleen
ijzen waren gevon-
dduikster
bij poging
fOMiNCO - De Franse
Audrey Mestte is zater-
e Dominicaanse Repu-
bi het leven gekomen bij
irdpoging. Zij wilde het
icord diep duiken zon-
itofmasker verbreken,
at nu staat op 162 meter,
iw poogde 171 meter te
paar werd levenloos bo
ter gehaald. Reanimatie
Liiiet meer baten. De oor-
de tragedie is niet be-
lestre was met 130 me-
ludster van het wereld
lij de vrouwen.
verpen pakt
pirverdachte
ii - De politie van Ant-
0 heeft vorige week een
p man van Marokkaanse
ft gearresteerd op ver-
Jg van banden met het
(netwerk al-Qaeda. Vol-
1 Standaard is de arres-
|n bekende van Tarek
pfi, de Tunesiër die afge-
(ecember in België werd
ikt en die ervan wordt
ht nieuwe leden te heb-
jvorven voor al-Qaeda.
B zou bovendien de
ioordenaars van de Af-
je anti-Talibanleider
d van valse Belgische
^|rten zou hebben voor-
Otandelingen
len Daloa in
De rebellerende mili-
Ivoorkust hebben gis-
loa veroverd, een van
igrijkste centra voor de
eelt in het westen van het
'e stuitten niet op verzet
t regeringsleger. Het ge-
i Ivoorkust laaide vorige
veer op na een mislukte
delingspoging. Sinds 19
ober zijn militairen aan
titen. President Gbagbo
ot nu toe geweigerd een
•het-vuren te tekenen,
m zijn Angolese troepen
^orkust gevlogen om het
;sleger bij te staan.
lijnse soldaten
in in valstrik
ianca - Filipijnse militai-
bben gisteren op het zui-
eiland Jolo de jacht inge-
een grote groep rebellen
islamitische terreurbe-
g Abu Sayyaf, die een dag
een peloton mariniers in
jiderlaag had laten lopen,
riniers kwamen in de
faag om het leven en 26
p gewond. Het langduri-
echt kostte bovendien
an de circa honderd bij
betrokken rebellen
'n. De Filipijnse regering
al enige tijd dat de Abu
ijwel is uitgeroeid door
itschalig offensief van
•ijnse leger, dat hulp
fan Amerikaanse militai-
e aanval van zaterdag
thter één van de grootste
afgelopen jaar.
door Tim Preger en
Mar greet Botter
kuta-denpasar/anp - In de
straat in Kuta Beach waar zater
dag een enorme autobom ex
plodeerde, is het de ochtend na
de aanslag nog steeds een enor
me chaos. Veel winkeltjes zijn
gesloten en van andere zijn de
ruiten uit de puien geslagen. Tot
drie straten verderop ligt het as
falt bezaaid met glas. Een krater
van zo'n acht meter laat zien
waar de bom bij discotheek Sari
Club tot ontploffing kwam.
Ook van de gebouwen in de
naaste omgeving is weinig over.
Het gebied is afgezet door de
Amerikaanse veiligheidsdienst
FBI. De brandweer is nog steeds
bezig met blussen en bij tijd en
wijle storten delen van nabij ge
legen panden in. Tussen de
modder op straat liggen afge
rukte ledematen en niet te defi
niëren verkoolde mensenresten.
Daartussen lopen apatische
mensen.
Afgezien van veel journalisten
bevinden zich verdacht weinig
westerlingen op de straten van
het anders zo toeristische Kuta,
dat ook wel het Torremolinos
voor de 'Aussies' wordt ge
noemd: het plaatsje trekt jaar
lijks vele duizenden toeristen uit
Australië die komen feesten op
Bali.
Nu lopen veel Australiërs ver
dwaasd en verdrietig rond in het
ziekenhuis van Denpasar. „Wie
heeft er bloedgroep O-negatief,
er is te weinig van!", roept een
Australiër vertwijfeld naar iedere
voorbijganger in het ziekenhuis.
Het ziekenhuis in de wijk
Sanglah is het grootste van de
vijf hospitaals in Denpasar. De
meesten van de gewonden en
overledenen van de aanslag zijn
er naartoe gebracht. Zowel wes
terlingen als Indonesiërs lopen
met verbonden ledematen. De
gelukkigen onder hen hebben
slechts enkele schrammetjes op
gelopen.
Lijsten met namen tonen de ge
wonden en overledenen die el
ders zijn ondergebracht in zie
kenhuizen. Ook een lijst met
vermisten wordt bijgehouden.
Het mortuarium van het zieken
huis vormt een chaotische plek
waar mensen hun geliefde kun
nen identificeren. Er hangt een
geur van verbrand vlees, die
zelfs met een monddoekje voor
vrijwel ondraaglijk is.
Teams van vier mensen dragen
de brancards met (resten van)
overledenen. Ze worden buiten
naast elkaar neergelegd, van het
publiek gescheiden door een
provisorisch gespannen laken.
Tientallen nieuwsgierige toe
schouwers wagen het over de
gespannen lakens te kijken en
worden geconfronteerd met
verbrande lichamen. Vreemd
genoeg is er geen paniek. Er lijkt
een soort gelatenheid te heer
sen, waaruit blijkt dat de om
vang van de aanslag nog niet ten
volle is doorgedrongen.
Wat wel meteen is doorgedron
gen tot de meeste Balinezen, is
dat deze aanslag de nekslag be
tekent voor het toerisme. Maar
liefst 60 procent van de Baline
zen verdient zijn brood in de
toeristensector. „Nu weet ik ze
ker dat ik failliet zal gaan", aldus
een aangedane hoteleigenaar.
Na 11 september vorig jaar en
de rellen op verschillende eilan
den in Indonesië (Sulawesi, Ja
va, Molukken) had het toerisme
toch al een flinke klap gekregen.
Tot op heden was Bali als hin
doeïstische enclave in het groot
ste moslimland ter wereld ech
ter nog steeds favoriet bij vakan
tiegangers. Maar met deze aan
slagen lijkt het toeristenseizoen
definitief over.
dubai/ap - Osama bin Laden
leeft en zal binnenkort weer van
zich laten horen door middel
van een videoband. Een voor
aanstaand lid van zijn al-Qaeda-
netwerk heeft dat in een Ara
bisch weekblad gezegd. Door
veiligheidsmaatregelen en zijn
beperkte bewegingsvrijheid is
Bin Laden wat cükker geworden,
maar verder is hij gezond, aldus
Abdel Rahman al-Rashed in Al
Majalla. Hij werd via e-mail ge
ïnterviewd. Al-Rashed verklaar
de dat Bin Laden ervoor geko
zen heeft om niet op de eerste
verjaardag van 11 september
een videoband te verspreiden
omdat hij niet wil dat mensen
'de overwinning aan zijn per
soon koppelen'. In het interview
ontkende al-Rashed dat al-Qae
da banden heeft met het regime
van Saddam Hussein in Irak.
door onze correspondent
Cees van Zweeden
Boedapest - De Serviërs moeten
opnieuw naar de stembus om
een president te kiezen. In de
tweede ronde van de presi
dentsverkiezingen bracht giste
ren slechts 45 procent van de
kiezers zijn stem uit, vijf procent
minder dan het grondwettelijk
vereiste minimum. De nieuwe
verkiezingen moeten binnen
drie maanden plaatsvinden.
In de tweede ronde kruisten de
nationalist Vojislav Kostunica en
de hervormer Miroljub Labos de
degens. Kostunica zou met een
ruime marge van Labos, de kan
didaat van premier Djindjic,
hebben gewonnen. Blijkens een
peiling laeeg Kostunica ruim 66
procent van de stemmen. Hij
had ook al in de eerste ronde
gewonnen. De lage opkomst
kwam niet als een verrassing,
nadat de ulttanationalist Vojisl
av Seselj zijn aanhang had opge
roepen thuis te blijven. Seselj
kreeg bij de eerste ronde meer
dan 20 procent van de stem
men. Kostunica deed mee om
dat zijn huidige baan als presi
dent van Joegoslavië verdwijnt,
als dit land volgens plan vol
gend jaar ophoudt te bestaan.
Hij wil het presidentschap ge
bruiken om de pro-westerse Dj
indjic ten val te brengen.
De lage opkomst kwam Djindjic
dan ook goed uit. Hij en Kos
tunica maakten in de herfst van
2000 deel uit van de coalitie die
Slobodan Milosevic ten val
bracht. Kostunica ontpopte zich
echter als een nationalist, terwijl
Djindjic in ijltempo 's lands eco
nomie begon te hervormen. Om
daarbij niet gehinderd te wor
den door sancties van het Wes
ten, leverde hij Milosevic uit aan
het tribunaal in Den Haag. Dat
betekende het einde van de sa
menwerking met Kostunica.
door onze correspondent
Harald Doornbos
Islamabad - Tegen de verwach
ting in hebben fundamentalisti
sche moslims een monsterwinst
geboekt tijdens de verkiezingen
van vorige week in Pakistan. De
fundamentalisen willen de sha-
ria, de strikte islamitische wet
geving, invoeren en de aanwezi
ge Amerikaanse troepen het
land uit zetten.
De MMA, een coalitie van zes
partijen, ging van 2 naar 45 ze
tels. Ook slaagde ze er in om de
meerderheid te krijgen in twee
provincies tijdens gelijktijdige
verkiezingen voor regionale par
lementen. In Ballochistan en
NWPF, twee provincies die aan
Afghanistan grenzen, kunnen de
fundamentalisten nu zelfs een
meerderheidsregering vormen.
In die regio's zijn Amerikaanse
troepen al maanden bezig met
het uitschakelen van gevluchte
Taliban- en al-Qaeda-leden.
MMA-leiders hebben tot-tegen
strijdige signalen laten horen.
Volgens sommigen moeten de
Amerikanen inderdaad zo snel
mogelijk weg, anderen realise
ren zich dat dit volledig indruist
tegen de nationale, pro-Ameri
kaanse politiek van president
Musharraf.
De fundamentalisten, die profi
teren van een golf van anti-
Amerikanisme, hebben tevens
aangekondigd dat onder de sha-
ria tv verboden zou moeten
worden, internetcafés dicht
moeten en vrouwen weer ver
plicht dienen te worden de bur-
qa te dragen. De nationale ver
kiezingen zijn gewonnen door
de PMLQ, een aan Musharraf
gelieerde partij. Die kreeg 77 van
272 zetels. De partij van ex-pre-
mier Benazir Bhutto kwam met
63 zetels niet verder dan een
tweede plaats. Zij liet vanuit
haar ballingsoord Londen weten
dat er op grote schaal fraude is
gepleegd. Ook EU-waarnemers
uitten kritiek op het verloop van
tléltembusgang.
helsinki/gpd - De dader van de bomaanslag die vrijdag
avond bij Helsinki zeven mensen het leven kostte, was
volgens de politie de 19-jarige Finse scheikundestudent
Petri Gerdt. Hij was zelf bij de dodelijke slachtoffers.
Met hem kwamen twee mannen, drie vrouwen en een
kind om. Vijftig gewonden worden nog in ziekenhuizen
verpleegd.
De politie herkende Gerdt op beelden van bewakingsca
mera's in het winkelcentrum waar de bom ontplofte. Bij
huiszoeking in zijn flat vond men materiaal en van in
ternet geplukte instructies voor het maken van een
bom. Over het motief is niets bekend. Gerdt was geen
bekende van de politie en handelde waarschijnlijk al
leen.
Zelfmoord is de meest voor de hand liggende theorie. Er
lijken geen politieke motieven, maar volgens minister
van binnenlandse zaken Itala was de aanslag wel be
doeld om zoveel mogelijk schade aan te richten. De
bom ging af op een plek waar een clown net ballonnen
had uitgereikt aan kinderen.
Het twee kilo zware projectiel was zo gebouwd dat bij
ontploffing scherven en hagelkorrels in het rond vlogen.
Zeker zeventig mensen raakten gewond, van wie tien
ernstig. Acht kinderen zijn met ernstige scherf- en ha-
gelwonden opgenomen. Twee kinderen liggen op de in
tensive care. Een speciaal crisiscentrum werd over
spoeld met telefoontjes van bange en boze Finnen. Tot
afgelopen zomer kwamen bomaanslagen in Finland
vrijwel niet voor. In juli ontplofte in het centrum vaïi
Helsinki een autobom, waarbij één persoon werd ge
dood. Het ging toen waarschijnlijk om een criminele af
rekening.
door onze correspondent
Theo Haerkens
medan - De bloedige aanslag van dit
weekeinde op het toeristeneiland Bali
heeft Indonesië in één klap duidelijk ge
maakt dat het niet vrij is van het terroris
me dat de wereld kwelt. Lange tijd hebben
de autoriteiten echter volgehouden dat er
geen aanwijzingen en zeker geen bewijzen
waren dat terreurorganisaties als al-Oaeda
er voet aan de grond zouden hebben.
Steeds ook weigerde de regering op te
treden tegen moslimradicalen uit eigen
land die de burgeroorlog in de Molukken
nieuw leven wilden inblazen en cafés en
discotheken aanvielen, omdat zij die be
schouwen als poel van verderf.
Pas de laatste weken geven hoge functio
narissen schoorvoetend toe dat er anti
westerse terroristen actief zijn binnen de
landsgrenzen. Twee verdachten van ter
roristische activiteiten werden in betrek
kelijke stilte opgepakt. Het gaat om Omar
al-Farouk uit Koeweit, en Reda. De eerste
werd intussen geruisloos uitgeleverd aan
de Amerikanen.
Sinds de aanslagen van 11 september vo
rig jaar in de VS heeft Indonesië zware
kritiek te verduren gekregen van de buur
landen Maleisië en Singapore, die zelf
tientallen verdachten van terrorisme op
pakten. Zij verdenken ook de Indonesi
sche moslimleraar Abu Bakar Baashir
van terrorisme. Hij vluchtte nog niet zo
lang geleden terug naar zijn vaderland,
waar hij onder Socharto op de zwarte lijst
stond. Jarenlang leefde hij ondergedoken
in Maleisië.
Abu Bakar geeft les aan een moslimkost
school in de midden-Javaanse konings
stad Solo, en betuigt openlijk zijn steun
aan Osama bin Laden. Een aantal ex-
leerlingen is in buurlanden opgepakt en
veroordeeld wegens terrorisme, maar In
donesië zag geen aanleiding om hem te
arresteren.
Met de brute aanslag op Bali wordt het
land geconfronteerd met een werkelijk
heid die het liever niet wilde zien. Angst
voor radicale splintergroepen die het
recht in eigen hand namen, weerhield de
regering ervan openlijk steun te geven
aan de strijd tegen het terrorisme. On
langs liet de Amerikaanse ambassadeur
echter doorschemeren dat Indonesië af
gelopen jaar aanzienlijk méér deed dan
het liet zien.
Het land met de grootste moslimge
meenschap in de wereld heeft nu weinig
keus meer. De aanslag in Bali is de nek
slag voor het toch al kwakkelende toeris
me, een van de steunpilaren van de eco
nomie die de crisis van 1997 maar niet te
boven weet te komen. Ook investeerders
laten het nog steeds afweten wegens de
vele onzekerheden in het land.
Vanuit de lucht is goed te zien wat voor een ravage de autobom in Kuta Beach heeft aangericht. Foto: Reuters
Een politieman toont de 'montagefoto' van de vermoedelijke auto
van de scherpschutter. Foto: Reuters/Jim Bourg
washington/anp - De Ameri
kaanse politie heeft uitgelegd
waarom ze zo weinig informatie
naar buiten brengt over de
sluipschutter die acht mensen
heeft gedood en twee heeft ver
wond. De rechercheurs zeggen
dat ze proberen de hulp van het
publiek te krijgen, zonder té ge
detailleerde kennis naar buiten
te brengen.
Zaterdag bracht de politie infor
matie naar buiten over een
voertuig dat in de buurt van de
schietpartijen is gezien, maar tot
nu toe weigert ze een omschrij
ving van de verdachte te geven.
De politie wil evenmin kwijt of
getuigen de schutter hebben ge-
jpen en of hij is vastgelegd op
bewakingsvideo's.
Tot nu toe is niet duidelijk wie
de aanvallen op willekeurige
burgers in de regio Washington
uitvoert. Volgens deskundigen is
de dader waarschijnlijk een man
die is opgegroeid met vuurwa
pens en een militaire training
heeft gehad.
De tv-zender NBC meldde giste
ren dat het ministerie van de
fensie gaat onderzoeken of de
sluipschutter in haar archieven
voorkomt. Hij zou een afgewe
zen kandidaat kunnen zijn of
een oude recruut die zich on
derscheidde als schutter. De
man raakte zijn slachtoffers
steeds van grote afstand met
slechts één kogel.
door onze correspondent
Harm Harkema
londen - De Britse regering heeft vandaag het re
gionale Noord-Ierse zelfbestuur geschorst en 'direct
rule' vanuit Londen hersteld. Dat is voor de vierde
keer sinds het vredesakkoord in 1998 in werking
trad. Drie keer wisten de betrokkenen een konijn uit
de hoge hoed te toveren, zodat het vredesproces
weer kon voortkeutelen. Deze keer echter is er zelfs
geen hoge hoed.
Zelfs optimisten geloven niet meer in een spoedig
herstel van de broze betrekkingen tussen de pro
testantse unionisten, die onderdeel van het Ver
enigd Koninkrijk willen blijven uitmaken, en de
katholieke republikeinen die streven naar aanslui
ting bij de Ierse Republiek.
David Trimble, premier en leider van de gematig
de unionistische UUP, eist niet minder dan op
heffing van het verboden Ierse Republikeinse Le
ger (IRA) alvorens hij weer in een regering wil sa
menwerken met Sinn Féin, de politieke tak van de
IRA. Trimble moet wel, want hij voelt de adem
van een steeds onwilliger wordende achterban in
zijn nek. Hij weet echter ook dat zijn eis irreëel is.
De republikeinen willen onder leiding van hun
gehaaide strateeg Gerry Adams voortbouwen op
het vredesproces, omdat zij inzien dat zij langs
politieke weg meer succes boeken dan met bom
men en kogels. Opheffing van de IRA is echter een
optie die niet voorkomt in het republikeinse denk
raam. De harde IRA-kem is daar simpelweg niet
toe bereid. Zeker niet zolang het Britse leger aan
wezig is in Noord-Ierland en protestantse terreur
groepen nog geweld gebruiken.
Nu de unionisten alleen onder onhaalbare voor
waarden willen samenwerken met de republikei
nen, is de basis onder het vredesakkoord wegge
vallen. De Ierse premier Bertie Ahem zei gisteren
nog te hopen dat de partijen bereid zijn tot een
nieuwe ronde onderhandelingen, maar hij toonde
begrip voor de unionisten die niet meer willen re
geren met een partij die zich niet ondubbelzinnig
van de gewapende strijd heeft afgekeerd. Zelf wei
gert hij om dezelfde reden in een Ierse regering
samen te werken met Sinn Féin.
Als Ahem dat al doet, is het eigenlijk een klein
wonder dat Trimble zich in 1998 met de onderte
kening van het vredesakkoord wel bereid toonde
tot samenwerking, nog voor het IRA ook maar één
wapen had ingeleverd. De wereld jubelde, maar
Trimbles achterban was minder geïmponeerd:
Tijdens een referendum bleken vrijwel alle katho
lieken het akkoord te steunen, maar gaf slechts
een kleine meerderheid van de protestanten er
zijn zegen aan.
Toen in 1999 oud IRA-terrorist Martin McGuiness
namens Sinn Féin onderwijsminister werd, groei
de het unionistische onbehagen. Twee IRA-ont-
wapeningsrondes maakten op unionisten geen
indruk omdat ze slechts onder grote druk tot
stand kwamen. En er zijn aanwijzingen dat de IRA
duistere activiteiten blijft ontplooien, zoals het
stelen van geheime politie-informatici het ver
moorden en verwonden van criminal rivalen, het
stimuleren van geweld tegen de politie. En dan
was er de arrestatie van drie IRA-leden in een Co-
lombiaans terroristennest
Een ruim een week geleden bekend geworden
spionagezaak werd de druppel die unionistische
emmer deed overlopen. Bij een politie-inval in het
regeringsgebouw in Belfast bleek dat Sinn Féin
beschikte over gestolen geheime politiek en mili
tair gevoelige informatie. In verband daarmee is
onder andere het financiële hoofd van Sinn Féin
gearresteerd.
Niemand weet hoe het nu verder moet met
Noord-Ierland. Nieuwe verkiezingen zouden een
handige optie zijn geweest, als de kiezers sinds
1998 niet waren geradicaliseerd. Volgens alle pei
lingen is aan katholieke zijde de gematigde SDLP
als grootste partij inmiddels voorbijgestreefd door
Sinn Féin. En aan protestantse zijde staat de on
verzoenlijke dominee Ian Paisley met zijn Demo
cratie Unionist Party klaar om Trimble en diens
gematigde UUP te verpulveren.
