Philips ontmantelt
componentenpoot
ECONOMIE
De wijn bubbelt weer volop in de Champagne
U wilt niet roken? Dan bent u ontslagen!
Gedragseconomen in
VS winnen Nobelprijs
Strop Akzo met anti-depressiepil
Spoorwegsector wil af
van Zuiderzeespoorlijn
Aantal ontslagen nog onbekend
Fiat vraagt om
'crisisstatus'
Stedenmaker op zee
NS schrappen 350 banen
fiets helpt
jeel in zadel
- Als een bedrijf
jlan heeft, leggen de
[vaker per fiets de
issen woning en be-
jkt uit onderzoek
coepelende organi
se Fiets Projecten.
tage werknemers dat
pfvaak met de fiets
»rk gaat, stijgt na in-
•1,1 zo'n plan van 30
.10 procent. De rij-
e profiteert ook. De
i8i deelnemers had
He fiets gekocht als
t belastingvoordeel
geweest.
oft geeft
ïuten toe
9|co - Microsoft heeft
3| dat het fouten heeft
2$ de introductie van
2»centiesysteem,
kanten veelal werden
•5Ï met hogere soft
ij. In plaats van een
9ï>ruiksrecht kregen
6<|keuze om program-
gegeid tegen betaling
3;h of later duurdere
oijtware aan te schaf-
3|zeldzaam staaltje
3iei topman Steve
rndaag dat er veran-
^Spmen. Netwerk Ge-
3®ep Nederland, die
i8|telt, ging tegen de
Unties tekeer.
sr koopt
ch uitgever
45ju - LexisNexis, on-
?n Reed Elsevier,
gAmerikaanse Ander-
14 r van het zittende
74 int voor 21 miljoen
60 erson PC is elektro-
5 ever van informatie
im, bedrijven en uni-
40 In thuistaat Ohio is
5 met 80 werknemers
^3 r. LexisNexis ver-
32intemet toegang tot
1 ard juridische docu-
02 comstig uit duizen-
13 en en is actief in 100
Iverdeeld
ondagwerk
De Sociaal-Econo-
93ad (SER) brengt vol-
62 k een verdeeld advies
81 werken op zondag,
s! jorstel-Bussemaker
verknemers alleen
_i ïdag hoeven te wer-
32 dat zelf willen. De
zouden weinig voe-
extra zeggenschap
11 emers, de bonden
20 :t wetsontwerp, en
78 lijke SER-leden ko-
igen kanttekeningen,
s' lorstel was al aange-
92, or de Tweede Kamer,
3]' 1 daarna bijna afge-
j>r de Eerste Kamer.
istent eist
vergoeding
Co-assistenten in zie-
gaan actie voeren
vergoedingen. Half
pen ze met protest-
jond om aandacht te
loor het feit dat ze on-
srken. In de vorige
'esloten CAO voor al-
ekenhuizen blijven
nten buiten een ver-
egeling. „Studenten
vee jaar stage lopen
basisarts zijn. In die
.innen ze er zeer vaak
ïantje op nahouden,
velen eindigen met
studieschuld", aldus
36 lijk Overleg Co-Assis-
rzoek steun
er Chrysler
De Europese Com-
derzoekt of steungeld
54 e regionale overheden
mier Chrysler op de
inden is toegekend. In
jaar kreeg de autofa-
miljoen euro toege-
investeringen in de
abriek in Berlijn, waar
ve zescilinder diesel-
nokkenassen voor
worden gemaakt.
I voert aan dat Daim-
er had gedreigd de in-
te verhuizen naar
als er geen subsidie
ïn. In zo'n geval is
gestaan. Maar 'Brus-
ïlt of de fabrikant dat
us heeft overwogen.
toezicht op
ngsverkeer'
De Nederlandsche
beter toezicht kunnen
i het elektronisch be
geer. De centrale
daarvoor meer wette-
umenten hebben, zei
betalingsverkeer Van
'n gisteren op een ma-
i van het Platform De-
tl. De perikelen rond-
lipknip en de chipper
'olgens hem sneller
vorden opgelost als
er instrumenten had
eide systemen beston-
ind vorig jaar naast el-
donderdag 10 OKTOBER 2002
amsterdam/anp - Philips gaat de
divisie componenten opsplitsen
en deels verkopen. Een aantal
kleine bedrijfsonderdelen, samen
goed voor een jaaromzet van
400 miljoen euro, gaat in de eta
lage. De kernactiviteiten worden
ondergebracht bij andere divisies,
zo maakte Philips gisteren na
beurs bekend.
De hele operatie moet in januari
2003 zijn afgerond. Daarvoor
wordt 175 miljoen euro gereser
veerd in het vierde kwartaal.
Philips weet nog niet waar en
hoeveel banen er komen te ver
vallen.
In de komende acht weken
komt hierover meer duidelijk
heid. De divisie componenten
telt in totaal 13.500 werknemers
in 38 landen. In Nederland wer
ken er bijna 1100 mensen bij de
divisie.
Het hoofdkantoor in de VS (Sun
nyvale, Califomië) wordt in elk
geval gesloten. Hier werken cir
ca 50 mensen. Topman Medei-
ros verlaat Philips per 1 novem
ber omdat hij niet in staat om
van werkplek te veranderen. De
Nederlander Van Deursen, ma
nager bij de lichtdivisie, leidt de
operatie. De divisie componen
ten dook vorig jaar stevig in de
rode cijfers. Bij een omzet van
2,7 miljard euro kwam het ver
lies uit op 667 miljoen euro. Ook
in het tweede kwartaal van dit
jaar werd verlies geleden, 55
miljoen euro bij een omzet van
503 miljoen euro. Groot zorgen
kind is het bedrijfsonderdeel
optical storage, dat onder ande
re onderdelen maakt voor dvd-
Vernon L.Smith.
Foto:AFP/Joyce Naltchayan
den haag/gpd - De Nobelprijs
voor economie is dit jaar toege
kend aan twee Amerikaanse ge
dragseconomen. Daniel Kahne-
man en Vernon L. Smith zijn
volgens de jury de grondleggers
van onderzoek naar de wijze
waarop menselijk gedrag in
vloed heeft op economische
verschijnselen. De twee zullen
het geld, dat verbonden is aan
de prijs (een miljoen euro) de
len.
Kahneman (68), die ook de Isra
ëlische nationaliteit bezit, is
hoogleraar psychologie aan de
Princeton-universiteit in New
Jersey. Hij heeft zijn inzichten in
menselijk gedrag, vooral als dat
onder druk staat van onzekerhe
den, ingebracht in de economi
sche wetenschap. Zijn onder
zoek heeft bijgedragen aan het
beantwoorden van de vraag
waarom feitelijke ontwikkelin
gen zo vaak afwijken van de
economische theorie, zelfs als
rekening is gehouden met waar
schijnlijkheidsfactoren.
Smith (75) is econoom aan de
George Mason-universiteit in
Virginia. Hij heeft betrouwbare
laboratorium-experimenten
ontwikkeld. De economie werd
tot nu toe gezien als een weten
schap die het moest hebben van
observeren in de praktijk, omdat
experimenten als niet betrouw-
Daniel Kahneman.
Foto:AP/Daniel Hulshizer
baar genoeg werden gezien.
Smith wordt beschouwd als
specialist op het gebied van
nieuwe markten en de werking
daarvan.
De internationale economie zat
en zit te springen om de 'wind-
tunneltests' die Smith ontwierp.
Die betekenen dat nieuwe
markten of vormen daarvan
eerst veilig kunnen worden gesi
muleerd, en de regels zonodig
aangepast, in plaats van afwach
ten of het in de praktijk niet mis
ging-
Kahneman studeert al ruim 30
jaar op besluitvorming in finan
ciële kwesties. Hij ontdekte dat
beleggers meer angst hebben
voor verlies dan voor winst. Zij
pakken dus eerder winst dan dat
zij verlies nemen - wat in de
praktijk betekent dat hun ergste
angsten worden bewaarheid,
namelijk dat zij veel te lang vast
houden aan in waarde gedaalde
aandelen. Bovendien hebben
investeerders zo'n hekel aan
verlies, dat irrationele gokjes
worden gemaakt om het te ont
lopen.
Zoals zo veel in de psychologie
lijken deze ontdekkingen van
een uitzonderlijke simpelheid,
maar Kahneman heeft jaar in,
jaar uit kunnen bewijzen dat fi
nanciële markten zich zo gedra
gen.
en cd-spelers. Dit bedrijfsonder
deel wordt gestroomlijnd en
gaat voortaan zelfstandig verder.
De andere bedrijfsonderdelen,
die onder meer onderdelen ma
ken voor mobiele telefoons, pc's
en lcd-schermen, worden of on
dergebracht bij semiconductors
(de chipdivisie) of bij de divisie
consumentenelektronica.
Philips kondigde een maand ge
leden al aan opnieuw te gaan
ingrijpen bij de divisie compo
nenten en bij de chipdivisie.
Voor de laatste, divisie overweegt
het concern een last te nemen
van 200 tot 225 miljoen euro om
capaciteit aan te passen aan de
verslechterde marktomstandig
heden. Mogelijk deze maand
komt het concern met uitge
werkte plannen voor de chipdi-
rome/milaan/anp - Het Itali
aanse Fiat-concem schrapt 8100
banen en heeft bij de regering
de zogeheten crisisstatus aange
vraagd. Dat stelt het concern in
staat gebruik te maken van een
speciaal overheidsfonds voor
landurig werklozen.
Gisteren werd bekendgemaakt
dat bij de autodivisie vanaf 1 de
cember 5000 mensen worden
ontslagen. Verder moeten er 600
werknemers weg bij de afdeling
onderdelen. In juli 2003 volgen
nog eens 2000 ontslagen. Bo
vendien worden 500 vacatures
die door natuurlijk verloop ont
staan, niet opgevuld.
Fiat, actief op terreinen varië
rend van uitgeverijen tot spoor
wegen, zit in de problemen. De
moeilijkheden zitten vooral bij
de autodivisie, die sinds 1997
geen winst meer maakte.
Fiat Auto zal verder tot en met
2005 jaarlijks 2,5 miljard euro
investeren om steeds binnen
vier jaar een nieuw model te
kunnen uitbrengen. Om de ver
koop op te vijzelen steekt het
concern 150 miljoen dollar per
jaar in een beter verkoopnet
werk Vakbonden hebben opge
roepen morgen het werk vier
uur neer te leggen.
enschede/gpd - Het wordt rokers vaak niet
gemakkelijk gemaakt op de werkplek Ze
worden vaak als paria's verbannen naar kale
hokjes. Bij het Enschedese Steeg Packaging
daarentegen, wordt het roken van harte
aangemoedigd. Weigeren om een sigaret op
te steken, kan zelfs ontslag opleveren.
Dat ondervond uitzendkracht J. Elzenga vo
rig week Hij kon op staande voet vertrekken
toen hij tijdens de 'rokerspauze' naar buiten
stapte, zonder daarbij de verplichte sigaret
op te steken. Het bedrijf voerde zo'n ander
half jaar geleden rookpauzes in. 's Ochtends
en 's middags kan iedereen die dat wil, vijf
minuutjes naar buiten om een trekje te ne
men. Wie niet rookt, kan een kopje koffie
drinken, maar moet binnen blijven.
Elzenga, die geen behoefte had aan een si
garet maar wel aan frisse lucht, wilde ook
naar buiten. Daarop werd hij gewaar
schuwd door collega's. „Steek nou een siga
ret op, anders mag je niet naar buiten, zei
den ze." Flauwekul, vond de uitzendkracht,
en wandelde naar buiten. Tien tellen later
kon hij opstappen. „Ik ben op staande voet
ontslagen."
Vreemd? Bij Steeg vinden ze van niet. Elzen
ga hield zich niet aan de regels en kon dus
gaan. Technisch directeur Harbers: .Alleen
rokers mogen naar buiten anders wordt het
onoverzichtelijk De afdelingschef contro
leert steekproefsgewijs of de mensen die
buiten staan, inderdaad roken. Deze me
neer had al een waarschuwing gekregen
omdat hij wel naar buiten ging maar niet
rookte, dus hij wist ervan.Toen hij toch weer
naar buiten ging, kon hij gaan."
Dat alleen rokers frisse lucht krijgen, is niet
te voorkomen, volgens Harbers. „Tja, niet-
rokers zijn helaas de dupe van regels die zijn
ingesteld met goede bedoelingen. Mensen
die roken hebben het privilege dat ze naar
buiten mogen, zodat de mensen binnen er
geen last van hebben.
Dat het voorval wat eigenaardig overkomt,
voelt Harbers wel aan. „Wij hebben een
goed anti-rookbeleid, maar dit zou wel eens
kunnen overkomen als een rookbeleid. El
zenga kan er achteraf hartelijk om lachen.
„Ik ben ontslagen wegens niet roken! Dat
geloof je toch niet?"
parijs - Een artistieke impressie van het zogeheten 'AZ-eiland' dat de
Franse architect Jean-Philippe Zoppini heeft ontworpen. Het 400 me
ter lange en 300 meter brede schip herbergt 4000 hutten verdeeld
over 15 verdiepingen. Het zeewaardige bouwwerk beschikt over tal
Somber gestemd over economie
den haag/gpd - Ruim een derde van alle Nederlanders verwacht
volgend jaar niet rond te komen. Meer dan de helft zegt inmiddels
boodschappen te doen bij goedkopere winkels en merkartikelen bij
voorkeur aan te schaffen als die in de aanbieding zijn. Dat zijn en
kele uitkomsten van een enquête van bureau MarketResponse on
der 600 huishoudens over de economische situatie nu en in de na
bije toekomst. Ouderen maken zich de grootste zorgen, 43 procent
van die groep denkt volgend jaar in de problemen te komen. Zij vre
zen extra te zullen moeten interen op spaartegoeden. Jongeren blij
ken niet bereid om inkomen in te leveren. Om eventuele tegensla
gen op te vangen willen zij extra werken. Desnoods zoeken ze een
beter betaalde baan.
amsterdam/anp - AkzO Nobel
heeft opnieuw een tegenslag te
verwerken bij de introductie van
het nieuwe antidepressivum ge-
pirone ER, voorheen bekend als
Ariza, in de VS. Het medicijn
komt nu waarschijnlijk pas in
2004 op de markt. De vertraging
wordt veroorzaakt doordat het
meer tijd kost het vereiste aantal
patiënten te vinden voor de kli
nische testen.
Oorspronkelijk ging de medicij
nendivisie Organon er vanuit
dat het product dit jaar zijn
marktintroductie zou beleven.
Maar in april liet Akzo Nobel
weten dat het vermoedelijk 2003
zou worden. Als reden van uit
stel noemde het bedrijf toen de
vraag van de Amerikaanse voed
sel- en geneesmiddelenautori
teit FDA om meer informatie
over het middel.
Nu verwacht Akzo Nobel de kli
nische gegevens in het derde
kwartaal van 2003 te kunnen
verstrekken. Na goedkeuring
door de FDA zou gepirone ER
mogelijk in 2004 op de markt
kunnen komen.
Het concern gaat er nog steeds
vanuit dat met het medicijn en
kele jaren na de introductie een
piekomzet van 500 miljoen euro
op jaarbasis kan worden be
haald. Dat is nu opnieuw naar
achteren geschoven en boven
dien loopt het patent in 2010 af.
Akzo Nobel kan de inkomsten
uit gepirone ER goed gebruiken,
vooral ook omdat aan de
marktexclusiviteit van het kas
succes, het antidepressivum Re-
meron een einde dreigt te ko
men. Hierover is in de VS een
juridische strijd gaande. Reme-
ron is het nog altijd het best ver
kopende product van Organon.
Vorig jaar werd met dit medicijn
een omzet van 627 miljoen euro
gerealiseerd.
Gepirone ER richt zich anders
dan Remeron op een specifieke
groep patiënten met zware de
pressies. Het gaat om mensen
die niet veel anders doen dan
apathisch op een stoel zitten en
meer voedsel tot zich nemen
dan goed voor hen is. Dat maakt
het volgens een Akzo-woord-
voerder niet gemakkelijk patiën
ten te vinden die willen mee
doen aan de klinische testen.
„Ze hebben nergens zin in en
roepen dus ook niet snel 'hoi',
we mogen meedoen aan een kli
nische studie."
van voorzieningen waaronder een eigen haven en kan fungeren ais
een over de oceanen verplaatsbaar stadje. Er is nog geen kostprijs be
kend maar een model wordt gepresenteerd op de Sea Trade-tentoon-
stelling die in maart volgend jaar in Miami wordt gehouden. Foto: AP
den haag/gpd - De spoorweg-
sector ziet de bouw van de Zui
derzeespoorlijn niet zitten. Be
langrijker dan de nieuwe lijn
tussen de Randstad en het
Noorden is het wegwerken van
de onderhoudsachterstand aan
het bestaande spoornet en het
opheffen van knelpunten. Daar
voor is in de komende jaren ze
ker 1,4 miljard euro nodig.
Dat zeiden directeur Klerk van
Railinfrabeheer en NS-commer-
cieel directeur Meerstadt giste
ren in Den Haag na afloop van
een congres over de toekomst
van het spoorvervoer. Volgens
Meerstadt is de Zuiderzeespoor
lijn 'uit vervoerkundig oogpunt
helemaal niet nodig, al zullen
we met liefde op die lijn gaan
rijden als de overheid vindt dat
die er moet komen'.
Het kabinet heeft besloten dat
de Zuiderzeespoorlijn in princi
pe gebouwd wordt en heeft
daarvoor maximaal 2,1 miljard
euro beschikbaar. Alle kosten
boven dit bedrag moeten de
noordelijke provincies zelf bij
passen, anders wordt het pro
ject geschraptt In dat geval blijft
de gereserveerde 2,1 miljard op
de plank liggen.
Om in de toekomst het hoofd te
kunnen bieden aan een geraam
de reizigersgroei tot bijna een
verdubbeling in het jaar 2020,
moet het aantal verstoringen
drastisch verminderen. Dat lukt
niet door spoorlijnen overal
maar te verdubbelen, een derge
lijk werk is niet te realiseren in
die tijd, en kost bovendien on
geveer 35 miljard euro. Het kan
wel lukken door een vereenvou
diging van de spoorlijnen. Door
treinen als metro's op vaste lij
nen heen en weer te laten rijden
hoeven storingen zich niet meer
als olievlekken over het land uit
te breiden. Maar het is wel no
dig om op uitgebreide schaal in-
haalsporen aan te leggen en de
onderhoudsachterstand in te lo
pen.
Daarvoor is de komende zes jaar
1,8 miljard nodig, in de periode
daarna nog eens 10 tot 15 mil
jard. Flink minder dan de 35
miljard voor totale nieuwbouw.
De 300 miljoen euro die minis
ter De Boer daarvoor deze kabi
netsperiode beschikbaar heeft,
is dus niet genoeg.
Bonden vrezen nieuw conflict
door onze correspondent
Henk Glimmerveen
parijs - Philippe Feneuil is een
gelukkig man. Hij heeft, vindt
hij, het mooiste beroep dat er te
bedenken is: wijnboer in de
Champagne. En de oogst is dit
jaar boven verwachting, „Overal
zijn er problemen geweest met
het weer. Het vroor in de buurt
van Bordeaux, de opbrengst van
de Cötes du Rhone valt tegen
door de overstromingen. Alleen
bij ons heeft volop de zon ge
schenen." Het jaar 2002 zal vol
gens de voorman van de wijn
boeren in de Champagne de ge
schiedenis ingaan als een van de
fraaiste 'millesimmés' van
Frankrijks meest tot de verbeel
ding sprekende wijn.
Na de superproductie rond de
millenniumwisseling hebben de
wijnboeren in de Champagne
streek te maken gehad met een
daling van de omzet. Deels als
gevolg van de sterk toegenomen
concurrentie, deels omdat de
export naar de VS - na Groot-
Brittannië de grootste afnemer
van champagne - vorig jaar na
de aanslagen in New York en
Washington kelderde.
Niet alleen voor de Champagne-streek in Frankrijk lijkt het een goed wijnjaar te worden. Ook de Zuid-
Limburgse wijnboeren zijn optimistisch. Gisteren testte wijnboer Ad Nuyten van wijngaard Sjtejneberg
(Stenenberg) in Mesch de verschillende druivensoorten op hun zoetwaarde. Met een refractometer, een
soort kijkertje, wordt de breking van het licht door het sap in de druif bepaald en uitgedrukt in waarden
Ochsle. Foto:ANP/Bas Rutten
De cijfers van eind augustus dit
jaar laten evenwel een kentering
zien, aldus Yves Bénard, direc
teur van de gezamenlijke Mai-
sons de Champagne, de bedrij
ven die hun naam aan de wijn
geven. „Er is 14 procent meer
verkocht terwijl onderzoek heeft
uitgewezen dat de consumptie
toenam met 5 tot 7 procent. Dat
betekent dat de importeurs hun
voorraden weet hebben aange
vuld.'En dat is een goed teken.'
Champagne is van alle dranken
die op wijnbasis worden gepro
duceerd verreweg de duurste.
Volgens Bénard bedraagt de
jaaromzet 3 miljard euro. ruim
meer dan de cognac, de bor
deaux of de bourgogne. Er wor
den per jaar zo'n 300 miljoen
flessen aangemaakt die voor het
merendeel (63 procent) in
Frankrijk zelf worden geconsu
meerd. Na Groot-Brittannië en
de VS is Duitsland de grootste
afnemer, onmiddellijk gevolgd
door België. De Belgen impor
teerden vorig jaar 7,4 miljoen
flessen. Nederland staat op de
achtste plaats met 2,2 miljoen
flessen. Feneuil: „Maar Neder
land is koploper waar het de
verkoop van producent recht
streeks aan de klant betreft. Ne
derlanders op vakantie in
Frankrijk doen in groten getale
de Champagnestreek aan en la
den hun caravans vol met
champagneflessen. In alle ande
re landen wordt de meeste
champagne gekocht in de win
kel."
utrecht/gpd - De onderne
mingsraad bij NS en de vakbon
den reageren geschrokken en
boos op het plan om 350 banen
te schrappen bij het ondersteu
nend personeel. De ontslagen
zijn het gevolg van bezuinigin
gen van 40 miljoen euro, die
noodzakelijk waren omdat NS
in ernstige financiële problemen
dreigde terecht te komen. „De
NS riskeren een ernstig conflict
met het personeel", vreest FNV-
Bondgenoten.
Gedwongen ontslagen zijn vol
gens financieel directeur Meer
stadt niet uitgesloten. Wel wordt
het personeel ontzien dat direct
betrokken is bij de dienstverle
ning aan de reiziger, zoals ma
chinisten en conducteurs, waar
aan nog altijd een tekort is. De
directie verwacht dat vooral ba
nen komen te vervallen van ex
tern ingehuurd personeel, zoals
uitzendkrachten. Maar ook het
eigen personeel zal de dans niet
kunnen ontspringen.
De bezuinigingen en ontslagen
zijn het eerste deel van een
drietrapsraket. Vlak voor de
kerstdagen en in februari vol
gend jaar kan het kantoorperso
neel nog meer onheilstijding
verwachten, al denkt Meerstadt
dat de klap van gisteren de
zwaarste is. Als NS niet bezuini
gen en de tarieven verhogen
dreigt faillissement op termijn
van vier tot vijf jaar. zei B. Meer
stadt, enkele maanden geleden
nog. Van de 40 miljoen euro die
wordt bezuinigd, nemen de 350
geschrapte banen 15 miljoen
euro voor hun rekening, de ove
rige 25 miljoen worden 'ver
diend' door verbetering van effi
ciency.
Onderhandelaar Van den Berg
van FNV-Bondgenoten zegt 'ge
schokt' te zijn. „Dit is nog maar
het eerste deel, er komt nog
meer. NS snijden niet alleen het
vet eraf, maar het ine$ gaat tot
op het bot." Hij hekenclc bezui
niging op de afdelingen perso
neel en organisatie. „Er komen
gewoon minder personeelswer-
kers. Dit gaat nieuwe onrust ge
ven, ik vind het oer- en oerstom
van de directie dat ze nu de zo
moeizaam verkregen rust in het
bedrijf op het spel zetten".
Voorzitter Wold van de onder
nemingsraad van NS Reizigers
verwijt de directie alleen oog te
hebben voor blinde bezuinigin
gen, waaraan 'geen visie' ten
grondslag ligt. „Sinds interim-
directeur Noordzij weg is, lijkt
het wel of de commercieel di
recteur (Meerstadt) en de finan
cieel directeur (Niggebrugge)
eenzijdig naar de centen heb
ben gekeken. Ik kan geen enkel
strategisch inzicht ontdekken".
