M Nederland rouwt om Claus 3=3 Verslagenheid na overlijden groot in Leiden en omgeving 'Prins bekommerde zich om het kwetsbare' =meen aus Uitvaart vermoedelijk 16 oktober Vorm publiek medeleven niet van bovenaf opgelegd NR. 43047 LOSSE NUMMERS 1,10 ZATERDAG 1,55 maandag 7 OKTOBER 2002 OPGERICHT 1 MAART 1860 I nemen kan irdeinde ers met regels er werd meer Heimat hvctpriA legrafenis arschijnlijk al over en fiets naai epos' 1 is geen Nederland tliek met jke vorst die in aat met het Schraal Slams} Leidsch ÉlÉ Dagblad leiden - Met verslagenheid is in de Leidse regio gereageerd op het overlijden van prins Claus. „Een buitengewoon aimabel en geïnteresseerd man, met een verzachtende invloed op het protocol, herinnert Cees Goekoop, oud-burge meester van Leiden, zich. Op de gemeentehui zen in de regio zijn inmiddels condoleancere gisters geopend, waarin inwoners hun deelne ming kunnen betuigen. In Leiden kon dat van morgen vanaf 12 uur. Het college van burge meester en wethouders tekende als eerste. Oud-burgemeester Goekoop ontmoette de prins een aantal keren bij formele gelegenhe den. „Tijdens het bezoek van George Bush se nior aan Leiden kwam hij spontaan naar me toe om me te complimenteren met de goede organisatie." Goekoop sprak met Claus over cultuur en kunst, waarbij de prins hem toever trouwde dat hij een conservatievere smaak had dan de majesteit. „Zijn interesse ging uit naar traditionele Afrikaanse volkskunst en klassieke muziek. Moderne muziek en kunst zeiden hem niet zoveel." Het Rijksmuseum voor Volkenkunde heeft ge schrokken kennisgenomen van de dood van prins Claus. Volgens woordvoerster Annette van Dijk kwam zijn dood 'niet onverwacht, maar is het natuurlijk toch ontzettend verdrie tig'. Tussen het museum en de prins beston den 'lange en warme' banden. Claus was voor al geïnteresseerd in het initiatief van het muse um om de cultuurschatten van Mali te redden. Het museum graaft naar archeologische res ten, koopt kunstschatten op en probeert de vaak analfabete Malinezen bewust te maken van hun erfgoed, bijvoorbeeld door toneel stukjes op te voeren. Initiatiefnemer Rogier Bedaux kreeg tijdens een lunch met Claus de gelgenheid zijn project toe te lichten en direc teur Steven Engelsman was zelfs een genodig de op Claus' 70ste verjaardag. De klap kwam hard aan in Rijnsburg, bij de grootste Oranjevereniging van Nederland. „We hebben er vanaf juli natuurlijk wel rekening mee gehouden", zegt secretaris C. van Eg- mond, „maar gelukkig ging het daarna weer wat beter met de prins. En je hoopt natuurlijk dat hem nog veel mooie jaren met vrouw, kin deren en kleinkind gegeven zijn." Ook Van Eg- mond rept over de warme uitstraling van de prins. „Ik zal nooit meer vergeten: twee jaar geleden op Prinsjesdag zat iedereen zo een beetje stijfjes te zwaaien in de koets, en Qaus wierp kushandjes naar het publiek. Dat teken de de prins, zo spontaan was hij." Bij de Noordwijkse Golfclub hangt de vlag halfstok. Prins Qaus was daar erelid, en tot zijn lichamelijke toestand het onmogelijk maakte was de prins regelmatig op de baan in de duinen te vinden. „De procedure bij alle ereleden die overlijden, is dat de vlag halfstok gaat", zegt manager R. van der Pol." Of er daarnaast nog extra aandacht aan het overlij den van dit koninklijke erelid wordt besteed, kan hij niet zeggen. IONDERE MAN leerlijden van Claus von verliest Nederland een lp wie de natie zeer ge- l. Naast een geliefde )t en een inspirerende s Claus voor ons allen mante en vooral een verschijning. Zijn ipelijke betrokken- serieuze inslag en zijn ende humor maakten «n figuur met wie we verbonden konden «n forse handicap wist Nederlanders snel voor innen. Televisiekijkend zag in 1966 niet een itser met een schimmig deden, zoals de beeld- rilde. Maar de natie zag beschaafde jongeman, wellevend en ook leiden maar al wel in iands - voorstelde als de van prinses Beatrix, voor een prinses vorm- luk, maar tegelijk ook k van Claus von Ams- gaf een bestaan als di- )p en koos voor een le- n gouden kooi. Anders schoonvader Bernhard lus zich altijd geketend In zijn rol van prins-ge it zijn nadrukkelijke op- l en zijn intellectuele ga- fst hij genoegen nemen i, positie in de schaduw, ht als inspecteur-gene- |r ontwikkelingssamen- een voorname functie a, maar moest zijn ge leerde opvattingen over Ie verhouding tussen de I de arme wereld goed- fborgen houden, energieke jongeman zag prins Claus geleidelijk ren in een zwaarmoedige maal. De afgelopen laar kon iedereen de afta- Claus waarnemen, er de 'klachten van aard', later kwamen fysieke problemen droeg zijn ziektes en voorkwam met zijn ld dat de aftakeling maakte. Nederland gezonde en een zieke gekend en zal hem leren als een bij lman. i der Malen den haag/gpd - Prins Claus wordt waarschijnlijk volgende week woensdag, 16 oktober, bij gezet in het familiegraf van de Oranjes in de Nieuwe Kerk in Delft. Het stoffelijk overschot van de prins-gemaal is vanmiddag overgebracht van het Acade misch Medisch Centrum in Am sterdam naar paleis Huis ten Bosch. Bij het Haagse woonpaleis verzamelden zich ook vanmorgen weer rouwende burgers met bloemen en kaarten. De 76-jarige prins overleed gis teravond in het Amsterdamse universiteitsziekenhuis aan de gevolgen van de ziekte van Par kinson en longontsteking. Hoe wel al lange tijd rekening werd gehouden met het overlijden van de populaire prins, kwam zijn overlijden gisteravond voor velen toch nog onverwacht. De komende dagen blijft het li chaam van Claus op het woon paleis in Den Haag, waar familie en vrienden afscheid kunnen nemen. Later in de week wordt de prins naar paleis Noordeinde vervoerd. Daar kunnen aller eerst Kamerleden en andere hoogwaardigheidsbekleders de prins-gemaal de laatste eer be wijzen. Vervolgens krijgt het pu bliek een aantal dagen hiervoor de gelegenheid. Koningin Beatrix heeft een aan tal jaren geleden al de koninklij ke rouwkoets laten restaureren. Traditioneel wordt het stoffelijk overschot per koets van Den Haag naar Delft vervoerd. Het is te verwachten dat tal van bui tenlandse koninklijke gasten de uitvaart zullen bijwonen. De ei genlijke bijzetting in de grafkel der is een familieaangelegen heid, waarbij buitenstaanders niet welkom zijn. Koningin Beatrix en Claus' drie zoons waren bij hem toen hij overleed, net als zijn schoon dochters prinsessen Maxima en Laurentien. Prinses Margriet was ook aanwezig in het zieken huis. Gistermiddag maakte de Rijksvoorlichtingsdienst nog be kend dat de gezondheidssituatie van de prins-gemaal nog steeds 'broos en kwetsbaar' was. Ook eerder in het weekeinde waren zijn echtgenote en kinderen al bij hem op bezoek geweest. Qaus kampte al ruim twintig jaar met gezondheidsklachten. Begin jaren tachtig, toen zijn vrouw net koningin was gewor den, kreeg hij last van depres sies. Tien jaar later werd be kend dat de prins ook nog leed aan de ziekte van Parkinson. Vervolgens werd bij hem pros taatkanker geconstateerd. Na- bestralingen leverden klachten op aan zijn darmen en nieren. Vorig jaar werd bij de prins zijn linker nier verwijderd. Begin juni maakte Claus nog de komst van zijn eerste kleinkind Eloise mee, het dochtertje van prins Constantijn en prinses Laurentien. Drie weken later werd de prins met spoed naar het ziekenhuis vervoerd, omdat hij onvoldoende genas van de vermoedelijke infectie aan zijn luchtwegen. Op vijf september werd hij onverwacht ontslagen. Binnen twee weken verslech terde zijn gezondheid echter zodanig dat hij op Prinsjesdag weer moest worden opgeno men. Een longontsteking, naast al zijn andere medische klach ten, is hem fataal geworden. Qaus von Amsberg werd op 6 september 1926 geboren op het 'Rittergut' Dötzingen in het Duitse Elbestadje Hitzacker. In de Tweede Wereldoorlog dien de hij enige tijd in Italië bij de Wehimacht, zonder werkelijk bij oorlogshandelingen betrok ken te raken. Na zijn universi taire opleiding trad Claus in dienst bij de Duitse diplomatie ke dienst. Qaus is voor het laatst in het openbaar verschenen bij het huwelijk van Willem-Alexander en Maxima op 2 februari dit jaar. Begin juni werden foto's verspreid van een verzwakte prins met zijn eerste kleinkind Eloise.Prins Claus was bijzon der geliefd onder de Neder landse bevolking, tot de komst van Méxima werd hij steevast uitgeroepen tot populairste lid van het Oranjehuis. Tv-zenders passen programmering aan den haag/gpd - Het overlijden van prins Claus is geen aanlei ding voor een 'dag van nationa le rouw1. De Nederlandse wet geving kent dat begrip niet De officiële afkondiging van een dag van nationale rouw, waarbij de maatschappij als het ware stil komt te liggen, is ook niet mo gelijk omdat de staat dan overla den zou kunnen worden met schadeclaims. De koningin heeft wel een pe riode van hofrouw afgekondigd, waarin de leden van het konink lijk huis al hun openbare optre dens en afspraken afzeggen. Welke vorm de publieke rouw krijgt, ligt nergens vast maar wordt per gemeente, instelling of bedrijf bepaald, aldus de Rijksvoorlichtingsdienst. Het overlijden van een lid van het koninklijk huis is voor Ne derland een zeer bijzondere, historische gebeurtenis. Meer dan één generatie groeide op zonder dat zij dat meemaakte. De laatste keer was de dood van prinses Wilhelmina in 1962. Hofrouw begint op de dag van overlijden en duurt in ieder ge val tot de dag van de bijzetting of begrafenis. Maar de periode kan ook langer duren als de ko ningin dat wenst. Burgemees ters bepalen vervolgens of de rouw van de koninklijke familie navolging krijgt in hun dorp of stad. „Zo kan het bijvoorbeeld gebeuren dat de kermis in Staphorst meteen sluit, maar dat een festijn in Amsterdam ge woon doorgaat", aldus een woordvoerder van de RVD. Die beslissing is in handen van de burgemeester en geldt voor 'openbare vermakelijkheden en voorstellingen'. Ook bedrijven en instellingen bepalen zelf in welke mate er getreurd wordt op de werkvloer. Voor openbare gebouwen is een vlaginstructie (halfstok, niet op zondag) afgekondigd. Richtlij nen voor particulieren worden niet afgegeven. Bij de NOS is het draaiboek in werking getreden waarin is vast gelegd dat de drie publieke zen ders overschakelen op een inge togen programma op de dag van overlijden van een lid van het koninklijk huis. Ook de vijf publieke radiozenders hebben hun programmering aangepast. De commerciële zenders heb ben direct alle tv-reclame laten vervallen. RTL 4 en RTL 5 bren gen een actueel 'totaalprogram ma' rond het overlijden, waarbij RTL 5 dienst doet als 'breaking news-zender'. Hoelang de aan gepaste programmering wordt voortgezet op de tv-zenders is nog niet bekend. Claus en Beatrix gefotografeerd in 1971. Foto: archief ANP den haag/gpd - 'Een man van wie een grote warmte uitging'. 'Afrikaan onder de Afrikanen'. 'Een vruchtbaar leven waarbij geen woorden van zieligheid passen'. Nederlandse politici hebben gisteren aangeslagen gereageerd op de dood van prins Qaus. Zij roemden zijn wijsheid en zijn betrokkenheid. Morgen wordt de prins her dacht in een gezamenlijke zit ting van de Eerste en Tweede Kamer. Premier Balkenende zei gister avond in een toespraak tot het volk dat van Qaus 'het appèl uitging zich te bekommeren om al het kwetsbare in de wereld. Met hem is een groot mens heengegaan'. Hij noemde diens overlijden een 'schok voor het land'. „Ook al wisten we al jaren van zijn slechte gezondheid. De prins was een bijzonder mens met een warme plaats in de har ten van velen." Hij zette zich met toewijding in voor Nederland: „En waar dat gepast was met humor." Wars van uiterlijk vertoon pro beerde de prins een zinvolle in vulling te geven aan zijn func ties, aldus Balkenende. „Konin gin Beatrix heeft er nooit een ge heim van gemaakt dat zij sterk hechtte aan zijn oordeel." Claus heeft zich altijd sterk inge zet op terreinen als ontwikke lingssamenwerking en milieu, memoreerde de minister-presi dent Hij liet zich daarbij inspi reren door het motto: „Je kunt de ander niet ontwikkelen, de ander ontwikkelt zichzelf." Voormalig minister-president Kok karakteriseerde Qaus als 'bescheiden'. „Hij was sterk re lativerend, maar hij was zich wel bewust van de betekenis die hij voor Nederland had." Qaus gaf volgens Kok een geweldige bij drage aan het functioneren van het koningschap. „Hij had een geweldige stimulerende invloed - intellectueel en qua karakter - V op de koningin en hun zonen." De ziekte van Qaus heeft vol gens Kok een stempel op het einde van zijn leven gedrukt. ,Hij heeft daar ernstig onder moeten lijden. Er is een einde gekomen aan een zeer vrucht baar leven waar geen woorden van zieligheid bij passen PvdA-politicus Jan Pronk, die als ex-minister van ontwikke lingssamenwerking jarenlang met prins Qaus heeft gewerkt, kenschetst de prins als een 'vriend'. „Een man om van te houden. Hij was een groot man van de ontwikkelingssamen werking. Hans van Mierlo, voormalig D66-minister van buitenlandse zaken, vond Qaus 'politiek een zeer zuiver denker en iemand waar veel warmte van uitging.' Oud-premier Lubbers ziet Qaus voor zich in de tijd voor dat deze ziek werd: „Die krach tige man. Charmant, kaars recht naast de koningin. Een man om trots op te zijn. Die zie ik in de eerste plaats voor mij." De voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer Braks en Weis glas hebben in een verklaring laten weten zeer mee te leven met de koningin, de andere le den van het Koninklijk Huis en de familie van Qaus. De fracties in de Eerste en Tweede Kamer hebben even eens hun leedwezen betuigd. „Prins Qaus werd een beetje het geweten van Nederland. Hij was iedereen dierbaar, on geacht de gezindte", aldus D66-fractieleider De Graaf. De SP prijst Qaus om zijn inzet voor de armen in de wereld. WD-leider Zalm roemde hem om zijn zelfspot en zijn humor die nooit ten koste ging van an deren. PvdA-fractieleiderVan Nieuwenhoven vond hem 'ie mand die niet bang was'. CDA- voorman Verhagen prees de prins om zijn eigen kijk op ont wikkelingssamenwerking. Wilt u reageren op de dood van Prins Qaus? Omdat u een herinne ring aan de prins met anderen wil delen? Of om uw leedwezen bij zijn overlijden te tonen? Dan kunt u een e-mail sturen naar redactie.ld@da- miateJidc.nl Brieven kunt u sturen naar Leidsch Dagblad, Postbus 54, 2300 AB Lei den, onder vermelding in de linker bovenhoek van 'Prins Qaus'. Twee huiien uitgebrand voorhout - Twee huizen aan de Torenlaan in Voorhout zijn gisteravond door brand ver woest. Een derde huis heeft flinke rook- en brandschade opgelopen, twee andere huizen in het rijtje van vijf zijn licht be schadigd. De brand is volgens de politie veroorzaakt door de 45-jarige bewoner van het mid delste huis waar de brand be gon. De man, die volgens de politie in de war was, is gister avond aangehouden. Volgens zijn eigen verklaring had hij een sigaret aangestoken en is ver volgens in slaap gevallen. Van daag stelt de technische recher che een onderzoek in. Bij de brand raakte niemand gewond. Wel moesten alle bewoners van de vijf huizen vannacht elders de nacht doorbrengen. Pagina R2 Condoleren via site van de krant leiden - Op de internetsite van deze krant is een speciaal con doleanceregister geopend. Le zers kunnen daar hun reactie op het overlijden van Prins Claus plaatsen. Volgende week zal het register, via de Rijks voorlichtingsdienst, worden aangeboden aan Koningin Bea trix. De krant is niet verant woordelijk voor de inhoud van de reacties en behoudt zich het recht voor inzendingen te wei geren en in te korten. www.leidschdagblad.nl KNVB overlegt over interland zeist - De KNVB voert vandaag intern overleg over het al dan niet doorgaan van de interland van het Nederlands elftal, vol gende week woensdag in We nen tegen Oostenrijk. Het is verder grotendeels aan de voet balclubs zelfs uit te maken hoe te handelen. De komende week zijn er nauwelijks wedstrijden in het betaald voetbal. De dood van prins Claus zal er volgens NOC'NSF niet toe leiden dat er sportduels in ons land worden afgelast. Dit omdat er geen sprake is van nationale rouw. Specialisten door met acties leiden - De medisch specialis ten in academische ziekenhui zen willen doorgaan met acties voor een betere salariëring. Zij hebben daarvoor drie data in november geprikt: op 11 en 12 november willen de artsen geen onderwijs geven en a£woens- dag 27 november moet een nieuwe zondagsdienst volgen. De Landelijke Vereniging van Artsen in Dienstverband (LAD) en de Orde van Medische Spe cialisten (OMS) hebben als be langenbehartigers deze plan nen aan him achterban, drie kwart van de ruim 3.000 specia listen, voorgelegd. Die nemen op 15 oktober een besluit over de voorstellen. 8 712141 400114

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2002 | | pagina 1